تنش شوری
حیدر فلیح؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ محمد جواد احمدی
چکیده
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود بهصورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود بهصورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه انجام شد. تنش شوری در دو سطح 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و 0.5 دسی زیمنس بر متر (شاهد) به‌عنوان کرت اصلی و 9 ژنوتیپ نخود به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. در ژنوتیپ‌های MCC52، MCC65، MCC77 و MCC92 تنش شوری محتوای رنگ‌دانه‌های گیاه را کاهش داد. افزایش مهار فعالیت رادیکال آزاد DPPH در ژنوتیپ‌های MCC12، MCC27، MCC28، MCC72، MCC92 و MCC108 در تنش شوری dS.m-1 9 مشاهده شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در شوری dS.m-1 6 در اکثر ژنوتیپ‌های موردمطالعه افزایش و با افزایش سطح تنش به dS.m-1 9 کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز نیز در شوری dS.m-1 6 در ژنوتیپ MCC29 مشاهده گردید. اعمال تنش شوری در سطح dS.m-1 9 محتوای سدیم در تمامی ژنوتیپها را افزایش داد. در بیش از 65 درصد ژنوتیپ‌های نخود اعمال تنش شوری dS.m-1 6، منجر به افزایش محتوای پتاسیم در گیاه شد، بااین‌حال تنش شوری dS.m-1 9 محتوای پتاسیم برگ را کاهش داد. وزن خشک گیاه در بالاترین سطح تنش در ژنوتیپ MCC72، 25% و در ژنوتیپ MCC108 بیشتر از سه برابر در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. در ژنوتیپ MCC108 نیز اعمال بالاترین سطح تنش وزن دانه در گیاه را تقریباً 73% درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد. به‌طورکلی ازنظر تحمل شوری بین ژنوتیپ‌های نخود موردمطالعه تنوع بالایی وجود داشت که به نظر میرسد استفاده از آن‌ها در اصلاح تحمل تنش شوری گیاه نخود سودمند باشد.
تنش شوری
مجید رجایی؛ سیروس طهماسبی؛ منوچهر دستفال
چکیده
اصلاح ارقام متحمل به شوری از راهکارهای مناسب جهت کاهش اثرات شوری است. این پژوهش بهمنظور تعیین متحملترین ژنوتیپ‌های گندم به سطوح مختلف شوری انجام گردید. آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط نور و دمای طبیعی محیط در گلخانه انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل ژنوتیپ‌های سیستان، نارین، برات، سارنگ، شوش، ...
بیشتر
اصلاح ارقام متحمل به شوری از راهکارهای مناسب جهت کاهش اثرات شوری است. این پژوهش بهمنظور تعیین متحملترین ژنوتیپ‌های گندم به سطوح مختلف شوری انجام گردید. آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط نور و دمای طبیعی محیط در گلخانه انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل ژنوتیپ‌های سیستان، نارین، برات، سارنگ، شوش، آینه، سحر، مهرگان، Ms-90-15، Ms-92-8، Ms-93-5،Ms-93-6،Ms-93-14، Ms-93-16 و S-94-12 و آب با شورهای 1، 10 و 16 دسی زیمنس بر متر بودند. کمترین محتوای سدیم برگ، نشت یونی و بیشترین پتاسیم برگ در ارقام مهرگان و سارنگ مشاهده شد. در شوری ملایم، S-94-12 و MS-92-8 به ترتیب کمترین و بیشترین درصد کاهش عملکرد دانه را نسبت به محیط بدون شوری داشتند. برای شوری شدید چنین مقادیری در مهرگان و MS-93-6 مشاهده شد. بررسی روابط بین ژنوتیپها با استفاده از روش تجزیه بای‌پلات و شاخص‌های تحمل به شوری نشان داد که شاخص‌های MP، GMP، HM و STI همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد گندم در تمام سطوح دارند. کاربرد آب شور 10 دسیزیمنس بر متر باعث کاهش عملکرد دانه ژنوتیپ‌های سیستان، نارین، Ms-90-15، Ms-92-8، Ms-93-5،Ms-93-6،Ms-93-14 و Ms-93-16، برات، سارنگ، شوش، آینه، سحر، مهرگان و S-94-12 به ترتیب به میزان 32.6، 36.2، 24، 40.5، 29.8، 32.5، 32.3، 26، 27.3، 30.5، 36.6، 21.7، 26.8، 30.2 و 15.6 درصد در مقایسه با شاهد گردید. این مقادیر برای شوری 16 دسیزیمنس بر متر به ترتیب 47.3، 56.3، 47.8، 50.6، 57، 65.4، 56.2، 50.2، 51.2، 50.5، 46.6، 50.8، 47.3، 43.4 و 48.8 درصد بود. بر اساس شاخص‌های تحمل به تنش و شاخص انتخاب SIIG، ژنوتیپ‌های مهرگان، سارنگ، برات و S-94-12، عملکرد بهتری تحت شرایط شور داشتند. علت این امر میتواند سازگاری بیشتر این ارقام به شرایط اقلیمی منطقه در مقایسه با سایر ارقام موردبررسی باشد.
تنش شوری
خدیجه صورآذر؛ رئوف سیدشریفی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 و 100 میلی مولار از نمک سدیم کلرید)، دو سطح ورمی کمپوست (بدون کاربرد به عنوان شاهد و کاربرد ورمی کمپوست) و سه سطح متانول (محلولپاشی با آب به‌عنوان شاهد، محلول پاشی 15 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در سطح شوری 100 میلی مولار فعالیت آنزیم پراکسیداز (73.4 درصد)، پلی فنل اکسیداز (89.6 درصد)، قند محلول (20.3 درصد)، پروتئین (38 درصد)، پرولین (101.9 درصد) و محتوای نسبی آب (20.6 درصد) را نسبت به تیمار عدم کاربرد ورمی کمپوست و متانول درهمین سطح شوری افزایش داد. کاربرد ورمی کمپوست محتوای مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن را (به ترتیب 9 و 20 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد ورمی کمپوست کاهش داد. کاربرد متانول 30 درصد حجمی محتوای مالون دی آلدهید و پراکسیدهیدروژن را (به ترتیب 40 و 55 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد متانول کاهش داد. بیش ترین عملکرد دانه از کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در شرایط عدم شوری به دست آمد. براساس نتایج این تحقیق، به نظر می رسد کاربرد ورمی کمپوست و متانول به دلیل بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و اسمولیت های سازگار می تواند موجب افزایش عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش شوری شود.
تنش شوری
الهام افشارنیا؛ علیرضا خوانین زاده؛ مهدی کریمی
چکیده
امروزه با توجه به جمعیت روز افزون و افزایش نیاز غذایی ضروری است با استفاده از منابع آب و خاک شور جهت تامین نیاز غذایی این جمعیت رو به رشد با تاکید بر گونه های مقاوم و سازگار گیاهی اقدام نمود. به منظور ارزیابی مقاومت به شوری گونه گیاهی دارویی کنگر فرنگی و تعیین مقاومت این گونه به شوری در مراحل رویشی، آزمایشی با شش سطح شوری شامل )شاهد (،12،9، ...
بیشتر
امروزه با توجه به جمعیت روز افزون و افزایش نیاز غذایی ضروری است با استفاده از منابع آب و خاک شور جهت تامین نیاز غذایی این جمعیت رو به رشد با تاکید بر گونه های مقاوم و سازگار گیاهی اقدام نمود. به منظور ارزیابی مقاومت به شوری گونه گیاهی دارویی کنگر فرنگی و تعیین مقاومت این گونه به شوری در مراحل رویشی، آزمایشی با شش سطح شوری شامل )شاهد (،12،9، و 15 دسی زیمنس بر متر در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکراردر شرایط گلدانی اجرا شد. در پایان معنی دار بودن داده های آزمایشی در سطح پنج درصد مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد تیمار شوری بر صفات کلروفیل a ، b ، کل،نشت یونی، درصد خشکی و ریزش برگ، درصد خاکستر برگ، وزن مخصوص و محتوی رطوبت برگ اثر معنی داری در سطح پنج درصد دارد و گیاه کنگر فرنگی شوری تا سطح 9 دسی زیمنس بر متر را میتواند در مراحل رویشی تحمل نماید اما در سطوح بالاتر شوری حساس می باشد. به عبارتی شوری 12 دسی زیمنس باعث کاهش بیش از 50 درصد جوانه زنی گونه کنگر فرنگی شده و باعث افزایش معنی دار نشت یونی، درصد خاکستر و همچنین درصد خشکیدگی،درصد ریزش برگ به میزان 50 درصد شده است که میتواند بیانگر کاهش عملکرد معنی دار رویشی این گونه در این سطح شوری باشد. با توجه به نتایج به ازا افزایش هر واحد شوری میزان کاهش وزن برگ کنگر فرنگی معادل 11 درصد ثبت شد. بطور کلی با توجه به نتایج گونه گیاهی کنگر فرنگی از نظر مقاومت به شوری دارای تحمل نسبتا مناسب و خوبی در مراحل رویش می باشد با استفاده از منابع آب شور تا حد 9 دسی زیمنس بر متر میتوان جهت کشت و تولید از این گونه گیاهی در مراحل رویشی استفاده نمود.
تنش شوری
رستم یزدانی بیوکی
چکیده
شوری یک تنش غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در بسیاری از مناطق جهان محدود کرده است. به منظور بررسی برخی ویژگی‌های رشدی گیاه دارویی زنیان (Carum capticum L) در پاسخ به تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری آب 0.4 (بدون تنش)، 3، 6، 9 ...
بیشتر
شوری یک تنش غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در بسیاری از مناطق جهان محدود کرده است. به منظور بررسی برخی ویژگی‌های رشدی گیاه دارویی زنیان (Carum capticum L) در پاسخ به تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری آب 0.4 (بدون تنش)، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر بودند. ویژگی‌های رشدی مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، وزن تر و خشک شاخساره، وزن خشک ریشه، تعداد ساقه فرعی، محتوای نسبی آب، نشت یونی، محتوای پتاسیم و سدیم بخش هوایی بودند. نتایج نشان داد که افزایش شوری از تیمار بدون تنش تا سطح شوری 12 دسی زیمنس بر متر موجب کاهش 63 درصد ارتفاع بوته، 58 درصد وزن تر شاخساره، 42 درصد وزن خشک شاخساره، 47 درصد وزن خشک ریشه، 13 درصد محتوای نسبی آب و 45 درصد پتاسیم گیاه شد. همچنین افزایش شوری از تیمار بدون تنش شوری تا تیمار شوری 12 دسیزیمنس بر متر باعث افزایش مقادیر نشت یونی و درصد سدیم بخش هوایی گیاه به ترتیب به میزان 47 و 11 درصد شد. نتایج همبستگی نشان داد که بالاترین صفات موثر بر وزن خشک ماده هوایی شامل درصد پتاسیم بخش هوایی گیاه و نشت یونی بود.
تنش شوری
میترا جباری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ خالد سلیمی
چکیده
حدود 1.7 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران شور است. بنابراین گزینش ارقام گندم متحمل به شوری و به تبع آن تعیین شاخص‌های کارآمد برای کوتاه کردن مراحل گزینش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل غلظت NaCl (صفر، 100، 200 و 300 میلیمولار) و ارقام گندم (شیراز، فلات، دوروم، ...
بیشتر
حدود 1.7 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران شور است. بنابراین گزینش ارقام گندم متحمل به شوری و به تبع آن تعیین شاخص‌های کارآمد برای کوتاه کردن مراحل گزینش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل غلظت NaCl (صفر، 100، 200 و 300 میلیمولار) و ارقام گندم (شیراز، فلات، دوروم، گاسکوژن، مهدوی، الوند، کراس آزادی، روشن، استار، توس، هیرمند و کراس بولانی) در سال 1399 در دانشگاه زابل تحت شرایط کشت هیدروپونیک اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش سطح NaCl میزان آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز، پرولین و سدیم در برگ گیاهچه‌های گندم افزایش یافت و صفات وزن تر گیاهچه، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش یافت. ارقام گندم واکنش متفاوتی به افزایش سطح NaCl نشان دادند، در حالی که در ارقام روشن، مهدوی، هیرمند و کراس بولانی افزایش سطح کلریدسدیم اثر کمتری بر کاهش وزن تر گیاهچه نسبت به سایر ارقام داشت، اما در همین ارقام الگوهای متفاوتی از تغییر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی دیده شد. مقاومت به NaCl در رقم مهدوی ارتباط مسقیمی با افزایش میزان آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز داشت، اما در مقابل در رقم روشن مقاومت به NaCl به حفظ سطح بالایی از نسبت پتاسیم به سدیم مرتبط بود. ضرایب رگرسیونی نشان داد که مولفه‌های وزن تر گیاهچه (R2=0.89)، پتاسیم (R2=0.86) و نسبت پتاسیم به سدیم (R2=0.69) اثرات افزایش غلظت کلریدسدیم را با سطح اطمینان بیشتری پیش‌بینی می‌کنند. به طور کلی با توجه به نتایج این آزمایش می توان استنباط کرد که وزن تر گیاهچه، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم شاخص‌های موثرتری برای گزینش بین ارقام در شرایط تنش شوری هستند.
تنش شوری
معصومه نصیری؛ بابک عندلیبی؛ سعید خماری؛ اسماعیل گلی کلانپا
چکیده
دانه لوبیا منبع عالی مواد مغذی در رژیم غذایی بشر در بسیاری از کشورها به شمار می‌رود. پژوهشی گلخانه‌ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو سال متوالی در چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال های 1401-1400 و 1402-1401 اجرا گردید. فاکتورها شامل بیوچار آلی (تهیه شده از بید جنگلی) در چهار سطح (شاهد ...
بیشتر
دانه لوبیا منبع عالی مواد مغذی در رژیم غذایی بشر در بسیاری از کشورها به شمار می‌رود. پژوهشی گلخانه‌ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو سال متوالی در چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال های 1401-1400 و 1402-1401 اجرا گردید. فاکتورها شامل بیوچار آلی (تهیه شده از بید جنگلی) در چهار سطح (شاهد بدون بیوچار، بیوچار اولیه 2.5 درصد وزنی در خاک و بیوچار اصلاح شده با فسفریک اسید و سولفوریک اسید 1.25 درصد وزنی در خاک) محلول پاشی سالیسیلیک اسید در سه سطح (شاهد بدون محلول پاشی، 0.5 و 1 میلیمولار) و شوری در سه سطح (0 ،4 و 8 دسی زیمنس بر متر) بودند. بالاترین ارتفاع بوته در سال اول و دوم آزمایش به ترتیب از تیمار 0.5 و یک میلیمولار سالیسیلیک اسید توأم با کاربرد بیوچار اولیه 2.5 درصد وزنی در شرایط عدم تنش شوری خاک به میزان 45.45 درصد نسبت به تیمار شاهد به دست آمد. کاربرد 0.5 میلیمولار سالیسیلیک اسید با بیوچار اصلاح شده با فسفریک اسید در شرایط عدم شوری بالاترین تعداد برگ در بوته (20.1 عدد) را موجب شد. با افزایش غلظت شوری خاک، وزن خشک بوته لوبیا به طور معنی‌دار (72 درصد نسبت به تیمار شاهد) کاهش نشان داد. در شوری 8 دسی زیمنس بر متر، کاربرد سالیسیلیک اسید بالاخص توام با کاربرد بیوچار اولیه موجب بهبود دانه در غلاف ( 90.30 درصد) گردید. بالاترین تعداد گره در ریشه (11.3 گره) متعلق به ترکیب تیماری کاربرد 0.5 میلیمولار سالیسلیک اسید توأم با مصرف بیوچار ساده در شرایط عدم اعمال تنش شوری در خاک بود . مقدار افزایش 15.28 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. کاربرد سالیسیلیک اسید در مقدار یک میلیمولار بدون کاربرد بیوچار و تحت شرایط شوری شدید، بالاترین وزن خشک ریشه به میزان 52.98 درصد نسبت به شاهد را موجب شد.
تنش شوری
شکیبا شاهمرادی؛ آزیتا نخعی؛ سید علی طباطبایی
چکیده
به منظور ارزیابی و شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به شوری، تعداد 50 ژنوتیپ منتخب از آزمایشات شوری انجام شده در سال‌های گذشته، به منظور ارزیابی تکمیلی در شرایط تنش شوری، انتخاب شدند. ژنوتیپها در طی دو سال زراعی در قالب طرح لاتیس مستطیل با سه تکرار در ایستگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند، مورد ...
بیشتر
به منظور ارزیابی و شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به شوری، تعداد 50 ژنوتیپ منتخب از آزمایشات شوری انجام شده در سال‌های گذشته، به منظور ارزیابی تکمیلی در شرایط تنش شوری، انتخاب شدند. ژنوتیپها در طی دو سال زراعی در قالب طرح لاتیس مستطیل با سه تکرار در ایستگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند، مورد ارزیابی قرار گرفتند .آزمایش در شرایط نرمال و تنش شوری به طور جداگانه اجرا شد. به منظور مقایسه پتانسیل عملکرد این ژنوتیپها با ارقام اصلاح شده، شش رقم جو زراعی از جمله دو شاهد متحمل به شوری شامل ارقام جو مهر و خاتم نیز در آزمایشات گنجانده شد، لذا آزمایش در قالب طرح لاتیس مستطیل 8×7 اجرا شد (50 ژنوتیپ و شش رقم شاهد). صفات فنولوژیکی، میزان عملکرد دانه و وزن هزار دانه در ژنوتیپها اندازه گیری شد .به منظور گزینش ژنوتیپ‌های متحمل به شوری و با عملکرد بالا در هر دو محیط تنش و محیط بدون تنش، نمودار بای پلات براساس عملکرد در شرایط نرمال و شرایط تنش و رسم گردید و همچنین تجزیه و تحلیل روابط میان صفات و تحمل به تنش شوری در ژنوتیپ‌های برتر با استفاده از نرم افزارهای Stat Graphics و SPSS انجام شد. تجزیه مرکب صفات نشان داد، اثر متقابل سال و تنش شوری و ژنوتیپ بر صفات معنی-دار بود. در مجموع این نتایج نشان داد که تغییرات اقلیمی در سال‌های مختلف تاثیر زیادی بر واکنش ژنوتیپها نسبت به تنش شوری دارد. ژنوتیپ 32 (TN4104)، در هر دو سال در بین ژنوتیپ‌های برتر بود.
تنش شوری
علی بزرگمهر؛ حمید رضا عسگری؛ محمد فرزام؛ غلامحسن رنجبر
چکیده
شوری منابع آب‌وخاک یکی از اساسی‌ترین مشکلات کشاورزی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. شناسایی و اهلی سازی گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری و دارای ارزش اقتصادی، راهبرد مهمی برای این مناطق است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر استفاده از آب شور بر تجمع عناصر و کیفیت علوفه در چندگونه سالیکورنیا، بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی ...
بیشتر
شوری منابع آب‌وخاک یکی از اساسی‌ترین مشکلات کشاورزی به‌ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک است. شناسایی و اهلی سازی گونه‌های گیاهی مقاوم به شوری و دارای ارزش اقتصادی، راهبرد مهمی برای این مناطق است. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر استفاده از آب شور بر تجمع عناصر و کیفیت علوفه در چندگونه سالیکورنیا، بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط کاشت گلدانی در خراسان شمالی انجام شد. تیمار آبیاری در دو سطح (آب‌شور و آب معمولی) و تیمار گونه‌های سالیکورنیا شامل 4 گونه (Salicornia persica, S. sinus persica, S. europaea, S. bigelovii) و یک توده (مرکزی) بود. آب‌شور از رودخانه کال‌شور اسفراین و آب معمولی (بدون شوری) از چاه آب واقع در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی در بجنورد تأمین شد. نتایج نشان داد با افزایش میزان شوری آب آبیاری در تمامی گونه‌ها میزان نیتروژن، فسفر، پتاسیم، منیزیم، سدیم و کلر، افزایش یافت. بیشترین تجمع سدیم (11%) و کلر (23.5%) در گونه S. sinus persica و کمترین میزان سدیم (8.6%) و کلر (21%) در گونه S. persica مشاهده شد. درصد پروتئین، چربی خام و خاکستر در تیمار آب‌شور بیشتر از آب معمولی بود. بیشترین درصد چربی خام (1.32%) در توده مرکزی و تحت تأثیر تیمار آب‌شور بود که با سایر گونه‌ها اختلاف معنی‌دار داشت. بیشترین درصد پروتئین در گونه‌های S. bigelovii و S. europaea تحت تأثیر تیمار آب‌شور به ترتیب 6.06% و 6.31% بود که با سایر گونه‌ها اختلاف معنیداری داشتند. بیشترین درصد خاکستر مربوط به گونه‌های اروپایی (63%) و بیگلویی (62%) در تیمار آب‌شور بود و گونه سینوس‌پرسیکا دارای کمترین خاکستر (49%) در تیمار آب معمولی بود. تیمار آب‌شور باعث افزایش میزان خاکستر در تمام گونه‌ها به نسبت‌های متفاوت شد که این فاکتور یک عامل محدودکننده برای مصرف خالص سالیکورنیا در تغذیه دام است؛ بنابراین، کاهش نسبی شوری آب و انتخاب گونه مناسب در افزایش کیفیت علوفه مؤثر است.
تنش شوری
مصطفی زنگویی؛ سهیل پارسا؛ مجید جامی الاحمدی؛ علی ایزانلو
چکیده
خارشتر (Alhagi camelorum Fisch) گیاهی از خانواده بقولات با خواص دارویی و قابلیت تولید علوفه است. بهمنظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری، تراکم و اکوتیپ بر غلظت عناصر معدنی اندام هوایی و ریشه خارشتر پژوهشی در دو منطقه، مزرعه دانشکده کشاورزی بیرجند و حجت‌آباد سربیشه در سال 1399، بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
خارشتر (Alhagi camelorum Fisch) گیاهی از خانواده بقولات با خواص دارویی و قابلیت تولید علوفه است. بهمنظور بررسی تأثیر شوری آب آبیاری، تراکم و اکوتیپ بر غلظت عناصر معدنی اندام هوایی و ریشه خارشتر پژوهشی در دو منطقه، مزرعه دانشکده کشاورزی بیرجند و حجت‌آباد سربیشه در سال 1399، بهصورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح شوری شامل 3.5، 7.5 و 12 دسیزیمنس بر متر به‌عنوان کرتهای اصلی و سطوح تراکم (10 و 20 بوته در مترمربع) و اکوتیپ (کرند و وشمگیر) به‌عنوان کرتهای فرعی بهصورت فاکتوریل در نظر گرفته شدند. اعمال حداکثر شوری آب آبیاری در مقایسه با شاهد، عملکرد علوفه تر را در بیرجند از 2756 به 1868 و در سربیشه از 2425 به 1931 کیلوگرم در هکتار کاهش داد. همچنین شوری سبب افزایش معنی دار سدیم اندام هوایی در سربیشه از 1.39 به 2.68 درصد و سدیم ریشه در بیرجند از 0.126 به 0.159 درصد و کاهش معنی دار پتاسیم ریشه در سربیشه از 3.94 به 1.78 درصد گردید. با افزایش تراکم منیزیم اندام هوایی در بیرجند از 0.023 به 0.016 و در سربیشه از 0.028 به 0.020 درصد کاهش یافت. همچنین منیزیم ریشه در بیرجند به‌طور معنی داری (از 0.015 به 0.011) و پتاسیم ریشه در سربیشه از 5.6 به 4.8 درصد کاهش یافت ولی سدیم اندام هوایی در هر دو مکان به‌طور معنی داری افزایش یافت. مقادیر منیزیم اندام هوایی خارشتر کمتر از حد مطلوب برای دام بود و کشت با تراکم 20 بوته در مترمربع این مشکل را تشدید نمود. اکوتیپ کرند در سربیشه پتاسیم کمتری نسبت به اکوتیپ وشمگیر داشت بنابراین کیفیت علوفه بالاتری داشت. علوفه تولیدی در سربیشه نسبت به بیرجند پتاسیم کمتری داشت. با توجه به وسعت اراضی شور کشور، توسعه کشت خارشتر میتواند به رونق تولید علوفه کمک مؤثری نماید.
تنش شوری
سمر خیامیم؛ حمید نوشاد؛ محسن آقایی زاده
چکیده
در مطالعات گلخانه‌ای تنش شوری لازم است محیط کشت علاوه بر داشتن ثبات هدایت الکتریکی، از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد تا در غربالگری ژرم پلاسم بتوان از آن‌ها استفاده کرد. از طرفی با وجود مکانیزم‌های مشترک بین تنش‌هایی مثل خشکی و شوری، میتوان از ژرم‌پلاسم متحمل به خشکی برای تولید ارقام متحمل به این تنشها استفاده کرد. لذا دو ...
بیشتر
در مطالعات گلخانه‌ای تنش شوری لازم است محیط کشت علاوه بر داشتن ثبات هدایت الکتریکی، از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد تا در غربالگری ژرم پلاسم بتوان از آن‌ها استفاده کرد. از طرفی با وجود مکانیزم‌های مشترک بین تنش‌هایی مثل خشکی و شوری، میتوان از ژرم‌پلاسم متحمل به خشکی برای تولید ارقام متحمل به این تنشها استفاده کرد. لذا دو آزمایش به صورت مجزا طراحی شد. آزمایش اول به صورت فاکتوریل با سه فاکتور در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل 1) خاک لومی 2) پرلیت با محلول هوگلند، 3) آبکشت با هوگلند بود. فاکتور دوم تیمار شاهد (آب نرمال منطقه) و سطح شوری 16 دسی زیمنس بر متر، و فاکتور سوم شامل دو ژنوتیپ حساس و متحمل به شوری چغندرقند بود. در آزمایش دوم، تعداد 17 ژنوتیپ در بستر پرلیت با محلول هوگلند درشرایط شاهد و شور به ترتیب با هدایت الکتریکی یک و 16 دسی زیمنس بر متر با چهار تکرار مورد آزمون قرار گرفت. در شرایط تنش شوری، مقدار عملکرد گیاه در بستر خاک کمتر از پرلیت و آبکشت بود زیرا خاک در اثر تنش شوری حدود شش برابر و پرلیت حدود دو برابر نسبت به شرایط شاهد، شور شدند. بیشترین مقدار عملکرد به مقدار 3.31 گرم در بوته از محیط آبکشت بدست آمد اما در شرایط شور این تیمار با پرلیت در گروه مشترک قرار گرفت. در آزمایش دوم، بر همکنش شوری در ژنوتیپ بر اکثر صفات کمی و کیفی معنی‌دار بود. در مجموع ژنوتیپ‌های HSF-91018، HSF-91040، HSF-92870، HSF-92881 و HSF-92884 بر اساس کلیه صفات و شاخص تحمل به تنش، به عنوان منابع ژنتیکی متحمل به شوری شناسایی شدند
تنش شوری
وحید اطلسی پاک؛ امید بهمنی؛ مهسا اسدبگی
چکیده
میزان کلروفیل و برخی خصوصیات فیزیولوژیک دو رقم گندم نان ارگ (متحمل) و تجن (حساس) و یک رقم جو (نیک) تحت تاثیر کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفت. بعد از گسترش برگ چهارم، دو سطح صفر و 150 میلیمولار از نمک کلرید سدیم اعمال گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در شرایط گلخانه انجام گرفت. تحت این شرایط ...
بیشتر
میزان کلروفیل و برخی خصوصیات فیزیولوژیک دو رقم گندم نان ارگ (متحمل) و تجن (حساس) و یک رقم جو (نیک) تحت تاثیر کلرید سدیم مورد بررسی قرار گرفت. بعد از گسترش برگ چهارم، دو سطح صفر و 150 میلیمولار از نمک کلرید سدیم اعمال گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در شرایط گلخانه انجام گرفت. تحت این شرایط در ابتدا تجمع سدیم در برگ‌های ارقام گندم یکسان بود و 30 روز پس از اعمال تیمار تجمع سدیم در رقم ارگ نسبت به رقم حساس تجن افزایش یافت. در گیاه جو غلظت سدیم برگ‌ها بیشتر از ارقام گندم بود. شوری موجب کاهش مقدار کلروفیل در ارقام گندم شد و در نهایت مقدار کلروفیل رقم تجن کمتر از رقم ارگ شد.گیاه جو توانست به مدت بیشتری نسبت به ارقام گندم کلروفیل خود را در این شرایط حفظ نماید. شوری سدیم برگ پرچم و ریشه را در مقایسه با شاهد به ترتیب 15 و 42 درصد افزایش داد. علی‌‌رغم مقادیر به نسبت همسان سدیم در ریشه، کاهش نسبت پتاسیم به سدیم برگ پرچم در رقم ارگ و تجن (به ترتیب 31 و 10درصد) نسبت به گیاه جو (42 درصد) کمتر بود. با توجه به اثرات شوری بر رشد اندام هوایی، ممکن است قبل از کاهش میزان کلروفیل عوامل دیگری جذب کربن خالص را تحت تاثیر قرار دهند. به نظر میرسد تحمل اسمزی و بافتها با تحمل به شوری در گندم و جو مرتبط بوده و تجمع ترجیحی و حفظ سدیم در برگ‌های پیر نسبت به برگ‌های جوان میتواند موجب افزایش تحمل به شوری گردد. میرسد تحمل اسمزی و بافتها با تحمل به شوری در گندم و جو مرتبط بوده و تجمع ترجیحی و حفظ سدیم در برگ‌های پیر نسبت به برگ‌های جوان میتواند موجب افزایش تحمل به شوری گردد.
تنش شوری
معصومه صالحی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) یک گیاه فراسودمند با ارزش غذایی بالا است که تحمل مناسبی به تنشها شوری و خشکی دارد. بیشتر آزمایشات انجام شده بر روی بررسی تحمل به تنش شوری کینوا در شرایط گلدانی و گلخانه بوده و این نتایج با نتایج مزرعه‌ای تعیین آستانه غلات مانند گندم و جو قابل مقایسه نیست. هدف از این آزمایش تعیین آستانه تحمل به تنش شوری کینوا در ...
بیشتر
کینوا (Chenopodium quinoa Willd.) یک گیاه فراسودمند با ارزش غذایی بالا است که تحمل مناسبی به تنشها شوری و خشکی دارد. بیشتر آزمایشات انجام شده بر روی بررسی تحمل به تنش شوری کینوا در شرایط گلدانی و گلخانه بوده و این نتایج با نتایج مزرعه‌ای تعیین آستانه غلات مانند گندم و جو قابل مقایسه نیست. هدف از این آزمایش تعیین آستانه تحمل به تنش شوری کینوا در شرایط مزرعه و معرفی ژنوتیپ برتر می‌باشد. بدین منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با سه تکرار در تاریخ 16 مرداد 1396 در ایستگاه تحقیقات شوری صدوق مرکز ملی تحقیقات شوری یزد کشت شد. تیمارهای آزمایشی شامل 5 ژنوتیپ کینوا شامل 3 لاین کینوا (NSRCQE, NSRCQB, NSRCQC) همراه با رقم تیتیکاکا و صدوق به عنوان کرت فرعی و شوری آب آبیاری در 5 سطح 2، 5، 10، 15 و 17دسی زیمنس بر متر در کرت اصلی قرار گرفت. نتایج نشان داد بالاترین میزان عملکرد در کلیه سطوح شوری در رقم صدوق مشاهده شد. درصد ساپونین دانه با افزایش شوری در ژنوتیپ NSRCQB افزایش معنی‌دار داشت و در سایر ژنوتیپها تحت تاثیر تنش شوری قرار نگرفت. بر اساس نتایج معادله خطی برازش شده تغییرات عملکرد دانه کینوا به شوری نشان داد که آستانه تحمل به شوری ژنوتیپ‌های کینوا به ترتیب dS m-1 4.3، 8.7، 4.1، 4.8، 6.8 عصاره اشباع خاک و شیب خط 3.5، 2.4، 0.1، 0.7 و 0.9 درصد بود. کینوا رقم صدوق در شوری dS m-1 24 عصاره اشباع خاک قادر است 80 درصد عملکرد دانه در شرایط غیر شور را داشته باشد. این رقم علاوه بر خصوصیات زراعی مناسب و پتانسیل تولید بالا در شرایط شور دارای تحمل به شوری بالاتری نیز می‌باشد. نتایج نشان می‌دهد که کینوا میتواند گیاه مناسبی جهت بهره‌برداری از منابع آب و خاک شور مورد توجه قرار گیرد.
تنش شوری
روح الله نیک فکر؛ سید کمال کاظمی تبار؛ غلامعلی رنجبر؛ سید حمیدرضا هاشمی پطرودی؛ پویان مهربان جوبنی
چکیده
کنجد یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی است که بشر تا به امروز شناخته است. کنجد در جهان باستان به‌دلیل مقاومت به خشکی، سهولت استخراج روغن از بذرها و پایداری روغن محصول باارزشی بوده است. ایران به‌لحاظ اقلیمی در زمره مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قرار دارد. در این مناطق معمولا بارندگی کم و پراکنده و تبخیر زیاد سبب تجمع املاح در لایه سطحی خاک می‌شود. ...
بیشتر
کنجد یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی است که بشر تا به امروز شناخته است. کنجد در جهان باستان به‌دلیل مقاومت به خشکی، سهولت استخراج روغن از بذرها و پایداری روغن محصول باارزشی بوده است. ایران به‌لحاظ اقلیمی در زمره مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قرار دارد. در این مناطق معمولا بارندگی کم و پراکنده و تبخیر زیاد سبب تجمع املاح در لایه سطحی خاک می‌شود. ازاین‌رو شوری خاک و آب آبیاری سبب بروز تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و شیمیایی مهمی می‌شود. نمک بیش از حد یعنی بیش از آنچه گیاهان به آن نیاز دارند، رشد و تولید محصول را محدود می‌کند و میتواند منجر به مرگ گیاه شود. در این آزمایش تعداد ۲۰ ژنوتیپ کنجد در گلخانه کشت شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ۷۵ میلیمولار سدیم کلرید در هر لیتر آب حل و گلدان‌ها با آب شور آبیاری می‌شد. بر اساس نتیجه تجزیه واریانس و مقایسه میانگین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش در همه صفات مورد بررسی معنی‌دار گردید. ژنوتیپها آمریکایی و یلووایت به‌ترتیب با 17.927 و 14.07 گرم بیشترین و 714 و دزفول به‌ترتیب با 2.43 و 2.07 گرم کمترین مقدار وزن دانه در بوته در شرایط نرمال و ژنوتیپها اولتان و آمریکایی به‌ترتیب با میانگین 0.8963 و 0.734 گرم بیشترین و داراب 1 و دزفول به‌ترتیب 0.92 و 0.71 گرم کمترین مقدار وزن دانه در بوته در شرایط تنش شوری را داشتند. در این آزمایش بهترین لاین‌های متحمل به تنش شوری، ژنوتیپ‌های اولتان، آمریکایی، چینی، دشتستان 2، 369 و 418 بودند. شایان ذکر است ژنوتیپ‌های مذکور از عملکرد پایداری‌تری نسبت به سایرین در هر دو شرایط برخوردار بودند، بنابراین دارای ژن های تحمل به تنش هستند و در مطالعات آینده می‌توانند مورد توجه قرار گیرند. همچنین ژنوتیپ‌های داراب 1، 730 و دزفول حساس-ترین ژنوتیپها به تنش شوری در این آزمایش بودند.
تنش شوری
مژده اکبرزاده للکامی؛ محمد هادی پهلوانی؛ خلیل زینلی نژاد؛ کیوان مهدوی ماشکی؛ آندریاس پی.ام وبر؛ دومینیک بریل‌هاوس
چکیده
به دلیل حساسیت بالا، رشد و نمو و عملکرد گیاه برنج تحت تأثیر تنش شوری به‌شدت کاهش می‌یابد. درک وقوع تنش و اتخاذ واکنش‌های اسمزی و یونی نیازمند درگیر‌کردن مسیرهای پیام‌رسانی است. در تحقیق حاضر یک مطالعه RNA-Seq به منظور مطالعه بیان ژن‌های درگیر در مسیر پیام‌رسانی تنش شوری در برنج صورت پذیرفت. بدین منظور ارقام حساس IR28 و متحمل CSR28 پس از ...
بیشتر
به دلیل حساسیت بالا، رشد و نمو و عملکرد گیاه برنج تحت تأثیر تنش شوری به‌شدت کاهش می‌یابد. درک وقوع تنش و اتخاذ واکنش‌های اسمزی و یونی نیازمند درگیر‌کردن مسیرهای پیام‌رسانی است. در تحقیق حاضر یک مطالعه RNA-Seq به منظور مطالعه بیان ژن‌های درگیر در مسیر پیام‌رسانی تنش شوری در برنج صورت پذیرفت. بدین منظور ارقام حساس IR28 و متحمل CSR28 پس از جوانه‌زنی و کشت در محیط کشت هیدروپونیک، تحت تیمار شوری 150 میلیمولار قرار گرفتند و پس از 6 و 54 ساعت از وقوع تنش، نمونه‌برداری از اندام‌های ریشه و هوایی انجام شد. از 48 نمونه توالی‌یابی شده در مجموع 15483 ژن دارای بیان افتراقی بودند که تجزیه مسیر MapMan توانست 91 ژن درگیر در مسیر پیام‌رسانی را با مقایسه ارقام حساس و متحمل در شرایط اختصاصی تنش شوری شناسایی کند که 27 ژن دارای بیان بالا بودند. بیشترین اختلاف ارقام مربوط به زمان 54 ساعت و اندام ریشه بود که در 21 ژن رقم متحمل بیان بالاتری نسبت به رقم حساس داشت. بررسی نوع ژن‌های پیام‌رسان نشان داد که پروتئین‌های کینازی بیشترین سهم را داشتند. ژن‌های OsSIK1، OsSAPK4، OsCIPK05، OsCIPK14، OsCBL4 و OsPP2C1 از مهمترین ژن‌های درگیر در پیام‌رسانی بودند که در تحقیق حاضر بیان بالاتری در رقم متحمل CSR28 نسبت به رقم حساس IR28 داشتند. شناسایی ژن‌های درگیر در مسیرهای پیام‌رسانی و آگاهی از نحوه تعامل آن‌ها، کمک شایانی به اصلاحگران بهمنظور انتخاب و توسعه ارقام برنج متحمل به تنش شوری خواهد کرد.
تنش شوری
روح الله شاملو دشت پاگردی؛ سیروس طهماسبی
چکیده
شوری خاک و آب سبب کاهش چشمگیر عملکرد گیاهان زراعی و به خطر افتادن امنیت غذایی انسان در سراسر جهان شده است. درک مبانی مولکولی چگونگی دریافت و پاسخ به شوری برای توسعه گیاهان متحمل از طریق دستورزی های ژنتیکی ضروری است. در این پژوهش، دو کتابخانه 5′ Expressed Sequenced Tags (ESTs) مربوط به گیاه شلغم علوفه ای (Brassica rapa L.) در شرایط بدون تنش و تنش ...
بیشتر
شوری خاک و آب سبب کاهش چشمگیر عملکرد گیاهان زراعی و به خطر افتادن امنیت غذایی انسان در سراسر جهان شده است. درک مبانی مولکولی چگونگی دریافت و پاسخ به شوری برای توسعه گیاهان متحمل از طریق دستورزی های ژنتیکی ضروری است. در این پژوهش، دو کتابخانه 5′ Expressed Sequenced Tags (ESTs) مربوط به گیاه شلغم علوفه ای (Brassica rapa L.) در شرایط بدون تنش و تنش شوری مورد تجزیه های بیوانفورماتیکی و آماری قرار گرفت و طی آن جهت گیری کارکردی ژنوم و شبکه ژنی پاسخ به شوری تعیین گردید. بر اساس تجزیه توپولوژی شبکه ژنی، یک ژن به‌عنوان ژن مهم (Hub gene) شناسایی شد. در ادامه و در یک آزمایش گلخانه ای، با استفاده از یک ژنوتیپ متحمل و یک ژنوتیپ حساس شلغم علوفه ای، نمایه بیان ژن مهم شناسایی شده و تغییرات برخی صفات مرتبط با سیستم آنتی اکسیدانی گیاه، 3 و 12 ساعت پس از تیمار شوری 200 میلی مولار ارزیابی گردید. درنهایت، ارتباط بین تغییرات مشاهده‌شده در بیان ژن، صفات ارزیابی‌شده و تحمل شوری مشخص شد. نتایج نشان داد که فعالیت ژنوم شلغم علوفه ای به شکل معنی داری به سمت پاسخ به القائات و تنشها تغییر کرده است. در بین 344 ژن با بیان افتراقی، ژن کد کننده عامل رونویسی ZAT6 به‌عنوان ژن مهم شبکه ژنی پاسخ به شوری تعیین شد. نمایه بیان این ژن، میزان آنتوسیانین، فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان و محتوای مالون دی آلدهید به شکل معنی داری بین دو ژنوتیپ تفاوت داشت. ژنوتیپ متحمل به شکل معنی داری سطوح بالاتری از بیان ژن ZAT6، میزان بیشتر آنتوسیانین، فعالیت بیشتر آنزیم های آنتی اکسیدانی و محتوای کمتر مالون دی آلدهید را نشان داد. همچنین ارتباط معنی داری بین سطوح بیان ژن، صفات ارزیابی‌شده و تحمل شوری وجود دارد. در یک نتیجه گیری کلی، به نظر میرسد ژن ZAT6 در تنظیم توان سیستم آنتی اکسیدانی شلغم علوفه ای و به دنبال آن تحمل شوری نقش مهمی بر عهده دارد.
تنش شوری
جعفر نباتی؛ مرتضی گلدانی؛ محمد محمدی؛ محبوبه میر میران؛ علی اسدی
چکیده
انتخاب ارقام متحمل به شوری از راهکارهای جلوگیری از کاهش عملکرد در شرایط تنش است. این پژوهش بهمنظور ارزیابی میزان تحمل به شوری 24 ژنوتیپ عدس بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 اجرا شد. تنش شوری در سه سطح 0.5، 12 و dS.m-1 16 در کرتهای اصلی و ژنوتیپ‌های ...
بیشتر
انتخاب ارقام متحمل به شوری از راهکارهای جلوگیری از کاهش عملکرد در شرایط تنش است. این پژوهش بهمنظور ارزیابی میزان تحمل به شوری 24 ژنوتیپ عدس بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1398 اجرا شد. تنش شوری در سه سطح 0.5، 12 و dS.m-1 16 در کرتهای اصلی و ژنوتیپ‌های عدس در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد در تنش dS.m-1 12 ژنوتیپ‌های MLC6، MLC12، MLC26، MLC120 و MLC178 دارای بقای بالای 60 درصد بودند. در سطح شوری dS.m-1 16 به‌جز ژنوتیپ‌های MLC57، MLC73، MLC94، MLC104 و MLC108 سایر ژنوتیپها در شوری dS.m-1 16 دارای بقاء بودند و ژنوتیپ‌های MLC178 و MLC26 به ترتیب با 30 و 25 درصد، بیشترین بقاء را دارا بودند. با افزایش سطح تنش شوری محتوای کلروفیل a، رنگ‌دانه‌های فتوسنتزی و فنل در تمامی ژنوتیپها روندی کاهشی داشت. با افزایش شوری محتوای کلروفیل a در تیمار شاهد از 724/0 به 220/0 میلی‌گرم در گرم ماده تر در شوری dS.m-1 16 رسید. افزایش شوری از 0.5 به dS.m-1 16 سبب افزایش مهار فعالیت رادیکال آزاد DPPH، کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در ژنوتیپ‌های MLC117 و MLC178 شد. با افزایش شوری پتانسیل اسمزی منفی‌تر گردید و در شوری dS.m-1 16 دو ژنوتیپ MLC178 و MLC26 که بقای بالای داشتند کمترین پتانسیل اسمزی را به ترتیب با 3.91- و 5.62- مگاپاسکال نشان دادند. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA) نشان داد که مؤلفه اول 41/50 درصد از تغییرات و ویژگی‌های مربوط به رنگ‌دانه‌های فتوسنتزی و پتانسیل اسمزی و مؤلفه دوم نیز 12.66 درصد ویژگی‌های آنتی‌اکسیدانی، متابولیت‌ها و درصد بقاء را توضیح می‌دهد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای نشان داد که ژنوتیپ‌های MLC6، MLC12، MLC26، MLC117، MLC120 و MLC178 در بیشتر صفات مورد بررسی برتر بودند؛ بنابراین انجام آزمایش‌های تکمیلی جهت بررسی تحمل به شوری روی این ژنوتیپها در شرایط مزرعه توصیه می‌شود.
تنش شوری
حامد نریمانی؛ رئوف سیدشریفی
چکیده
بهمنظور بررسی تاثیر شوری، میکوریزا و متانول بر مولفه‌های پرشدن دانه، انتقال ماده خشک و عملکرد جو، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1399 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل شوری خاک در سه سطح (عدم اعمال شوری به‌عنوان شاهد و شوری 35 و 70 میلیمولار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تاثیر شوری، میکوریزا و متانول بر مولفه‌های پرشدن دانه، انتقال ماده خشک و عملکرد جو، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1399 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل شوری خاک در سه سطح (عدم اعمال شوری به‌عنوان شاهد و شوری 35 و 70 میلیمولار با نمک کلرید سدیم)، کاربرد میکوریزا (عدم کاربرد میکوریزا به‌عنوان شاهد، کاربرد میکوریزا موسه‌آ، کاربرد میکوریزا اینترا و کاربرد توام میکوریزا موسه‌آ و اینترا) و محلولپاشی متانول (محلولپاشی با آب به‌عنوان شاهد، محلولپاشی 15 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد که کاربرد توام میکوریزا موسه‌آ و اینترا و محلولپاشی 30 درصد حجمی متانول موجب افزایش محتوای پروتئین برگ، فتوسنتز جاری و سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه شد ولی انتقال ماده خشک از ساقه، اندام هوایی و سهم این فرآیندها در عملکرد دانه جو را کاهش داد. همچنین، کاربرد توام میکوریزا موسه‌آ و اینترا و محلولپاشی 30 درصد حجمی متانول در شرایط عدم اعمال شوری، وزن و حجم ریشه (به‌ترتیب 65.12 و 84.14 درصد)، ارتفاع بوته (53.15 درصد)، طول سنبله (63.63درصد)، وزن صد دانه (84.76 درصد)، حداکثر وزن دانه (74.32 درصد)، طول دوره و دوره موثر پرشدن دانه (به‌ترتیب 31.78 و 73.9 درصد) عملکرد دانه (38.52) را نسبت به شرایط عدم کاربرد میکوریزا و محلولپاشی متانول تحت شرایط شوری 70 میلیمولار خاک افزایش داد. براساس نتایج به‌نظر میرسد کاربرد میکوریزا و متانول میتواند عملکرد دانه جو در شرایط شوری خاک را با بهبود فتوسنتز و مولفه‌های پر شدن دانه افزایش دهد.
تنش شوری
علیرضا محسنی محمدجانلو؛ رئوف سیدشریفی؛ سعید خماری
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر عملکرد و برخی خصوصیات اگروفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گندم (رقم گاسکوژن) تحت تنش شوری خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل شوری در چهار سطح ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر عملکرد و برخی خصوصیات اگروفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گندم (رقم گاسکوژن) تحت تنش شوری خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل شوری در چهار سطح (عدم اعمال شوری و اعمال شوریهای 40، 80 و 120 میلیمولار با نمک کلرید سدیم)، کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کود زیستی به عنوان شاهد، کاربرد توأم سودوموناس و فلاوباکتریوم، کاربرد توأم میکوریزا با سودوموناس و فلاوباکتریوم و کاربرد میکوریزا) و محلول پاشی پوترسین در سه سطح (عدم مصرف، 0.5 و 1 میلی مولار) بودند. نتایج نشان داد که تحت شرایط شوری، کاربرد توأم میکوریزا با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلول پاشی یک میلی مولار پوترسین فلورسانس حداکثر، عملکرد کوانتومی، شاخص کلروفیل، عملکرد و اجزای عملکرد دانه را افزایش داد طوری که کاربرد توأم میکوریزا با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلولپاشی یک میلیمولار پوترسین در بالاترین سطح شوری، عملکرد دانه را 28.57 درصد نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلولپاشی در همان سطح شوری افزایش داد. تنش شوری محتوای مالون دیآلدئید و پراکسید هیدروژن را افزایش داد درحالی‌که کاربرد کودهای زیستی و پوترسین تحت تنش شوری موجب کاهش میزان مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن شد. کاربرد توأم میکوریز با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلولپاشی یک میلیمولار پوترسین در بالاترین سطح شوری محتوای مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن را به ترتیب 32 و 35.31 درصد در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول پاشی پوترسین در همان سطح شوری کاهش داد. به نظر میرسد کاربرد کودهای زیستی و پوترسین میتواند به دلیل بهبود صفات اگروفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی عملکرد دانه گندم را تحت شرایط شوری خاک افزایش دهد.
تنش شوری
مژده اکبرزاده للکامی؛ محمد هادی پهلوانی؛ خلیل زینلی نژاد؛ کیوان مهدوی ماشکی؛ آندریاس پی.ام وبر؛ دومینیک بریل‌هاوس
چکیده
برنج (Oryza sativa L.) بعنوان غذای اصلی نیمی از جمعیت دنیا محسوب می‌شود. تنش‌های محیطی نظیر شوری تاثیر منفی بر عملکرد برنج دارند. با توجه به حساس بودن برنج به تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای، مقایسه ژنوتیپ‌های متحمل و حساس در این مرحله به شناسایی مکانیسم‌های مولکولی درگیر و توسعه ارقام متحمل کمک خواهد کرد. در این تحقیق اثر شوری بالا روی تجمع ...
بیشتر
برنج (Oryza sativa L.) بعنوان غذای اصلی نیمی از جمعیت دنیا محسوب می‌شود. تنش‌های محیطی نظیر شوری تاثیر منفی بر عملکرد برنج دارند. با توجه به حساس بودن برنج به تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای، مقایسه ژنوتیپ‌های متحمل و حساس در این مرحله به شناسایی مکانیسم‌های مولکولی درگیر و توسعه ارقام متحمل کمک خواهد کرد. در این تحقیق اثر شوری بالا روی تجمع متابولیت‌ها در اندام‌های ریشه و هوایی ژنوتیپ‌های حساس (IR28) و متحمل (CSR28) در زمان‌های 6 و 54 ساعت پس از تیمار، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که اسیدهای آمینه و قندها در هر دو ژنوتیپ در پاسخ به شوری افزایش و اسیدهای آلی کاهش نشان دادند. تیمار طولانی مدت شوری منجر به تفاوت بیشتر ژنوتیپها در پاسخ‌های متابولیکی شد. پرولین بعنوان یکی از مهمترین اسمولیت‌ها بیشترین تجمع را در اندام‌های هوایی ژنوتیپ متحمل نشان داد، در حالیکه گابا بعنوان نشانگر وقوع تنش در اندام هوایی ژنوتیپ حساس تجمع بیشتری داشت. تجمع بیشتری از قندهای تنظیم کننده اسمزی نظیر رافینوز و میواینوزیتول در ریشه ژنوتیپ متحمل مشاهده شد. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی نشان داد که بین دو ژنوتیپ حساس و متحمل در اندام ریشه و زمان نمونه‌برداری 54 ساعت بیشترین اختلاف متابولیکی وجود دارد. همچنین برخی از متابولیت‌ها نظیر آسپارتات، میواینوزیتول و سیترات در شرایط مختلف بصورت اختصاصی تجمع یافتند که می‌توانند در غربالگری ژنوتیپ‌های برنج برای تحمل به شوری مورد توجه قرار گیرند. نتایج این تحقیق نقش سازگاری‌های متابولیکی نظیر تنظیم اسمزی را در القای تحمل به شوری برنج پررنگ می‌کند.
تنش شوری
لمیا وجودی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی با سریم‌اکسید و نانوذره آهن (صفر، 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر) تحت تنش -شوری کلریدسدیم (صفر، 50 و 100 میلیمولار کلریدسدیم) دو آزمایش جداگانه در قالب طرح فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا شد. در آزمایش اول تاثیر محلولپاشی با نانوذره آهن و در آزمایش دوم تاثیر محلولپاشی با سریم‌اکسید بر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی با سریم‌اکسید و نانوذره آهن (صفر، 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر) تحت تنش -شوری کلریدسدیم (صفر، 50 و 100 میلیمولار کلریدسدیم) دو آزمایش جداگانه در قالب طرح فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا شد. در آزمایش اول تاثیر محلولپاشی با نانوذره آهن و در آزمایش دوم تاثیر محلولپاشی با سریم‌اکسید بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک اسطوخودوس تحت تنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد وزن‌خشک بخش هوایی گیاه، فعالیت کاتالاز و محتوای آهن تحت تاثیر اثرات مستقل تیمارهای تنش شوری و محلولپاشی قرار گرفت. محتوای پراکسید هیدروژن ، فنل کل و درصد اسانس اسطوخودوس تحت تاثیر اثرات متقابل تنش شوری و محلولپاشی با نانوذره آهن قرار گرفت. در آزمایش دوم عملکرد گیاه (افزایش 25 درصد نسبت به تیمار شاهد)، محتوای فنل کل تحت تاثیر اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. فعالیت کاتالاز، پراکسید هیدروژن، محتوای پتاسیم تحت تاثیر اثرات مستقل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. بالاترین محتوای پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در تیمار محلولپاشی با 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر سریم اکسید مشاهده شد. نتایج حاصل از تجزیه GC/MS نشان داد Linalool و 1-8-Cineol (جزء غالب اسانس اسطوخودوس در تیمارهای تنش شوری کلریدسدیم با محلولپاشی 5 میلی‌گرم در لیتر سریم اکسید بود. در کل از مجموع دو آزمایش انجام شده چنین میتوان نتیجه‌گیری نمود که محلولپاشی موجب بهبود صفات فیزیولوژیک گیاه در شرایط کنترل شد. تنش شوری تاثیر منفی بر عملکرد، برخی صفات فیزیولوژیک گیاه داشت. تحت تنش شوری، محلولپاشی به غیر از محتوای فنل و محتوای اسانس و وزن‌خشک گیاه تاثیر مثبت در کنترل تنش شوری را نداشت. درکل چنین میتوان نتیجه‌گیری کردکه اسطوخودوس گیاهی حساس به تنش شوری است و بهمنظور کنترل بهتر تنش شوری پیشنهاد می‌شود تاثیر سطوح بالاتر تیمارهای مورد استفاده در محلولپاشی در کنترل تنش شوری مورد آزمون قرار گیرد.
تنش شوری
اصغر مصلح آرانی؛ علیرضا امینی حاجی آباد؛ سمیه قاسمی؛ محمد هادی راد
چکیده
این پژوهش با هدف افزایش مقاومت به شوری گندم با استفاده از باکتری‌های محرک رشد گیاه مقاوم به شوری جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند آتریپلکس، اشنان و سنبله نمکی طراحی و اجرا گردید. صفات محرک رشد گیاه باکتری‌ها در شرایط غیر شور و مقاومت به شوری باکتری‌های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان مذکور بررسی گردید. باکتری‌های برتر به لحاظ ...
بیشتر
این پژوهش با هدف افزایش مقاومت به شوری گندم با استفاده از باکتری‌های محرک رشد گیاه مقاوم به شوری جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان شورپسند آتریپلکس، اشنان و سنبله نمکی طراحی و اجرا گردید. صفات محرک رشد گیاه باکتری‌ها در شرایط غیر شور و مقاومت به شوری باکتری‌های جداسازی شده از ریزوسفر گیاهان مذکور بررسی گردید. باکتری‌های برتر به لحاظ صفات محرک رشد شامل Bacillus safensis، Bacillus pumilus و Zhihengliuella halotolerans شناسایی و به بذر گندم آغشته و پس از کشت گلدانی در گلخانه با آب آبیاری با شوری 0.2 دسیزیمنس بر متر به عنوان شاهد و شوری های 4، 8 و 16 دسی زیمنس بر متر آبیاری گردید. در پایان دوره رشد، برخی شاخص های رویشی و زایشی گندم اندازه گیری شد. شوری باعث کاهش بیومس کل (وزن ریشه + بخش هوایی)، طول سنبله، وزن سنبله، تعداد سنبلچه، تعداد گلچه، تعداد بذر و وزن بذر بر پایه گندم، درصد آمیلوز و درصد آمیلوپکتین بذر شد ولی باکتری‌ها باعث افزایش شاخص های مذکور شدند. مقدار بیوماس گندم در شوری 4 دسی زیمنس بر متر و در تیمار آغشته شده با باکتری B. safensis برابر با 1.38 گرم اندازه گیری شد که نسبت به شاهد و دو باکتری دیگر به طور معنی داری بیشتر بود. مقدار وزن بذر/پایه در شوری 4 دسیزیمنس بر متر آغشته شده با باکتری B. safensis برابر با 0.37 گرم به دست آمد که نسبت به شاهد بدون باکتری و باکتری Z. halotolerans به طور معنیداری بیشتر بود. بیشترین مقدار آمیلوز در تلقیح بدون شوری با باکتری B. pumilus به مقدار 13.67 درصد، بیشترین مقدار آمیلوپکتین و K/Na به ترتیب برابر با 33.8 درصد و 8.8 در تلقیح بدون شوری Z. halotoleran به دست آمد که نسبت به شاهد تفاوت معنیداری داشت نتایج نشان داد که ریزوسفر گیاهان مرتعی شورپسند میتواند منبع مناسبی برای جداسازی باکتری‌های مقاوم به شوری جهت بهبود مقاومت گندم به شوری باشد.
تنش شوری
سید سعید صحافی؛ سید محسن موسوی نیک؛ سید علی طباطبایی؛ سید کاظم صباغ؛ سید احمد قنبری
چکیده
یکی از بزرگترین چالش‌های کشاورزی، تنش‌های محیطی بخصوص تنش خشکی و شوری و تاثیر آن در تامین امنیت غذایی است. این آزمایش با هدف انتخاب رقم متحمل به تنش شوری جو و شناسائی سازوکارهای تحمل در ارقام جدید و قدیمی جو انجام گردید. آزمایش در طی دو سال 97-1395 در منطقه میلشبار اردکان واقع در استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 9 رقم جو شش ردیفه ...
بیشتر
یکی از بزرگترین چالش‌های کشاورزی، تنش‌های محیطی بخصوص تنش خشکی و شوری و تاثیر آن در تامین امنیت غذایی است. این آزمایش با هدف انتخاب رقم متحمل به تنش شوری جو و شناسائی سازوکارهای تحمل در ارقام جدید و قدیمی جو انجام گردید. آزمایش در طی دو سال 97-1395 در منطقه میلشبار اردکان واقع در استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 9 رقم جو شش ردیفه شامل ارقام نیک، مهر، خاتم، ریحان، گوهران، نصرت، موروکو، افضل و فجر 30 بود که در سه سطح شوری آب آبیاری شامل 4، 10 و 14 دسیزیمنس بر متر بصورت طرح آزمایشی اسپلیت پلات مورد ارزیابی قرار گرفتند . صفات مورد بررسی شامل عملکرد و اجزای عملکرد و همچنین میزان سدیم و پتاسیم، آنزیمهای اکسید کننده و رنگیزه‌های فتوسنتزی بود. نتایج آزمایش نشان داد که تیمار شوری بر روز تا سبز شدن، روز تا پنجه زنی و عملکرد دانه تاثیر معنیداری داشت. تنش شوری باعث کاهش اجزای عملکرد دانه گردید ولی این کاهش معنی‌دار نبود. تاثیر رقم بر فنولوژی گیاه و روز تا سبز شدن، پنجه‌زنی و رسیدگی معنی‌دار بود ولی بر عملکرد و اجزای عملکرد غیر معنی‌دار گردید. بررسی نتایج اثر متقابل نشان داد که اثر متقابل سال× شوری بر اجزای عملکرد دانه معنی‌دار گردید و همچنین اثر متقابل سال ×رقم بر وزن هزار دانه و عملکرد دانه و سال × شوری × رقم بر عملکرد دانه معنی‌دار شد. با افزایش تنش شوری میزان یون‌های سدیم در اندام‌های هوایی افزایش و میزان پتاسیم کاهش داشت بنابراین با افزایش شوری نسبت پتاسیم به سدیم کاهش پیدا کرد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر میرسد که ارقام متحمل علاوه بر دارا بودن پتانسیل بالای تولید بایستی دارای مکانیسم‌های جذب بالای پتاسیم و بیان ژنی بالا برای تولید آنزیمهای محافظت کننده از تنش اکسیداتیو باشند تا بتوانند شوریهای کم تا متوسط را تحمل نمایند.
تنش شوری
سارا محمدی کله سرلو؛ رئوف سیدشریفی؛ حامد نریمانی
چکیده
بهمنظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست، هیومیک اسید و فلاوباکتریوم بر عملکرد، شاخص‌های فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیک تریتیکاله در شرایط شوری خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تاثیر ورمی‌کمپوست، هیومیک اسید و فلاوباکتریوم بر عملکرد، شاخص‌های فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیک تریتیکاله در شرایط شوری خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل شوری در سه سطح (عدم اعمال شوری به‌عنوان شاهد، شوری 50 و 100 میلیمولار) با استفاده از نمک NaCl، کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کودهای زیستی به‌عنوان شاهد، کاربرد ورمی‌کمپوست، تلقیح بذر با فلاوباکتریوم، کاربرد توام ورمی‌کمپوست و فلاوباکتریوم) و محلولپاشی هیومیک اسید (محلولپاشی با آب به‌عنوان شاهد و محلولپاشی دو گرم در لیتر هیومیک اسید) بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که کاربرد توام ورمی‌کمپوست، فلاوباکتریوم و هیومیک اسید در شرایط عدم اعمال شوری، فلورسانس حداکثر (22.53 درصد)، فلورسانس متغیر (94.69 درصد)، عملکرد کوانتومی (58.88 درصد)، شاخص کلروفیل (28.91 درصد)، شاخص نیتروژن (3.88 درصد)، محتوای نسبی آب (50.48 درصد) و عملکرد دانه (69.56 درصد) را نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و محلولپاشی هیومیک اسید تحت شرایط شوری 100 میلیمولار خاک، افزایش داد. عدم کاربرد کودهای زیستی و محلولپاشی هیومیک اسید در شرایط شوری 100 میلیمولار موجب افزایش هدایت الکتریکی و فلورسانس حداقل (F0) برگ پرچم شد. به‌نظر میرسد کاربرد کودهای زیستی و هیومیک اسید میتواند با بهبود فلورسانس کلروفیل و برخی صفات فیزیولوژیکی، عملکرد تریتیکاله در شرایط شوری را، افزایش دهد.
تنش شوری
فاطمه آزادی؛ اکرم حاتمی؛ هادی سالک معراجی
چکیده
شوری به‌عنوان یکی از مهمترین تنش‌های غیرزنده سبب کاهش رشد، نمو و عملکرد گیاهان شده و کاربرد تنظیم کننده‌های رشد، یکی از راهکارهای مفید جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری در گیاهان می‌باشد. بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی سیتوکینین بر صفات مورفوفیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سیاه‌دانه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح ...
بیشتر
شوری به‌عنوان یکی از مهمترین تنش‌های غیرزنده سبب کاهش رشد، نمو و عملکرد گیاهان شده و کاربرد تنظیم کننده‌های رشد، یکی از راهکارهای مفید جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری در گیاهان می‌باشد. بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی سیتوکینین بر صفات مورفوفیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سیاه‌دانه، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل شوری در پنج سطح 0، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر محلولپاشی سیتوکینین در سه غلظت صفر، 100 و 200 میکرومولار بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که شوری بر تمام صفات مورد بررسی اثر معنیداری داشت. تنش شوری، نشت یونی و پرولین را افزایش و سایر صفات را کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه با 2.24 گرم در بوته در تیمار شاهد و کمترین آن با 0.81 گرم در بوته در غلظت 12 دسیزیمنس شوری بدست آمد. سیتوکینین بر تمام صفات مورد بررسی به‌جز کلروفیل a، پرولین و تعداد کپسول در بوته اثر معنیداری داشت. محلولپاشی سیتوکینین سبب کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری در گیاه سیاه‌دانه گردید و غلظت 100 میکرومولار نسبت به غلظت 200 میکرومولار سیتوکینین از کارایی بالاتری برخوردار بود. کمترین عملکرد دانه (1.51 گرم در بوته) در تیمار عدم کاربرد سیتوکینین و بیشترین عملکرد دانه (1.83 گرم در بوته) در غلظت 200 میکرومولار سیتوکینین مشاهده شد. محلولپاشی سیتوکینین روی تمام صفات موفوفیزیولوژیکی مورد مطالعه در شرایط تنش شوری اثر گذار بود. در شرایط تنش شوری، کاربرد سیتوکینین فقط بر تعداد دانه در کپسول اثرگذار بود و بر عملکرد و سایر صفات مرتبط با عملکرد اثر معنیداری نداشت. نتایج بدست آمده نشان داد که محلولپاشی سیتوکینین در شرایط تنش شوری ممکن است سبب بهبود برخی صفات شود ولی این امر به‌منزله افزایش قطعی عملکرد و اجزای عملکرد در شرایط تنش شوری نبوده و ممکن است تغییری در عملکرد دانه حاصل نشود.
