تنش خشکی
علی رضا مهرین فر؛ محمد رضایی مراداعلی؛ تورج میر محمودی؛ سامان یزدان ستا؛ سوران شرفی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر غذایی بر عملکرد و کیفیت دانه ارقام گندم نان آزمایشی در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در استان آذربایجان غربی انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح نرمال و تنش کم آبی به کرت های اصلی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر غذایی بر عملکرد و کیفیت دانه ارقام گندم نان آزمایشی در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در استان آذربایجان غربی انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح نرمال و تنش کم آبی به کرت های اصلی و کرت تیمارهای محلول‌پاشی با عناصر روی، پتاسیم، فسفر، منیزیم و هیومیک‌اسید و چهار رقم گندم اروم، زارع، میهن و حیدری بصورت فاکتوریل به کرت‌های فرعی اختصاص یافت. در این بررسی محلول پاشی روی، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، محتوی آهن، منگنز، روی و مس را تحت شرایط آبیاری نرمال به ترتیب 9.30، 15.969، 18.30، 35.35، 102.10، 18.43 و 20.45 درصد و تحت شرایط تنش کم آبی به ترتیب 9.73، 4.36 ، 9.00، 41.48، 65.51، 43.24 و 29.78 درصد افزایش داد. تحت شرایط آبیاری نرمال محلول‌پاشی عنصر روی در رقم میهن بالاترین وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، محتوی منگنز، روی و مس دانه را به خود اختصاص داد، تحت شرایط تنش کم‌آبی نیز بالاترین وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، محتوی منگنز و روی دانه به محلول پاشی عنصر روی در رقم میهن اختصاص یافت. در این بررسی محلول‌پاشی رقم میهن با تیمارهای روی، پتاسیم، فسفر و اسید هیومیک عملکرد مساوی و بیشتر از تیمار شاهد محلول پاشی تحت شرایط آبیاری نرمال داشت و توانست جایگزین بخشی از آب مورد نیاز برای آبیاری شود، بنابراین محلول پاشی تیمارهای مذکور همراه با انتخاب رقم مناسب می تواند راهکاری برای بهبود عملکرد کمی و کیفی گندم در مناطقی باشد که گیاه دوره های از تنش کم آبی را با شدت های مختلف تجربه می‌کند.
تنش خشکی
دانیال پشنگ؛ وریا ویسانی؛ فریدون قاسم خان قاجار
چکیده
به منظور مطالعه اثر محلول‌پاشی اکسین (ایندول استیک اسید) بر صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی ارقام گلرنگ در شرایط تنش خشکی انتهای فصل رشد، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج واقع در استان البرز در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ انجام شد. فاکتورهای آزمایشی ...
بیشتر
به منظور مطالعه اثر محلول‌پاشی اکسین (ایندول استیک اسید) بر صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی ارقام گلرنگ در شرایط تنش خشکی انتهای فصل رشد، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج واقع در استان البرز در سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش خشکی در دو سطح شامل آبیاری معمول (آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و قطع آبیاری از مرحله گلدهی به عنوان عامل اصلی و رقم شامل دو رقم گلمهر و گلدشت و محلول‌پاشی اکسین در دو سطح شامل عدم محلول‌پاشی و کاربرد چهار گرم در لیتر اکسین به عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی موجب کاهش ارتفاع بوته، تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص اسپد، درصد روغن و افزایش پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان کاتالاز و پراکسیداز شد. مشاهده گردید که رقم گلمهر ارتفاع بوته و درصد روغن و رقم گلدشت تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص اسپد، پرولین و فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز بیشتری داشت. بر اساس نتایج، رقم گلدشت مقاومت بیشتری به تنش خشکی در مقایسه با رقم گلمهر دارا بود. همچنین مشاهده شده که محلول‌پاشی اکسین در شرایط تنش خشکی پرولین و فعالیت آنزیم کاتالاز را افزایش داد. نتایج نشان داد که کاربرد اکسین توانست اثرات منفی تنش خشکی را با افزایش شاخص اسپد، پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان تعدیل بخشد.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
پیام پزشکپور؛ رضا امیری؛ امین نامداری
چکیده
به منظور مطالعه برخی خصوصیات زراعی، فنولوژیک و مورفولوژیک لاین‌های پیشرفته دریافتی از مرکز تحقیقات بین‌المللی در مناطق خشک (ایکاردا) و شناسایی روابط بین صفات مهم و مؤثر با استفاده از روشهای مختلف آماری، تحقیقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات سراب چنگایی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع ...
بیشتر
به منظور مطالعه برخی خصوصیات زراعی، فنولوژیک و مورفولوژیک لاین‌های پیشرفته دریافتی از مرکز تحقیقات بین‌المللی در مناطق خشک (ایکاردا) و شناسایی روابط بین صفات مهم و مؤثر با استفاده از روشهای مختلف آماری، تحقیقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات سراب چنگایی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان در سال زراعی 99-1398 تحت شرایط دیم اجرا گردید. بر اساس نتایج، صفت تعداد غلاف دو بذری در بوته دارای بیشترین ضریب تغییرات (78.78 درصد) و صفات فنولوژیک دارای کمترین تنوع بودند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تنوع ژنتیکی معنیداری بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر اغلب صفات بود. همبستگی عملکرد دانه در بوته با اغلب صفات به ویژه اجزای عملکرد مثبت و معنی‌دار بود. بیشترین تأثیر مستقیم مثبت روی عملکرد دانه در بوته، متعلق به صفت تعداد غلافهای بارور در بوته بود و بنابراین این صفت می‌تواند معیار گزینش قرار گیرد. تجزیه به عاملها با استفاده از 15 صفت زراعی، منجر به شناسایی پنج عامل شد که در مجموع 90.82 درصد از تنوع کل را توجیه کردند. بر اساس نتایج روشهای آماری مختلف شامل مقایسه میانگین، تجزیه خوشه‌ای و شاخص SIIG، ژنوتیپ‌های 6، 14 و 17 (سپهر) بهعنوان برترین ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مورد مطالعه شناخته شدند و ظرفیت کاربرد در تحقیقات بهنژادی و بهزراعی بعدی را دارند.
تنش خشکی
ژیلا نظری؛ رئوف سیدشریفی؛ محمد صدقی؛ حامد نریمانی
چکیده
به‌منظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون بر عملکرد و محتوای کلروفیل تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون بر عملکرد و محتوای کلروفیل تریتیکاله در شرایط محدودیت آبی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل در طول دوره رشد بهعنوان شاهد و قطع آبیاری در 50 درصد مراحل آبستنی و سنبلهدهی به‌ترتیب بهعنوان محدودیت شدید و ملایم آبی)، کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد بهعنوان شاهد، کاربرد ورمی‌کمپوست، میکوریزا و کاربرد توام ورمی‌کمپوست و میکوریزا) و محلول‌پاشی نانوسیلیکون (محلول‌پاشی با آب بهعنوان شاهد و محلول‌پاشی دو گرم در لیتر نانوسیلیکون) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد ورمی‌کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل محتوای کلروفیلa (61.02 درصد)، b (43.17 درصد)، کلروفیل کل (55.97 درصد)، کارتنوئید (55.8 درصد)، حداکثر وزن دانه (54.78 درصد)، طول دوره پرشدن دانه (16.26 درصد) و دوره موثر پرشدن دانه (46.16 درصد) را نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی به طور معنیداری افزایش داد. همچنین یک افزایش حدود 36.78، 45.83، 61.8، 44.11 و 59.52 درصدی معنی‌دار به‌ترتیب در ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن صد دانه و عملکرد تک بوته درکاربرد ورمی‌کمپوست، میکوریزا و نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی وجود داشت. به‌نظر می‌رسد کاربرد کودهای زیستی و نانوسیلیکون می‌تواند با بهبود محتوای کلروفیل و مولفه‌های پرشدن دانه، عملکرد دانه تریتیکاله را در شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.
تنش شوری
مژده اکبرزاده للکامی؛ محمد هادی پهلوانی؛ خلیل زینلی نژاد؛ کیوان مهدوی ماشکی؛ آندریاس پی.ام وبر؛ دومینیک بریل‌هاوس
چکیده
برنج (Oryza sativa L.) بعنوان غذای اصلی نیمی از جمعیت دنیا محسوب می‌شود. تنش‌های محیطی نظیر شوری تاثیر منفی بر عملکرد برنج دارند. با توجه به حساس بودن برنج به تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای، مقایسه ژنوتیپ‌های متحمل و حساس در این مرحله به شناسایی مکانیسم‌های مولکولی درگیر و توسعه ارقام متحمل کمک خواهد کرد. در این تحقیق اثر شوری بالا روی تجمع ...
بیشتر
برنج (Oryza sativa L.) بعنوان غذای اصلی نیمی از جمعیت دنیا محسوب می‌شود. تنش‌های محیطی نظیر شوری تاثیر منفی بر عملکرد برنج دارند. با توجه به حساس بودن برنج به تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای، مقایسه ژنوتیپ‌های متحمل و حساس در این مرحله به شناسایی مکانیسم‌های مولکولی درگیر و توسعه ارقام متحمل کمک خواهد کرد. در این تحقیق اثر شوری بالا روی تجمع متابولیت‌ها در اندام‌های ریشه و هوایی ژنوتیپ‌های حساس (IR28) و متحمل (CSR28) در زمان‌های 6 و 54 ساعت پس از تیمار، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که اسیدهای آمینه و قندها در هر دو ژنوتیپ در پاسخ به شوری افزایش و اسیدهای آلی کاهش نشان دادند. تیمار طولانی مدت شوری منجر به تفاوت بیشتر ژنوتیپ‌ها در پاسخ‌های متابولیکی شد. پرولین بعنوان یکی از مهمترین اسمولیت‌ها بیشترین تجمع را در اندام‌های هوایی ژنوتیپ متحمل نشان داد، در حالیکه گابا بعنوان نشانگر وقوع تنش در اندام هوایی ژنوتیپ حساس تجمع بیشتری داشت. تجمع بیشتری از قندهای تنظیم کننده اسمزی نظیر رافینوز و میواینوزیتول در ریشه ژنوتیپ متحمل مشاهده شد. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که بین دو ژنوتیپ حساس و متحمل در اندام ریشه و زمان نمونه‌برداری 54 ساعت بیشترین اختلاف متابولیکی وجود دارد. همچنین برخی از متابولیت‌ها نظیر آسپارتات، میواینوزیتول و سیترات در شرایط مختلف بصورت اختصاصی تجمع یافتند که می‌توانند در غربالگری ژنوتیپ‌های برنج برای تحمل به شوری مورد توجه قرار گیرند. نتایج این تحقیق نقش سازگاری‌های متابولیکی نظیر تنظیم اسمزی را در القای تحمل به شوری برنج پررنگ می‌کند.
تنش خشکی
فاطمه آقایی؛ رئوف سیدشریفی؛ حامد نریمانی
چکیده
به‌منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی متانول بر عملکرد، مولفه‌های پر شدن دانه و انتقال ماده خشک گندم تحت شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تاثیر محلول‌پاشی متانول بر عملکرد، مولفه‌های پر شدن دانه و انتقال ماده خشک گندم تحت شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98-1397 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، قطع آبیاری در50 درصد مراحل سنبلهدهی و آبستنی به‌ترتیب بهعنوان محدودیت ملایم و شدید آبی بر اساس کد 55 و 43 مقیاس BBCH) و محلول‌پاشی متانول در چهار سطح (محلول‌پاشی با آب بهعنوان شاهد و محلول‌پاشی 10، 20 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد بیشترین سهم انتقال ماده خشک از اندام‌های هوایی (20.52 درصد) و مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه (42/16 درصد) در قطع آبیاری در مرحله آبستنی و عدم محلول‌پاشی به‌دست آمد. بیشترین طول دوره و دوره مؤثر پرشدن دانه (به‌ترتیب 33.62 و 29.33 روز) در شرایط آبیاری کامل و در سطوح بالای متانول (30 درصد حجمی) و کمترین آن در عدم محلول‌پاشی و تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی به-دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که یک افزایش 46.98، 194.17، 37.54، 69.82 و 15.96 درصدی به‌ترتیب در عملکرد دانه، شاخص سطح برگ، شاخص کلروفیل، میزان فتوسنتز جاری و سهم این فرآیند در عملکرد دانه در محلول‌پاشی 30 درصد حجمی متانول در شرایط آبیاری کامل نسبت به عدم محلول‌پاشی در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی وجود داشت. بر اساس نتایج این بررسی به نظر می‌رسد محلول‌پاشی متانول می‌تواند بهعنوان یک روش مناسب برای افزایش عملکرد دانه در شرایط محدودیت آبی به کار برده شود.
تنش خشکی
شکوفه غلامی؛ مجید امینی دهقی؛ امیر محمد ناجی
چکیده
خواص فیزیکی و شیمیایی و آنتی‌اکسیدانی سلنیوم و نقش آن در تقویت رشد گیاه، کنجکاوی زیست‌شناسان را اخیراً جهت تحقیقات بیشتری برانگیخته است. به‌منظور بررسی غلظتهای مختلف سلنیوم (Na2SeO4) بر خصوصیات آنتی‌اکسیدانی و رنگیزههای فتوسنتزی گیاه کینوا در شرایط تنش خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با 5 سطح پرایمینگ با سلنیوم از منبع سلنات ...
بیشتر
خواص فیزیکی و شیمیایی و آنتی‌اکسیدانی سلنیوم و نقش آن در تقویت رشد گیاه، کنجکاوی زیست‌شناسان را اخیراً جهت تحقیقات بیشتری برانگیخته است. به‌منظور بررسی غلظتهای مختلف سلنیوم (Na2SeO4) بر خصوصیات آنتی‌اکسیدانی و رنگیزههای فتوسنتزی گیاه کینوا در شرایط تنش خشکی آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با 5 سطح پرایمینگ با سلنیوم از منبع سلنات سدیم (0.5، 1.5، 3، 4.5 و 6 میلیگرم در لیتر)، و دو سطح هیدروپرایمینگ و بدون پرایمینگ (شاهد) و سه سطح تنش خشکی با استفاده از پلی‌اتیلن گلایکول (PEG) (0.8، 0.4 و 1.2 مگاپاسکال) با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1398 انجام گرفت. اعمال تنش خشکی و پرایم با سلنات سدیم بر آنزیمهای آنتی‌اکسیدان، رنگیزه های فتوسنتزی، محتوای پرولین و پروتئین اثر مثبت و معنیداری داشت. پرایمینگ بذر با سلنات سدیم، باعث افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان از جمله کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز در شرایط تنش خشکی شد. بر اساس نتایج در شرایط تنش، محتوای پروتئین و رنگیزه های فتوسنتزی روندی کاهشی را نشان داده و پرایمینگ با سلنات سدیم این روند کاهشی را آهسته تر کرد. بیشترین میزان پرولین در تنش 1.2 مگاپاسکال و پرایمینگ با سلنات سدیم با غلظت 4.5 میلی گرم در لیتر، موجب افزایشی 66 درصدی نسبت به تنش خشکی 0.4 مگاپاسکال و عدم پرایمینگ شد؛ بنابراین جهت بهبود تحمل به تنش خشکی گیاه کینوا میتوان با پرایمینگ بذر با استفاده از سلنیوم به نتیجه بهتری رسید
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
زینب پیرسلامی؛ اسد معصومی اصل؛ حسین شاهسوند حسنی
چکیده
تریتی‌پایروم سومین غله جدید دست‌ساز بشر و متحمل به شوری است و تا مرحله رهاسازی به عنوان رقم تجاری نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارد که این تحقیق در راستای این نیاز انجام شد. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر لاین‌های تریتی‌پایرم و گندم آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتور اول شامل 13 لاین تریتی‌پایروم، ...
بیشتر
تریتی‌پایروم سومین غله جدید دست‌ساز بشر و متحمل به شوری است و تا مرحله رهاسازی به عنوان رقم تجاری نیاز به بررسی‌های تکمیلی دارد که این تحقیق در راستای این نیاز انجام شد. به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر لاین‌های تریتی‌پایرم و گندم آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. فاکتور اول شامل 13 لاین تریتی‌پایروم، گندم الوند و قدس و فاکتور دوم سطوح مختلف شوری (صفر، 80، 160 و 240 میلی‌مولار کلریدسدیم) بود. اندازه‌گیری عناصر سدیم و پتاسیم برگ و ریشه یک‌ماه پس از اعمال تنش شوری انجام و میزان پرولین، پروتئین محلول برگی و قندهای محلول برگی نیز اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری، میزان پتاسیم ریشه کاهش ولی میزان سدیم ریشه و برگ افزایش یافت. میزان پرولین و قندهای محلول برگی نیز با افزایش غلظت نمک افزایش یافتند. در تنش 240 میلی مولار، بیشترین میزان پتاسیم برگ مربوط به لاین‌های Ka/b و La(4B/4D)*b و کمترین مقدار آن مربوط به لاین‌های Az/b، F3(Cr/b)(Ka/b) و رقم قدس بود. بیشترین نسبت پتاسیم به سدیم برگ مربوط به لاین‌های F3(Cr/b)(Ma/b)، La(4B/4D)*b و St/b بود و لذا این لاین‌ها نسبت به شرایط تنش شوری تحمل بیشتری دارند. بیشترین میزان وراثت پذیری عمومی در شرایط نرمال متعلق به صفت پرولین و در شرایط تنش متعلق به قند محلول برگی بود. ژنوتیپ‌های مورد بررسی با استفاده از تجزیه خوشه‌ای در شرایط بدون تنش 3 و در شرایط تنش 4 گروه را تشکیل دادند. با توجه به نتایج حاصله میتوان از تلاقی ژنوتیپ-های با حداکثر اختلاف ژنتیکی، جهت دورگ‌گیری استفاده نمود.
تنش گرما
عبدالله بحرانی؛ مهران ممبینی
چکیده
با هدف ارزیابی شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گیاه برنج در واکنش به تنش گرما، آزمایشی با دو عامل تاریخ کاشت و رقم به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال 1396 و 1397 در جنوب استان خوزستان اجرا گردید. به‌منظور اعمال تنش درجه حرارت بالا (تنش گرمایی) در شرایط مزرعه‌ای سه تاریخ کاشت 15 اردیبهشت، 5 خرداد ...
بیشتر
با هدف ارزیابی شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش گیاه برنج در واکنش به تنش گرما، آزمایشی با دو عامل تاریخ کاشت و رقم به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایة بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سال 1396 و 1397 در جنوب استان خوزستان اجرا گردید. به‌منظور اعمال تنش درجه حرارت بالا (تنش گرمایی) در شرایط مزرعه‌ای سه تاریخ کاشت 15 اردیبهشت، 5 خرداد و 25 خرداد بهعنوان کرت‌های اصلی انتخاب گردیدند. در هر تاریخ کاشت 7 رقم برنج شامل رقم عنبوری، چمپا، دانیال، گرده، حمر و هویزه (ارقام بومی) و رقم N22 (رقم شاهد بین‌المللی) بهعنوان کرت‌های فرعی کشت گردیدند. شاخص‌های تحمل به تنش شامل GWHSI SSI,STI,TOL بود. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کاشت 5 خرداد با عملکرد 5737 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به تاریخ کاشت اول، 41.7 درصد بیشتر بود. بالاترین عملکرد دانه مربوط به رقم هویزه با میانگین 5606 کیلوگرم در هکتار بود که نسبت به ارقام چمپا و عنبوری به ترتیب 34.3 و 29.6 درصد بیشتر بود. در ارزیابی شاخص‌های تحمل به تنش، رقم N22 و هویزه دارای بالاترین میزان SSI و HTI، ارقام حمر و هویزه بالاترین STI و ارقام N22 و حمر کمترین TOL را نشان دادند. کمترین میانگین شاخص تحمل (SSI) در رقم هویزه و پس از آن در رقم حمر و N22 حاصل گردید. کمترین قدرت تحمل تنش گرما نیز در رقم چمپا مشاهده شد. بالاترین شاخص STI و کمترین شاخص TOL در ارقام حمر، N22 و هویزه به دست آمد. کمترین میزان GDD در هر سه تاریخ کاشت در رقم هویزه و بیشترین آن در ارقام حساس به تنش گرما (عنبوری و چمپا) اختصاص داشت. به‌طورکلی رقم N22، دانیال و ارقام محلی هویزه و حمر متحمل به گرما و رقم گرده رامهرمز و ارقام بومی‌عنبوری و چمپا حساس به گرما شناخته شدند.
تنش غرقاب
زهرا بهزادی؛ حمید نجفی رزینی؛ غلامعلی رنجبر؛ علی پاکدین پاریزی
چکیده
کتان گیاهی علفی با نام علمی Linum usitaissimum L. است. منشأ این گیاه غرب مدیترانه گزارش شده است. کتان ازجمله گیاهان مهم روغنی و دارویی با سازگاری وسیع و مصارف متعدد است. تنش غرقاب یکی از تنش‌های غیرزیستی است که باوجوداینکه در صورت بروز خسارت زیادی به محصول زراعی وارد می‌کند توجه کمی به آن شده است. برای غربالگری ژنوتیپ‌های مقاوم به تنش از ...
بیشتر
کتان گیاهی علفی با نام علمی Linum usitaissimum L. است. منشأ این گیاه غرب مدیترانه گزارش شده است. کتان ازجمله گیاهان مهم روغنی و دارویی با سازگاری وسیع و مصارف متعدد است. تنش غرقاب یکی از تنش‌های غیرزیستی است که باوجوداینکه در صورت بروز خسارت زیادی به محصول زراعی وارد می‌کند توجه کمی به آن شده است. برای غربالگری ژنوتیپ‌های مقاوم به تنش از شاخص‌های مختلفی استفاده شده است. هدف اصلی این مطالعه شناسایی ژنوتیپ‌های کتان مقاوم به تنش غرقاب با استفاده از همه شاخصها به طور هم‌زمان و همچنین شناسایی ژنوتیپ‌های پربازده در شرایط تنش غرقاب و شرایط بدون تنش بود. در این پژوهش 100 رقم کتان موردمطالعه قرار گرفت. ارقام مذکور جهت بررسی تنوع ژنتیکی و انتخاب بهترین ارقام ازلحاظ عملکرد و سایر صفات مورفولوژیک در گلخانه به‌صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی کشت شدند. پس از رسیدن گیاه به مرحله چهار برگی حقیقی، تنش غرقاب اعمال شد. به مدت دوهفته گلدان‌هایی که تحت تنش بودند تحت آبیاری بیش از ظرفیت مزرعه خاک بود. برخی شاخصها محاسبه شد و درنهایت به‌وسیله شاخص نمره تحمل به تنش (STS) ژنوتیپ‌های متحمل و حساس شناسایی شدند. شاخص‌های TOL، STI، MP و GMP با عملکرد در شرایط نرمال و STI، MP، GMP، YI و DRI با عملکرد در شرایط تنش غرقاب همبستگی مثبت و معناداری داشتند. بر طبق نمره تحمل به تنش ژنوتیپ‌های 364، 352، 286، 370 و 172 بهعنوان ژنوتیپ‌های متحمل به تنش غرقاب در این مطالعه شناخته شدند و ژنوتیپ‌های 263، 269، 295، 325 و 108 حساس‌ترین ژنوتیپ‌ها بودند.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
سیما آبیار؛ سعید نواب پور؛ رحمت الله کریمی زاده؛ امیر قلی زاده؛ علی اصغر نصرااله نژاد قمی؛ غفار کیانی
چکیده
کمبود آب مهمترین عامل محدود کننده تولیدات کشاورزی بخصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌گردد ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط محیطی مختلف در شناساسی ژنوتیپ‌های پایدار و با پتانسیل عملکرد بالا مفید می‌باشد. بنابراین تعداد 15 لاین جدید گندم نان، همراه رقم آفتاب در چهار ایستگاه تحقیقاتی (گچساران، خرم‌آباد، مغان، گنبد) در ...
بیشتر
کمبود آب مهمترین عامل محدود کننده تولیدات کشاورزی بخصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌گردد ارزیابی ژنوتیپ‌های گندم نان تحت شرایط محیطی مختلف در شناساسی ژنوتیپ‌های پایدار و با پتانسیل عملکرد بالا مفید می‌باشد. بنابراین تعداد 15 لاین جدید گندم نان، همراه رقم آفتاب در چهار ایستگاه تحقیقاتی (گچساران، خرم‌آباد، مغان، گنبد) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت سه سال زراعی (99-1396) مورد ارزیابی قرار گرفتند. از روش آماری GGE بای‌پلات با مدل اثر ژنوتیپ + برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای ارزیابی پایداری و سـازگاری ژنوتیپ‌ها در محیط‌های مورد بررسی استفاده شد. نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد اثر محیط، اثر ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ × محیط معنی‌دار بودند. نتایج نشان داد که به ترتیب 91.49، 1.54 و 5.03 درصد از کل تغییرات مربوط به اثر محیط، اثر ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ × محیط بود. بررسی بای‌پلات چندضلعی منجر به شناسایی پنج ژنوتیپ برتر و شناسایی چهار محیط بزرگ و ژنوتیپ‌های مناسب در هر محیط بزرگ گردید. بر اساس بای‌پلات ژنوتیپ فرضی ایدهآل، لاین G7 از نظر هر دو عامل پایداری و میانگین عملکرد دانه (3812 کیلوگرم در هکتار)، بهتر از سایر ژنوتیپ‌ها بودو سازگاری عمومی بالایی در همه محیط‌های مورد بررسی نشان داد. بررسی بای‌پلات همبستگی بین محیط‌ها نشان داد که بردارهای محیطی مناطق گچساران و گنبد دارای زاویه نزدیک به 90 درجه بود که نشان‌دهنده عدم تشابه این دو منطقه می‌باشد. همچنین نتایج نشان داد کلیه محیط‌ها دارای قابلیت تمایز بالایی بوده و توانستند تفاوت‌های بین ژنوتیپ‌ها را به خوبی آشکار کنند. محیط مغان نزدیک‌ترین محیط به محیط ایدهآل بود و بیشترین تمایز و بیانگری را نشان داد. در مجموع، لاین G7 با میانگین عملکرد دانه مطلوب و پایداری عمومی بالا، لاین برتر این آزمایش بود برای مطالعات تکمیلی جهت معرفی به عنوان رقم تجاری جدید در شرایط دیم انتخاب شد.
تنش خشکی
یونس میر؛ حامد خسروی؛ ماشااله دانشور؛ احمد اسماعیلی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی برخی عناصر ریزمغذی و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات ریشه و عملکرد دانه کلزا تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1397-1395) در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. آبیاری در دو سطح (آبیاری در 80 درصد ظرفیت زراعی مزرعه ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی برخی عناصر ریزمغذی و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات ریشه و عملکرد دانه کلزا تحت تنش کم‌آبی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (1397-1395) در دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا گردید. آبیاری در دو سطح (آبیاری در 80 درصد ظرفیت زراعی مزرعه و آبیاری در 30 درصد ظرفیت زراعی مزرعه) در کرت‌های اصلی و ترکیب عناصر ریزمغذی (عدم مصرف و محلول‌پاشی با نسبت 2 در هزار) و عامل اسید سالیسیلیک در چهار سطح (صفر، 0.5، 1 و 1.5 میلی‌مولار) در کرت‌های فرعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مقایسه میانگین داده‌ها نشان داد بیشترین درصد روغن از غلظتهای یک تا یک و نیم میلی‌مولار اسید سالیسیلیک به دست آمد. بیشترین حجم ریشه (49.90 سانتی‌متر مکعب) از ترکیب (محلول‌پاشی 1.5 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و غلظت 2 در هزار کود ریزمغذی) به دست آمد. بیشترین وزن خشک ریشه (28.95 گرم)، سطح ریشه (4360 سانتی‌متر مربع) و کارایی مصرف آب (1.26 کیلوگرم بر مترمکعب) از ترکیب (عدم تنش+ محلول‌پاشی 1.5 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و غلظت 2 در هزار کود ریزمغذی) به دست آمد. در سال اول بیشترین عملکرد دانه (4427.7 کیلوگرم در هکتار) از ترکیب (عدم تنش+ محلول‌پاشی 1.5 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و غلظت 2 در هزار کود ریزمغذی) و در سال دوم از ترکیب (عدم تنش+ محلول‌پاشی یک میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و غلظت 2 در هزار کود ریزمغذی) با میانگین (4955.7 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. استفاده از کود ریزمغذی سه‌گانه (آهن+ روی+ منگنز) با غلظت 2 در هزار به‌همراه غلظت 1.5 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک جهت کاهش اثرات سوء تنش کم‌آبی و حصول عملکرد مناسب در کلزا توصیه می‌گردد.
تنش خشکی
زهره حاجی برات؛ عباس سعیدی؛ احمد موسی پور گرجی؛ محمدرضا غفاری؛ مهرشاد زین العابدینی
چکیده
تنش خشکی ناشی از کمبود آب، محدودیت اساسی برای کشت سیبزمینی به عنوان گیاه زراعی حساس به خشکی است. در این مطالعه، 20 ژنوتیپ سیبزمینی در دو سطح آب (شرایط نرمال و شرایط تنش کم آبیاری) مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، ایران در ...
بیشتر
تنش خشکی ناشی از کمبود آب، محدودیت اساسی برای کشت سیبزمینی به عنوان گیاه زراعی حساس به خشکی است. در این مطالعه، 20 ژنوتیپ سیبزمینی در دو سطح آب (شرایط نرمال و شرایط تنش کم آبیاری) مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، ایران در سال 1398 انجام شد. تجزیه واریانس صفات تعداد ساقه، مقدار کلروفیل، قطر ساقه، ارتفاع بوته، وزن خشک برگ (LDW)، عملکرد کل، عملکرد خوراکی براساس قطر (عملکرد غده > 55 میلی متر)، عملکرد بذری (عملکرد بین 35-55 میلی متر)، عملکرد غیر قابل فروش (عملکرد <35 میلی متر) و عملکرد قابل فروش (خوراکی و بذری) از نظر ژنوتیپ و خشکی و اثر متقابل بین ژنوتیپ و خشکی به طور معنیداری تفاوت داشتند. همچنین همبستگی مثبت و معنیداری در سطح احتمال یک درصد بین تعداد ساقه و ارتفاع بوته وجود داشت. تجزیه مولفه اصلی PCA و صفات اندازه گیری شده نشان داد که ژنوتیپ‌های 2، 5، 7 و 13 می‌توانند عملکرد بالایی در محیط تحت تنش مورد مطالعه از خود نشان دهند. پارامترهای مربوط به عملکرد و محتوای رنگدانه فتوسنتزی برگ (محتوای کلروفیل) برای رتبه‌بندی کلون‌ها و ارقام آزمایش شده برای تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای استفاده شد. براساس نتایج بدست آمده، ژنوتیپ 7 بهترین پاسخ به تنش خشکی و آبیاری نرمال را نشان داد. همچنین تعداد ساقه با ارتفاع بوته، ضخامت ساقه وLDW و مقدار کلروفیل همبستگی معنیداری داشت.
تنش خشکی
رضا رحیمی؛ فرزاد پاک نژاد؛ مهدی صادقی شعاع؛ محمد نبی ایلکایی؛ مهدی رضایی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر مصرف پاکلوبوترازول و باکتری‌های محرک رشد در سطوح مختلف آبیاری بر تغییرات صفات زراعی گندم آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه قم و همدان در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل میزان آبیاری با سه سطح (آبیاری در 40 درصد تخلیه رطوبتی قابل دسترس ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر مصرف پاکلوبوترازول و باکتری‌های محرک رشد در سطوح مختلف آبیاری بر تغییرات صفات زراعی گندم آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه قم و همدان در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل میزان آبیاری با سه سطح (آبیاری در 40 درصد تخلیه رطوبتی قابل دسترس در تمام دوره رشد-ی(نرمال)، آبیاری نرمال تا گرده‌افشانی و آبیاری در 60 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس تا پایان دوره رشدی، آبیاری در 40 درصد تخلیه رطوبت قابل دسترس تا گرده‌افشانی و قطع آبیاری تا پایان دوره رشدی) ، محلول پاشی پاکلوبوترازول با سه سطح (محلول‌پاشی با آب خالص، 50 و 100 پی پی ام در دو مرحله ساقه‌‌دهی و خوشه‌‌دهی اعمال شد) و باکتری‌های محرک رشد با پنج سطح(عدم مصرف، مایکوباکتریوم، ازتوباکتر، آزوسپیریلوم و تلفیق سه باکتری) بودند. نتایج نشان دادند اثر متقابل رژیم آبیاری در پاکلوبوترازول برای عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنی دار شد به صورتی که درسطح آبیاری سوم، استفاده از پاکلوبوترازول با غلظت 100 پی‌پی‌ام باعث افزایش عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک شد. همچنین بر اساس جدول تجزیه واریانس داده‌ها اثر متقابل رژیم آبیاری در باکتری برای عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه معنی دار شد به طوری که در سطح سوم رژیم آبیاری دو سطح تلفیق سه باکتری و ازتوباکتر به ترتیب با 19.05 و 17.95 تن در هکتار بیشترین عملکرد بیولوژیک را داشتند.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
سعیده عالی پور؛ الیاس سلطانی؛ ایرج اله دادی؛ مجید قربانی جاوید؛ غلامعباس اکبری
چکیده
تقویت چرخ ههای طبیعی زیست‌بوم و احیاء جنگلها و مراتع دست کاشت بهترین راه‌حل اساسی کنترل فرسایش بادی است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر تنش ریزگرد بر خصوصیات رشدی دو گونه سالسولا (Salsola imbricata) و سالیکورنیا (Salicornia iranica) در تاریخهای مختلف کاشت بود. فاکتورهای مورد آزمایش شامل، سه تاریخ کاشت یک فروردین، 15 فروردین،31 فروردین بهعنوان ...
بیشتر
تقویت چرخ ههای طبیعی زیست‌بوم و احیاء جنگلها و مراتع دست کاشت بهترین راه‌حل اساسی کنترل فرسایش بادی است. هدف اصلی این پژوهش بررسی تأثیر تنش ریزگرد بر خصوصیات رشدی دو گونه سالسولا (Salsola imbricata) و سالیکورنیا (Salicornia iranica) در تاریخهای مختلف کاشت بود. فاکتورهای مورد آزمایش شامل، سه تاریخ کاشت یک فروردین، 15 فروردین،31 فروردین بهعنوان کرت‌های اصلی، تنش ریزگرد در سه سطح (شاهد (بدون اعمال ریزگرد)، پخش ریزگرد روی گیاه به مدت 5 روز و 10 روز) بهعنوان کرت‌های فرعی و گونه گیاهی بهعنوان کرت فرعی فرعی در نظر گرفته شدند. در گیاه سالیکورنیا بیشترین مقدار کلروفیل a و b (به ترتیب 57 و 44 میلیگرم در گرم وزن تر)، عملکرد تر و خشک علوفه (به ترتیب 228 و 46 گرم)، درصد پروتئین (15 درصد) مربوط به تاریخ کاشت دوم در تیمار شاهد، بیشترین درصد رطوبت نسبی برگ (80 درصد) و پایداری غشا (62 درصد) در تاریخ کاشت اول در تیمار شاهد، بیشترین میزان کربوهیدرات محلول (17.46 میلیگرم بر گرم وزن خشک) مربوط به تاریخ کاشت دوم در تیمار ده روز اعمال تنش ریزگرد مشاهده شد. در گیاه سالسولا نیز بیشترین مقدار کربوهیدرات (17 میلیگرم بر گرم وزن خشک) مربوط به تاریخ کاشت سوم در تیمار 5 روز اعمال ریزگرد، بیشترین درصد پروتئین (18 درصد) در تاریخ کاشت سوم در تیمار شاهد و بیشترین کلروفیل a و b (به ترتیب 58 و 42 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)، درصد رطوبت نسبی برگ (62 درصد) و پایداری غشای سلولی (75 درصد) مربوط به تاریخ کاشت اول در تیمار شاهد و بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب 1073 و 216 گرم) مربوط به تاریخ کاشت دوم در تیمار شاهد بود؛ بنابراین، باتوجه‌به نتایج به دست آمد گیاه سالسولا و سالیکورنیا می‌توانند انتخاب مناسبی برای کشت در کانون ریزگرد و کنترل ریزگردها باشند
تنش خشکی
ساناز پورعلی؛ فیاض آقایاری؛ محمدرضا اردکانی؛ فرزاد پاک نژاد؛ فرید گل زردی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی سورگوم با شبدر قرمز در سطوح مختلف آبیاری بر پتانسیل تولید علوفه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده طی سال‌های زراعی 1396 و 1397 در مزرعه پژوهشی اداره منابع طبیعی دماوند اجرا شد. رژیمهای مختلف آبیاری در سه سطح شامل آبیاری بر اساس 100، 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی (آبیاری کامل، تنش خشکی متوسط و ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر کشت مخلوط جایگزینی و افزایشی سورگوم با شبدر قرمز در سطوح مختلف آبیاری بر پتانسیل تولید علوفه، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده طی سال‌های زراعی 1396 و 1397 در مزرعه پژوهشی اداره منابع طبیعی دماوند اجرا شد. رژیمهای مختلف آبیاری در سه سطح شامل آبیاری بر اساس 100، 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی (آبیاری کامل، تنش خشکی متوسط و تنش خشکی شدید) بهعنوان عامل اصلی و الگوهای مختلف کشت مخلوط در هشت سطح (شامل: 75% سورگوم +25% شبدر، 50% سورگوم +50% شبدر و 25% سورگوم +75% شبدر بهعنوان نظام‌های کشت مخلوط جایگزینی؛ 100% سورگوم +50% شبدر، 50% سورگوم +100% شبدر و 100% سورگوم +100% شبدر بهعنوان نظام‌های کشت مخلوط افزایشی و کشت خالص سورگوم و شبدر قرمز بهعنوان شاهد) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تأثیر سال، رژیم آبیاری و کشت مخلوط و اثر متقابل رژیم آبیاری و کشت مخلوط بر عملکرد علوفه تر و خشکِ شبدر، سورگوم و عملکرد کل معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد علوفه تر و خشک (به‌ترتیب 65.169 و 14.059 تن در هکتار) در کشت مخلوط افزایشی 100% سورگوم +100% شبدر تحت رژیم آبیاری کامل حاصل شد، درحالی‌که حداقل عملکرد علوفه تر و خشک (به‌ترتیب 4.191 و 0.920 تن در هکتار) در کشت خالص شبدر تحت تنش خشکی شدید ثبت شد. تحت تنش خشکی متوسط و شدید، حداکثر عملکرد علوفه تر و خشک، در کشت خالص سورگوم و پس از آن در کشت مخلوط افزایشی 100% سورگوم+100% شبدر حاصل شد. بیشترین نسبت برابری زمین برای تولید علوفه تر و خشک (به‌ترتیب 1.719 و 1.723) نیز در تیمار کشت مخلوط 100% سورگوم+100% شبدر و آبیاری کامل حاصل شد. بر اساس نتایج این مطالعه، کشت مخلوط افزایشی 100% سورگوم +100% شبدر بهعنوان تیمار برتر در تمام رژیمهای آبیاری و کشت خالص سورگوم فقط در رژیمهای تنش خشکی متوسط و شدید قابل‌توصیه می‌باشند.
تنش شوری
لمیا وجودی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید و نانوذره آهن (صفر، 2.5 و 5 میلیگرم در لیتر) تحت تنش -شوری کلریدسدیم (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار کلریدسدیم) دو آزمایش جداگانه در قالب طرح فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا شد. در آزمایش اول تاثیر محلول‌پاشی با نانوذره آهن و در آزمایش دوم تاثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید بر ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید و نانوذره آهن (صفر، 2.5 و 5 میلیگرم در لیتر) تحت تنش -شوری کلریدسدیم (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار کلریدسدیم) دو آزمایش جداگانه در قالب طرح فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا شد. در آزمایش اول تاثیر محلول‌پاشی با نانوذره آهن و در آزمایش دوم تاثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک اسطوخودوس تحت تنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد وزن‌خشک بخش هوایی گیاه، فعالیت کاتالاز و محتوای آهن تحت تاثیر اثرات مستقل تیمارهای تنش شوری و محلول‌پاشی قرار گرفت. محتوای پراکسید هیدروژن ، فنل کل و درصد اسانس اسطوخودوس تحت تاثیر اثرات متقابل تنش شوری و محلول‌پاشی با نانوذره آهن قرار گرفت. در آزمایش دوم عملکرد گیاه (افزایش 25 درصد نسبت به تیمار شاهد)، محتوای فنل کل تحت تاثیر اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. فعالیت کاتالاز، پراکسید هیدروژن، محتوای پتاسیم تحت تاثیر اثرات مستقل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. بالاترین محتوای پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در تیمار محلول‌پاشی با 2.5 و 5 میلیگرم در لیتر سریم اکسید مشاهده شد. نتایج حاصل از تجزیه GC/MS نشان داد Linalool و 1-8-Cineol (جزء غالب اسانس اسطوخودوس در تیمارهای تنش شوری کلریدسدیم با محلول‌پاشی 5 میلیگرم در لیتر سریم اکسید بود. در کل از مجموع دو آزمایش انجام شده چنین میتوان نتیجه‌گیری نمود که محلول‌پاشی موجب بهبود صفات فیزیولوژیک گیاه در شرایط کنترل شد. تنش شوری تاثیر منفی بر عملکرد، برخی صفات فیزیولوژیک گیاه داشت. تحت تنش شوری، محلول‌پاشی به غیر از محتوای فنل و محتوای اسانس و وزن‌خشک گیاه تاثیر مثبت در کنترل تنش شوری را نداشت. درکل چنین میتوان نتیجه‌گیری کردکه اسطوخودوس گیاهی حساس به تنش شوری است و به‌منظور کنترل بهتر تنش شوری پیشنهاد می‌شود تاثیر سطوح بالاتر تیمارهای مورد استفاده در محلول‌پاشی در کنترل تنش شوری مورد آزمون قرار گیرد.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
محمدرضا کریم؛ حسین صبوری؛ محمدعلی ابراهیمی؛ سمیه سنچولی
چکیده
امکان بررسی اولیه ژن‌های کنترل‌کننده صفات کمی توسط روش تجزیه ارتباطی وجود دارد. در این پژوهش ارتباط بین صفات زراعی و نشانگرهای مولکولی در برنج با استفاده از 21 صفت زراعی و 189 مکان ژنی حاصل از 36 جفت نشانگر ریزماهواره بر روی 59 ژنوتیپ برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی مورد مطالعه قرار گرفت. محتوای اصلاعات چند شکل (PIC) با میانگین 0.58 برآورد ...
بیشتر
امکان بررسی اولیه ژن‌های کنترل‌کننده صفات کمی توسط روش تجزیه ارتباطی وجود دارد. در این پژوهش ارتباط بین صفات زراعی و نشانگرهای مولکولی در برنج با استفاده از 21 صفت زراعی و 189 مکان ژنی حاصل از 36 جفت نشانگر ریزماهواره بر روی 59 ژنوتیپ برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی مورد مطالعه قرار گرفت. محتوای اصلاعات چند شکل (PIC) با میانگین 0.58 برآورد شد که نشانگر RM6022 با 0.32 کمترین چندشکلی و RM5647 با 0.81 بیشترین چندشکلی را نشان دادند. نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون گام به گام برای صفات مرفولوژیکی نشان داد 90 نشانگر در شرایط نرمال و در شرایط تنش خشکی 69 نشانگر شناسایی شد. اکثر نشانگرهای مثبت در شرایط نرمال برای تعداد خوشه و تعداد روز تا گلدهی با 9 نشانگر و در شرایط تنش خشکی وزن خوشه با 9 نشانگر مشاهده شد. بیشترین توجیه تغییرات در شرایط نرمال مربوط به صفت تعداد دانه کل خوشه (0.83) توسط مکان‌های ژنی RM6324-E، RM5652-E، RM6179-F، RM549-B، RM5761-D، RM7420-D و RM462-B تبیین شد. در شرایط تنش خشکی بیشترین توجیه تغییرات مربوط به صفت وزن خوشه (0.70) توسط مکان‌های ژنی RM7118-G، RM3525-B، RM5761-B، RM519-D، RM7545-A، RM38-C، RM7091-A، RM5647-B و RM6179-E تبیین شد. نتایج نشان دهنده ارتباط برخی از نشانگرها با بیش از یک صفت است که خود نشان دهنده پیوستگی نزدیک این صفات با یکدیگر است که احتمالا تحت تاثیر ژن‌های چند اثره قرار دارند. تهیه نسل‌های در حال تفرق و نقشه‌های پیوستگی برای درک این موضوع ضروری می‌باشد.
