تنش شوری
روح الله نیک فکر؛ سید کمال کاظمی تبار؛ غلامعلی رنجبر؛ سید حمیدرضا هاشمی پطرودی؛ پویان مهربان جوبنی
چکیده
کنجد یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی است که بشر تا به امروز شناخته است. کنجد در جهان باستان به‌دلیل مقاومت به خشکی، سهولت استخراج روغن از بذرها و پایداری روغن محصول باارزشی بوده است. ایران به‌لحاظ اقلیمی در زمره مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قرار دارد. در این مناطق معمولا بارندگی کم و پراکنده و تبخیر زیاد سبب تجمع املاح در لایه سطحی خاک میشود. ...
بیشتر
کنجد یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی است که بشر تا به امروز شناخته است. کنجد در جهان باستان به‌دلیل مقاومت به خشکی، سهولت استخراج روغن از بذرها و پایداری روغن محصول باارزشی بوده است. ایران به‌لحاظ اقلیمی در زمره مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قرار دارد. در این مناطق معمولا بارندگی کم و پراکنده و تبخیر زیاد سبب تجمع املاح در لایه سطحی خاک میشود. ازاین‌رو شوری خاک و آب آبیاری سبب بروز تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و شیمیایی مهمی میشود. نمک بیش از حد یعنی بیش از آنچه گیاهان به آن نیاز دارند، رشد و تولید محصول را محدود می‌کند و میتواند منجر به مرگ گیاه شود. در این آزمایش تعداد ۲۰ ژنوتیپ کنجد در گلخانه کشت شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ۷۵ میلی‌مولار سدیم کلرید در هر لیتر آب حل و گلدان‌ها با آب شور آبیاری می‌شد. بر اساس نتیجه تجزیه واریانس و مقایسه میانگین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش در همه صفات مورد بررسی معنیدار گردید. ژنوتیپها آمریکایی و یلووایت به‌ترتیب با 17.927 و 14.07 گرم بیشترین و 714 و دزفول به‌ترتیب با 2.43 و 2.07 گرم کمترین مقدار وزن دانه در بوته در شرایط نرمال و ژنوتیپها اولتان و آمریکایی به‌ترتیب با میانگین 0.8963 و 0.734 گرم بیشترین و داراب 1 و دزفول به‌ترتیب 0.92 و 0.71 گرم کمترین مقدار وزن دانه در بوته در شرایط تنش شوری را داشتند. در این آزمایش بهترین لاین‌های متحمل به تنش شوری، ژنوتیپ‌های اولتان، آمریکایی، چینی، دشتستان 2، 369 و 418 بودند. شایان ذکر است ژنوتیپ‌های مذکور از عملکرد پایداری‌تری نسبت به سایرین در هر دو شرایط برخوردار بودند، بنابراین دارای ژن های تحمل به تنش هستند و در مطالعات آینده می‌توانند مورد توجه قرار گیرند. همچنین ژنوتیپ‌های داراب 1، 730 و دزفول حساس-ترین ژنوتیپها به تنش شوری در این آزمایش بودند.
تنش خشکی
میلاد سلطانیه؛ داریوش طالعی؛ پریسا نجات خواه
چکیده
برای بررسی واکنش‌های رشدی و عملکرد گیاه به نیتروژن و متانول تحت تنش خشکی آزمایش کرتهای دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1399-1398 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش آبیاری با 4 سطح (شاهد بدون تنش، آبیاری در زمان 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی خاک) در کرتهای ...
بیشتر
برای بررسی واکنش‌های رشدی و عملکرد گیاه به نیتروژن و متانول تحت تنش خشکی آزمایش کرتهای دوبار خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1399-1398 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش آبیاری با 4 سطح (شاهد بدون تنش، آبیاری در زمان 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد ظرفیت زراعی خاک) در کرتهای اصلی، نیتروژن با 4 سطح (شاهد، 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) در کرتهای فرعی و متانول با 3 سطح (صفر، 10 و 30 درصد) در کرتهای فرعی فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش آبیاری شاخصهای رشد و عملکرد گیاه کاهش یافت، در-حالی‌که با افزایش غلظت نیتروژن و متانول شاخصهای رشد و عملکرد افزایش پیدا کرد. برهمکنش کاربرد 10 درصد متانول و 30 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، ارتفاع و طول ریشه را به میزان 9 و 16 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. همچنین برهمکنش سه‌گانه تیمارهای آبیاری شاهد، کاربرد 30کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 10 درصد متانول، سرعت رشد محصول را 17.44 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش داد. کاربرد سطوح بالای نیتروژن و متانول تحت تنش شدید باعث کاهش میزان عملکرد دانه گردید. بطور کلی نتایج نشان داد که برهمکنش سه‌گانه تیمارهای بدون تنش آبیاری، کاربرد 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن و کاربرد 10 درصد متانول سبب افزایش معنیدار (3.6 درصد) عملکرد دانه شد که با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی گیاه سیاه‌دانه در صنایع دارویی کاربرد این تیمار برای تولیدکنندگان این گیاه توصیه می‌گردد.
تنش شوری
مژده اکبرزاده للکامی؛ محمد هادی پهلوانی؛ خلیل زینلی نژاد؛ کیوان مهدوی ماشکی؛ آندریاس پی.ام وبر؛ دومینیک بریل‌هاوس
چکیده
به دلیل حساسیت بالا، رشد و نمو و عملکرد گیاه برنج تحت تأثیر تنش شوری به‌شدت کاهش می‌یابد. درک وقوع تنش و اتخاذ واکنش‌های اسمزی و یونی نیازمند درگیر‌کردن مسیرهای پیام‌رسانی است. در تحقیق حاضر یک مطالعه RNA-Seq به منظور مطالعه بیان ژن‌های درگیر در مسیر پیام‌رسانی تنش شوری در برنج صورت پذیرفت. بدین منظور ارقام حساس IR28 و متحمل CSR28 پس از ...
بیشتر
به دلیل حساسیت بالا، رشد و نمو و عملکرد گیاه برنج تحت تأثیر تنش شوری به‌شدت کاهش می‌یابد. درک وقوع تنش و اتخاذ واکنش‌های اسمزی و یونی نیازمند درگیر‌کردن مسیرهای پیام‌رسانی است. در تحقیق حاضر یک مطالعه RNA-Seq به منظور مطالعه بیان ژن‌های درگیر در مسیر پیام‌رسانی تنش شوری در برنج صورت پذیرفت. بدین منظور ارقام حساس IR28 و متحمل CSR28 پس از جوانه‌زنی و کشت در محیط کشت هیدروپونیک، تحت تیمار شوری 150 میلی‌مولار قرار گرفتند و پس از 6 و 54 ساعت از وقوع تنش، نمونه‌برداری از اندام‌های ریشه و هوایی انجام شد. از 48 نمونه توالی‌یابی شده در مجموع 15483 ژن دارای بیان افتراقی بودند که تجزیه مسیر MapMan توانست 91 ژن درگیر در مسیر پیام‌رسانی را با مقایسه ارقام حساس و متحمل در شرایط اختصاصی تنش شوری شناسایی کند که 27 ژن دارای بیان بالا بودند. بیشترین اختلاف ارقام مربوط به زمان 54 ساعت و اندام ریشه بود که در 21 ژن رقم متحمل بیان بالاتری نسبت به رقم حساس داشت. بررسی نوع ژن‌های پیام‌رسان نشان داد که پروتئین‌های کینازی بیشترین سهم را داشتند. ژن‌های OsSIK1، OsSAPK4، OsCIPK05، OsCIPK14، OsCBL4 و OsPP2C1 از مهمترین ژن‌های درگیر در پیام‌رسانی بودند که در تحقیق حاضر بیان بالاتری در رقم متحمل CSR28 نسبت به رقم حساس IR28 داشتند. شناسایی ژن‌های درگیر در مسیرهای پیام‌رسانی و آگاهی از نحوه تعامل آنها، کمک شایانی به اصلاحگران بهمنظور انتخاب و توسعه ارقام برنج متحمل به تنش شوری خواهد کرد.
تنش خشکی
عباس سلیمانی فرد؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ مجتبی علوی فاضل
چکیده
گلرنگ یک گیاه دانه روغنی مقاوم به کم آبی است و نقش مهمی در تولید روغن دارد. این پژوهش با هدف مطالعه پاسخ ژنوتیپ‌های گلرنگ پاییزه به ازتوباکتر و کود شیمایی نیتروژن به صورت فاکتوریل 4×6 در طی دو سال زراعی (95- 1394و 96-1395) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط تنش خشکی انتهایی فصل و بدون تنش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله ...
بیشتر
گلرنگ یک گیاه دانه روغنی مقاوم به کم آبی است و نقش مهمی در تولید روغن دارد. این پژوهش با هدف مطالعه پاسخ ژنوتیپ‌های گلرنگ پاییزه به ازتوباکتر و کود شیمایی نیتروژن به صورت فاکتوریل 4×6 در طی دو سال زراعی (95- 1394و 96-1395) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط تنش خشکی انتهایی فصل و بدون تنش در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله در استان ایلام اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل ترکیبی از تلقیح بذر با ازتوباکتر همراه با مصرف کود شیمیایی اوره در چهار سطح (بدون مصرف هیچ منبع کودی (شاهد)، تلقیح بذر با ازتوباکتر، تلقیح بذر با ازتوباکتر+ 50 درصد نیتروژن از منبع اوره و 100 درصد نیتروژن از منبع کود شیمیایی اوره) و شش ژنوتیپ گلرنگ بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب نشان داد، اثر منبع نیتروژن و ژنوتیپ بر شاخصهای تحمل به تنش و عملکرد دانه در هر دو شرایط آزمایش معنیدار بودند. بیشترین شاخص میانگین بهره‌وری به کاربرد 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن و تیمار تلقیح ازتوباکتر+50 درصد مصرف کود شیمیایی نیتروژن اختصاص داشت.کمترین شاخص حساسیت به تنش به تیمار تلقیح ازتوباکتر+ 50 درصد مصرف کود شیمیایی متعلق بود.نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز نشان داد که ژنوتیپ سینا در تیمارهای تلقیح با ازتوباکتر و 100 درصد مصرف کود شیمیایی نیتروژن و ژنوتیپ پدیده و سینا در تیمار تلفیقی ازتوباکتر+50 درصد مصرف کود شیمیایی نیتروژن، بیشترین تحمل به تنش خشکی را داشتند. به طور کلی نتایج این تحقیق مشخص کرد، رقم سینا در تیمار تلقیح با ازتوباکتر و مصرف کود 100 درصد نیتروژن، رقم پدیده علاوه بر رقم سینا در کاربرد ترکیبی ازتوباکتر + کود نیتروژن 50 درصد بیشترین تحمل را به تنش خشکی انتهایی فصل داشت. بنابراین در انتخاب ژنوتیپ های متحمل به خشکی باید به عامل منبع نیتروژن توجه ویژه ای شود.
تنش شوری
روح الله شاملو دشت پاگردی؛ سیروس طهماسبی
چکیده
شوری خاک و آب سبب کاهش چشمگیر عملکرد گیاهان زراعی و به خطر افتادن امنیت غذایی انسان در سراسر جهان شده است. درک مبانی مولکولی چگونگی دریافت و پاسخ به شوری برای توسعه گیاهان متحمل از طریق دستورزی های ژنتیکی ضروری است. در این پژوهش، دو کتابخانه 5′ Expressed Sequenced Tags (ESTs) مربوط به گیاه شلغم علوفه ای (Brassica rapa L.) در شرایط بدون تنش و تنش ...
بیشتر
شوری خاک و آب سبب کاهش چشمگیر عملکرد گیاهان زراعی و به خطر افتادن امنیت غذایی انسان در سراسر جهان شده است. درک مبانی مولکولی چگونگی دریافت و پاسخ به شوری برای توسعه گیاهان متحمل از طریق دستورزی های ژنتیکی ضروری است. در این پژوهش، دو کتابخانه 5′ Expressed Sequenced Tags (ESTs) مربوط به گیاه شلغم علوفه ای (Brassica rapa L.) در شرایط بدون تنش و تنش شوری مورد تجزیه های بیوانفورماتیکی و آماری قرار گرفت و طی آن جهت گیری کارکردی ژنوم و شبکه ژنی پاسخ به شوری تعیین گردید. بر اساس تجزیه توپولوژی شبکه ژنی، یک ژن به‌عنوان ژن مهم (Hub gene) شناسایی شد. در ادامه و در یک آزمایش گلخانه ای، با استفاده از یک ژنوتیپ متحمل و یک ژنوتیپ حساس شلغم علوفه ای، نمایه بیان ژن مهم شناسایی شده و تغییرات برخی صفات مرتبط با سیستم آنتی اکسیدانی گیاه، 3 و 12 ساعت پس از تیمار شوری 200 میلی مولار ارزیابی گردید. درنهایت، ارتباط بین تغییرات مشاهده‌شده در بیان ژن، صفات ارزیابی‌شده و تحمل شوری مشخص شد. نتایج نشان داد که فعالیت ژنوم شلغم علوفه ای به شکل معنی داری به سمت پاسخ به القائات و تنشها تغییر کرده است. در بین 344 ژن با بیان افتراقی، ژن کد کننده عامل رونویسی ZAT6 به‌عنوان ژن مهم شبکه ژنی پاسخ به شوری تعیین شد. نمایه بیان این ژن، میزان آنتوسیانین، فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان و محتوای مالون دی آلدهید به شکل معنی داری بین دو ژنوتیپ تفاوت داشت. ژنوتیپ متحمل به شکل معنی داری سطوح بالاتری از بیان ژن ZAT6، میزان بیشتر آنتوسیانین، فعالیت بیشتر آنزیم های آنتی اکسیدانی و محتوای کمتر مالون دی آلدهید را نشان داد. همچنین ارتباط معنی داری بین سطوح بیان ژن، صفات ارزیابی‌شده و تحمل شوری وجود دارد. در یک نتیجه گیری کلی، به نظر میرسد ژن ZAT6 در تنظیم توان سیستم آنتی اکسیدانی شلغم علوفه ای و به دنبال آن تحمل شوری نقش مهمی بر عهده دارد.
تنش خشکی
حمید دهقان زاده؛ ظهراب اداوی
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی تاثیر کاربرد سایکوسل و سیلیکون بر ویژگی‌های بیوشیمیایی، اجزای عملکرد و عملکرد دانه دو رقم گندم تحت شرایط کم‌آبیاری در سال زراعی 98-1397 به صورت کرتهای دو بار خرد شده بر پایه‌ی طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در اصفهان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح تنش آبی (آبیاری کامل و آبیاری به میزان 40 درصد ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی تاثیر کاربرد سایکوسل و سیلیکون بر ویژگی‌های بیوشیمیایی، اجزای عملکرد و عملکرد دانه دو رقم گندم تحت شرایط کم‌آبیاری در سال زراعی 98-1397 به صورت کرتهای دو بار خرد شده بر پایه‌ی طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در اصفهان انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو سطح تنش آبی (آبیاری کامل و آبیاری به میزان 40 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان فاکتور اصلی، سایکوسل و سیلیکون (شاهد، 20 میلی‌مولار سیلیکون، 1700میکرو‌مولار سایکوسل و کاربرد توام20 میلی‌مولار سیلیکون +1700میکرو مولار سایکوسل) به عنوان فاکتور فرعی و دو رقم گندم (چمران و سیروان) به عنوان فاکتور فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش عملکرد دانه به میزان 35.55 و 66.00درصد در رقم چمران و سیروان و همچنین کاهش اجزای عملکرد دانه و محتوای نسبی آب برگ دو رقم گندم گردید. در شرایط تنش کاربرد سیلیکون، سایکوسل و سیلیکون+ سایکوسل باعث افزایش عملکرد دانه به میزان 15.63، 16.60 و 24.32 درصد در رقم چمران و افزایش 10.25، 16.02 و 19.25 درصدی عملکرد دانه در رقم سیروان گردید. همچنین خشکی باعث افزایش آنزیمهای پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، سوپر اکسید دسموتاز و همزمان افزایش قند‌های محلول، پتاسیم، منیزیم وکلسیم در بافت‌های برگی گردید. کاربرد سیلیکون و سایکوسل باعث افزایش آنزیمهای آنتی اکسیدانی و تجمع اسمولیت‌ها و کاهش مقدار مالونید الدئید و پراکسید هیدروژن در شرایط تنش گردید. تاثیر کاربرد توام سیلیکون و سایکوسل بر بهبود عملکرد دانه و اجزای عملکرد دانه بواسطه بهبود محتوای نسبی آب، حفظ پتانسیل آب بالاتر، افزایش غلظت قند، پروتئین، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و افزایش آنتی اکسیدانت‌های سلول در شرایط تنش بیشتر از کاربرد مجزای آنها بود. بنابراین کاربرد سیلیکون و سایکوسل با کاهش اثرات منفی تنش آبی، میتواند پتانسیل تولید گندم را در شرایط خشکی افزایش دهد.
تنش خشکی
آرزو پراور؛ سعیده ملکی فراهانی؛ علیرضا رضازاده
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی واکنش بالنگو شهری (Lallemantia iberica) و شیرازی (Lallemantia royleana) به کاربرد کود نانو آهن کلات در رژیم‌های متفاوت آبیاری بود. آزمایش به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397-1398 اجرا شد. عامل اصلی، رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی واکنش بالنگو شهری (Lallemantia iberica) و شیرازی (Lallemantia royleana) به کاربرد کود نانو آهن کلات در رژیم‌های متفاوت آبیاری بود. آزمایش به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397-1398 اجرا شد. عامل اصلی، رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 و 90 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک) و ترکیب فاکتوریل کود نانو آهن کلات (کاربرد و عدم کاربرد) و گونه گیاهی بالنگو (بالنگو شهری (L. iberica) و بالنگو شیرازی (L. royleana) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. کم آبیاری در هر دو گونه باعث کاهش محتوای کلروفیل، فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان، ویژگی‌های رشد، عملکرد بذر، محتوای موسیلاژ و روغن بذر شد؛ به طوری که کمترین این صفات در تیمار 90 درصد تخلیه آب به دست آمد اما کاربرد کود نانو آهن کلات تاثیر مثبت بر روی این صفات در هر دو گونه گذاشت. در هر دو گونه رشد یافته در شرایط کاربرد کود نانو آهن کلات، میانگین صفاتی چون محتوای رنگیزه فتوسنتزی، فعالیت آنزیم-های آنتی اکسیدان، طول ریشه، ارتفاع بوته، عملکرد بذر، محتوای موسیلاژ و روغن بذر در تیمار آبیاری پس از 60 درصد تخلیه آب، بیشتر از سایر تیمارهای آبیاری بود. بیشترین میزان عملکرد بذر و روغن بذر در بالنگو شهری احتمالاً به دلیل افزایش محتوای رنگیزه فتوسنتزی بود. در مقابل افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز نشان دهنده بیشترین مقاومت بالنگو شیرازی به تنش اکسیداتیو القا شده از تنش خشکی بود. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد نانو آهن کلات توانست اثرات منفی تنش کم آبی را بر عملکرد بالنگو شهری و شیرازی کاهش دهد و رشد و عملکرد آنها را بهبود ببخشد.
تنش خشکی
احمد مجیدی مهر؛ محمد هادی پهلوانی؛ خلیل زینلی نژاد؛ رحمت الله کریمی‌زاده؛ آندریاس بونر
چکیده
تنش کم‌آبی یکی از مهمترین تنش‌های محیطی است که باعث کاهش عملکرد گندم در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران میشود. بهمنظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم نان بهاره از نظر برخی صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه، 100 ژنوتیپ گندم نان بهاره از نظر 16 صفت مورفولوژیک و عملکرد دانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران در شرایط مزرعه ...
بیشتر
تنش کم‌آبی یکی از مهمترین تنش‌های محیطی است که باعث کاهش عملکرد گندم در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران میشود. بهمنظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم نان بهاره از نظر برخی صفات مورفولوژیک و عملکرد دانه، 100 ژنوتیپ گندم نان بهاره از نظر 16 صفت مورفولوژیک و عملکرد دانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم گچساران در شرایط مزرعه در سال زراعی 1400-1399 مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس تنوع بالا و معنی‌داری را در هر دو شرایط بدون تنش و تنش کم‌آبی نشان داد. ژنوتیپ 11 متحمل‌ترین ژنوتیپ با منشأ جغرافیایی کشور نپال و ژنوتیپ 47 واجد کمترین میزان STI نسبت به تنش کم‌آبی با منشأ جغرافیایی کشور چین بود. طول ریشک بیشترین درصد ضریب تنوع ژنوتیپی را در هر دو حالت تنش کم‌آبی (96.05) و بدون تنش (66.49) داشت. بالاترین میزان وراثت‌پذیری در هر دو شرایط محیطی بدون تنش و تنش کم‌آبی به ترتیب مربوط به صفات تعداد میان‌گره (99.72%) و تعداد برگ در ساقه (98.60%) بود. نتایج تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های مورد مطالعه در هر دو شرایط محیطی را در شش گروه مجزا و متفاوت قرار دارد، به‌طوری که بیشترین تفاوت فاصله ژنتیکی و عملکرد دانه در هر دو شرایط محیطی بین خوشه اول و ششم مشاهده گردید؛ بنابراین میتوان در برنامه‌های تلاقی و همچنین مطالعات ژنتیکی (نظیر جوامع نوترکیب و نقشه‌یابی ارتباطی) و نیز بالا بردن میزان هتروزیس از ژنوتیپ‌های اولین کلاستر با 1، 29، 28، 75، 52، 47، 2، 4، 10، 9، 14، 13، 36 و 35 پراکنش جغرافیایی نامنظم از چند کشور آمریکا، نپال، ایتالیا، چین، هند، پرتغال، انگلستان و افغانستان و آخرین کلاستر با ژنوتیپ‌های 71، 94، 99، 97، 100، 93، 95، 69 و 98 با پراکنش جغرافیایی اکثراً ایران بودند که میتوان در شرایط تنش کم‌آبی استفاده نمود.
تنش خشکی
مینا شفیعی؛ علی بهپوری؛ احسان بیژن زاده؛ مریم میردورقی
چکیده
بهمنظور ارزیابی شاخصهای مقاومت به خشکی و عملکرد کشت مخلوط غلات مختلف تحت شرایط تنش‌آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب – دانشگاه شیراز انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول رژیم آبیاری در ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی شاخصهای مقاومت به خشکی و عملکرد کشت مخلوط غلات مختلف تحت شرایط تنش‌آبی در شرایط اکولوژیکی گرم و خشک، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب – دانشگاه شیراز انجام شد. در این آزمایش فاکتور اول رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری نرمال و تنش‌آبی و فاکتور دوم ژنوتیپ‌های (لاین جو پابلند EB-95-97 ، لاین جو پاکوتاه EB-95-97لاین گندم نان پاکوتاهS-92-19 ، رقم گندم نان پابلند خلیل و یک رقم تریتیکاله جوانیلو) بودند که به صورت سری جایگزینی کشت مخلوط ردیفی دوتایی و خالص کشت شدند. شاخص های کمی تحمل به خشکی شامل: شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص میانگین هندسی بهره وری (GMP)، شاخص بهره‌وری متوسط (MP)، شاخص عملکرد (YI) در شرایط تنش‌آبی و آبیاری‌نرمال محاسبه شد. نتایج این آزمایش نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در کشت مخلوط گندم پابلند – تریتیکاله با عملکرد 9472 کیلوگرم در هکتار در شرایط آبیاری نرمال و کمترین عملکرد دانه در کشت خالص جو پاکوتاه در شرایط تنش‌آبی با میانگین 3934 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. سیستم کشت مخلوط گندم پابلند- تریتیکاله تحت شرایط آبیاری نرمال نسبت به سیستم کشت خالص گندم پابلند 16 درصد افزایش عملکرد نشان داد. بطور کلی سیستم کشت مخلوط جو پاکوتاه+ جو پابلند با بیشترین مقدار 0.734 SIIG از نظر تنش خشکی مقاوم‌ترین سیستم کشت مخلوط بود.
تنش خشکی
فرناز احمدی نورالدین وند؛ رئوف سیدشریفی؛ سید عطاالله سیادت؛ راضیه خلیل زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر جذب فسفر، عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به‌عنوان ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی و نانوسیلیکون بر جذب فسفر، عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیکی گندم در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به‌عنوان شاهد، محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در 50% مرحله سنبله‌دهی و محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در 50% مرحله آبستنی)، محلول-پاشی با نانوسیلیکون در سه سطح (شاهد، 30 و60 میلیگرم در لیتر) و کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد، کاربرد قارچ مایکوریزا، کاربرد فلاوباکتریوم و سودوموناس، کاربرد توأم مایکوریزا با باکتری‌ها) بودند. نتایج نشان داد کاربرد کودهای زیستی و محلولپاشی60 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط محدودیت شدید آبی، میزان نشت الکترولیت، هدایت الکتریکی، فلورسانس حداقل (به‌ترتیب 84.32، 49 و 49.52 درصد) افزایش و میزان فسفر ریشه و دانه (به ترتیب 30.67 و 36.05 درصد) نسبت به آبیاری کامل کاهش داد. بیشترین محتوای نسبی آب (26.92%)، هدایت روزنه‌ای (86.58 میلی‌مول بر مترمربع در ثانیه)، آنتوسیانین (0.0274 میکرومول برگرم وزن تر برگ)، فلورسانس حداکثر (860) و عملکرد کوانتومی (0.909) درکاربرد کودهای زیستی و محلولپاشی60 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل بدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه (4593 کیلوگرم در هکتار) از کاربرد توأم کودهای زیستی و 30 میلیگرم در لیتر نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل بدست آمد. براساس نتایج این بررسی، کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون میتواند عملکرد دانه گندم در شرایط محدودیت آبی را بواسطه بهبود صفات فیزیولوژیکی و جذب فسفر از خاک افزایش دهد.
تنش خشکی
حسین صفرپور؛ ابراهیم خلیل وند بهروزیار؛ مهرداد یارنیا؛ یهرام میرشکاری؛ حسن منیری‌فر
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن بر برخی خصوصیات و فیزیولوژیک و زراعی ارقام جو آزمایشی در دو سال زراعی 98- 1397 و 99- 1398 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان آذربایجان شرقی بهصورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح کامل و تنش کم آبی به کرت های اصلی و تیمارهای محلول پاشی (محلولپاشی و عدم محلولپاشی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن بر برخی خصوصیات و فیزیولوژیک و زراعی ارقام جو آزمایشی در دو سال زراعی 98- 1397 و 99- 1398 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی استان آذربایجان شرقی بهصورت اسپلیت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح کامل و تنش کم آبی به کرت های اصلی و تیمارهای محلول پاشی (محلولپاشی و عدم محلولپاشی نیتروژن) و سه رقم جو (مهتاب، جلگه و ماکوئی) بهصورت فاکتوریل به کرت های فرعی اختصاص یافت. نتایج نشان داد بالاترین ارتفاع بوته، طول سنبله، شاخص کلروفیل، شاخص سطح برگ، تعداد دانه در سنبله و عملکرد دانه و کمترین محتوی پرولین برگ به تیمار محلول پاشی کود نیتروژن تحت شرایط آبیاری کامل اختصاص داشت. همچنین محلول پاشی نیتروژن توانست ارتفاع بوته، طول سنبله، شاخص کلروفیل شاخص برگ پرچم، محتوی پرولین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه را تحت شرایط تنش کم آبی در مقایسه با تیمار شاهد بهصورت معنی داری افزایش دهد. نتایج نشان داد رقم مهتاب تحت شرایط آبیاری کامل توانست بالاترین شاخص کلروفیل، شاخص سطح برگ، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه را در هر دو شرایط محیطی و بالاترین محتوی پرولین را تحت شرایط تنش کم آبی تولید نماید و در بین سه رقم موردبررسی بیشترین مقاومت به خشکی را نشان داد. نتایج برهمکنش ها همچنین نشان داد بالاترین محتوی کلروفیل شاخص سطح برگ پرچم، محتوی پرولین، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه به رقم مهتاب و تیمار محلولپاشی نیتروژن اختصاص یافت. میتوان نتیجه گرفت کاربرد نیتروژن بهصورت محلول پاشی میتواند راهکاری برای تعدیل تنش کم‌آبی و بهبود عملکرد دانه در جو در مناطق دیم باشد، همچنین رقم مهتاب به‌واسطه مقاومت پتانسیل استفاده از امکانات محیطی رقمی مناسب برای کشت کار در مناطقی با شرایط محیطی متغیر باشد.
تنش خشکی
صفورا دهبالائی؛ علی اشرف مهرابی؛ عباس ملکی؛ محمد مهدی پورسیابیدی
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین عملکرد کمی و کیفی و تحمل خشکی لاین‌های گندم نان در شرایط دیم و آبی در طول 3 سال زراعی (98-1395) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله واقع در استان ایلام اجرا شد. بررسی بهصورت دو آزمایش مستقل هر یک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این بررسی 20 لاین گندم در دو مکان آبی و دیم بهصورت جداگانه کاشت ...
بیشتر
این پژوهش با هدف تعیین عملکرد کمی و کیفی و تحمل خشکی لاین‌های گندم نان در شرایط دیم و آبی در طول 3 سال زراعی (98-1395) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سرابله واقع در استان ایلام اجرا شد. بررسی بهصورت دو آزمایش مستقل هر یک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این بررسی 20 لاین گندم در دو مکان آبی و دیم بهصورت جداگانه کاشت شدند. در شرایط آبی، آبیاری بر اساس نیاز گیاه (بدون تنش) به مقدار 4 هزار مترمکعب و به تعداد 6 مرتبه انجام شد و در آزمایش دیگر فقط به نزولات جوی اکتفا گردید. در این بررسی مقاومت به خشکی و صفات مؤثر بر آن در لاین‌های مختلف گندم نان و عملکرد کمی و کیفی مورداندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در محیط کاشت آبی مربوط به لاین SUP152 به مقدار 3245 کیلوگرم در هکتار بود که تفاوت آماری معناداری با لاین WHEAR که رده دوم قرار گرفت، نداشت. لاین MILAN/SHA7 نیز، در رده سوم قرار داشت. این 3 لاین از نظر اجزای عملکرد نیز مقادیر بالایی داشتند. بیشترین عملکرد دانه در محیط کاشت دیم مربوط به لاین PBW343 به مقدار 2051 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. کمترین عملکرد دانه در محیط دیم مربوط به لاین PAURAQ به مقدار 1457 کیلوگرم در هکتار بود. لاین PBW343 در محیط کاشت دیم از نظر اجزای عملکرد جزو بهترین لاین‌ها بود. بررسی پراکنش لاین‌ها بر اساس YS، YP و شاخصهای MP و GMP نشان داد که لاین‌های WHEAR، MILAN، CHIBIA//PRLII، PBW343 و SOKOLL3 در گروه A قرارگرفته و مقاوم به تنش خشکی بوده و عملکرد دانه بالایی در هر دو محیط داشتند و به‌عنوان لاین‌های برتر برای هر دو محیط دیم و آبی انتخاب شدند.
بیوتکنولوژی و تنش های محیطی
میثم رادفر؛ سیده ساناز رمضانپور؛ حسن سلطانلو؛ لیلا کیان مهر
چکیده
گندم یکی از مهمترین غلات جهان بوده و میزان تولید آن در مناطق مختلف تحت تاثیر خشکی کاهش می‌یابد. موتانت T65-58-8 یک ژنوتیپ متحمل به خشکی می‌باشد که با پرتودهی به گندم طبسی ایجاد شده است. در این تحقیق در مرحله گلدهی به مطالعه آنزیمهای دخیل در مکانیسم‌های تحمل به خسارت اکسیداتیو ناشی در برگ پرچم پرداخته شده و بیان ژن‌های مرتبط با این ...
بیشتر
گندم یکی از مهمترین غلات جهان بوده و میزان تولید آن در مناطق مختلف تحت تاثیر خشکی کاهش می‌یابد. موتانت T65-58-8 یک ژنوتیپ متحمل به خشکی می‌باشد که با پرتودهی به گندم طبسی ایجاد شده است. در این تحقیق در مرحله گلدهی به مطالعه آنزیمهای دخیل در مکانیسم‌های تحمل به خسارت اکسیداتیو ناشی در برگ پرچم پرداخته شده و بیان ژن‌های مرتبط با این آنزیم‌ها نیز با استفاده از روش RNAseq بررسی شد. مقدار تنش خشکی بر اساس ظرفیت زراعی اعمال گردید. بررسی شاخصهای سوپر اکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، گلوتاتیون ردوکتاز (GR) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPX) نشان داد در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنیدار وجود دارد. با افزایش تنش خشکی، میزان فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز در هر دو ژنوتیپ افزایش یافته است و این افزایش در ژنوتیپ موتانت بیشتر از والد طبسی بود. بررسی 21 ژن مرتبط با آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز نشان داد که بیان یک ژن FSD3، دو ژن CSD1، دو ژن FSD2 و یک ژن CCS در ژنوتیپ موتانت در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد تغییر بیان معنی‌داری داشتند. از 14 ژن مرتبط با کاتالاز، 3 ژن با نام CAT1 و 3 ژن با نام CAT2 در ژنوتیپ موتانت در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری داشته‌اند. یک ژن CAT1 و دو ژن CAT2 در ژنوتیپ موتانت در شرایط خشکی دارای بیان بیشتری نسبت به ژنوتیپ والد طبسی بود. افزایش تنش خشکی باعث افزایش میزان فعالیت آنزیمهای گلوتاتیون ردوکتاز و گلوتاتیون پراکسیداز شده و فعالیت این آنزیم‌ها در ژنوتیپ والد بیشتر از ژنوتیپ موتانت بود. از 16 ژن مرتبط با گلوتاتیون پر اکسیداز تعداد 7 ژن با نام CSA در ژنوتیپ موتانت در شرایط تنش خشکی نسبت به شاهد افزایش معنی‌داری داشتند. فعالیت آنزیمهای SOD، CAT و GPX میتواند تحت تاثیر عوامل و ترکیبات شیمیایی مهار یا تشدید شود.
تنش خشکی
زهره حاجی برات؛ عباس سعیدی؛ حبیب الله قزوینی
چکیده
خشکی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده محیط برای رشد و بهره وری گیاه جو می باشد. در این مطالعه، 18 لاین متنوع جو در دو سطح آبیاری (شرایط نرمال و شرایط تنش کم آبیاری) مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش بهصورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، ایران در سال 1399 انجام شد. شاخصهای تحمل و حساسیت ...
بیشتر
خشکی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده محیط برای رشد و بهره وری گیاه جو می باشد. در این مطالعه، 18 لاین متنوع جو در دو سطح آبیاری (شرایط نرمال و شرایط تنش کم آبیاری) مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش بهصورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، ایران در سال 1399 انجام شد. شاخصهای تحمل و حساسیت به خشکی بررسی شدند. این شاخصها شامل شاخص حساسیت به تنش، میانگین بهره وری تحمل، شاخص تحمل به تنش، میانگین هندسی بهره وری، میانگین بهره وری هارمونیک، عملکرد در شرایط تنش(Ys) و نرمال (Yp) بود. بالاترین GMP و MP مربوط به ژنوتیپ‌های 4 و 13 بود. براساس شاخص تحمل (TOL)، لاین شماره 1 کمترین و لاین شماره 7 بیشترین سطح تحمل را به ترتیب نشان دادند. براساس شاخصهایMP وGMP، لاین‌های شماره 4، 7 و 13 از تحمل به خشکی بالایی برخوردار بودند. تشابه نتایج به دست آمده از روشهای مختلف نشان داد که شاخص MP و GMP به دلیل محاسبه آسانتر و دقیقتر از سایر آنالیزهای آماری و شاخصها می‌توانند به عنوان معیاری تلفیقی برای شناسایی لاین‌های مقاوم به خشکی در جو و طیف وسیعی از محصولات غلات در نظر گرفته شوند.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
سید مسعود ضیائی؛ خالد سلیمی؛ سید رضا امیری؛ محمد رضا ریگی
چکیده
گلرنگ از قدیم‌الایام در بخشهای مختلف سیستان و بلوچستان کشت شده و نسبتاً متحمل به خشکی است، مصارف دارویی و غذایی متعددی برای مردم این منطقه دارد. سراوان نیز جزو مناطق خشک کشور محسوب میشود، ازاین‌رو کشت گیاهان سازگار با این مناطق میتواند جهت بهبود کشاورزی این منطقه مؤثر باشد؛ لذا این آزمایش با هدف بررسی سطوح مختلف آبیاری و ...
بیشتر
گلرنگ از قدیم‌الایام در بخشهای مختلف سیستان و بلوچستان کشت شده و نسبتاً متحمل به خشکی است، مصارف دارویی و غذایی متعددی برای مردم این منطقه دارد. سراوان نیز جزو مناطق خشک کشور محسوب میشود، ازاین‌رو کشت گیاهان سازگار با این مناطق میتواند جهت بهبود کشاورزی این منطقه مؤثر باشد؛ لذا این آزمایش با هدف بررسی سطوح مختلف آبیاری و محلولپاشی با سولفات روی و منگنز در آبان سال 1399 در مزرعه تحقیقاتی مجتمع آموزش عالی سراوان بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتور اصلی شامل: آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله ابتدای ساقه رفتن و قطع آبیاری در مرحله گلدهی و فاکتور فرعی شامل سه سطح محلولپاشی با سولفات روی (سه در هزار)، سولفات منگنز (سه در هزار) و عدم محلولپاشی (شاهد) در کرت فرعی قرار گرفتند، نتایج نشان داد که اثرات متقابل آبیاری و محلولپاشی در صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد طبق، وزن هزار دانه، وزن دانه در بوته، وزن طبق در بوته، عملکرد زیستی، عملکرد دانه، شاخص برداشت و عدد کلروفیل متر (اسپد) معنیدار شد (P≤ %1). محلولپاشی با سولفات روی سبب افزایش بیش از سه برابری عملکرد دانه در تمام تیمارهای آبیاری گردید، همچنین عملکرد دانه در محلولپاشی با سولفات روی در تیمار عدم قطع آبیاری (693 کیلوگرم در هکتار) نسبت به شرایط قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی و عدم محلولپاشی (100 کیلوگرم در هکتار) هفت‌برابر بیشتر بود. محلولپاشی با سولفات روی در شرایط عدم قطع آبیاری سبب افزایش سه برابری تعداد طبق نسبت به قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن و عدم محلولپاشی گردید. در تمام تیمارهای آبیاری محلولپاشی، با سولفات روی نسبت به سولفات منگنز و عدم محلولپاشی از برتری نسبی برخوردار بود. بیشترین ضرایب همبستگی عملکرد دانه با اجزای عملکرد به ترتیب مربوط به وزن طبق (**0.88=r) و وزن دانه در بوته (**0.73=r) مشاهده شد. به‌طورکلی میتوان از محلولپاشی با سولفات روی به‌عنوان یک راهکار زراعی در افزایش عملکرد و کاهش اثرات ناشی از قطع آبیاری انتهای فصل رشد در گیاه گلرنگ در شرایط آب‌وهوایی سراوان استفاده کرد.
هادی مسجدی؛ پورنگ کسرایی؛ حمیدرضا رجب لاریجانی؛ میثم اویسی؛ محمد نصری
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر مایه‌زنی میکروبی و کود اوره بر گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea) تحت تنش کم‌آبی در دو سال زراعی 1396-1397 و 1397-1398 در روستای ایجان واقع در شهرستان خنداب استان مرکزی انجام شد. آزمایش در قالب طرح کرتهای 2 بار خردشده با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل کم‌آبیاری در کرت اصلی در 3 سطح 60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت ...
بیشتر
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر مایه‌زنی میکروبی و کود اوره بر گیاه سرخارگل (Echinacea purpurea) تحت تنش کم‌آبی در دو سال زراعی 1396-1397 و 1397-1398 در روستای ایجان واقع در شهرستان خنداب استان مرکزی انجام شد. آزمایش در قالب طرح کرتهای 2 بار خردشده با 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل کم‌آبیاری در کرت اصلی در 3 سطح 60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A بود. فاکتور دوم شامل کود حیوانی (گاوی) در پلات فرعی در دو سطح، عدم استفاده از کود و 20 تن در هکتار بود. فاکتور سوم کود زیستی و کود اوره در پلات فرعی فرعی در چهار سطح کاربرد کود زیستی ازتوباکتر+آزوسپیریلوم، میکوریز، ازتوباکتر + آزوسپیریلوم + میکوریز و کاربرد کود اوره (300 کیلوگرم در هکتار) بود. نتایج نشان داد که بیشترین وزن گل در تیمار کاربرد توأم ازتوباکتر + آزوسپریلیوم + میکوریز و کاربرد کود دامی (295.9 گرم در مترمربع) حاصل شد که اختلاف معنی داری با کاربرد اوره داشت. اختلاف بین بیشترین وزن گل در تیمار ذکرشده با کمترین مقدار معادل 36 درصد بود. در تیمار عدم کاربرد کود دامی نیز بیشترین وزن گل در تیمار کاربرد ازتوباکتر + آزوسپریلیوم + میکوریز (236.3 گرم در مترمربع) حاصل شد. اثر متقابل کود دامی و کود زیستی بر اسید شیکوریک معنیدار بود. بیشترین اسید شیکوریک در تیمار کاربرد توأم ازتوباکتر + آزوسپریلیوم + میکوریز و کاربرد کود دامی (7.53 میکروگرم بر گرم ماده خشک) حاصل شد. کمترین اسید شیکوریک در تیمار کاربرد میکوریز و عدم کاربرد کود دامی (5.76 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ) حاصل شد. در تیمار عدم کاربرد کود دامی بیشترین اسید شیکوریک در تیمار ازتوباکتر + آزوسپریلیوم + میکوریز حاصل شد. به طورکلی مایه‌زنی میکروبی توانست عملکرد کمی و کیفی نزدیک و گاها بیشتر از تیمار کود اوره به دست آمد که این نتیجه میتواند راهنمایی برای شناسایی سویه های خاک و تولید کودهای زیستی سازگار برای مناطق با اقلیم و یا خاک مشابه و کاربرد آنها در مزارع باشد.
تنش گرما
بهنوش شیخ ممو؛ افراسیاب رهنما؛ پیمان حسیبی
چکیده
بهمنظور بررسی ویژگی های فیزیولوژیکی و زراعی ارقام امیدبخش آفتابگردان در شرایط تنش گرمای انتهای فصل، پژوهشی مزرعه‌ای بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سه تاریخ کاشت شامل: 20 آبان، 20 آذر و 20 دی در کرتهای اصلی و پنج رقم آفتابگردان قاسم، فانتازیا، پروگرس، لاکومکا و شمس در کرتهای فرعی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی ویژگی های فیزیولوژیکی و زراعی ارقام امیدبخش آفتابگردان در شرایط تنش گرمای انتهای فصل، پژوهشی مزرعه‌ای بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. سه تاریخ کاشت شامل: 20 آبان، 20 آذر و 20 دی در کرتهای اصلی و پنج رقم آفتابگردان قاسم، فانتازیا، پروگرس، لاکومکا و شمس در کرتهای فرعی قرار گرفتند. تاریخ کاشت به هنگام با شرایط دمایی مطلوب به‌عنوان شاهد و تاریخ کاشت‌های تأخیری و دیرهنگام به‌عنوان تنش گرمایی در نظر گرفته شد به‌گونه‌ای که دوران گلدهی و پر شدن دانه در مواجه با تنش گرما ی انتهای فصل بود. نتایج آزمایش نشان داد وقوع تنش گرمای آخر فصل کشت تأخیری و دیرهنگام سبب کاهش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، وزن طبق، عملکرد روغن، شاخص کلروفیل، محتوای آب نسبی، غلظت کلروفیل کل و هدایت روزنه‌ای شد. بین ارقام تفاوت معنی‌داری از نظر صفات مورد مطالعه وجود داشت. رقم‌های لاکومکا و پروگرس به ترتیب دارای بالاترین مقادیر عملکرد دانه و روغن در شرایط شاهد بودند. در کشت دیرهنگام، عملکرد دانه در ارقام قاسم، فانتازیا، پروگرس، لاکومکا و شمس به ترتیب به میزان 69، 38، 6، 31 و 14 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. این میزان به ترتیب برابر با 2.2، 1.2، 0.2، 1.1 و 0.4 درصد به ازای هرروز تأخیر در کاشت بود. با توجه به کاهش درصد و عملکرد روغن در شرایط تأخیر در تاریخ کاشت، به نظر می رسد چشم انداز کشت آفتابگردان در استان خوزستان مرتبط با انطباق این گیاه با تغییر اقلیم باشد.
تنش خشکی
هادی طایفه افشاری؛ یهرام میرشکاری؛ عبداله حسن زاده قورت تپه؛ فرهاد فرح وش؛ مهرداد یارنیا
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای بیولوژیکی و سوپر جاذب بر خصوصیات زراعی گیاه کرچک در تیمارهای مختلف آبیاری آزمایش مزرعه‌ای دوساله در سالهای 1398-1397 تا 99-1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلو ارومیه اجرا شد. آزمایش بهصورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود. عامل اصلی شامل تیمارهای آبیاری و تنش خشکی در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای بیولوژیکی و سوپر جاذب بر خصوصیات زراعی گیاه کرچک در تیمارهای مختلف آبیاری آزمایش مزرعه‌ای دوساله در سالهای 1398-1397 تا 99-1398 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلو ارومیه اجرا شد. آزمایش بهصورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود. عامل اصلی شامل تیمارهای آبیاری و تنش خشکی در چهار سطح (70، 100،130 و 160 میلیمتر از تشتک تبخیر)، و عامل فرعی شامل کاربرد ترکیب کودهای زیستی در چهار سطح (آزوسپریلیوم، سیتروباکتر، تلفیق کاربرد آزوسپریلیوم در سیتروباکتر و شاهد بدون کود) و سوپر جاذب در دو سطح (مصرف سوپر جاذب و عدم مصرف سوپر جاذب) بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی بودند که در سه تکرار به اجرا درآمد. نتایج نشان داد تیمار آبیاری بعد از 160 میلیمتر از تشتک تبخیر در مقایسه با تیمار آبیاری بعد از 70 میلیمتر ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، طول خوشه اصلی، تعداد کپسول در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد روغن و عملکرد روغن را به ترتیب 7.62، 5.26، 12.19، 5.25، 5.86، 3.83، 9.50، 6.10، 2.38 و 11.83 درصد کاهش داد. در بین تیمارهای کود زیستی نیز تلقیح بذر با سیتروباکتر توانست تعداد کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد روغن را در مقایسه با تیمار شاهد به ترتیب 5.05، 17.28، 2.74 و 8.50 درصد افزایش داد. در بین تیمارهای اثر متقابل بالاترین ارتفاع بوته (165.21 سانتیمتر)، طول خوشه اصلی (23.55 سانتیمتر)، عملکرد دانه (1137.61 کیلوگرم در هکتار) شاخص برداشت (20.72 درصد) و عملکرد روغن (597.91 کیلوگرم در هکتار) به تیمار مصرف سوپرجاذب و تلقیح با سیتروباکتر اختصاص یافت. با توجه به اثر مثبت ترکیب تیمارهای کود زیستی سوپرجاذب و تلقیح با سیتروباکتر بر عملکرد روغن کرچک کاربرد دو تیمار مذکور جهت بهبود این صفت قابل توصیه است.
