مهناز کاتوزی؛ سعید نواب پور؛ حسین صبوری؛ علی اکبر عبادی
چکیده
به منظور بررسی واکنش 352 خانواده برنج حاصل از آمیزش طارم بومی و موتانت در شرایط غرقاب و تنش کم آبی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و کم آبی در سه تکرار در شهرستان بابل در سال زراعی 1397 ارزیابی شدند. تعداد روز تا گلدهی و رسیدگی، زیست توده، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه در بوته، طول و عرض برگ پرچم، طول ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش 352 خانواده برنج حاصل از آمیزش طارم بومی و موتانت در شرایط غرقاب و تنش کم آبی، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و کم آبی در سه تکرار در شهرستان بابل در سال زراعی 1397 ارزیابی شدند. تعداد روز تا گلدهی و رسیدگی، زیست توده، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه بارور، تعداد کل پنجه در بوته، طول و عرض برگ پرچم، طول خروج از غلاف، قطر ساقه، طول خوشه، وزن خوشه‌ها، وزن خوشه اصلی، وزن ساقه، وزن دانه‌های پر، وزن دانه‌های پوک، تعداد دانه پر، تعداد دانه پوک، تعداد خوشچه اولیه، تعداد خوشچه ثانویه و میزان لوله شدن و سوختگی برگ‌ها ثبت شدند. کاهش عملکرد در شرایط تنش کم آبی به کاهش اجزاء عملکرد دانه به ویژه باروری مرتبط بود. رگرسیون مرحله‌ای نشان داد که در شرایط غرقاب وزن صد دانه، تعداد پنجه، باروری و ضخامت ساقه و در شرایط خشکی لوله شدن برگ و میزان سوختگی مهمترین صفات تاثیر گذار در عملکرد دانه بودند. تجزیه به عامل‌ها تنوع و تغییرات عملکرد را در شرایط غرقاب و کم آبی در 5 عامل خلاصه نمود. در شرایط غرقاب عامل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب تعداد، عملکرد و میزان باروری، طول، ابعاد دانه و زمان و در شرایط کم آبی عامل اول، دوم، سوم، چهارم و پنجم به ترتیب فیزیولوژی، تعداد، طول، ابعاد دانه و زمان نامگذاری شدند. تجزیه خوشه‌ای این بررسی خانواده‌هایی را در شرایط کم آبی شناسایی نمود که با حداقل سوختگی برگ و حداکثر تعداد دانه، وزن دانه و تعداد خوشه تحمل مناسبی را از خود نشان دادند. از این خانواده می‌توان به عنوان منبع بسیار مناسبی برای سایر برنامه‌های اصلاحی استفاده نمود. این بررسی نشان داد که می‌توان از موتاسیون به عنوان روشی بسیار مناسب برای ایجاد تنوع و تولید ارقام متحمل به تنش خشکی استفاده نمود.
سارا حسینی؛ علی بهپوری؛ احسان بیژن زاده؛ محمدصادق تقی زاده؛ منوچهر دستفال
چکیده
به منظور بررسی اثرات تنش آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و شاخصهای تحمل به خشکی در سامانه کشت مخلوط ژنوتیپهای گندم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. رژیم رطوبتی در دو سطح مطلوب (بر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات تنش آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و شاخصهای تحمل به خشکی در سامانه کشت مخلوط ژنوتیپهای گندم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. رژیم رطوبتی در دو سطح مطلوب (بر اساس نیاز آبی گیاه تا پایان دوره رشدی، آبیاری انجام شد.) و تنش آبی (قطع آبیاری آخر فصل از مرحله گلدهی به بعد انجام گردید که برای اعمال تنش آبی پس از 50 درصد ظهور سنبلهها آبیاری تا برداشت قطع گردید.)، سامانه کشت در چهار سطح شامل کشت خالص (رقم سیروان، خلیل و لاین (S- 92-19) و کشت مخلوط (رقم سیروان+ رقم خلیل+ لاین S- 92-19)، فاکتور کود نیتروژن نیز در سه سطح (120،80 و 160 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) در این آزمایش مورداستفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج این آزمایش، حداکثر مقدار عملکرد دانه در شرایط تأمین رطوبت مطلوب به میزان 7742.7 کیلوگرم در هکتار در سطوح کودی 120 کیلوگرم در هکتار در کشت مخلوط ژنوتیپ ها به دست آمد. عملکرد دانه در کشت مخلوط ژنوتیپ ها نسبت به کشت خالص هر یک از ارقام خلیل، سیروان و لاین S-92-19 به ترتیب 10، 19 و 25 درصد افزایش یافت. همچنین شاخصهای تحمل به خشکی MP، GMP، STI، YSI و YI محاسبه شدند و به‌منظور ادغام شاخصهای تحمل به خشکی از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (روش SIIG) استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، مخلوط ژنوتیپها متحمل‌ترین سیستم کشت در شرایط تنش شناخته شد.
مسعود گلستانی
چکیده
به منظور تعیین مناسب‌ترین شاخصهای تحمل به خشکی و شناسایی اکوتیپ‌های متحمل به خشکی آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp. daenensis)، آزمایشی در دو محیط بدون‌تنش و تنش خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-1396 در شهرستان ابرکوه انجام شد. در این مطالعه شاخصهای تحمل به خشکی شامل: شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص ...
بیشتر
به منظور تعیین مناسب‌ترین شاخصهای تحمل به خشکی و شناسایی اکوتیپ‌های متحمل به خشکی آویشن دنایی (Thymus daenensis subsp. daenensis)، آزمایشی در دو محیط بدون‌تنش و تنش خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-1396 در شهرستان ابرکوه انجام شد. در این مطالعه شاخصهای تحمل به خشکی شامل: شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)، شاخص میانگین بهره‌وری (MP)، شاخص میانگین هندسی عملکرد (GMP)، شاخص میانگین هارمونیک (HM)، شاخص تحمل تنش (STI)، شاخص عملکرد (YI) و شاخص پایداری عملکرد (YSI) با استفاده از وزن خشک اندام هوایی اکوتیپ‌ها در شرایط بدون تنش (Yp) و تنش خشکی (Ys) محاسبه گردید. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین اکوتیپ‌ها از نظر وزن خشک اندام هوایی در سطح احتمال یک درصد اختلاف معنی‌دار وجود دارد. نتایج تجزیه واریانس ساده نیز نشان داد که اختلاف معنیداری بین اکوتیپ‌ها از نظر Ypو Ys و شاخصهای MP، GMP، HM، STI و YI وجود دارد. تحلیل همبستگی بین شاخص‌ها و وزن خشک اندام هوایی در شرایط بدون تنش و تنش خشکی نشان داد که شاخصهای MP، GMP، HM، STI و YI مناسب‌ترین شاخص‌ها برای انتخاب اکوتیپ‌ها هستند. نمودار چند متغیره بای‌پلات نشان داد که اکوتیپ‌های خرم‌آباد1، اراک1، خرم‌آباد2، فریدونشهر و همدان در مجاورت شاخصهای مناسب تحمل به خشکی قرار دارند و نیز توزیع اکوتیپ‌ها در فضای بای‌پلات وجود تنوع ژنتیکی بین اکوتیپ‌ها را جهت انتخاب برای تحمل به تنش خشکی نشان داد. تجزیه خوشه‌ای نشان داد که می‌توان اکوتیپ‌های خرم‌آباد1، اراک1، خرم‌آباد2، فریدونشهر و همدان را به عنوان اکوتیپ‌های متحمل به خشکی و اکوتیپ‌های اراک2 و شازند را به عنوان اکوتیپ‌های حساس به خشکی پیشنهاد نمود.
تنش خشکی
سهیل پارسا؛ حسین خزاعی تبار؛ علی شهیدی؛ سهراب محمودی
چکیده
شیوه‌های نوین آبیاری ضمن افزایش راندمان مصرف آب، کمک به رفع مشکل کمبود آب مورد نیاز بخش کشاورزی می-نماید. پژوهش حاضر به بررسی روش‌های مختلف کم آبیاری و تأثیر آن بر خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت دانه‌ای می‌پردازد. بدین منظور آزمایشی در سال 1395در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
شیوه‌های نوین آبیاری ضمن افزایش راندمان مصرف آب، کمک به رفع مشکل کمبود آب مورد نیاز بخش کشاورزی می-نماید. پژوهش حاضر به بررسی روش‌های مختلف کم آبیاری و تأثیر آن بر خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت دانه‌ای می‌پردازد. بدین منظور آزمایشی در سال 1395در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو تیمار آبیاری کامل و پرآبیاری و 16 تیمار کم آبیاری در دو سطح 75 و 50 درصد نیاز آبی طی دوره رویشی و کل فصل رشد گیاه به روش‌های سنتی و خشکی موضعی ریشه با آبیاری یک درمیان ثابت جویچه‌ها و آبیاری متناوب جویچه‌ها به ترتیب بعد از یک و دو نوبت آبیاری بود .بالاترین میانگین‌های بدست آمده در صفات ارتفاع بوته، طول بلال، شاخص سطح برگ، هدایت روزنه‌ای و محتوای نسبی آب برگ، در تیمار پرآبیاری مشاهده شد. طول بلال در تیمار کم آبیاری به روش خشکی موضعی ریشه با جوی و پشته یک درمیان ثابت (CI75T) به میزان 14.7 سانتی متر، اختلاف معنیداری با تیمار آبیاری کامل نشان نداد. بیشترین افزایش شاخص سطح برگ طی رشد به ترتیب برای تیمارهای 2PRD75V، 2PRD50V و 1PRD50V به میزان 33.20، 30.28 و 25 درصد بود. کمترین هدایت روزنه‌ای در تیمار 2PRD75T مشاهده شد که در مقایسه با تیمارهای 125 و 100 درصد نیاز آبی به ترتیب 58/64 و 58.17 درصد بود. کمترین میزان محتوای نسبی آب برگ در تیمار آبیاری سنتی DI50V مشاهده شد. بر اساس نتایج بدست آمده، اختلاف ناشی از اعمال تنش در تیمارهای کم آبیاری موضعی ریشه کمتر از این اختلاف در تیمارهای کم‌آبیاری سنتی (نسبت به آبیاری کامل) بود. بنابراین، استفاده از روش‌های کم آبیاری ضمن کاهش جزیی رشد محصول، راهکاری مناسب برای مقابله با معضل بحران آب در زراعت ذرت در بیرجند می‌باشد.
پگاه آقایی؛ وریا ویسانی؛ مرجان دیانت
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کود نانوسیلیکات پتاسیم بر گیاه ذرت در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول آزمایش تنش خشکی شامل سه سطح آبیاری مطلوب (30 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر)، تنش متوسط (60 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر) و شدید خشکی (90 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر) و فاکتور دوم ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر کود نانوسیلیکات پتاسیم بر گیاه ذرت در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول آزمایش تنش خشکی شامل سه سطح آبیاری مطلوب (30 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر)، تنش متوسط (60 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر) و شدید خشکی (90 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر) و فاکتور دوم کود نانو سیلیکات پتاسیم در سطوح عدم مصرف (شاهد)، 1 و 2 در هزار بود. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی ارتفاع بوته، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد بلال در بوته، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در بلال، وزن چوب بلال، وزن بلال و وزن هزار دانه کاهش پیدا کرد و بیشترین کاهش در شرایط تنش شدید مشاهده گردید. کاربرد نانوسیلیکات پتاسیم موجب بهبود شاخص های مورفولوژیک ذرت گردید، به طوری که بیشترین ارتفاع بوته، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، تعداد بلال در بوته، طول بلال، تعداد ردیف در بلال، وزن چوب بلال و وزن بلال در تیمار 2 در هزار نانوسیلیکات پتاسیم حاصل گردید. نتایج نشان داد که کاربرد کود نانوسیلیکات پتاسیم در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی از طریق فراهم کردن عناصر غذایی مورد نظر توانست موجب بهبود ارتفاع (19.8 درصد)، وزن خشک بوته (40 درصد) و و وزن هزار دانه (11 درصد) گردد. کود نانوسیلیکات پتاسیم می-تواند اثرات منفی ناشی از تنش خشکی را تا حد زیادی کاهش و تحمل گیاه به شرایط تنش خشکی را افزایش داده و در نتیجه بهبود عملکرد را در پی داشته باشد.
مریم فتح اله پور گرنگاه؛ ورهرام رشیدی؛ بهرام میرشکاری؛ ابراهیم خلیلوند بهروزیار؛ فرهاد فرح وش
چکیده
به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و محلول‌پاشی عناصر روی و آهن به فرم نانو بر رشد و عملکرد لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris. L)، آزمایشی بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی دو سال زراعی 96-95 و 97-96 اجرا شد. شرایط آبیاری شامل: تنش کم‌آبی (در دو سطح: قطع آبیاری در 50 درصد ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر سطوح آبیاری و محلول‌پاشی عناصر روی و آهن به فرم نانو بر رشد و عملکرد لوبیا چیتی (Phaseolus vulgaris. L)، آزمایشی بصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز طی دو سال زراعی 96-95 و 97-96 اجرا شد. شرایط آبیاری شامل: تنش کم‌آبی (در دو سطح: قطع آبیاری در 50 درصد گلدهی و شاهد یا آبیاری متداول) در کرت‌های اصلی، محلول پاشی عناصر کم مصرف ( در چهار سطح: شاهد (بدون محلول پاشی)، محلول پاشی نانوذرات کود روی (با غلظت 1.5 در هزار)، نانوذرات کود آهن (با غلظت 2 در هزار) و ترکیب آنها (با غلظت 2 در هزار برای نانوذرات کود آهن و 1.5 برای نانوذرات کود روی) و ارقام لوبیای چیتی مورد آزمایش (چهار رقم: صدری، غفار، Cos 16 و کوشا) به عنوان فاکتورهای آزمایش بودند که در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. اعمال تنش کم‌آبی باعث کاهش ارزش صفات عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته شد ولی محلول‌پاشی عناصر روی و آهن به فرم نانو توانست اثر سوء تنش کم‌آبی را تعدیل کند. بیشترین میزان وزن صد دانه در رقم صدری مشاهده شد که با رقم غفار تفاوت معنیداری نداشتند و بعد از آنها ارقام کوشا و Cos 16 قرار داشتند. در هر دو شرایط آبیاری عادی و تنش کم‌آبی بیشترین میزان عملکرد دانه، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف بوته در رقم Cos 16 مشاهده شد.بررسی اثرات متقابل نشان داد که محلول‌پاشی توام آهن و روی در هر دو سال آزمایش بیشترین تاثیر در بهبود آثار تنش کم‌آبی بر عملکرد، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته ارقام لوبیا داشت. مصرف توام عناصر آهن و روی برای محلول‌پاشی ارقام لوبیای تحت وضعیت تنش کم‌آبی مطلوب به نظر می‌رسد.
جابر خردادی ورامین؛ فرزاد فنودی؛ جعفر مسعود سینکی؛ شهرام رضوان؛ علی دماوندی
چکیده
به‌منظور ارزیابی اثرات تنش کم‌آبی و محلول‌پاشی نانو کود منیزیم و کیتوزان بر صفات رشدی، عملکردی و محتوی روغن دو رقم کنجد، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل براساس طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی در جنوب شهرستان ورامین در سال زراعی 96-1395 انجام گرفت. قطع آبیاری براساس مقیاس BBCH به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل: ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی اثرات تنش کم‌آبی و محلول‌پاشی نانو کود منیزیم و کیتوزان بر صفات رشدی، عملکردی و محتوی روغن دو رقم کنجد، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل براساس طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی در جنوب شهرستان ورامین در سال زراعی 96-1395 انجام گرفت. قطع آبیاری براساس مقیاس BBCH به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح شامل: آبیاری نرمال، قطع آبیاری در مرحله BBCH 65 (گلدهی) و قطع آبیاری در مرحله BBCH 75 (رسیدگی کپسول) و عوامل فرعی شامل ترکیبی از سه عامل: دو رقم کنجد اولتان و دشتستان-2، محلول‌پاشی نانو منیزیم در دو سطح شامل: عدم محلول‌پاشی و محلول پاشی (2 گرم بر لیتر) در مرحله BBCH 65 و محلول‌پاشی کیتوزان در سه سطح شامل: عدم محلول‌پاشی، محلول‌پاشی 8.4 گرم بر لیتر در مرحله BBCH 65 و 4.6 گرم بر لیتر در مرحله BBCH75 بودند. نتایج نشان داد آبیاری تا BBCH 65 باعث کاهش 28.08، 20.8، 53.05، 54.04 و 23.10 درصدی به ترتیب در میانگین صفات تعداد کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص سطح برگ و درصد روغن در مقایسه با تیمار آبیاری نرمال (به‌عنوان شاهد) شد. کاربرد 2 گرم در لیتر نانو کود منیزیوم و 4.8 و 4.6 گرم درلیتر کیتوزان به‌ترتیب منجر به افزایش 3، 5.66 و 4.39 درصدی شاخص سطح برگ در مقایسه با تیمار شاهد شد. بیشترین عملکرد دانه در کاربرد نانو کود منیزیم تحت شرایط آبیاری نرمالدر رقم دشتستان-2 با میانگین 1188 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد که در مقایسه با تیمار شاهد افزایش 16.3 درصدی داشت. به‌طورکلی محلول پاشی نانو کود منیزیم و کیتوزان (4.8 گرم در لیتر) در شرایط بروز تنش آبی در مراحل انتهایی رشد در تعدیل اثرات منفی ناشی از تنش نقش مثبتی داشت.
زینب کرمیان حسن آبادی؛ حمیدرضا عیسوند؛ ماشاالله دانشور؛ امیدعلی اکبرپور
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی نانو اکسید آهن بر صفات کمی و کیفی کنجد، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده با سه تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. عوامل مورد بررسی در آزمایش، شامل تنش خشکی بعنوان عامل اصلی در دو سطح عدم تنش (آبیاری تا 100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (آبیاری تا ۵۰ درصد ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی نانو اکسید آهن بر صفات کمی و کیفی کنجد، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده با سه تکرار در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان اجرا شد. عوامل مورد بررسی در آزمایش، شامل تنش خشکی بعنوان عامل اصلی در دو سطح عدم تنش (آبیاری تا 100 درصد ظرفیت زراعی) و تنش خشکی (آبیاری تا ۵۰ درصد ظرفیت زراعی) و محلول پاشی نانو اکسید آهن در پنج سطح عدم محلول‌پاشی (شاهد)، محلول‌پاشی با آب (1000 لیتر آب در هکتار)، نانو اکسید آهن 0.05 درصد (0.5 کیلوگرم در 1000 لیتر آب در هکتار)، نانو اکسید آهن 0.10 درصد (یک کیلوگرم در 1000 لیتر آب در هکتار) و نانو اکسید آهن 0.15 درصد (یک و نیم کیلوگرم در 1000 لیتر آب در هکتار) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد، تنش خشکی به جز محتوای پروتئین دانه، سایر صفات نظیر تعداد کپسول در بوته (31.55 درصد)، وزن هزار دانه (18.51 درصد)، عملکرد دانه (26.52 درصد)، عملکرد بیولوژیک (9.42 درصد)، شاخص برداشت (3.94 درصد)، محتوای روغن دانه (10.30 درصد)، عملکرد روغن دانه (40.47 درصد) و عملکرد پروتئین دانه (24.90 درصد) را به طور معنی داری کاهش داد. این در حالی بود که کاربرد نانو اکسید آهن صفات تعداد کپسول در بوته (45.02 درصد)، وزن هزار دانه (19.86 درصد)، عملکرد دانه (37.43 درصد)، عملکرد بیولوژیک (22.91 درصد)، شاخص برداشت (3.86 درصد)، محتوای روغن دانه (6.49 درصد)، عملکرد روغن دانه (45.70 درصد) و عملکرد پروتئین دانه (40.93 درصد) را تحت تنش خشکی به طور معنی داری بهبود بخشید. در بین سطوح مختلف محلول پاشی، نانو اکسید آهن 0.15 درصد بیشترین تأثیر را در افزایش صفات مورد اندازه گیری نشان داد. به طور کلی، می‌توان از محلول پاشی نانو اکسید آهن به ویژه در غلظت 0.15 درصد به منظور کاهش اثرات زیانبار تنش خشکی و بهبود صفات کمی و کیفی کنجد در شهرستان خرم آباد بهره برد.
نوشین داریوش کریمی؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ خوشناز پاینده؛ علیرضا شکوه فر
چکیده
به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی آهن، روی و کاربرد سوپرجاذب در شرایط تنش کم آبی بر عملکرد دانه و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های زراعی 96-1395 و 97-1396 در مزرعه‌ای واقع در شهرستان شوشتر اجرا شد. عامل اصلی شامل رژیم‌های آبیاری با سه سطح (آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی آهن، روی و کاربرد سوپرجاذب در شرایط تنش کم آبی بر عملکرد دانه و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان ذرت، آزمایشی به صورت کرت‌های دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سال‌های زراعی 96-1395 و 97-1396 در مزرعه‌ای واقع در شهرستان شوشتر اجرا شد. عامل اصلی شامل رژیم‌های آبیاری با سه سطح (آبیاری پس از تخلیه 30، 40 و 50 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید) که زمان اعمال تنش حدود 60 روز بود، عامل فرعی شامل پلیمرسوپرجاذب با دو سطح (شاهد (عدم مصرف سوپرجاذب) و 200 کیلوگرم در هکتار) و عامل فرعی فرعی شامل محلول‌پاشی عناصرریزمغذی با چهار سطح (شاهد (آب معمولی)، محلول‌پاشی آهن، محلول‌پاشی روی و محلول‌پاشی آهن و روی) بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد تأثیر رژیم آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، آنزیم کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز معنی‌دار بود. در شرایط تنش کم آبی عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال و آسکوربات پراکسیداز کاهش یافت اما فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز افزایش یافت. از طرفی برهمکنش رژیم آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد دانه معنی‌دار شد. بیشترین عملکرد دانه (8530.69 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری پس از تخلیه 40 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب بود. همچنین برهمکنش رژیم آبیاری و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد دانه، سوپراکسیددیسموتاز معنی‌دار بود. محلول‌پاشی آهن و روی در شرایط تنش رطوبتی موجب افزایش عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال و سوپراکسیددیسموتاز شد. به‌طور کلی با توجه به پایداری چندین ساله سوپرجاذب در خاک می‌توان بیان نمود که کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و محلول‌پاشی آهن و روی در شرایط رطوبتی تنش ملایم می‌تواند موجب افزایش عملکرد دانه، اجزای عملکرد ذرت و در کل بهبود 45 درصدی تولید ذرت شود.
آزاده کشتکار؛ احمد آیین؛ هرمزد نقوی؛ حمید نجفی نژاد
چکیده
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی و جاسمونیک‌اسید بر عملکرد و برخی ویژگیهای زراعی و فیزیولوژیک ارقام کینوا، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمان (ایستگاه جوپار) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار عدم تنش (آبیاری بعد از 60 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی و جاسمونیک‌اسید بر عملکرد و برخی ویژگیهای زراعی و فیزیولوژیک ارقام کینوا، آزمایشی در قالب طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1397 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی کرمان (ایستگاه جوپار) اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل تیمار عدم تنش (آبیاری بعد از 60 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده خاک) و تیمار تنش خشکی (آبیاری بعد از 90 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده) به‌عنوان فاکتور اصلی و تیمارهای محلول‌پاشی جاسمونیک‌اسید در سه سطح (صفر، 1 و 2 میلیگرم در لیتر) و ارقام شامل (Giza1، Titicaca، Q29) به‌صورت فاکتوریل و به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی، صفات عملکرد دانه، تعداد خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته، شاخص برداشت، محتوای نسبی آب برگ و شاخص سبزینگی را نسبت به تیمار عدم تنش کاهش داد. کاربرد اسید جاسمونیک به‌ویژه غلظت 2 میلیگرم در لیتر، سبب بهبود این صفات نسبت به تیمار شاهد گردید. همچنین اثر رقم بر اکثر صفات موردمطالعه معنی‌دار بود به‌طوری‌که بیشترین مقادیر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در شرایط عدم تنش و 2 میلیگرم در لیتر جاسمونیک اسید و رقم Titicaca به ترتیب معادل 3316 و 13265 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار به‌ترتیب معادل 1682 و 7733 کیلوگرم در هکتار مربوط به تنش خشکی و عدم مصرف جاسمونیک اسید و رقم Giza1 بود. بیشترین شاخص سبزینگی برگ (عدد اسپد)، در شرایط عدم تنش و محلول‌پاشی 1 میلیگرم در لیتر جاسمونیک اسید در رقم Giza1 به مقدار 59 به دست آمد. به‌طورکلی، با توجه به نتایج این تحقیق می‌توان اظهار داشت که جاسمونیک‌اسید به‌عنوان بهبوددهنده از طریق کاهش اثرات منفی تنش خشکی و بهبود رشد گیاه می‌تواند باعث افزایش عملکرد دانه و تولید ارقام کینوا به‌ویژه رقم Titicaca شود.
عاطفه سادات موسوی؛ معصومه نعیمی؛ عبدالطیف قلیزاده؛ علی راحمی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک و کیتوزان بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد اسانس گیاه دارویی زوفا (.Hyssopus officinalis L) در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس، به‌صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل دور آبیاری در سه سطح 7، 14 و 21 روزه ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک و کیتوزان بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد اسانس گیاه دارویی زوفا (.Hyssopus officinalis L) در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس، به‌صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل دور آبیاری در سه سطح 7، 14 و 21 روزه به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح محلول پاشی شامل عدم مصرف الیسیتور (تیمار شاهد: محلول پاشی با آب خالص)، محلول پاشی اسید سالیسیلیک (300 میلیگرم در لیتر)، محلول پاشی کیتوزان (5 گرم در لیتر) و تلفیق اسید سالیسیلیک و کیتوزان به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تحقیق نشان داد اثر متقابل آبیاری و محلول پاشی بر صفات محتوای نسبی آب برگ، کمبود اشباع آب برگ و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان معنی دار بود. در این پژوهش اعمال تنش کم آبی منجر به افزایش درصد اسانس گردید درحالی‌که با کاهش عملکرد اسانس همراه بود و کاربرد الیسیتورها عملکرد اسانس را افزایش داد. نتایج همچنین مشخص کرد کاربرد کیتوزان و اسید سالیسیلیک با هم منجر به افزایش فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان تحت تیمار 14 روزه تنش کم آبی گردید. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده و تأثیر محلول پاشی این دو الیسیتور بر ویژگیهای بیوشیمیایی و متابولیتی گیاه، مصرف آنها جهت تولید مواد باارزش دارویی ازجمله اسانس و همچنین ایجاد مقاومت به تنش خشکی توصیه میشود.
حسین ابراهیمی اسبورزی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ ابوالفضل باغبانی آرانی
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات تنش کم‌آبی و انواع کودهای نیتروژن بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک و درصد اسانس گیاه نعناع فلفلی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1397 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات تنش کم‌آبی و انواع کودهای نیتروژن بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد بیولوژیک و درصد اسانس گیاه نعناع فلفلی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1397 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه رژیم آبیاری (آبیاری در حد ظرفیت مزرعه و به‌ترتیب بعد از تخلیه 25، 40 و 55 درصد آب قابل استفاده در منطقه ریشه) به‌عنوان عامل اصلی و شش تیمار کودی بر اساس نیتروژن موردنیاز گیاه (به‌ترتیب 100 درصد کود شیمیایی، بدون کود، 50 درصد شیمیایی + 50 درصد آزوکمپوست، 100 درصد ورمی‌کمپوست، 100 درصد آزوکمپوست و 50 درصد شیمیایی + 50 درصد ورمی‌کمپوست) به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر تمامی تیمارهای آزمایشی و برهمکنش بین آنها بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی‌دار گردید. نتایج نشان داد به‌ترتیب تنش ملایم و شدید کم‌آبی، سبب کاهش (18.2 و 42.92 درصدی) ارتفاع و (15.11 و 51.98 درصدی) عملکرد بیولوژیک گیاه گردید درحالی‌که میزان رنگ‌دانه‌ها، کارتنوئید، آنتوسیانین، پرولین و درصد اسانس افزایش یافت. کاربرد کود نیتروژن، سبب افزایش تمامی صفات اندازه‌گیری شده گردید. در اکثر صفات اندازه‌گیری شده در این آزمایش، تیمار تلفیقی 50 درصد کود شیمیایی و 50 درصد کود ورمی‌کمپوست حتی در شرایط تنش شدید کم‌آبی مطلوب‌تر از بقیه تیمارها ارزیابی گردیدند. همچنین نتایج نشان داد که اگر هدف از کاشت گیاه دارویی نعناع فلفلی، عملکرد کیفی (درصد اسانس) گیاه باشد با اعمال تنش شدید کم‌آبی می‌توان ضمن تولید بالاترین درصد اسانس، بیش از 50 درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کرد و همچنین در راستای تولید دارویی سالم و همگام با کشاورزی پایدار می‌توان، کود ورمی‌کمپوست را جایگزین کود شیمیایی نیتروژن کرد.
لیلا تمدن کوشکی؛ مهرناز ریاست
چکیده
وجود تنش های غیرزنده محیطی به‌ویژه تنش خشکی یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه‌خشک است. تنش خشکی زمانی در گیاه حادث میشود که میزان آب دریافتی گیاه کمتر از تلفات آن باشد. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، میزان پرولین و ترکیبات فنلی گیاه دارویی رزماری در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در گلخانه ...
بیشتر
وجود تنش های غیرزنده محیطی به‌ویژه تنش خشکی یکی از مهمترین مشکلات مناطق خشک و نیمه‌خشک است. تنش خشکی زمانی در گیاه حادث میشود که میزان آب دریافتی گیاه کمتر از تلفات آن باشد. این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر صفات مورفولوژیک، میزان پرولین و ترکیبات فنلی گیاه دارویی رزماری در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی مرکز بعثت شیراز انجام شد. تنش خشکی در چهار سطح (100%، 75%، 50%، 25% ظرفیت زراعی) اعمال گردید. صفات مورداندازه‌گیری عبارت بودند از: وزن تر و خشک اندامهای هوایی و ریشه، سطح برگ، تعداد برگ، طول گیاه، میزان پرولین برگ و ترکیبات فنولی. در این تحقیق مشخص شد گیاه رزماری در شرایط تنش خشکی با شدت 75% ظرفیت مزرعه از نظر وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر ریشه، طول اندام هوایی با شرایط نرمال (FC 100%) تفاوت معنیداری نداشتند. همچنین در شرایط تنش خشکی با شدت 75% ظرفیت مزرعه، طول ریشه به 27.67 سانتیمتر افزایش یافت. وزن خشک ریشه، سطح و تعداد برگ در شرایط تنش خشکی به‌طور معنیداری کاهش یافت. در شرایط تنش خشکی با شدت 25% ظرفیت مزرعه، میزان ترکیبات کئورستین (mg/L 439.04)، ترانس فرولیک اسید (mg/L 72.48)، هسپردین (mg/L 407.62)، اوژنول (mg/L 65.36)، هسپرتین (mg/L 107.34)، رزمارنیک اسید (mg/L 1133.34) به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافت. همچنین محتوای پرولین در شرایط تنش خشکی با شدت 25% ظرفیت مزرعه به μm/g 79.72 رسید.
تنش شوری
محمدعلی عباسی وینه؛ محمدصادق ثابت؛ قاسم کریم‌زاده
چکیده
تنش شوری با تداخل در واکنش‌های فیزیولوژیک و اختلال در جذب عناصر غذایی کلیدی نظیر فسفر، منجر به کاهش شدید عملکرد دانه گیاهان می‌گردد. فعالیت فسفاتازها از جمله سازوکارهای گیاهان به منظور تأمین و حفظ هومئوستازی فسفر درون سلولی است. از مجموع 29 اسیدفسفاتاز ارغوانی شناخته شده در گیاه Arabidopsis thaliana، افزایش سطح رونوشت ژن دو اسیدفسفاتاز ...
بیشتر
تنش شوری با تداخل در واکنش‌های فیزیولوژیک و اختلال در جذب عناصر غذایی کلیدی نظیر فسفر، منجر به کاهش شدید عملکرد دانه گیاهان می‌گردد. فعالیت فسفاتازها از جمله سازوکارهای گیاهان به منظور تأمین و حفظ هومئوستازی فسفر درون سلولی است. از مجموع 29 اسیدفسفاتاز ارغوانی شناخته شده در گیاه Arabidopsis thaliana، افزایش سطح رونوشت ژن دو اسیدفسفاتاز AtPAP17 و AtPAP26 در شرایط تنش شوری اثبات شده است. در پژوهش حاضر از ژنوتیپ های بیش‌بیان (OE17 و OE26)، جهش یافته ساده (Mu17 و Mu26) و جهش یافته دوگانه (DM) ژن‌های مذکور به منظور مطالعه اثر AtPAP17 و AtPAP26 بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه گیاه آرابیدوپسیس، استفاده شد. براساس آستانه تحمل به شوری در این گیاه (mM100 کلریدسدیم) و ژنوتیپهای مورد مطالعه، غلظت‌های 0، 50، 100 و mM150 کلریدسدیم (NaCl) بررسی شد. طی تنش، درصد گلدهی، تعداد غلاف در بوته، تعداد بذر در غلاف، وزن هزار دانه، عملکرد کل دانه و همچنین محتوای فسفر کل و آزاد اندازه‌گیری شد. نتایج حاکی از افزایش 7/1 و 89/0 برابری عملکرد کل دانه گیاهانOE17 وOE26 در مقایسه باWT در غلظتmM 150 بود، در حالی بود که گیاهان جهش‌یافته فاقد عملکرد دانه در آن غلظت بودند. از طرف دیگر، محتوای فسفات کل در گیاهان OE17 وOE26 به‌ترتیب 1.7 و 1.5 برابر بیشتر از WT در غلظتmM150 بود. با این وجود گیاهان جهش‌یافته Mu17، Mu26 و DM به‌ترتیب کاهش معنی‌دار 39%، 21% و 52% در محتوای فسفات کل در مقایسه با WT و در غلظت مشابه نشان دادند. تغییر در عملکرد دانه ژنوتیپهای مورد مطالعه در تحقیق حاضر تحت شرایط تنش شوری شدید، به روشنی حاکی از تأثیر ژن‌هایPAP17 وPAP26 جهت فراهم نمودن فسفر کافی در دسترس و بهبود عملکرد دانه این گیاهان بود. با توجه به نتایج حاصل از مطالعه گیاه آرابیدوپسیس، می‌توان تأثیر دو اسید فسفاتا AtPAP17 وAtPAP26 را به‌عنوان کاندیدای مؤثر در بهبود عملکرد دانه در شرایط تنش شوری در گیاهان زراعی مطالعه نمود.
سیاوش صلحی اندراب؛ ورهرام رشیدی؛ حسین شهبازی؛ فرهاد فرح وش؛ علیرضا احمدزاده
چکیده
به منظور برآورد وراثت‌پذیری و نحوه عمل ژنها در عملکرد و اجزای عملکرد جو تحت تنش شوری، یک تلاقی دی الل 7×7 یکطرفه در سال 1395 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل انجام شد.بذور F1 حاصل به همراه والدین در سه شرایط عدم تنش (شاهد) و تنش شوری 8 و 12 دسی زیمنس بر متر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1396در گلخانه ارزیابی گردیدند. نتایج ...
بیشتر
به منظور برآورد وراثت‌پذیری و نحوه عمل ژنها در عملکرد و اجزای عملکرد جو تحت تنش شوری، یک تلاقی دی الل 7×7 یکطرفه در سال 1395 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل انجام شد.بذور F1 حاصل به همراه والدین در سه شرایط عدم تنش (شاهد) و تنش شوری 8 و 12 دسی زیمنس بر متر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1396در گلخانه ارزیابی گردیدند. نتایج نشان داد که مدل ژنتیکی ساده افزایشی-غالبیت در توارث صفات مورد مطالعه دخیل می‌باشد. وراثت‌پذیری عمومی صفات بالا بود و بنابراین گزینش بر اساس صفات فوق در گزینش تحمل به شوری گیاه جو می‌تواند مفید واقع شود. نتایج نشان داد در تمام سطوح تنش شوری درجه متوسط غالبیت تمام صفات بزرگتر از 1 بود و صفات توسط اثرات فوق غالبیت کنترل می‌شوند. نتایج نشان داد الل‌های غالب باعث افزایش ارتفاع و الل‌های مغلوب باعث افزایش عملکرد دانه و وزن 100 دانه می‌شوند. در تجزیه گریفینگ، واریانس GCA فقط در 2 صفت معنی‌دار بود و سهم بیشتر اثرات غالبیت در کنترل صفات تایید گردید. وراثت‌پذیری خصوصی صفات پایین بود بنابراین این صفات از طریق گزینش در نسل‌های پیشرفته اصلاحی و بعد از رسیدن به خلوص قابل اصلاح هستند. براساس میزان وراثت پذیری خصوصی می توان ابراز داشت در تنش شوری متوسط (ds/m8) صفات وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد بوته و در تنش شوری شدید (ds/m12) صفات وزن سنبله، تعداد پنجه بارور و عملکرد بوته به عنوان صفات مناسب برای گزینش تحمل به شوری در گیاه جو می‌تواند مطرح باشند.
تنش شوری
سجاد انصاری اردلی؛ مجید نبی پور؛ حبیب الله روشنفکر؛ محمود باقری
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی واکنش ارقام کینوا (.Chenopodium quinoa Willd) به تنش شوری در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. در این آزمایش واکنش سه رقم کینوا (Titicaca, Giz, Q26) و شش سطح شوری (صفر (شاهد)، 10، 20، 30، 40 و 50 dS/m-1) در محیط کشت پتری دیش به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط کنترل‌شده ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی واکنش ارقام کینوا (.Chenopodium quinoa Willd) به تنش شوری در آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 1398-1397 انجام شد. در این آزمایش واکنش سه رقم کینوا (Titicaca, Giz, Q26) و شش سطح شوری (صفر (شاهد)، 10، 20، 30، 40 و 50 dS/m-1) در محیط کشت پتری دیش به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط کنترل‌شده (دستگاه ژرمیناتور) اجرا گردید. تجزیه داده‌ها نشان داد، خصوصیات جوانه‌زنی بذر تحت تأثیر توأم رقم و تنش شوری قرار گرفتند (p <0.01). حداکثر جوانه‌زنی، بهترین یکنواختی جوانه‌زنی، بیشترین بنیه بذر، بیشترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه در شرایط بدون تنش (شاهد) و کمترین مقادیر در تیمار شوری 50 (dS/m-1) مشاهده شد. طبق نتایج به‌دست‌آمده، رقم Tititcaca بیشترین (95.33) و کمترین درصد جوانه‌زنی (10) را به ترتیب در تیمار شاهد و تیمار شوری 50 (dS/m-1) نشان داد. همچنین همین رقم بهترین عملکرد ازنظر زمان رسیدن به 10 و 90 درصد جوانه‌زنی را در تیمار شاهد داشت درحالی‌که رقم Giz بدترین عملکرد را در این صفات نشان داد. رقم Titicaca در تیمار شاهد بیشترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه را به ترتیب با میانگین 5.53 و 5.57 سانتیمتر نشان داد این در حالی است که در تیمار شوری 50 (dS/m-1) با میانگین 0.4 و 0.3 سانتیمتر کمترین طول ریشه‌چه و ساقه‌چه را داشت. همچنین بهترین یکنواختی در جوانه‌زنی با 20.2 ساعت در رقم Titicaca در تیمار شاهد مشاهده شد. به نظر می‌رسد علیرغم تأثیرپذیری معنی‌دار هر سه رقم موردپژوهش و کاهش چشمگیر شاخصهای جوانه‌زنی در سطوح بالای شوری، رقم Titicaca نسبت به دو رقم دیگر، آستانه تحمل بالاتری داشت که نشان‌دهنده تنوع ارقام در پاسخ فرایندهای فیزیولوژیک به تنش شوری است. همچنین این امکان وجود دارد در صورت لزوم و با تحقیقات بیشتر بتوان در برنامه‌های به‌نژادی سایر ارقام حساس کینوا از این رقم استفاده نمود.
فاطمه اقایی؛ رئوف سیدشریفی؛ حامد نریمانی
چکیده
به‌منظور ارزیابی عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی گندم تحت تنش شوری خاک در واکنش به کاربرد یونیکونازول و کودهای زیستی، آزمایش فاکتوریلی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397 در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. تیمارها شوری خاک در چهار سطح (عدم اعمال شوری به‌عنوان شاهد و اعمال شوری‌های 40، 80 و 120 میلی‌مولار ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی گندم تحت تنش شوری خاک در واکنش به کاربرد یونیکونازول و کودهای زیستی، آزمایش فاکتوریلی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1397 در گلخانه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. تیمارها شوری خاک در چهار سطح (عدم اعمال شوری به‌عنوان شاهد و اعمال شوری‌های 40، 80 و 120 میلی‌مولار در خاک) با نمک NaCl و کاربرد یونیکونازول و کودهای زیستی (شاهد یا عدم کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول، کاربرد قارچ میکوریزا، یونیکونازول، باکتری سودوموناس، میکوریز با سودوموناس، میکوریزا با یونیکونازول، کاربرد میکوریزا با یونیکونازول و سودوموناس شاهد یا عدم کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول) را شامل می‌شدند. نتایج نشان داد کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول تحت شرایط عدم اعمال شوری، محتوای پراکسید هیدروژن، مالون دی‌آلدهید و هدایت اکتریکی برگ پرچم (به‌ترتیب به میزان 77.6، 115.52 و 241.48 درصد) نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی تحت شرایط شوری120میلی‌مولار خاک کاهش داد ولی شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب، عملکرد کوانتومی، وزن صد دانه و طول سنبله (به‌ترتیب به میزان 60.21، 43.27، 30.47، 46.66 و 51.34 درصد) نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی تحت شرایط شوری 120 میلی‌مولار خاک افزایش داد. همچنین کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول عملکرد دانه تک بوته را نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی در بالاترین سطح از شوری خاک حدود 108.84 درصد افزایش داد. براساس نتایج این بررسی به‌نظر می‌رسد کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول می‌تواند در بهبود عملکرد گندم در شرایط شوری خاک پیشنهاد شود.
نسرین سالاری؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری؛ محمد علی کریمیان
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش شوری و سطوح مختلف کود پتاسیم بر عملکرد کمی و کیفی کوشیا، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در مزرعه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل به صورت کرت-های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تنش شوری در سه سطح شامل: 1، 7 و 14 دسی زیمنس بر متر به عنوان عامل اصلی و کود سولفات پتاسیم در سه سطح شامل: 100، 200 و 300 کیلوگرم ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش شوری و سطوح مختلف کود پتاسیم بر عملکرد کمی و کیفی کوشیا، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در مزرعه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل به صورت کرت-های خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تنش شوری در سه سطح شامل: 1، 7 و 14 دسی زیمنس بر متر به عنوان عامل اصلی و کود سولفات پتاسیم در سه سطح شامل: 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تنش شوری باعث کاهش ارتفاع، تعداد شاخه فرعی، وزن تر و خشک گیاه، وزن خشک برگ و ساقه گردید. همچنین نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن بود که سطوح مختلف کود پتاسیم باعث افزایش ارتفاع، تعداد شاخه فرعی، وزن تر و خشک گیاه و وزن خشک برگ و ساقه گردید. همچنین نتایج نشان داد در شوری های بالاتر، تاثیر کود پتاسیم در تعدیل اثرات شوری و افزایش ماده خشک بیشتر بود به طوری که کاربرد 300 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم در شرایط شوری 1، 7 و 14 دسی زیمنس بر متر باعث افزایش معنی دار وزن خشک به ترتیب به میزان 15.0، 20.4 و 61.2 درصد نسبت به مصرف 100 کیلوگرم سولفات پتاسیم گردید. اثر متقابل شوری و کود پتاسیم نشان داد که آبیاری 1 دسی‌زیمنس و استفاده از 300 کیلوگرم کود پتاسیم باعث افزایش صفات کمی وکیفی گردید.
رقیه بام شاد؛ مهدی کلانکی؛ مجتبی فضیلت نیا
چکیده
شوری اراضی کشاورزی و محدودیت منابع آب شیرین از چالش‌های عمده کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد که در سال‌های اخیر نیز بر شدت آن افزوده شده است. کشاورزی مبتنی بر کشت گیاهان شورپسند از جمله سالیکورنیا می‌تواند به عنوان یکی از راهبرد‌های کارآمد برای بقای کشاورزی در مناطق دارای خاک و آب شور مطرح شود. در این راستا، به منظور بررسی ...
بیشتر
شوری اراضی کشاورزی و محدودیت منابع آب شیرین از چالش‌های عمده کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک می‌باشد که در سال‌های اخیر نیز بر شدت آن افزوده شده است. کشاورزی مبتنی بر کشت گیاهان شورپسند از جمله سالیکورنیا می‌تواند به عنوان یکی از راهبرد‌های کارآمد برای بقای کشاورزی در مناطق دارای خاک و آب شور مطرح شود. در این راستا، به منظور بررسی تأثیر کم‌آبیاری با آب شور و کاربرد کود دامی بر ویژگیهای سالیکورنیا، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک (در استان سیستان و بلوچستان) در سال 1397 به اجرا درآمد. تیمارهای آبیاری مورد بررسی شامل: آبیاری کامل با آب شور (SI) به عنوان شاهد، کم آبیاری با آب شور در سطح 75 درصد (DSI75) کاهش 25 درصدی نسبت به شاهد و کم‌آبیاری با آب شور در سطح 55 درصد (DSI55) کاهش 45 درصدی نسبت به شاهد بودند. همچنین، تیمارهای کودی نیز در دو سطح کاربرد کود دامی (گاوی) در سطح 10 درصد و بدون کود دامی بودند. نتایج نشان دهنده اختلاف معنی‌دار اثر کود دامی، تنش خشکی و برهمکنش آنها بر اکثر صفات مورد بررسی بود. بیشترین مقدار وزن تر و خشک ریشه، پروتئین، رنگیزه‌های فتوسنتزی، کربوهیدرات، پرولین و آنزیم گایاکول پراکسیداز در شرایط تنش خشکی بدست آمد، همچنین کاربرد کود دامی باعث افزایش معنی‌دار مقدار وزن تر و خشک ریشه، پروتئین، زیست توده و آنزیم کاتالاز شد. به‌طور کلی، کاهش 25 درصدی در مصرف آب شور علاوه بر صرفه‌جویی، منجر به حصول نتایج قابل قبول به ویژه در رنگیزه‌های فتوسنتزی و تنظیم کننده‌های اسمزی در مقایسه با آبیاری کامل شد. همچنین بهره‌گیری از کود دامی نیز به علت افزایش ماده آلی و مواد مغذی خاک موجب بهبود زیست توده گیاه تحت تاثیر کم‌آبیاری‌ها گردید.
سارا علی نیان جوزدانی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ جمشید رزمجو؛ بابک بحرینی نژاد
چکیده
گیاه علف چای یک گیاه دارویی ارزشمند با خاصیت درمان کنندگی افسردگی و التیام زخم است. این آزمایش به صورت گلدانی در بهار 95 و 96 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این تحقیق علف چای با غلظت‌های مختلف آب شور شامل 2 (شاهد)، 6 و 10 دسی‌زیمنس بر متر و محلول‌پاشی اسید آسکوربیک ( شاهد، 200 و 400 میلیگرم بر لیتر) تیمار ...
بیشتر
گیاه علف چای یک گیاه دارویی ارزشمند با خاصیت درمان کنندگی افسردگی و التیام زخم است. این آزمایش به صورت گلدانی در بهار 95 و 96 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این تحقیق علف چای با غلظت‌های مختلف آب شور شامل 2 (شاهد)، 6 و 10 دسی‌زیمنس بر متر و محلول‌پاشی اسید آسکوربیک ( شاهد، 200 و 400 میلیگرم بر لیتر) تیمار شد. بر اساس نتایج حاصله، شوری مقدار رنگیزه‌های فتوسنتزی، کارتنوئید، فنل برگ، پتاسیم ریشه، نسبت پتاسیم به سدیم هر دو بخش برگ و ریشه و وزن خشک هر دو بخش هوایی و زیرزمینی را کاهش داد اما افزایش مقدار کلرید سدیم، پراکسید هیدروژن و سدیم برگ و ریشه را افزایش داد و تأثیری بر فنل ریشه و پتاسیم برگ نداشت. استفاده از اسید آسکوربیک کلروفیل a، کلروفیل کل،کارتنوئید، فنل برگ، پتاسیم و سدیم برگ، وزن خشک بخش هوایی و زیرزمینی را نسبت به شاهد افزایش داد و توانست پراکسید هیدروژن برگ و ریشه را کاهش دهد. در گیاهانی که با اسید آسکوربیک و شوری تیمار شدند،کاهش کلروفیل a، فنل برگ، پراکسید هیدروژن برگ و ریشه، پتاسیم برگ، نسبت پتاسیم به سدیم ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه در مقایسه با تیمارهایی که تنها تحت شوری بودند کمتر بود. بر پایه نتایج این پژوهش، به نظر می‌رسد که افزایش ترکیبات فنلی به علت خاصیت آنتی اکسیدانی آنها و حفظ پتاسیم برگ مکانیسم‌های احتمالی تحمل به شوری است. بالاترین غلظت اسید اسکوربیک (400 میلیگرم بر لیتر) به طور موثرتری اثرات منفی شوری را کاهش داد.
زهرا دشتی؛ عباس بیابانی؛ لیلا آهنگر؛ فاختک طلیعی؛ حسین حسینی مقدم
چکیده
به منظور بررسی تأثیر قارچ تریکودرما و کیتوزان بر خصوصیات رشدی گیاه ریحان (Ocimum basilicum) تحت تنش شوری، دو آزمایش جداگانه در گلخانه دانشگاه گنبد کاووس به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1396 انجام شد. آزمایش اول بذور پس از تلقیح با قارچ تریکودرما پس از یک دوره رشدی یک ماهه در چهار سطح شوری (صفر، 75، 150 و 200 میلی مولار) ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر قارچ تریکودرما و کیتوزان بر خصوصیات رشدی گیاه ریحان (Ocimum basilicum) تحت تنش شوری، دو آزمایش جداگانه در گلخانه دانشگاه گنبد کاووس به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1396 انجام شد. آزمایش اول بذور پس از تلقیح با قارچ تریکودرما پس از یک دوره رشدی یک ماهه در چهار سطح شوری (صفر، 75، 150 و 200 میلی مولار) کلرید سدیم به مدت 2 هفته ارزیابی شدند. آزمایش دوم گیاهچه‌های یک ماهه ریحان 24 ساعت پس از اسپری با کیتوزان تحت تنش شوری قرار داده شدند. تیمار شاهد (کنترل) بدون اسپری کیتوزان و تلقیح قارچ در نظر گرفته شد. نتایج تجزیه واریانس حاکی از معنی‌دار شدن اثرات ساده کیتوزان، شوری و قارچ بر تمامی صفات طول ساقه، طول ریشه، حجم ریشه، وزن‌تر ساقه، وزن‌تر ریشه، وزن‌تر برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک ریشه و شاخص برداشت ریحان بود. در حالیکه اثرات متقابل کیتوزان و شوری و همچنین قارچ و شوری برای هیچ یک از صفات مورد مطالعه معنی‌دار نبود. یافته‌های حاصله حاکی از کاهش صفات مورد مطالعه همراه با افزایش سطوح شوری بود اما پیش تیمار کیتوزان و قارچ سبب بهبود اثرات تنش گردید، به‌طوری‌که گیاهان تیمار شده افزایش معنیداری از صفات را در مقایسه با گیاهان شاهد نشان دادند. نتایج همچنین نشان داد که پیش تیمار کیتوزان و قارچ تریکودرما سبب ایجاد مقاومت در برابر تنش شوری تا سطح 150 میلی مولار در ریحان شد، اما افزایش تنش شوری در سطوح بالای 200 میلی مولار سبب کاهش مقاومت گیاه به تنش شوری و افت عملکرد در صفات مورد بررسی گردید.
مهیار گرامی؛ پرستو مجیدیان؛ اکرم قربانپور؛ نسیم براتی
چکیده
استفاده از فناوری نانو جهت افزایش تولید گیاهان دارویی یکی از اهداف مهم بهره‌وری گیاهان می‌باشد که در فرآیندهای رشد گیاهان موثر است. به کارگیری نانو ذره دی اکسید تیتانیوم در صنایع کشاورزی و غذایی به دلیل داشتن نقش محافظتی، افزایش دادن مقدار فتوسنتز در گیاه و نقش مقاومتی گیاهان در تحمل به تنش‌ها می‌تواند مفید باشد. در این پژوهش به ...
بیشتر
استفاده از فناوری نانو جهت افزایش تولید گیاهان دارویی یکی از اهداف مهم بهره‌وری گیاهان می‌باشد که در فرآیندهای رشد گیاهان موثر است. به کارگیری نانو ذره دی اکسید تیتانیوم در صنایع کشاورزی و غذایی به دلیل داشتن نقش محافظتی، افزایش دادن مقدار فتوسنتز در گیاه و نقش مقاومتی گیاهان در تحمل به تنش‌ها می‌تواند مفید باشد. در این پژوهش به منظور بررسی اثر نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم بر برخی از خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی به‌لیمو در سطوح مختلف شوری آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. فاکتور اول شامل نانو ذره دی اکسید تیتانیوم در پنج سطح (صفر، 50، 100، 200 و 400 پی‌پی‌ام) و فاکتور دوم شامل شوری در سه سطح (صفر، 75 و 150 میلی‌مولار) اعمال گردید. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل همبستگی و رگرسیونی صفات مورد مطالعه نشان داد که عملکرد وزن خشک اندام هوایی بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد وزن خشک اندام هوایی با ضریب تبیین (0.82) داشت. نتایج نشان داد که تنش شوری باعث کاهش وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه گردید ولی اثر ساده نانو ذره دی اکسید تیتانیوم روند افزایشی را نشان داد. مقایسه میانگین صفت مقدار کلروفیل (a،b و کل) حاکی از آن بود که با افزایش غلظت نانو ذره دی اکسید تیتانیوم صفات مورد نظر روند افزایشی معنیداری را نشان داد اما با افزایش سطوح شوری محتوای کلروفیل کاهش یافت. اثر برهمکنش این دو فاکتور حاکی از آن بود که در غلظت‌های 75 و 150 میلی‌مولار شوری با افزایش غلظت نانو ذره دی اکسید تیتانیوم مقدار کاروتنوئید و آنتوسیانین روند مطلوبی را نشان داد که بیشترین تأثیر مربوط به غلظت 400 پی‌پی‌ام الیستور بود.
