الهه اکبری؛ رضا درویش زاده؛ بابک عبدالهی مندولکانی؛ سینا بشارت
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر بیان عوامل رونویسی AP2-Domain، HD-ZIP، WRKY و MYB در آفتابگردان روغنی، دو لاین با واکنش متفاوت انتخاب و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه در سال زراعی 1395-1396 کشت شدند. گیاهان تا مرحله 8 برگی از لحاظ وضعیت آبی در 100 درصد ظرفیت زراعی نگهداری شدند. بعد از این مرحله تعدادی از گلدان‌ها در همان ظرفیت زراعی نگهداری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر بیان عوامل رونویسی AP2-Domain، HD-ZIP، WRKY و MYB در آفتابگردان روغنی، دو لاین با واکنش متفاوت انتخاب و در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه در سال زراعی 1395-1396 کشت شدند. گیاهان تا مرحله 8 برگی از لحاظ وضعیت آبی در 100 درصد ظرفیت زراعی نگهداری شدند. بعد از این مرحله تعدادی از گلدان‌ها در همان ظرفیت زراعی نگهداری شدند، اما به بقیه تنش خشکی 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی اعمال شد. نمونه برداری از گیاهان یک و سه هفته بعد از اعمال تنش انجام گرفت. مطالعه بیان ژن‌های مذکور با استفاده از تکنیک واکنش زنجیره ای پلی مراز در زمان واقعی انجام شد. مقایسات میانگین بیان عوامل رونویسی AP2-Domain، WRKY و MYB در دو لاین ENSAT254 (متحمل) و LC1064C(حساس) نشان داد که بیان ژن‌ها یک هفته بعد از اعمال تنش در شدتْ تنش‌های مختلف محسوس نبوده اما در هفته سوم بعد از اعمال تنش در شدت تنش 40 درصد میزان بیان ژن‌ها خصوصا در لاین ENSAT254 افزایش یافته است. در رابطه با عامل رونویسی HD-ZIP میزان بیان یک هفته بعد از اعمال تنش در شدت تنش 40 درصد در لاین ENSAT254خیلی بیشتر از لاین LC1064C بود. میزان بیان در هفته سوم بعد از اعمال تنش در هر دو لاین در شدت تنش 40 درصد افزایش یافت، هر چند افزایش بیان در لاین LC1064C اندکی بیشتر بود. بنابراین، به نظر می‌رسد بیان زود هنگام عامل رونویسی HD-ZIP در افزایش مقاومت ژنوتیپ به تنش خشکی دخیل باشد. یافته های این تحقیق می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی آفتابگردان برای تولید و توسعه ارقام متحمل به تنش خشکی مفید و فایده واقع شود.
تنش خشکی
مراد چشمه نور؛ محمدرضا بی همتا؛ علی اکبر شاه نجات بوشهری؛ علیرضا عباسی؛ بهرام علیزاده
چکیده
میکرو RNAها گروهی از RNAهای کوچک غیررمزکننده پروتئین با طول تقریبا 18 تا 24 نوکلئوتید هستند که در تغییرات پس از رونویسی در یوکاریوتها نقش سرکوب کننده mRNA دارند. به عبارت دیگر میکرو RNA بیان ژن را یا از طریق تجزیه یا سرکوب ترجمه mRNA تنظیم می. میکرو RNAها به‌طور مستقیم بر فرآیندهای مانند رشد و نمو، ریخت شناسی، زمان گلدهی، سوخت و ساز، متابولیسم ...
بیشتر
میکرو RNAها گروهی از RNAهای کوچک غیررمزکننده پروتئین با طول تقریبا 18 تا 24 نوکلئوتید هستند که در تغییرات پس از رونویسی در یوکاریوتها نقش سرکوب کننده mRNA دارند. به عبارت دیگر میکرو RNA بیان ژن را یا از طریق تجزیه یا سرکوب ترجمه mRNA تنظیم می. میکرو RNAها به‌طور مستقیم بر فرآیندهای مانند رشد و نمو، ریخت شناسی، زمان گلدهی، سوخت و ساز، متابولیسم اسیدهای چرب، گلیکولیز و پاسخ به تنش‌های زنده و غیر زنده در گیاهان تاثیرگذار هستند. برای شناسایی میکرو RNAها روش‌های مختلفی وجود دارد که استفاده از داده‌های زیستی(بیوانفورماتیک) یکی ازکمهزینهترین و سادهترین روش‌ها می‌باشد. توالی‌های miRAN بالغ شناخته‌شده از شمار زیادی گونه جانوری، گیاهی از پایگاه داده miRBase دانلود شد. از توالی‌های miRNA به‌عنوان توالی شناخته‌شده برای یافتن miRNAهای حفاظتشده بر پایه جستجوی همسانی بین miRNAها با GSSهای گیاه کلزا استفاده شد. ابتدا توالی‌های GSS در گیاه کلزا از بانک اطلاعاتی NCBI در برابر miRNAهای شناخته‌شده BLASTn شدند. برای شناسایی رونوشتها و ژن‌های هدف از تشابه مکمل معکوس بین miRNA و رونوشت هدف استفاده شد. در نهایت پنج عدد miRNA بالغ جدید شناسایی‌شد. ژن‌های مانند LUC7L3 ,UEL1D ,WSD1 ,LBD41 ,HST,NST1 ,CIPK26 و CNOT11 که به چندین خانواده ژنی با عملکردهای بیولوژیکی مختلف تعلق داشتند، شناسایی‌شد. در این تحقیق از سرورها و نرم‌افزارهای مانند Mfold، miRBase، psRNATarget و GC content استفاده شد.
مریم رحیمی جهانگیرلو؛ غلامعباس اکبری؛ ایرج اله دادی؛ سعید صوفی زاده
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر برخی عوامل زراعی بر پروتئین، مجموع آمینواسیدهای ضروری (EAA) و غیرضروری (NAA) و ارتباط آن با عملکرد دانه ذرت، آزمایشی بهصورت اسپلیت-اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. فواصل آبیاری و تاریخ کاشت به ترتیب به‌عنوان فاکتور اصلی و فرعی و ارقام ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر برخی عوامل زراعی بر پروتئین، مجموع آمینواسیدهای ضروری (EAA) و غیرضروری (NAA) و ارتباط آن با عملکرد دانه ذرت، آزمایشی بهصورت اسپلیت-اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران انجام شد. فواصل آبیاری و تاریخ کاشت به ترتیب به‌عنوان فاکتور اصلی و فرعی و ارقام ذرت و میزان کود نیتروژن به‌عنوان تیمارهای فاکتوریل در نظر گرفته شدند. درصد پروتئین و آمینواسیدها به روش مادون‌قرمز (NIR) تعیین شد. نتایج نشان داد اثر متقابل آبیاری و نیتروژن بر میزان پروتئین معنی دار بود (P ≤ 0.05) به‌طوری‌که در شرایط آبیاری بیشتر، کاربرد نیتروژن نسبت به تیمار بدون کود موجب افزایش پروتئین به میزان 0.78 درصد شد. اثر آبیاری بر کلیه آمینواسیدها جز والین، لایزین و تریپتوفان معنیدار بود و افزایش آبیاری موجب کاهش آنها گردید. اثر نیتروژن بر کلیه آمینواسیدها جز Lys معنیدار بود به‌طوری‌که کاربرد کود موجب افزایش آنها شد. اثر تاریخ کاشت و رقم بر برخی از آمینواسیدها معنیدار بود و میزان آنها در تاریخ کاشت دیرهنگام و رقم 260 بالاتر بود. آبیاری بیشتر و کاربرد نیتروژن موجب کاهش نسبت EAA به NAA به ترتیب به میزان 0.20 و 0.90 درصد شد (P ≤ 0.05). عملکرد دانه همبستگی مثبت معنیداری با پروتئین، مجموع آمینواسیدها و NAA داشت (به ترتیب 0.37، 0.35 و 0.40). رابطه مستقیم و معنیداری میان پروتئین با EAA و NAA مشاهده شد و بالاترین رابطه پروتئین با NAA مشاهده شد (a=0.15, R² = 0.32%, P ≤ 0.001). یافته ها پیشنهاد نمود آبیاری بیشتر و کاربرد کود نیتروژن موجب افزایش بیشتر آمینواسیدهای غیرضروری و کاهش نسبت آمینواسیدهای ضروری به غیرضروری شد.
تنش خشکی
فاطمه بهادری؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری
چکیده
به منظور بررسی کشت تاخیری و رژیم آبیاری بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه گلرنگ، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. دو رقم گلرنگ (گلدشت و محلی اصفهان) در یک آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت سه رژیم آبیاری (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در دو مرحله‌ی گلدهی و پر شدن دانه) و در سه تاریخ کاشت (15 ...
بیشتر
به منظور بررسی کشت تاخیری و رژیم آبیاری بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه گلرنگ، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. دو رقم گلرنگ (گلدشت و محلی اصفهان) در یک آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت سه رژیم آبیاری (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در دو مرحله‌ی گلدهی و پر شدن دانه) و در سه تاریخ کاشت (15 آذر، 5 دی و25 دی) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که برهمکنش سه‌گانه رژیم آبیاری درتاریخ کاشت در رقم بر محتوای کلروفیل a و b، کاروتنوئید، فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، محتوای نسبی آب، دمای سایه‌انداز، عملکرد زیست توده و عملکرد دانه اثر معنیداری داشت. قطع آبیاری در گلدهی باعث کاهش محتوای کلروفیلa و b، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه ارقام گلرنگ به ترتیب به میزان 25، 15.38، 16.36 و 33.74 درصد نسبت به آبیاری مطلوب شد درحالی‌که محتوای کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، پراکسیداز و دمای سایه‌انداز را به ترتیب به میزان 14.70، 22، 29.31 و 21.75 افزایش داد. تنش آبی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه باعث کاهش به ترتیب 52.32 و 34.54 درصد عملکرد دانه در رقم محلی اصفهان در تاریخ کاشت دوم (5 دی) نسبت به تیمار آبیاری مطلوب شد. به نظر می‌رسد گیاه با انجام فعالیت‌های بیوشیمیایی و آنزیمی در زمان وقوع تنش در مرحله پر شدن دانه قادر به جبران بیشتر کاهش عملکرد نسبت به تنش گلدهی شده است. با توجه به اینکه در تاریخ کاشت دوم (5 دی) افزایش محتوای کلروفیلa و b، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب و دمای سایه‌انداز و به دنبال آن عملکرد بیشتری نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر مشاهده شد. بنابرین انتخاب تاریخ کاشت بهینه (5 دی) و رقم زودرس گلدشت می تواند نقش مهمی در بهبود عملکرد دانه گلرنگ در شرایط تنش آبی آخر فصل در مناطق نیمه خشک داشته باشد.
تنش خشکی
بهاره پارسامطلق؛ سیده محبوبه میر میران؛ فاطمه فاطمی نیک؛ مجید محمودی
چکیده
توسعه محصولات دانه روغنی جایگزین با عملکرد دانه قابل‌قبول در شرایط خشکی و ارقام زراعی پایدار و سازگار با محدودیت‌های زیست‌محیطی برای امنیت غذایی بسیار مهم است و می‌تواند راهبردی در مدیریت پایدار کشاورزی باشد. به همین منظور مطالعه‌ای با بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات برخی ارقام گیاه گلرنگ بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
توسعه محصولات دانه روغنی جایگزین با عملکرد دانه قابل‌قبول در شرایط خشکی و ارقام زراعی پایدار و سازگار با محدودیت‌های زیست‌محیطی برای امنیت غذایی بسیار مهم است و می‌تواند راهبردی در مدیریت پایدار کشاورزی باشد. به همین منظور مطالعه‌ای با بررسی تأثیر تنش خشکی بر خصوصیات برخی ارقام گیاه گلرنگ بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه جیرفت در سال زراعی 98-1397 انجام شد. آبیاری به‌عنوان فاکتور اصلی در دو سطح شامل آبیاری معمول ( بر اساس ۸۰ میلیمتر از تشتک تبخیر کلاس A) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا مرحله رسیدگی) و رقم‌ها به‌عنوان فاکتور فرعی شامل سینا، پدیده، زرقان 279 و ژیلا بود. نتایج نشان داد، تنش خشکی باعث کاهش معنیدار وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن و میزان کلروفیل برگ شد، ولی اثر تنش بر میزان کاروتنوئید برگ معنیدار نشد. میزان کلروفیل در شرایط تنش خشکی کمتر از آبیاری معمول بود و رقم زرقان 279 بیشترین محتوی کلروفیل و رقم ژیلا کمترین میزان کلروفیل را داشت. عملکرد دانه در تیمارهای آبیاری در دوره گلدهی تا رسیدگی نسبت به تیمار بدون تنش ۲۰ درصد کاهش عملکرد داشت. در بین ارقام، مورد مطالعه رقم زرقان 279 بالاترین عملکرد دانه (۲۴۷۳ کیلوگرم در هکتار)، بیشترین درصد روغن (35.01)، پایداری روغن (۳۰ درصد)، بیشترین اسید اولئیک (23.4 درصد) و اسید لینولئیک (76.3 درصد) را داشـت.
اسماعیل فرخی؛ مهدی نصیری محلاتی؛ علیرضا کوچکی؛ سید علیرضا بهشتی
چکیده
توانایی گیاهان برای تبدیل انرژی خورشیدی به زیست‌توده عاملی مهم در تعیین عملکرد گیاه در واکنش به تنش‌های محیطی می‌باشد. با توجه به نیاز بالای گوجه‌فرنگی به آب، مدیریت آبیاری بهمنظور رسیدن به عملکردی مطلوب ضروری است. در همین راستا و بهمنظور برآورد ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور گوجه‌فرنگی در واکنش به رژیمهای مختلف آبیاری در ...
بیشتر
توانایی گیاهان برای تبدیل انرژی خورشیدی به زیست‌توده عاملی مهم در تعیین عملکرد گیاه در واکنش به تنش‌های محیطی می‌باشد. با توجه به نیاز بالای گوجه‌فرنگی به آب، مدیریت آبیاری بهمنظور رسیدن به عملکردی مطلوب ضروری است. در همین راستا و بهمنظور برآورد ضریب خاموشی و کارایی مصرف نور گوجه‌فرنگی در واکنش به رژیمهای مختلف آبیاری در مراحل مختلف رشد، آزمایشی به صورت کرتهای خردشده در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در دو سال زراعی 1396-1395 اجرا شد. عامل کرت اصلی شامل اعمال کم‌آبیاری به میزان 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه در مرحله رویشی و عامل کرت فرعی شامل اعمال کم‌آبیاری به میزان 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه در مرحله زایشی بود. به‌طورکلی عملکرد گوجه‌فرنگی با افزایش میزان آب آبیاری افزایش یافت، با این حال به شدت تحت تأثیر زمان اعمال آبیاری قرار گرفت. به گونه‌ای که حتی زمانی که شاخص سطح برگ گیاه در وضعیت مناسبی قرار داشت با اعمال کم‌آبیاری در مرحله گلدهی به علت خشک‌شدن و ریزش گل‌ها، عملکرد کاهش یافت. توسعه سطح برگ در طول زمان به ساختار کانوپی در واکنش به میزان آب وابسته بود. شاخص سطح برگ بیشتر، منجر به افزایش تشعشع جذب شده توسط گیاه شد. از این‌رو بالاترین ضریب خاموشی نور در تیمار اعمال آبیاری کامل در هر دو مرحله رشد با مقدار 692/0 به ثبت رسید. مقادیر ضریب خاموشی نور در واکنش به رژیمهای مختلف آبیاری در طول فصل رشد بسیار متغیر بود. با توجه به میزان نور جذب شده توسط کانوپی، حداکثر کارایی مصرف نور با gDM MJ-1 0.90در تیمار آبیاری کامل به دست آمد. در نتیجه تیمار آبیاری کامل به دلیل بهترین کارایی استفاده از نور بیشترین عملکرد تر میوه را با 99.81 و 101.01 تن در هکتار به ترتیب در سال‌های اول و دوم به ثبت رساند.
مژده سادات خیاط مقدم؛ احمد غلامی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ مهدی برادران فیروزآبادی؛ حمید عباس دخت
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد و تولید محصولات زراعی را محدود می‌‌کند. استفاده از مواد مغذی مانند سیلیکات پتاسیم می‌تواند در افزایش تولید و کیفیت آن به منظور دستیابی به عملکرد دانه، روغن و همچنین کاهش اثر نامطلوب تنش خشکی بر کلزا نقش مهمی داشته باشد. به منظور بررسی اثرات خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکات پتاسیم ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که رشد و تولید محصولات زراعی را محدود می‌‌کند. استفاده از مواد مغذی مانند سیلیکات پتاسیم می‌تواند در افزایش تولید و کیفیت آن به منظور دستیابی به عملکرد دانه، روغن و همچنین کاهش اثر نامطلوب تنش خشکی بر کلزا نقش مهمی داشته باشد. به منظور بررسی اثرات خشکی آخر فصل و محلولپاشی سیلیکات پتاسیم بر روی عملکرد و اجزای عملکرد در ژنوتیپهای بهاره کلزا و انتخاب ژنوتیپهایی که عملکرد بیشتری در این شرایط دارند، آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال زراعی (96-95 و 97-96) در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا شد. در آن آزمایش عامل آبیاری در دو سطح آبیاری معمول (شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد و عامل محلولپاشی در دو سطح (محلولپاشی با چهار گرم در لیتر سیلیکاتپتاسیم و عدم محلولپاشی) به صورت فاکتوریل در کرتهای اصلی و ژنوتیپهای بهاره کلزا شامل؛ DALGAN، RGS003، RGS×OKAPI، RGS×SLM و OG×AL در کرتهای فرعی قرارگرفتند. اثر متقابل سه‌گانه آبیاری، محلولپاشی سیلیکات پتاسیم و ژنوتیپ نیز بر صفات تعداد خورجین در بوته، طول خورجین و درصدروغن در سطح پنج درصد و بر صفات تعداد شاخه در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، عملکردبیولوژیکی و عملکردروغن در سطح یک درصد معنیدار بود. طبق نتایج بدست آمده، کاربرد سیلیکاتپتاسیم (چهار گرم در لیتر) و آبیاری معمولی، بیشترین میزان عملکرد دانه (5620 کیلوگرم در هکتار)، عملکردبیولوژیکی (19787 کیلوگرم در هکتار) و عملکردروغن (2520.7 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ OG×AL تعلق داشت. همچنین در صورت کاربرد سیلیکات پتاسیم(چهار گرم در لیتر) و تنش خشکی آخر فصل، ژنوتیپهای RGS×SLM و DALGAN به ترتیب با 4124 و 4017 کیلوگرم در هکتار بالاترین عملکرددانه را داشتند. واژه های کلیدی: سیلیکون، گیاهان روغنی، آبیاری، عملکرددانه، عملکردروغن
زهره زندی گوهرریزی؛ رضا خراسانی؛ اکرم حلاج نیا
چکیده
جهت بررسی اثر سیلیسیم بر جذب فسفر و رشد گیاه گندم در شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طی ماه‌های آذر و دی سال 94 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل سه سطح سیلیسیم (صفر، 50 و 150 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک)، سه سطح فسفر (صفر، 25 و ...
بیشتر
جهت بررسی اثر سیلیسیم بر جذب فسفر و رشد گیاه گندم در شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طی ماه‌های آذر و دی سال 94 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. تیمارهای این آزمایش شامل سه سطح سیلیسیم (صفر، 50 و 150 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک)، سه سطح فسفر (صفر، 25 و 50 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک) و دو سطح تنش رطوبتی (45 و 100 درصد ظرفیت زراعی خاک) بودند. بر اساس نتایج، تنش رطوبتی سبب کاهش معنیدار 55.4 و 41.5 درصدی وزن تر و خشک اندام هوایی شد؛ همچنین غلظت و جذب فسفر در اندام هوایی را به ترتیب 13.6 و 49.8 درصد کاهش داد. با افزایش غلظت سیلیسیم وزن تر و خشک گیاه در هر دو شرایط با و بدون تنش رطوبتی تغییر معنیداری نداشت. افزایش سیلیسیم باعث کاهش جذب و غلظت فسفر در شرایط بدون تنش شد، ولی در شرایط تنش رطوبتی اختلاف معنیداری در غلظت و جذب فسفر مشاهده نشد. از سوی دیگر در سطح صفر میلی‌گرم بر کیلوگرم سیلیسیم در خاک، غلظت سیلیسیم در خاک پس از کشت گیاه در هر دو شرایط با و بدون تنش رطوبتی افزایش یافت. به نظر می‌رسد به سبب تأمین سیلیسیم موردنیاز گندم توسط خاک، کوددهی سیلیسیم اثری بر رشد گیاه نداشت.
صادق بهامین؛ علیرضا کوچکی؛ مهدی نصیری محلاتی؛ سید علیرضا بهشتی
چکیده
کاهش کارایی استفاده از عناصر مهمی چون فسفر و نیتروژن موجب صرف هزینه بیشتر برای تولید ذرت و کاهش کارایی اقتصادی کودها و زیان بیشتر محیط زیست به دلیل افزایش مصرف این کودها شده است. استفاده از کودهای زیستی تثبیت‌کننده نیتروژن ازجمله روش‌های عملیات زراعی مطلوب است که می‌تواند باعث برطرف کردن این نقص شود. این آزمایش بهمنظور بررسی ...
بیشتر
کاهش کارایی استفاده از عناصر مهمی چون فسفر و نیتروژن موجب صرف هزینه بیشتر برای تولید ذرت و کاهش کارایی اقتصادی کودها و زیان بیشتر محیط زیست به دلیل افزایش مصرف این کودها شده است. استفاده از کودهای زیستی تثبیت‌کننده نیتروژن ازجمله روش‌های عملیات زراعی مطلوب است که می‌تواند باعث برطرف کردن این نقص شود. این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی ذرت تحت تنش خشکی انجام شد. بدین منظور، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده با 4 تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی سال‌های 1394 و 1395 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان مهران استان ایلام انجام شد. عامل اصلی شامل آبیاری در 3 سطح شامل عدم تنش، 75% و 50% ظرفیت زراعی بود. در کرتهای فرعی نیز دو عامل بصورت فاکتوریل قرار گرفتند. عامل فرعی اول شامل کود نیتروژن به مقدار 100% نیاز کودی (نیتروژن خالص) از طریق اوره، شاهد و کود بیولوژِیک ازتوباکتر بود. عامل فرعی دیگر شامل کود فسفر بهمقدار 100% نیاز کودی (فسفر خالص) به شکل سوپر فسفات تریپل، شاهد و کود بیولوژِیک سودوموناس اعمال بود. اثر متقابل سه گانه تنش و نیتروژن و فسفر بر عملکرد دانه معنیدار بود. در تیمار آبیاری کامل همراه با تلقیح ازتوباکتر و سودوموناس بیشترین عملکرد به مقدار 11932 کیلوگرم در هکتار بود. در کلیه سطوح تنش و مصرف سوپرفسفات تریپل ازتوباکتر موجب افزایش عملکرد نسبت به شاهد شد. اثر متقابل نیتروژن و فسفر و تنش خشکی بر بهره وری نیتروژن معنیدار بود. به‌طورکلی نتایج این بررسی نشان داد که سودموناس و ازتوباکتر چه در شرایط عدم تنش (100% ظرفیت زراعی) و چه در حالت اعمال تنش آبی شدید (50% ظرفیت زراعی) احتمالا از طریق افزایش جذب مواد غذایی موجب افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه ذرت شدند.
تنش خشکی
اسماعیل افشون؛ حسین مقدم؛ محمد رضا جهانسوز؛ مصطفی اویسی
چکیده
بهمنظور بررسی تاثیر تیمار کود نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد ذرت علوفه‌ای در شیوه‌های مختلف خاک‌ورزی، آزمایشی در مزرعۀ آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران در سال‌های 1397 و 1398 انجام شد. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. خاک‌ورزی به عنوان عامل اصلی در دو سطح (بدون‌خاک‌ورزی و مرسوم)، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تاثیر تیمار کود نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد ذرت علوفه‌ای در شیوه‌های مختلف خاک‌ورزی، آزمایشی در مزرعۀ آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران در سال‌های 1397 و 1398 انجام شد. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. خاک‌ورزی به عنوان عامل اصلی در دو سطح (بدون‌خاک‌ورزی و مرسوم)، تنش آبی به عنوان عامل فرعی (در سه سطح تامین 30، 60 و 90 % نیاز آبی) و کود نیتروژن به عنوان عامل فرعیفرعی (در سه سطح مصرف صفر، 50 و 100 % میزان توصیهشده) در نظر گرفته شدند. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد بالاترین قطر ساقه ( 19.8 میلیمتر) از اثر متقابل تنش خشکی خفیف و خاک‌ورزی مرسوم حاصل شد. بالاترین شاخص سطح برگ (6.08)، وزن خشک برگ (441.58 گرم بر متر مربع)، وزن خشک ساقه (1478.2 گرم بر متر مربع)، وزن خشک کل بوته (1919.93 گرم بر متر مربع) و وزن تر کل بوته (6732.6 گرم بر متر مربع) از تنش خشکی خفیف، کاربرد 100% کود نیتروژن توصیه شده در شرایط خاک‌ورزی مرسوم حاصل شد. نتایج نشان داد که شخم حفاظتی نسبت به شخم مرسوم بر تمامی خصوصیات موردمطالعه اثر کاهشی داشت؛ بنابراین در سال‌های اولیۀ انتقال از خاک‌ورزی مرسوم به خاک‌ورزی حفاظتی نمیتوان انتظار عملکرد بالایی داشت.
تنش خشکی
محمدسعید وقار؛ سعید سیف زاده؛ حمید رضا ذاکرین؛ سهیل کبرایی؛ سید علیرضا ولد آبادی
چکیده
به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری و عناصر ریزمغذی آهن، روی و منگنز بر خصوصیات کمی و کیفی سویا آزمایشی در دو سال متوالی (1394 و 1395) بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بر روی سویا رقم M9 در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری ...
بیشتر
به منظور ارزیابی اثر تنش خشکی ناشی از قطع آبیاری و عناصر ریزمغذی آهن، روی و منگنز بر خصوصیات کمی و کیفی سویا آزمایشی در دو سال متوالی (1394 و 1395) بهصورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بر روی سویا رقم M9 در مزرعه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه اجرا شد. عامل اصلی تنش خشکی (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مراحل شروع گلدهی، شروع غلاف دهی و شروع دوره پر شدن دانه) و محلولپاشی ریزمغذی‌ها (آهن، روی، منگنز، آهن+روی، آهن+منگنز، روی+منگنز، آهن+روی+منگنز و آب مقطر (شاهد)) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. برهمکنش تنش خشکی در مرحله غلاف دهی و عدم محلولپاشی نانوکلات‌ها منجر به کاهش بیشتر وزن هزار دانه (30 درصد)، عملکرد دانه (34.9 درصد)، عملکرد زیست‌توده (29.5 درصد) و شاخص برداشت (7.6 درصد) نسبت به تیمار شاهد در شرایط آبیاری کامل گردید. در مقابل محلولپاشی آهن+روی این صفات را به ترتیب 22.9، 61.1، 46.5 و 10 درصد افزایش داد و نسبت به دیگر تیمارها برتری داشت. افت درصد روغن در اثر تنش در مرحله پر شدن دانه شدیدتر بود. کمترین درصد روغن (17.47) از ترکیب تیماری بین عدم آبیاری در مرحله پرشدن دانه و عدم محلولپاشی و بیشترین از ترکیب تیماری آبیاری در تمام مراحل رشد و محلولپاشی روی+منگنز (23.73 درصد) به دست آمد، درحالی‌که بیشترین پروتئین دانه (39.57 درصد) از تیمار عدم آبیاری در مرحله پرشدن دانه و محلولپاشی روی+منگنز حاصل شد. نتایج آزمایش بیانگر این موضوع بود که اثر تنش خشکی در مرحله غلاف دهی و پر شدن دانه بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا بیشتر است و محلولپاشی آهن+روی در این مراحل با تعدیل بهتر اثر تنش بالاترین عملکرد دانه را تولید نموده است. تیمار ترکیبی آبیاری در تمام مراحل رشد و محلولپاشی روی+منگنز از بیشترین عملکرد دانه با میانگین 3704.6 کیلوگرم در هکتار برخوردار بود.
خوشناز پاینده؛ مانی مجدم
چکیده
در راستای کاهش آب آبیاری و صرفهجویی در منابع آب و از طرف دیگر نقش مثبت عناصر کم‌مصرف در کاهش اثرات منفی تنش خشکی این پژوهش انجام شد. این آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با کرتهای خردشده با سه تکرار در مزرعهای واقع در منطقه حمیدیه در استان خوزستان در سال 98-1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه ...
بیشتر
در راستای کاهش آب آبیاری و صرفهجویی در منابع آب و از طرف دیگر نقش مثبت عناصر کم‌مصرف در کاهش اثرات منفی تنش خشکی این پژوهش انجام شد. این آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با کرتهای خردشده با سه تکرار در مزرعهای واقع در منطقه حمیدیه در استان خوزستان در سال 98-1397 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح (60، 95 و 130 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در کرتهای اصلی و محلولپاشی کلات آهن و روی در سه سطح (عدم محلولپاشی، محلولپاشی دو در هزار و محلولپاشی پنج در هزار) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تیمارهای آزمایش تأثیر معنیداری بر اجزای عملکرد، درصد روی، آهن و پروتئین، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه داشت. محلولپاشی آهن و روی به میزان پنج در هزار به‌طور معنیداری موجب افزایش عملکرد، اجزای عملکرد دانه، غلظت آهن و روی دانه ذرت شد که با تیمار دو در هزار تفاوت معنیداری نداشت. بیشترین عملکرد دانه (6400.49 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (1435 گرم در مترمربع) از آبیاری 95 میلیمتر تبخیر از تشت و محلولپاشی آهن و روی به میزان پنج در هزار حاصل شد. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، محلولپاشی آهن و روی به میزان پنج در هزار در شرایط رطوبتی 95 میلیمتر تبخیر از تشت سبب افزایش 39 درصدی عملکرد دانه و درصد عناصر غذایی ذرت در منطقه حمیدیه شد که قابل توصیه است.
نادر سلامتی؛ امیرخسرو دانایی
چکیده
هدف از اجرای این تحقیق بررسی تأثیر تنش خشکی از طریق اعمال دورهای مختلف آبیاری سطحی و شناسایی رقم برتر بر اساس شاخصهای تنش می‌باشد.به منظور بررسی عکس العمل ارقام جدید ذرت نسبت به تنش خشکی، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهــبهان بهصورت کرتهای یک بار خــرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال ...
بیشتر
هدف از اجرای این تحقیق بررسی تأثیر تنش خشکی از طریق اعمال دورهای مختلف آبیاری سطحی و شناسایی رقم برتر بر اساس شاخصهای تنش می‌باشد.به منظور بررسی عکس العمل ارقام جدید ذرت نسبت به تنش خشکی، آزمایشی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهــبهان بهصورت کرتهای یک بار خــرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار طی دو سال (1394 - 1393) اجرا گردید. تنش خشکی شامل آبیاری بعد از 100 و 200 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A در کرتهای اصلی و سه رقم ذرت در کرتهای فرعی مقایسه گردیدند. مقایسه میانگین کارایی مصرف آب در اثرات متقابل آبیاری و رقم نشان داد که تیمار 100 میلیمتر تبخیر از تشت کلاس A و هیبرید PH3 با عملکرد 1.299 کیلوگرم دانه ذرت به‌ازای مصرف یک مترمکعب آب، در رده‌ی اول بود. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بیش-ترین میزان همبستگی عملکرد دانه با کارایی مصرف آب و وزن هزار دانه به‌ترتیب به میزان‌های 0.8761 و 0.8478 محاسبه شد که بیانگر نقش مؤثر وزن هزار دانه در افزایش عملکرد ذرت بود. نتایج تجزیه واریانس رگرسیون نشان داد که وزن هزار دانه بیش-ترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه ذرت داشت. بیشترین اعداد شاخصهای SSI، STI، MP، TOL، GMP، HM و YI مربوط به هیبرید PH3 و کمترین اعداد شاخصهای فوق مربوط به هیبرید PH4 بود. همچنین کمترین میزان شاخص YSI متعلق به هیبرید PH3 بود. همبستگی مثبت و معنیدار اجزای عملکرد با صفت مهم وزن هزار دانه از یک سو و همبستگی بسیار معنیدار وزن هزار دانه با عملکرد از سوی دیگر بیانگر هم سو بودن روند افزایش اجزای عملکرد با افزایش عملکرد دانه است. هیبرید PH3 علی رغم اینکه دارای مقادیر STI و GMP بالایی بود اما شاخص های SSI و TOL آن نیز بیشتر بود در نتیجه از حساسیت به تنش بالایی برخوردار بود.
تنش خشکی
محمدرضا وصالی؛ رضا برادران؛ داود حسن پناه؛ محمد جواد ثقه الاسلامی
چکیده
در راستای ارزیابی شاخصهای تحمل به خشکی تعداد 12 هیبرید حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیبزمینی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سطح آبیاری (تأمین 100 و 65 درصد نیاز آبی) در گلخانه شرکت کشاورزی زرع گستر آرتا اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس وجود تنوع در بین 12 هیبرید حاصل از تلاقی را نشان داد. در تیمار تأمین 100 درصد ...
بیشتر
در راستای ارزیابی شاخصهای تحمل به خشکی تعداد 12 هیبرید حاصل از تلاقی ارقام تجاری سیبزمینی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو سطح آبیاری (تأمین 100 و 65 درصد نیاز آبی) در گلخانه شرکت کشاورزی زرع گستر آرتا اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس وجود تنوع در بین 12 هیبرید حاصل از تلاقی را نشان داد. در تیمار تأمین 100 درصد نیاز آبی بیشترین عملکرد غده با میانگین 53.55 تن در هکتار مربوط به هیبرید R12 (♂ (♀Luca×Esprit) بود. بیشترین عملکرد غده در شرایط تأمین 65 درصد از نیاز آبی معادل با 34.41 و 35.47 تن در هکتار مربوط به هیبریدهای S13 (♀♂Luca×Esprit) و S14 (♀♂Luca×Esprit) بود. در شرایط تنش بیشترین عملکرد غده و نیز بیشترین میانگین شاخصهای تحمل به خشکی MP, GMP و TOL مربوط به هیبرید R14 (♂♀Luca × Esprit) بود. نتایج بایپلات نشان داد که دو هیبرید R14 (♂♀Luca×Esprit) و S13 (♀♂Luca×Esprit) در مجاورت بردارهای مربوط به شاخصهای مهم تحمل به خشکی MP, GMP و TOL قرار دارند و توزیع هیبریدها در فضای بایپلات حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین هیبریدها نسبت به تنش خشکی است. بیشترین فاصله ژنتیکی به‌دست‌آمده از تجزیه خوشهای بین دو هیبرید R14 (♂♀Luca × Esprit) و R12 (♂♀Luca×Esprit) و هیبرید حساس S12 (♀♂Luca × Esprit) است. نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل همبستگی بین عملکرد غده در تیمار تأمین 100 درصد نیاز آبی و تأمین 65 درصد از نیاز آبی معادل و شاخص تحمل به خشکی نشان داد که دو شاخص MP و GMP مناسب‌ترین شاخصها برای تعیین هیبریدهای متحمل به تنش در سیبزمینی میباشند.
محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاالله سیادت؛ ابوالفضل درخشان؛ صمد صفرخانزاده
چکیده
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانه‌زنی هستند. با استفاده از مدل‌های هیدروترمال تایم می‌توان پاسخ جوانه‌زنی بذر به این دو عامل محیطی را کمی‌سازی نمود. در برخی از این مدل‌ها فرض می‌شود که بازدارندگی گرمایی جوانه‌زنی ناشی از تغییر پتانسیل آب پایه (Ψb(g)) به سمت مقادیر مثبت‌تر تنها در دماهای بیشتر از حد بهینه (To) ...
بیشتر
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانه‌زنی هستند. با استفاده از مدل‌های هیدروترمال تایم می‌توان پاسخ جوانه‌زنی بذر به این دو عامل محیطی را کمی‌سازی نمود. در برخی از این مدل‌ها فرض می‌شود که بازدارندگی گرمایی جوانه‌زنی ناشی از تغییر پتانسیل آب پایه (Ψb(g)) به سمت مقادیر مثبت‌تر تنها در دماهای بیشتر از حد بهینه (To) رخ می‌دهد و To مستقل از سطوح تنش خشکی است. در این مطالعه، مدل هیدروترمال تایم ویبول برای توصیف تغییرات Ψb(g) در پاسخ به دما و نیز مدل کردن اثر تنش خشکی بر تغییرات دماهای بهینه (To(g)) و بیشینه (Tm(g)) برای کسرهای مختلف جوانه‌زنی (g) بذر پنیرک (Malva parviflora) استفاده شد. درحالی‌که Ψb(g) در گستره دمایی بین Tb (دمای پایه) و Tm(g) روند خطی افزایشی نشان داد، ثابت هیدروتایم (θH) در پاسخ به افزایش دما بهصورت غیرخطی کاهش یافت. بر مبنای رابطه بین Ψb(g) و θH، شکل پاسخ سرعت جوانه‌زنی (GR(g)) به دما در مدل هیدروترمال تایم بهصورت منحنی تعیین شد. مدل مقادیر θHT (ثابت هیدروترمال تایم)، Tb، Ψbase (پتانسیل آب پایه در دمای پایه) و KT (شیب پاسخ Ψb(g) به دما) را به ترتیب 04/1800 مگاپاسکال درجه سانتی‌گراد ساعت، 4.20 درجه سانتی‌گراد، 2.46- مگاپاسکال و 0.064 مگاپاسکال بر درجه سانتی‌گراد برآورد کرد. هر دوی To(g) و Tm(g) متناسب با افزایش شدت تنش خشکی کاهش نشان دادند و برای صدک‌های بالاتر جوانه‌زنی خنک‌تر شدند. مدل توسعه داده شده در این مطالعه نه‌تنها برازش‌های خوبی به داده‌های جوانه‌زنی داشت، بلکه برخی ویژگی‌های انطباقی بذرهای پنیرک به محیط‌های دمایی و رطوبتی را نشان داد.
تنش شوری
سمیه مختوم؛ حسین صبوری؛ عبدالطیف قلیزاده؛ لیلا آهنگر؛ مهناز کاتوزی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری
چکیده
به منظور ردیابی مکان‌های ژنی کنترل کننده متابولیت‌های ثانویه گیاه جو در مرحله زایشی تحت تنش شوری از 106 خانواده F8 حاصل از تلاقی دو رقم بادیا×کویر در سال 98-1397 استفاده شد. برای شناسایی QTLهای کنترل کننده و برآورد اندازه اثر یک ازآن‌ها، از چهار روش نقشه‌یابی CIM، ICIM، STMIM و STPLM استفاده شد. نقشه پیوستگی با استفاده از 152 نشانگر چند شکل ...
بیشتر
به منظور ردیابی مکان‌های ژنی کنترل کننده متابولیت‌های ثانویه گیاه جو در مرحله زایشی تحت تنش شوری از 106 خانواده F8 حاصل از تلاقی دو رقم بادیا×کویر در سال 98-1397 استفاده شد. برای شناسایی QTLهای کنترل کننده و برآورد اندازه اثر یک ازآن‌ها، از چهار روش نقشه‌یابی CIM، ICIM، STMIM و STPLM استفاده شد. نقشه پیوستگی با استفاده از 152 نشانگر چند شکل SSR، 72 آلل ISSR ، 7 آلل IRAP، 29 آلل CAAT ، 27 آلل Scot و 15 آلل iPBS تهیه شد. نشانگرهای مولکولی استفاده شده روی 7 کروموزوم جو جایابی شدند. نقشه حاصل 999.2 سانتی‌مورگان طول ژنوم جو را پوشش داد و میانگین فاصله بین دو نشانگر مجاور از یکدیگر 3.387 سانتی‌مورگان شد. سه ناحیه مهم (کروموزوم یک در مکان 26 سانتی‌مورگان، کروموزوم 3 در مکان 44 سانتی‌مورگان و در کروموزوم 4 مکان 118 سانتی‌مورگان از تلومر انتهایی کروموزوم‌ها) با کلیه روش‌های مکان‌یابی برای صفات ارزیابی شده حاوی ژن‌های کمی مهم تشخیص داده شدند. از بین QTLهای شناسایی شده qSUG-4 (برای محتوی قند روی کروموزوم 4) با ضریب تبیین 2/20 و QTLهای qPHE-1 و qPHE-2 (برای محتوای فنول روی کروموزوم‌های 1 و2) به ترتیب با ضریب تبیین 3/21، 1/29 و qPER-1، qPER-4b، qPER-5، qPER-7 (برای پروکسیداز روی کروموزوم های 1، 4، 5 و 7) با اثرات تاثرگذار شناسائی شدند و پس از تایید اعتبار، کاندید مناسبی برای برنامه‌های اصلاحی انتخاب به کمک نشانگر در جمعیت‌های جو خواهند بود.
تنش شوری
جمال رحیمی درآباد؛ ورهرام رشیدی؛ حسین شهبازی؛ محمد مقدم واحد؛ ابراهیم خلیل وند بهروزیار
چکیده
به منظور مطالعه میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و عملکرد دانه در بوته در ارقام جو تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل 7 رقم جو (افضل، نصرت ، والفجر و کویر به عنوان متحمل و نیمه متحمل؛ یوسف، صحرا و ریحان به عنوان حساس) و فاکتور دوم سطوح مختلف شوری خاک (شاهد، 8 و 12 ...
بیشتر
به منظور مطالعه میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و عملکرد دانه در بوته در ارقام جو تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل 7 رقم جو (افضل، نصرت ، والفجر و کویر به عنوان متحمل و نیمه متحمل؛ یوسف، صحرا و ریحان به عنوان حساس) و فاکتور دوم سطوح مختلف شوری خاک (شاهد، 8 و 12 دسی زیمنس برمتر) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها، سطوح تنش شوری و اثر متقابل ژنوتیپ × شوری در صفات اسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و عملکرد دانه در بوته معنی دار بود (P ≤ 0.01). بررسی روند تغییرات فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در سطوح مختلف شوری نشان داد که میزان فعالیت آنها با افزایش سطح شوری به 8 و 12 دسی زیمنس بر متر افزایش معنی داری نشان می دهد (P ≤ 0.05). و این افزایش در ارقام متحمل و نیمه متحمل به تنش شوری بیشتر بود. میزان عملکرد با افزایش سطح شوری به 8 و 12 دسی زیمنس برمتر کاهش معنی داری نشان داد (P ≤ 0.05). و این کاهش در ارقام حساس به تنش شوری بیشتر بود. همبستگی آنزیم اسکوربات پراکسیداز با عملکرد دانه در بوته مثبت و معنی دار بود.بالاترین میزان شاخص تحمل به تنش (STI) را ارقام نصرت و کویر دارا بودند و این ارقام از لحاظ سایر صفات مورد مطالعه نیز در وضعیت بهتری قرار داشتند و می توان آنها را در برنامه های به نژادی جو مورد استفاده قرار داد.
وحید اطلسی پاک؛ امید بهمنی
چکیده
به منظور رشد مطلوب گیاه در شرایط شور، رشد سریع و گسترده ریشه از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور بررسی سیستم ریشه‌ای و برخی خصوصیات فیزیولوژیک چهار رقم گندم نان ارگ و افق (متحمل به شوری)، تجن و مروارید (حساس به شوری) و دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و شبرنگ)، آزمایشی گلخانه‌ای با دو سطح شوری (صفر و 150 میلی‌مولار NaCl) در لوله‌های پی وی سی به ...
بیشتر
به منظور رشد مطلوب گیاه در شرایط شور، رشد سریع و گسترده ریشه از اهمیت زیادی برخوردار است. به منظور بررسی سیستم ریشه‌ای و برخی خصوصیات فیزیولوژیک چهار رقم گندم نان ارگ و افق (متحمل به شوری)، تجن و مروارید (حساس به شوری) و دو رقم گندم دوروم (بهرنگ و شبرنگ)، آزمایشی گلخانه‌ای با دو سطح شوری (صفر و 150 میلی‌مولار NaCl) در لوله‌های پی وی سی به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که تنش شوری موجب کاهش وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، طول ریشههای اصلی و مجموع طول ریشهها، تعداد پنجهها و پتاسیم ریشه و اندام هوایی و نسبت پتاسیم ریشه به اندام هوایی گردید و سدیم ریشه و اندام هوایی و دمای برگ را افزایش داد. شوری اثری بر رشد ریشههای اصلی رقم ارگ نداشت و بین این رقم و رقم شبرنگ از این نظر تحت شرایط شوری اختلاف معنیداری مشاهده نگردید. اگر چه کاهش رشد ریشههای اصلی در رقم ارگ (5%) و شبرنگ (32%) کمتر از بقیه ارقام بود اما مجموع طول ریشهها در این دو رقم بیشترین کاهش را به ترتیب به مقدار 64 و 68 درصد داشت. نتایج نشان داد در ارقام گندم طول ریشه می‌تواند برای ارزیابی تحمل به تنش شوری مورد ارزیابی قرار گیرد.
تنش شوری
سمیه کامروا؛ نادعلی باباییان جلودار؛ نادعلی باقری
چکیده
تنش شوری تهدید بسیار جدی برای اکثر محصولات کشاورزی در سطح جهان است بنابراین بررسی سطح تحمل به شوری ارقام یکی از اولویت های بسیار مهم در تولید گیاهان زراعی است. بهمنظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات رنگیزه کلروفیل، اسیدآمینه پرولین و یونهای سدیم و پتاسیم در گیاهچه چند رقم برنج در محیط هیدروپونیک، تحقیقی با آزمایش فاکتوریل در قالب ...
بیشتر
تنش شوری تهدید بسیار جدی برای اکثر محصولات کشاورزی در سطح جهان است بنابراین بررسی سطح تحمل به شوری ارقام یکی از اولویت های بسیار مهم در تولید گیاهان زراعی است. بهمنظور بررسی اثر تنش شوری بر صفات رنگیزه کلروفیل، اسیدآمینه پرولین و یونهای سدیم و پتاسیم در گیاهچه چند رقم برنج در محیط هیدروپونیک، تحقیقی با آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول 71 رقم برنج و فاکتور دوم تنش شوری با 4 سطح صفر (آب مقطر)، 3، 6 و 9 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر رقم، شوری و اثر متقابل آنها در تمام صفات اندازه گیری شده در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود و نتایج نشان داد صفات مقدار اسیدآمینه پرولین و محتوای یون سدیم با افزایش سطح شوری تا سطح شوری dS/m 9 افزایش و صفات مقدار رنگیزه کلروفیل (a، b و کل) و محتوای پتاسیم با افزایش سطح شوری تا سطح شوری dS/m 9 کاهش یافتند. مقایسه میانگین اثرات متقابل ارقام و سطوح شوری نشان داد که ارقام شصتک محمدی، نعمت و طارم محلی متحملترین ارقام به تنش شوری در سطح شوری dS/m 9 بودند و ارقام صالح، رشتی سرد، R3 و IR20 حساسترین ارقام به تنش شوری بودند که در سطح شوری dS/m 3 از بین رفتند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر نشان داد در شرایط نرمال ارقام در سه خوشه و در شرایط تنش شوری ارقام در چهار خوشه دسته بندی میشوند که بیانگر این است ارقام هر خوشه بیشترین شباهت و با ارقام خوشه های دیگر شباهت کمتری دارند. نتایج آنالیز همبستگی داده ها نشان داد در شرایط نرمال بین محتوای سدیم و پتاسیم همبستگی مثبت و معنی دار (0.259 =r) و بین کلروفیل a و کلروفیل b همبستگی منفی و معنیدار (0.236 -=r) وجود دارد. در شرایط تنش شوری بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار بین صفات کلروفیل کل و محتوای پتاسیم (0.989 =r) بود همبستگی سدیم با همه صفات منفی و معنیدار بود و بیشترین همبستگی منفی و معنی دار بین محتوای سدیم و محتوای پتاسیم (0.986-=r) مشاهده شد
تنش شوری
محمد احمدی؛ علیرضا آستارایی؛ امیر لکزیان؛ حجت امامی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر اسید‌هیومیک، میکوریزا و ذرات سیلیسیم (نانو و معمولی) بر عملکرد و وضعیت برخی از عناصر غذایی ارزن در شرایط آب آبیاری شورسدیمی آزمایشی بهصورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل آب آبیاری شورسدیمی در دو سطح (EC=2.1 dSm-1, SAR=11.5 و EC=2.1 dSm-1, SAR=11.5)، فاکتورهای ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر اسید‌هیومیک، میکوریزا و ذرات سیلیسیم (نانو و معمولی) بر عملکرد و وضعیت برخی از عناصر غذایی ارزن در شرایط آب آبیاری شورسدیمی آزمایشی بهصورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط مزرعه انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل آب آبیاری شورسدیمی در دو سطح (EC=2.1 dSm-1, SAR=11.5 و EC=2.1 dSm-1, SAR=11.5)، فاکتورهای دوم و فرعی شامل سه تیمار سیلیسیم (صفر، نانو دی‌اکسید سیلیسیم Kg Si ha-1 10 و سیلیکات سدیم Kg Si ha-1 10) و فاکتور سوم فرعی میکوریزا، اسید هیومیک (صفر، تلقیح با قارچ میکوریزا و اسید هیومیک Kg ha-110) بودند. ترکیبات عامل دوم و سوم بهصورت فاکتوریل در سطوح فاکتور اصلی ایجاد شدند. نتایج نشان داد آب آبیاری شورسدیمی عملکرد دانه، عملکرد کاه و کلش، ارتفاع گیاه ارزن و غلظت نیتروژن، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در گیاه را کاهش ولی غلظت سدیم در گیاه را افزایش داد و بر تعداد خوشه در مترمربع و وزن هزار دانه اثر معنیداری نداشت. کاربرد تیمار نانو اکسید سیلیسیم، عملکرد دانه را نسبت به تیمار عدم مصرف سیلیسیم افزایش داد، درحالی‌که سیلیکات سدیم هیچ تأثیر معنیداری را نشان نداد. تلقیح گیاه ارزن با میکوریزا و یا کاربرد اسید هیومیک عملکرد دانه را به ترتیب 5.5 و 10.3 درصد و غلظت فسفر را به ترتیب به میزان 20.2 و 16.7 درصد افزایش داد. همچنین میکوریزا و اسید هیومیک در تیمارهای بدون کاربرد سیلیسیم نسبت پتاسیم به سدیم در گیاه را به ترتیب 19.5 و 25.8 درصد افزایش ولی مقدار سدیم گیاه را به ترتیب 10.8 و 12.7 درصد کاهش داد. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد اسید هیومیک و میکوریزا با افزایش مقدار فسفر و نسبت پتاسیم به سدیم و کاهش مقدار سدیم در گیاه، کاهش اثرات سوء شورسدیمی خاک و آب، مقاومت و عملکرد گیاه ارزن را بهبود بخشید.
تنش فلزات سنگین
مهرزاد طاووسی؛ زینب عنافجه؛ جواد مهدوی مجد
چکیده
بهمنظور دستیابی به ارقام متحمل کینوا به شوری برای شرایط آزمایشهای زراعی، و نیز بررسی اثر سطوح مختلف شوری بر شاخصهای جوانه‌زنی بذر کینوا، آزمایشی در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی بصورت فاکتوریل با چهار تکرار در سال 1396 و در آزمایشگاه تحقیقات زراعی و باغی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طراحی و اجرا گردید. تیمارها شامل ...
بیشتر
بهمنظور دستیابی به ارقام متحمل کینوا به شوری برای شرایط آزمایشهای زراعی، و نیز بررسی اثر سطوح مختلف شوری بر شاخصهای جوانه‌زنی بذر کینوا، آزمایشی در قالب یک طرح بلوک کامل تصادفی بصورت فاکتوریل با چهار تکرار در سال 1396 و در آزمایشگاه تحقیقات زراعی و باغی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان طراحی و اجرا گردید. تیمارها شامل ترکیبی از چهار سطح شوری صفر، کم، متوسط و زیاد (به ترتیب به میزان 0، 100، 200 و 300 میلی‌مولار کلرید سدیم) و 20 رقم کینوا بودند. نتایج نشان داد مقادیر مختلف شوری بر درصد جوانه‌زنی، شاخص سرعت جوانه‌زنی، ضریب سرعت جوانه‌زنی، متوسط زمان جوانه زنی و شاخص قدرت گیاهچه ارقام مختلف تاثیر بسیار معنیدار داشت (p < 0.001). بنحوی که در سطح بدون شوری: ارقام Santamaria، Titicaca، Red carina، Q12، Q22، Q31، Q102 و 882051، در سطح شوری کم و متوسط: ارقام Santamaria، Titicaca، Red carina، Q12، Q22، Q31، Q101، Q102 و 882051، و در سطح زیاد: ارقام Santamaria، Titicaca، Q102، Q12 و 882051، در تمامی شاخصهای جوانه زنی برتری نشان دادند. به طور کلی، ارقام Santamaria، Titicaca، Q102، Q12، Q31 و 882051 در سطوح مختلف شوری در گروه متوسط تا قوی قرار گرفتند. این امر حاکی از پایداری مولفه های جوانه‌زنی این ارقام در شرایط متفاوت محیطی است. بنابراین می‌توان این گروه از ارقام را بعنوان ارقام امیدبخش جهت آزمایشهای مقدماتی مزرعهای معرفی نمود.
آزاده رحمنی؛ علی اصغری؛ حسین جعفری؛ امید سفالیان
چکیده
آلودگی خاک‌ها بوسیله فلزات سنگین یک اتفاق شایع ناشی از نتایج فعالیت‌های انسانی، کشاورزی و صنعتی می‌باشد. در میان فلزات سنگین، سرب پتانسیل تجمع سریع در خاک را داشته، به سادگی جذب گیاه شده و در اندام‌های مختلف آن تجمع پیدا می‌‌کند. این تحقیق بهمنظور شناسایی QTLهای صفات مرتبط با تحمل به سمیت سرب در گیاه جو انجام شد. در این مطالعه از ...
بیشتر
آلودگی خاک‌ها بوسیله فلزات سنگین یک اتفاق شایع ناشی از نتایج فعالیت‌های انسانی، کشاورزی و صنعتی می‌باشد. در میان فلزات سنگین، سرب پتانسیل تجمع سریع در خاک را داشته، به سادگی جذب گیاه شده و در اندام‌های مختلف آن تجمع پیدا می‌‌کند. این تحقیق بهمنظور شناسایی QTLهای صفات مرتبط با تحمل به سمیت سرب در گیاه جو انجام شد. در این مطالعه از توده نقشه‌یابی OWB (94 لاین دابلد هاپلوئید حاصل از تلاقی دو والد Dom و Rec جو) استفاده شد. گیاهچه‌های 12 روزه این توده نقشه‌یابی تحت تیمار با نیترات سرب با غلظت صفر (شاهد) و 2000ppm قرار گرفتند و صفات فیزیولوژیکی شامل مقدار فتوسنتز، مقدار تعریق، هدایت روزنه‌ای، CO2 زیرروزنه‌ای، دمای سطح برگ، میزان سبزینگی در مرحله آغازخوشه‌دهی اندازه‌گیری شد. با استفاده از نرم‌افزارهای MapQtl5 و Mapchart2.32مناطق کروموزومی مرتبط با صفات فیزیولوژیکی فوق روی 7 کروموزوم جو شناسایی شد. برای صفات مورد مطالعه تحت شرایط نرمال هیچ QTL مشاهده نشد. در شرایط تنش با سرب، برای صفات CO2 زیرروزنه‌ای دو QTL روی کروموزوم 6، میزان تعریق دو QTL روی کروموزوم 3، هدایت روزنه‌ای چهار QTL روی کروموزوم‌های 1 و 3، مقدار فتوسنتز چهار QTL روی کروموزوم‌های 2 و3، میزان سبزینگی 24 روز بعد از اعمال تنش چهار QTL روی کروموزوم‌های 1 و 4 و 5 شناسایی گردید. مقدار واریانس فنوتیپی توجیه شده توسط QTL های شناسایی شده برای صفات مورد ارزیابی از 10.50 تا 19.10 درصد متغیر بود.
تنش فلزات سنگین
آیدا انصاری؛ بابک عندلیبی؛ مهدی زارعی؛ فرید شکاری
چکیده
به منظور بررسی اثر پوترسین بر رشد و تحمل به سرب گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica)، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تکرار (سه تکرار برای عملکرد دانه و سه تکرار برای صفات محتوی پرولین، شاخص سبزینگی، سطح برگ، وزن خشک ریشه، برگ، ساقه، کپسول و اندام هوایی، طول ریشه و شاخص تحمل) در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر پوترسین بر رشد و تحمل به سرب گیاه بالنگوی شهری (Lallemantia iberica)، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تکرار (سه تکرار برای عملکرد دانه و سه تکرار برای صفات محتوی پرولین، شاخص سبزینگی، سطح برگ، وزن خشک ریشه، برگ، ساقه، کپسول و اندام هوایی، طول ریشه و شاخص تحمل) در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1396 انجام شد. تیمارهای آزمایش عبارت بودند از: سرب در چهار سطح (0، 300، 600 و 900 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک از منبع نیترات سرب) و پوترسین در دو سطح (0 و 0.5 میلی‌مولار). نتایج نشان داد که سرب به ویژه غلظت 900 میلی‌گرم بر کیلوگرم، سطح برگ، شاخص سبزینگی، وزن خشک ریشه، برگ، ساقه، کپسول و کل اندام هوایی، طول ریشه، شاخص تحمل و عملکرد دانه را کاهش و محتوی پرولین را افزایش داد. محلول-پاشی پوترسین باعث بهبود صفات فوق به ویژه تحت تنش سرب شد، به طوری که کاربرد آن عملکرد دانه و شاخص تحمل را در سطح 900 میلی‌گرم سرب بر کیلوگرم خاک به ترتیب 65.95 و 74.2 درصد نسبت به عدم کاربرد آن افزایش داد. پوترسین طول ریشه، شاخص سبزینگی و وزن خشک برگ را در سطوح مختلف سرب افزایش داد و با توجه به همبستگی مثبت و بالا بین این صفات و شاخص تحمل، باعث افزایش شاخص تحمل در سطوح سرب نیز شد. بنابراین محلولپاشی پوترسین می‌تواند به عنوان راه‌کاری مناسب برای بهبود تحمل به سرب، رشد و عملکرد دانه بالنگوی شهری تحت تنش سرب استفاده شود.
