تنش خشکی
زهرا زمانی؛ رضا تمرتاش؛ مهدی قاجار سپانلو؛ زینب جعفریان جلودار
چکیده
تنش خشکی همواره یکی از مشکلات اساسی کشاورزی و عامل مهمی در کاهش عملکرد گیاهان به‌شمار می‌رود. لذا استفاده از زئولیت از طریق افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می تواند اثر سوء تنش خشکی را تعدیل نماید. ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اثر زئولیت در کاهش تنش خشکی بر گیاه توت روباه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در گلخانه ...
بیشتر
تنش خشکی همواره یکی از مشکلات اساسی کشاورزی و عامل مهمی در کاهش عملکرد گیاهان به‌شمار می‌رود. لذا استفاده از زئولیت از طریق افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می تواند اثر سوء تنش خشکی را تعدیل نماید. ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اثر زئولیت در کاهش تنش خشکی بر گیاه توت روباه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در گلخانه دانشکده منابع طبیعی ساری اجرا شد. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری (20 (به عنوان شاهد)، 40 و 60 درصد تخلیه زراعی و مقادیر زئولیت در سه سطح صفر، 2 و4 درصد وزنی در هر کیلوگرم خاک به عنوان عامل فرعی درنظر گرفته شده و بر ﮔﯿﺎﻫﮏﻫﺎی ﺗﻮت روﺑﺎه اعمال شدند. درنهایت داده‌های به‌دست آمده در نرم افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مشخصات رویشی گیاه Sanguisorba minor بیانگر آن بود که اثر خشکی و زئولیت بر همه متغیرهای مورد بررسی به جز وزن خشک اندام هوایی معنی دار بوده است. همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد در هر سطح از تخلیه ظرفیت زراعی، با افزایش مقدار زئولیت، صفات مورد نظر افزایش یافته اند. نتایج حاصل از ضریب همبستگی میان صفات اندازهگیری شده نیز نشان داد که بین تمامی صفات همبستگی بالایی (r≥0.8)در سطح یک درصد وجود دارد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد توت روباه گیاهی نسبتا مقاوم به تنش خشکی می باشد و افزودن زئولیت به محیط کشت این گیاه در شرایط کم‌آبی می‌تواند تنش خشکی وارد شده بر گیاه را تعدیل نماید به طوری که گیاه در شرایط 40 درصد تخلیه ظرفیت زراعی توام با مقدار 4 درصد وزنی زئولیت همچنان به رشد مطلوب خود ادامه داده است. از طرفی با توجه به سازگاری زئولیت با طبیعت و قیمت مقرون به صرفه، استفاده از آن در شرایط کم آبی توصیه می گردد.
تنش خشکی
حمید نجفی نژاد؛ محمدعلی جواهری؛ نادر کوهی
چکیده
این مطالعه با هدف تأثیر تیمارهای مختلف تنش آبی بر عملکرد، بهره‌وری مصرف آب و برخی خصوصیات زراعی گیاه کاکتوس در منطقه شاهماران در جنوب استان کرمان در سال 1398 انجام شد. طرح آزمایشی به‌صورت بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار روی بوته‌های کاکتوس سه‌ساله انجام شد. تیمارهای موردمطالعه شامل سه رژیم آبیاری بر اساس 160، 210 و 260 میلی‌متر تبخیر ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تأثیر تیمارهای مختلف تنش آبی بر عملکرد، بهره‌وری مصرف آب و برخی خصوصیات زراعی گیاه کاکتوس در منطقه شاهماران در جنوب استان کرمان در سال 1398 انجام شد. طرح آزمایشی به‌صورت بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار روی بوته‌های کاکتوس سه‌ساله انجام شد. تیمارهای موردمطالعه شامل سه رژیم آبیاری بر اساس 160، 210 و 260 میلی‌متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک تبخیر کلاس A بود. نتایج نشان داد با افزایش سطح تنش آبی طول، عرض و ضخامت پد (ساق برگ) به‌طور معنیداری کاهش یافت. بیشترین تعداد پد تولیدشده (27.7 عدد در بوته) متعلق به تیمار آبیاری نرمال و کمترین آن (15 عدد در بوته) در تیمار تنش شدید خشکی (رژیم آبیاری 260 میلی‌متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک تبخیر) مشاهده شد. بیشترین ضخامت پد در شرایط آبیاری نرمال (2.4 سانتیمتر) و کمترین آن (0.9 سانتیمتر) در شرایط تنش شدید خشکی به دست آمد. تأثیر تنش خشکی بر گسترش طول و عرض پد که شاخصی از سطح فتوسنتز کننده گیاه هستند معنیدار بود، به‌طوری‌که کمترین طول و عرض پد (به ترتیب 29.5 و 18 سانتیمتر) در تیمار تنش شدید خشکی و بیشترین آن (37.7 و 24.7 سانتیمتر) در تیمار آبیاری نرمال حاصل شد. نتایج نشان داد تنش آبی شدید بیشترین مقدار پتاسیم و کمترین مقدار فیبر را در علوفه خشک ایجاد کرد. رژیم آبیاری 160 میلی‌متر تبخیر تجمعی موجب تولید بالاترین مقدار عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب با تولید 112 و 8.97 تن در هکتار) گردید. در این تیمار بهره‌وری مصرف آب 3.29 کیلوگرم ماده خشک بر مترمکعب آب به دست آمد. بیشترین پروتئین خام علوفه (7.9 درصد) نیز به رژیم آبیاری 210 میلی‌متر تبخیر تجمعی تعلق داشت. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، امکان کشت و تولید علوفه از گیاه دائمی کاکتوس با مصرف آب کم در منطقه شاهماران کرمان وجود دارد.
تنش خشکی
سپیده طراح؛ حمید دهقان زاده؛ مجتبی جعفرزاده کنارسری
چکیده
به منظور بررسی تیمارهای آبیاری در مراحل مختلف رشدی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام گتدم، آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 93- 1392 اجراء شد. تنش خشکی در سه سطح، شامل آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر تجمعی (شاهد)، 95 و130 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A (بترتیب به عنوان تنش ملایم ...
بیشتر
به منظور بررسی تیمارهای آبیاری در مراحل مختلف رشدی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام گتدم، آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 93- 1392 اجراء شد. تنش خشکی در سه سطح، شامل آبیاری پس از 60 میلی‌متر تبخیر تجمعی (شاهد)، 95 و130 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A (بترتیب به عنوان تنش ملایم و تنش شدید) به عنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته شد. اعمال تیمارهای کم آبیاری در دو مرحله رشدی S0 (آغاز رشد طولی ساقه تا ظهور گل آذین) و S1 (ظهور گل آذین تا رسیدگی) و ارقام گندم (سپاهان، بک‌کراس‌روشن و کویر) به صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی جای گرفتند. نتایج نشان داد خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، عملکرد و اجزای عملکرد دانه؛ شاخص برداشت، محتوای نسبی آب برگ و مقدار کلروفیل برگ پرچم و افزایش موم کوتیکول و راندمان مصرف آب گردید. کاهش عملکرد دانه در تیمار خشکی ملایم و شدید در مقایسه با شاهد بترتیب 12 و 41.8 درصد بود. میزان کاهش مصرف آب در تیمارهای تنش ملایم و شدید در مقایسه با شاهد بترتیب 20 و 40 درصد بود. اعمال تنش خشکی از مرحله زایشی منجر به کاهش بیشتر عملکرد دانه و شاخص برداشت در مقایسه با اعمال تنش از مرحله رویشی گردید. ارقام کویر، سپاهان و بک کراس روشن بترتیب دارای بیشترین تا کمترین عملکرد دانه بودند. رقم کویر به دلیل داشتن ارتفاع کمتر بوته، موم کوتیکول بالاتر (در شرایط تنش و شاهد)، حفظ محتوای نسبی آب برگ بالاتر (در شرایط تنش و شاهد)، کلروفیل برگ پرچم بیشتر، شاخص برداشت و راندمان مصرف آب بالاتر دارای عملکرد دانه بیشتری در مقایسه با دو رقم دیگر بود.
تنش سرما
آرزو اکبری؛ ولی ربیعی؛ طاهر برزگر
چکیده
دما به عنوان یکی از عوامل محیطی اصلی برای محدودیت در پراکنش، بهره‌وری و بقای گیاهان محسوب می‌شود. به منظور ارزیابی اثر دمای پایین در مرحله نشاء، بر رشد و عملکرد و همچنین کیفیت میوه عروسک پشت پرده (.Physalis peruviana L) آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار تنش سرمایی به مدت 48 ساعت در دمای 1±4 ...
بیشتر
دما به عنوان یکی از عوامل محیطی اصلی برای محدودیت در پراکنش، بهره‌وری و بقای گیاهان محسوب می‌شود. به منظور ارزیابی اثر دمای پایین در مرحله نشاء، بر رشد و عملکرد و همچنین کیفیت میوه عروسک پشت پرده (.Physalis peruviana L) آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمار تنش سرمایی به مدت 48 ساعت در دمای 1±4 درجه سانتی‌گراد در مرحله نشاء در سردخانه تحقیقاتی دانشگاه زنجان و تیمار شاهد فاقد تنش سرمایی بود. تیمارهای محلول‌پاشی شامل اسیدهای آمینه فنیل‌آلانین (0.75، 1.5 و 2.5 میلی‌مولار)، سیستئین (0.5 و 1 و 1.5 میلی‌مولار)، سلنیوم (0.5، 0.75 و 1 میلی‌گرم در لیتر سلنات سدیم) به همراه شاهد بود. نتایج نشان داد که تنش دمای پایین محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی، کارتنوئید و میوه اسید قابل تیتراسیون را کاهش داد و باعث افزایش مواد جامد محلول کل میوه شد، ولی بر عملکرد و محتوای ویتامین ث و فعالیت آنتی‌اکسیدانی میوه تاثیری نداشت. کاربرد برگی فنیل‌آلانین، سیستئین و سلنیوم به‌طور معنی-داری عملکرد و شاخص‌های کیفی میوه را در گیاهان تحت تنش سرما و فاقد تنش افزایش دادند. بیشترین عملکرد (11419.14 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد 0.5 میلی‌مولار سیستئین در گیاهان تحت تنش دمای پایین به دست آمد. حداکثر مقدار ویتامین ث (56.8 و 56.2 میلی‌گرم در 100 گرم وزن‌تر) به ترتیب با کاربرد فنیل‌آلانین 1.5 و 0.75 میلی‌مولار در گیاهان تحت شرایط رشد نرمال بدست آمد. بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی میوه (56.9 درصد) با کاربرد فنیل‌آلانین 0.75 میلی‌مولار در گیاهان فاقد تنش سرما نسبت به سایر تیمارها و گیاهان تحت تنش مشاهده شد. بنابراین کاربرد این ترکیبات بخصوص فنیل‌آلانین 1.5 میلی‌مولار، سیستئین 0.5 میلی‌مولار یا سلنیوم 1 میلی‌گرم در لیتر در جهت بهبود عملکرد و کیفیت میوه عروسک پشت پرده در شرایط تنش دمای پایین و یا غیر تنش پیشنهاد می‌گردد.
تنش خشکی
هنا عبوده؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ سید عطاالله سیادت؛ سید امیر موسوی
چکیده
بهمنظور بررسی تحمل به تنش قطع آبیاری ژنوتیپهای کلزا، پژوهشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1400-1399 اجرا گردید. تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری (۱. شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲. قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تحمل به تنش قطع آبیاری ژنوتیپهای کلزا، پژوهشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 1400-1399 اجرا گردید. تیمار آبیاری به عنوان عامل اصلی در سه سطح آبیاری (۱. شاهد (بدون قطع آبیاری)، ۲. قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی (کد فنولوژی 60) تا تشکیل 50 درصد خورجین (کد فنولوژی 75) و ۳. قطع آبیاری در مرحله تشکیل خورجین تا برداشت (کد فنولوژی 99)) و عامل فرعی نیز شامل 10 ژنوتیپ ( لانگپاد، آرام، آر جی اس 003، جانکوم، سولار، هایولا 4815، مهتاب، جولیوس، آگامکس و سالا) بود. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر متقابل تنش قطع آبیاری و ژنوتیپ بر کلیه‌ی صفات به جز عملکرد پروتئین دانه معنیدار بود. بیشترین درصد روغن و عملکرد روغن دانه در شرایط نرمال و توسط ژنوتیپهای هایولا 4815، لانگپاد و سولار مشاهده شد. بیشترین درصد روغن دانه در هر دو شرایط تنش اعمال شده به ژنوتیپهای هایولا 4815، لانگپاد و مهتاب اختصاص یافت. در خصوص محتوای پروتئین دانه و میزان نیتروژن بیشترین مقدار صفات ذکر شده در شرایط قطع آبیاری و ژنوتیپهای آرام، جانکوم، RGS003 و هایولا 4815 حاصل شد. به‌طور کلی در شرایط تنش قطع آبیاری، میزان پروتئین دانه افزایش یافت با این‌حال محتوای روغن به صورت کاهشی بود و همبستگی منفی و معنیداری در شرایط نرمال و تنش بین دو صفت مذکور مشاهده شد. ژنوتیپهای هایولا 4815، سولار و لاین لانگپاد به‌دلیل بیشتر بودن مقادیر شاخص‌های MP، GMP، HM، STI و YI از نظر عملکرد روغن دانه، نسبت به سایر ژنوتیپهای مورد بررسی در شرایط تنش خشکی به عنوان تیمار برتر پیشنهاد شدند.
تنش شوری
روح الله نیک فکر؛ سید کمال کاظمی تبار؛ غلامعلی رنجبر؛ سید حمیدرضا هاشمی پطرودی؛ پویان مهربان جوبنی
چکیده
کنجد یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی است که بشر تا به امروز شناخته است. کنجد در جهان باستان به‌دلیل مقاومت به خشکی، سهولت استخراج روغن از بذرها و پایداری روغن محصول باارزشی بوده است. ایران به‌لحاظ اقلیمی در زمره مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قرار دارد. در این مناطق معمولا بارندگی کم و پراکنده و تبخیر زیاد سبب تجمع املاح در لایه سطحی خاک می‌شود. ...
بیشتر
کنجد یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی است که بشر تا به امروز شناخته است. کنجد در جهان باستان به‌دلیل مقاومت به خشکی، سهولت استخراج روغن از بذرها و پایداری روغن محصول باارزشی بوده است. ایران به‌لحاظ اقلیمی در زمره مناطق خشک و نیمه‌خشک دنیا قرار دارد. در این مناطق معمولا بارندگی کم و پراکنده و تبخیر زیاد سبب تجمع املاح در لایه سطحی خاک می‌شود. ازاین‌رو شوری خاک و آب آبیاری سبب بروز تغییرات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و شیمیایی مهمی می‌شود. نمک بیش از حد یعنی بیش از آنچه گیاهان به آن نیاز دارند، رشد و تولید محصول را محدود می‌کند و می‌تواند منجر به مرگ گیاه شود. در این آزمایش تعداد ۲۰ ژنوتیپ کنجد در گلخانه کشت شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. ۷۵ میلی‌مولار سدیم کلرید در هر لیتر آب حل و گلدان‌ها با آب شور آبیاری می‌شد. بر اساس نتیجه تجزیه واریانس و مقایسه میانگین اثر متقابل ژنوتیپ × تنش در همه صفات مورد بررسی معنیدار گردید. ژنوتیپها آمریکایی و یلووایت به‌ترتیب با 17.927 و 14.07 گرم بیشترین و 714 و دزفول به‌ترتیب با 2.43 و 2.07 گرم کمترین مقدار وزن دانه در بوته در شرایط نرمال و ژنوتیپها اولتان و آمریکایی به‌ترتیب با میانگین 0.8963 و 0.734 گرم بیشترین و داراب 1 و دزفول به‌ترتیب 0.92 و 0.71 گرم کمترین مقدار وزن دانه در بوته در شرایط تنش شوری را داشتند. در این آزمایش بهترین لاینهای متحمل به تنش شوری، ژنوتیپهای اولتان، آمریکایی، چینی، دشتستان 2، 369 و 418 بودند. شایان ذکر است ژنوتیپهای مذکور از عملکرد پایداری‌تری نسبت به سایرین در هر دو شرایط برخوردار بودند، بنابراین دارای ژن های تحمل به تنش هستند و در مطالعات آینده می‌توانند مورد توجه قرار گیرند. همچنین ژنوتیپهای داراب 1، 730 و دزفول حساس-ترین ژنوتیپها به تنش شوری در این آزمایش بودند.
تنش خشکی
زهره حاجی برات؛ عباس سعیدی؛ احمد موسی پور گرجی؛ محمدرضا غفاری؛ مهرشاد زین العابدینی
چکیده
تنش خشکی ناشی از کمبود آب، محدودیت اساسی برای کشت سیبزمینی به عنوان گیاه زراعی حساس به خشکی است. در این مطالعه، 20 ژنوتیپ سیبزمینی در دو سطح آب (شرایط نرمال و شرایط تنش کم آبیاری) مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، ایران در ...
بیشتر
تنش خشکی ناشی از کمبود آب، محدودیت اساسی برای کشت سیبزمینی به عنوان گیاه زراعی حساس به خشکی است. در این مطالعه، 20 ژنوتیپ سیبزمینی در دو سطح آب (شرایط نرمال و شرایط تنش کم آبیاری) مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج، ایران در سال 1398 انجام شد. تجزیه واریانس صفات تعداد ساقه، مقدار کلروفیل، قطر ساقه، ارتفاع بوته، وزن خشک برگ (LDW)، عملکرد کل، عملکرد خوراکی براساس قطر (عملکرد غده > 55 میلی متر)، عملکرد بذری (عملکرد بین 35-55 میلی متر)، عملکرد غیر قابل فروش (عملکرد <35 میلی متر) و عملکرد قابل فروش (خوراکی و بذری) از نظر ژنوتیپ و خشکی و اثر متقابل بین ژنوتیپ و خشکی به طور معنیداری تفاوت داشتند. همچنین همبستگی مثبت و معنیداری در سطح احتمال یک درصد بین تعداد ساقه و ارتفاع بوته وجود داشت. تجزیه مولفه اصلی PCA و صفات اندازه گیری شده نشان داد که ژنوتیپهای 2، 5، 7 و 13 می‌توانند عملکرد بالایی در محیط تحت تنش مورد مطالعه از خود نشان دهند. پارامترهای مربوط به عملکرد و محتوای رنگدانه فتوسنتزی برگ (محتوای کلروفیل) برای رتبه‌بندی کلون‌ها و ارقام آزمایش شده برای تجزیه و تحلیل مقایسه‌ای استفاده شد. براساس نتایج بدست آمده، ژنوتیپ 7 بهترین پاسخ به تنش خشکی و آبیاری نرمال را نشان داد. همچنین تعداد ساقه با ارتفاع بوته، ضخامت ساقه وLDW و مقدار کلروفیل همبستگی معنیداری داشت.
تنش شوری
لمیا وجودی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید و نانوذره آهن (صفر، 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر) تحت تنش -شوری کلریدسدیم (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار کلریدسدیم) دو آزمایش جداگانه در قالب طرح فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا شد. در آزمایش اول تاثیر محلول‌پاشی با نانوذره آهن و در آزمایش دوم تاثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید بر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید و نانوذره آهن (صفر، 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر) تحت تنش -شوری کلریدسدیم (صفر، 50 و 100 میلی‌مولار کلریدسدیم) دو آزمایش جداگانه در قالب طرح فاکتوریل بر مبنای طرح کاملا تصادفی در گلخانه اجرا شد. در آزمایش اول تاثیر محلول‌پاشی با نانوذره آهن و در آزمایش دوم تاثیر محلول‌پاشی با سریم‌اکسید بر رشد و برخی صفات فیزیولوژیک اسطوخودوس تحت تنش شوری مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد وزن‌خشک بخش هوایی گیاه، فعالیت کاتالاز و محتوای آهن تحت تاثیر اثرات مستقل تیمارهای تنش شوری و محلول‌پاشی قرار گرفت. محتوای پراکسید هیدروژن ، فنل کل و درصد اسانس اسطوخودوس تحت تاثیر اثرات متقابل تنش شوری و محلول‌پاشی با نانوذره آهن قرار گرفت. در آزمایش دوم عملکرد گیاه (افزایش 25 درصد نسبت به تیمار شاهد)، محتوای فنل کل تحت تاثیر اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. فعالیت کاتالاز، پراکسید هیدروژن، محتوای پتاسیم تحت تاثیر اثرات مستقل تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. بالاترین محتوای پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم در تیمار محلول‌پاشی با 2.5 و 5 میلی‌گرم در لیتر سریم اکسید مشاهده شد. نتایج حاصل از تجزیه GC/MS نشان داد Linalool و 1-8-Cineol (جزء غالب اسانس اسطوخودوس در تیمارهای تنش شوری کلریدسدیم با محلول‌پاشی 5 میلی‌گرم در لیتر سریم اکسید بود. در کل از مجموع دو آزمایش انجام شده چنین میتوان نتیجه‌گیری نمود که محلول‌پاشی موجب بهبود صفات فیزیولوژیک گیاه در شرایط کنترل شد. تنش شوری تاثیر منفی بر عملکرد، برخی صفات فیزیولوژیک گیاه داشت. تحت تنش شوری، محلول‌پاشی به غیر از محتوای فنل و محتوای اسانس و وزن‌خشک گیاه تاثیر مثبت در کنترل تنش شوری را نداشت. درکل چنین میتوان نتیجه‌گیری کردکه اسطوخودوس گیاهی حساس به تنش شوری است و بهمنظور کنترل بهتر تنش شوری پیشنهاد می‌شود تاثیر سطوح بالاتر تیمارهای مورد استفاده در محلول‌پاشی در کنترل تنش شوری مورد آزمون قرار گیرد.
تنش خشکی
عباس رضایی زاد؛ شراره آرمان؛ کمال سادات اسیلان؛ سیروس منصوری فر
چکیده
مطالعه حاضر بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی توده محلی آفتابگردان آجیلی در قالب آزمایش کرتهای یکبار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه زارعین استان کرمانشاه اجرا شد. تنش خشکی بهعنوان عامل اصلی در سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید و فاصله بوته روی ...
بیشتر
مطالعه حاضر بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی و تراکم بوته بر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی توده محلی آفتابگردان آجیلی در قالب آزمایش کرتهای یکبار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه زارعین استان کرمانشاه اجرا شد. تنش خشکی بهعنوان عامل اصلی در سه سطح بدون تنش، تنش متوسط و تنش شدید و فاصله بوته روی ردیفهای کشت 60 سانتیمتری بهعنوان عامل فرعی شامل سه سطح 20، 40 و 60 سانتیمتر بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تنش خشکی به‌طور معنیداری باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسیدگی، قطر ساقه، تعداد دانه در طبق و عملکرد دانه و از طرف دیگر سبب افزایش تعداد روز تا گلدهی شد. تراکم بر همه صفات موردبررسی به‌جز ارتفاع بوته و تعداد برگ معنیدار بود. با افزایش تراکم، قطر ساقه، قطر طبق، تعداد و وزن دانه در طبق و وزن هزار دانه کاهش و درصد پوکی و تعداد روز تا گلدهی افزایش یافت. مقایسه میانگین دادهها نشان داد که تنش شدید باعث کاهش 5/39 درصدی عملکرد دانه نسبت به شرایط بدون تنش شد. نتایج نشان داد که کاهش فاصله بوته ها از هم به‌صورت خطی باعث افزایش عملکرد دانه نشد به‌طوری‌که عملکرد دانه در فاصله بوته 40 سانتیمتر با 4344 کیلوگرم در هکتار به ترتیب 21.2 و 16.6 درصد بیشتر از فاصله بوته 60 و 20 سانتیمتر بود. به‌طورکلی با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در منطقه موردمطالعه میتوان فاصله بوته 40 سانتیمتر و تنش خشکی متوسط قبل از رسیدن به مرحله رشد زایشی را برای حصول عملکرد مناسب در آفتابگردان آجیلی توصیه کرد.
تنش شوری
پیمان ورجاوند؛ سید بهرام اندرزیان؛ علی مختاران؛ عبدالنور مصدقی
چکیده
با توجه به نیاز روز افزون بشر به تولید غذا، استفاده از آب‌های نامتعارف یکی از راهکارهای برون رفت از بحران آب در جهان تعریف شده است. یکی از انواع مختلف آب‌های نامتعارف، زه‌آب‌های کشاورزی است. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی واکنش عملکرد ژنوتیپهای مختلف گندم نان و دوروم به صورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
با توجه به نیاز روز افزون بشر به تولید غذا، استفاده از آب‌های نامتعارف یکی از راهکارهای برون رفت از بحران آب در جهان تعریف شده است. یکی از انواع مختلف آب‌های نامتعارف، زه‌آب‌های کشاورزی است. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی واکنش عملکرد ژنوتیپهای مختلف گندم نان و دوروم به صورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزارع شرکت کشت و صنعت نیشکر امیر کبیر اجرا شد. تیمارهای مورد مطالعه در این آزمایش شامل دو سطح کیفیت آب آبیاری (آب کارون و زه‌آب مزارع نیشکر) و نیز 20 ژنوتیپ گندم بعنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد میان ژنوتیپهای Bow، شعله، NARIN، BLOUDAN، سارنگ، ایرنا، Spn و پیشتاز در شرایط آبیاری با آب کارون و زه‌آب ناشی از مزارع نیشکر از لحاظ صفات عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، تعداد سنبله در مترمربع و تعداد دانه در سنبله اختلاف آماری معنیدار مشاهده نگردید. همچنین رقم برات دارای بیشترین بهره‌وری آب آبیاری و آب کل با مقادیر به ترتیب 1.35 و 1.14 کیلوگرم بر مترمکعب در شرایط آب کارون بود، این اعداد برای آبیاری با زه‌آب مربوط به رقم سیستان بود که به ترتیب 1.16 و 0.98 کیلوگرم بر مترمکعب حاصل شد. بطور کلی، تحلیل خاک نشان داد کاربرد زه‌آب نه تنها موجب شور شدن خاک طی این کشت شده بلکه خاک مزرعه را به سمت سدیمی شدن نیز پیش برده است.
تنش خشکی
شکیبا شاهمرادی؛ ویدا قطبی
چکیده
بهمنظور بررسی تحمل به تنش خشکی در اکوتیپ‌های چاودار و شناسایی منابع ژنتیکی متحمل، تعداد 9 اکوتیپ چاودار، به همراه رقم تجاری چاودار دانکو، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحمل به تنش خشکی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی متوالی 96-1395 و 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر ارزیابی ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تحمل به تنش خشکی در اکوتیپ‌های چاودار و شناسایی منابع ژنتیکی متحمل، تعداد 9 اکوتیپ چاودار، به همراه رقم تجاری چاودار دانکو، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحمل به تنش خشکی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی متوالی 96-1395 و 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر ارزیابی شد. آزمایش نرمال تا پایان دوره رشد آبیاری شد، درحالی‌که آزمایش تنش تنها در دو مرحله کاشت و استقرار گیاه، آبیاری شد. صفات روز تا ظهور سنبله، روز تا گلدهی، سطح برگ‌پرچمی، عملکرد دانه، عملکرد علوفه، وزن هزار دانه و شاخص های تحمل به تنش در اکوتیپ ها ارزیابی شد. تجزیه واریانس مرکب صفات نشان داد، تیمار تنش خشکی اثر معنی داری بر صفات فنولوژیکی داشت و بر اساس مقایسات میانگین، باعث تسریع مراحل فنولوژیکی گیاه شد. از سوی دیگر صفات عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی نیز کاهش معنی داری را تحت شرایط تنش خشکی نشان دادند (به ترتیب 83.29 و 29.66 درصد). نتایج تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، نشان داد در هر دو سال اکوتیپ هایی که دارای مقادیر پایینتری در صفت روز تا ظهور سنبله بودند و یا به‌عبارت‌دیگر زودرستر بودند شاخص تحمل بالاتری داشتند. درمجموع نتایج نشان داد که اکوتیپ‌های شماره 4 (KC13139)، 119 (TN06-243) و رقم دانکو نسبت به سایر اکوتیپ‌های چاودار تحمل بالاتری نسبت به تنش خشکی اعمال‌شده داشتند، لذا اکوتیپ‌های برتر این آزمایش بودند؛ بنابراین در راستای شناسایی و معرفی منابع ژنتیکی متحمل نسبت به تنش خشکی، میتوان از اکوتیپ‌های مذکور جهت ارزیابیهای تکمیلی و به‌کارگیری در برنامههای بهنژادی بهره جست.
تنش خشکی
ناصر مجنون حسینی؛ محمد باقر غلامی؛ اسماعیل افشون؛ محمدرضا جهانسوز؛ احسان ربیعیان
چکیده
بهمنظور بررسی رژیم آبیاری و تراکم کاشت بر برخی از ویژگیهای زراعی نخود، آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)، در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. رژیم آبیاری بهعنوان عامل اصلی در هشت سطح شامل A1: آبیاری کامل در تمام مرحله رشدی، A2: آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی رژیم آبیاری و تراکم کاشت بر برخی از ویژگیهای زراعی نخود، آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آموزشی پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج)، در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. رژیم آبیاری بهعنوان عامل اصلی در هشت سطح شامل A1: آبیاری کامل در تمام مرحله رشدی، A2: آبیاری کامل تا مرحله دانه بندی و سپس قطع آبیاری، A3: آبیاری کامل تا مرحله غلاف دهی و سپس قطع آبیاری، A4: آبیاری کامل تا مرحله گلدهی و سپس قطع آبیاری، A5: کم‌آبیاری (50 درصد آبیاری کامل) در تمام مرحله رشدی، A6: کم‌آبیاری تا مرحله دانه بندی و سپس قطع آبیاری، A7: کم‌آبیاری تا مرحله غلاف دهی و سپس قطع آبیاری، A8: کم‌آبیاری تا مرحله گلدهی و سپس قطع آبیاری و تراکم در سه سطح (30، 40 و 50 بوته در مترمربع) بهعنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج کلی نشان داد که افزایش سطوح تنش خشکی منجر به کاهش صفات موردمطالعه و درنهایت عملکرد دانه نخود (رقم ILC 48) شد؛ همچنین افزایش تراکم تا 40 بوته در مترمربع، باعث افزایش مقدار ماده خشک تولیدی در واحد سطح و درنهایت بهبود اجزاء عملکرد و عملکرد دانه شد. بیشترین عملکرد دانه (2892 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (52 درصد) در تیمار آبیاری کامل در تمام مراحل رشدی و کمترین میزان آن‌ها (1075 کیلوگرم در هکتار و 40.043 درصد)، در تیمار کم‌آبیاری تا مرحله گلدهی و سپس قطع آبیاری به دست آمد.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
حامد رادمهدی؛ احمد نظامی؛ مهدی پارسا؛ ابراهیم ایزدی دربندی؛ علیرضا حسن فرد
چکیده
بهمنظور بررسی تحمل به سرما در اکوتیپ‌های بارهنگ برگ‌پهن، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 94-1393 انجام شد. عوامل آزمایش شامل شش اکوتیپ بارهنگ برگ‌پهن (بجنورد، کلات، مشهد، قائن، تربت‌حیدریه و بیرجند) و چهار تاریخ کاشت (اواخر ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تحمل به سرما در اکوتیپ‌های بارهنگ برگ‌پهن، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 94-1393 انجام شد. عوامل آزمایش شامل شش اکوتیپ بارهنگ برگ‌پهن (بجنورد، کلات، مشهد، قائن، تربت‌حیدریه و بیرجند) و چهار تاریخ کاشت (اواخر شهریور، اواخر مهر، اواخر اسفند و اواخر فروردین‌ماه) بودند. نتایج نشان داد که تأخیر در کاشت پاییزه از شهریور به مهرماه سبب کاهش درصد بقا در تمام اکوتیپ‌ها شد. این در حالی است که تأخیر در کاشت بهاره از اسفند به فروردین‌ماه باعث بهبود درصد بقا در اکوتیپ‌های بیرجند، قائن، مشهد و کلات به ترتیب به میزان 12، 8.9، 7.3 و 5 درصد شد. بیشترین درصد بقا در کاشت فروردین ماه و به اکوتیپ‌های مشهد، بیرجند، قائن و کلات و همچنین در کاشت اسفندماه به اکوتیپ بجنورد تعلق داشت. بیشترین عملکرد دانه در اکوتیپ قائن با 796.9 گرم در مترمربع و کمترین آن در اکوتیپ‌های تربت‌حیدریه، مشهد و کلات مشاهده شد. به‌طوری‌که عملکرد دانه در اکوتیپ قائن نسبت به اکوتیپ‌های مذکور به ترتیب 48، 46 و 59 درصد بیشتر بود. بیشترین زیست توده در کاشت شهریورماه در اکوتیپ بجنورد (2768 گرم در مترمربع) و کمترین آن در کاشت فروردین‌ماه در اکوتیپ کلات (622 گرم در مترمربع) مشاهده شد. همچنین بیشترین شاخص برداشت را در تمام تاریخ‌های کاشت اکوتیپ قائن داشت. عدم تفاوت معنیدار عملکرد دانه ی اکوتیپ‌های بارهنگ پهن‌برگ در کاشت‌های پاییزه و بهاره نشان‌دهنده انعطاف‌پذیری بالای این گیاه نسبت به تاریخ تاریخ کاشت می باشد. با توجه به وقوع تنش های گرما و خشکی در طول فصل رشد گیاهان بهاره و تولید زیست توده مناسب اغلب اکوتیپ ها در کاشت پاییزه، تداوم آزمایشات در شرایط مزرعه و کنترل شده برای ارزیابی موفقیت کشت پاییزه این گیاه ضروری به نظر می رسد.
تنش خشکی
معصومه محمدپور؛ علی نصراله زاده اصل؛ محسن رشدی؛ فرزاد جلیلی
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر رژیمهای آبیاری و روشهای مقاومت به خشکی روی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد دانه لوبیاچیتی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397 در مزرعه‌ای واقع در حومه شهرستان سلماس اجرا گردید. فاکتور اصلی قطع آبیاری در 3 سطح (آبیاری نرمال، قطع آبیاری از آخر مرحله گلدهی، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر رژیمهای آبیاری و روشهای مقاومت به خشکی روی خصوصیات فیزیولوژیک و عملکرد دانه لوبیاچیتی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397 در مزرعه‌ای واقع در حومه شهرستان سلماس اجرا گردید. فاکتور اصلی قطع آبیاری در 3 سطح (آبیاری نرمال، قطع آبیاری از آخر مرحله گلدهی، قطع آبیاری از آخر مرحله نیام بندی) و فاکتور فرعی مقاومت به خشکی در 5 سطح (شاهد، استفاده از سوپرجاذب، استفاده از قارچ مایکوریزا، استفاده از کود نانو پتاسیم و پیش تیمار بذر با پراکسید هیدروژن) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که فاکتورهای قطع آبیاری و مقاومت به خشکی تأثیر معنیداری بر کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، غلظت پرولین، عملکرد دانه و شاخص برداشت لوبیا داشتند. همچنین اثر متقابل فاکتورهای قطع آبیاری و مقاومت به خشکی بر پرولین و عملکرد دانه لوبیا معنیدار گردید. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بیشترین کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و شاخص برداشت لوبیا مربوط به تیمار آبیاری نرمال بود. همچنین بیشترین کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و شاخص برداشت لوبیا مربوط به تیمار پلیمر سوپرجاذب بود و باآنکه بیشترین عملکرد دانه به میزان 24/2133 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار آزمایشی اثر متقابل آبیاری نرمال همراه با مصرف پلیمر سوپرجاذب بود ولی مشاهده‌شده که عملکرد دانه در تیمار آبیاری نرمال و بدون استفاده از فاکتورهای مقاومت به خشکی به میزان 1627.21 کیلوگرم در هکتار تقریباً با تیمار آزمایشی قطع آبیاری از آخر مرحله نیام بندی همراه با مصرف سوپرجاذب به میزان 1564.3 کیلوگرم در هکتار در یک گروه آماری قرار گرفت که این امر نشانگر صرفه‌جویی در مصرف آب با استفاده از سوپرجاذب است
تنش شوری
معصومه صالحی؛ فرهاد دهقانی؛ ولی سلطانی گردفرامرزی؛ نادیا بشارت
چکیده
کینوا گیاهی است سه کربنه با ارزش غذایی بالا و یک شورزیست اختیاری است. بهمنظور گزینش لاین های کینوا در کشت بهاره در شرایط شور 13 لاین با دوره رسیدگی متفاوت در 3 خط 5 متری در 18 اسفند 1394 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با آب آبیاری با شوری dS/m 14 کشت گردید. مراحل فنولوژیک یادداشت شد و درنهایت ...
بیشتر
کینوا گیاهی است سه کربنه با ارزش غذایی بالا و یک شورزیست اختیاری است. بهمنظور گزینش لاین های کینوا در کشت بهاره در شرایط شور 13 لاین با دوره رسیدگی متفاوت در 3 خط 5 متری در 18 اسفند 1394 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با آب آبیاری با شوری dS/m 14 کشت گردید. مراحل فنولوژیک یادداشت شد و درنهایت ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه، زیست‌توده، درصد سدیم و پتاسیم برگ و نسبت پتاسیم به سدیم اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین لاینه ا ازلحاظ کلیه صفات موردبررسی معنیدار بود. مقایسه میانگین نشان داد لاین NSRCQ6 با اختلاف معنیداری بیشترین میزان عملکرد (1422 کیلوگرم در هکتار) را داشت و سپس لاینهای NSRCQ7، NSRCQ10 و NSRCQ11 قرار گرفتند. رابطه همبستگی بین صفات نشان داد که عملکرد دانه با وزن هزار دانه و روز تا رسیدگی همبستگی مثبت و معنیداری داشت. در تجزیه خوشه‌ای، لاینهای NSRCQ6 و NSRCQ11 در گروه زودرس بیشترین عملکرد دانه و وزن هزار دانه را داشتند. بررسی اثر دما در دوره پر شدن دانه نشان داد با افزایش هر یک درجه به میانگین و حداکثر دما عملکرد دانه به ترتیب 118 و 184 کیلوگرم در هکتار و وزن هزار دانه 0.2 و 0.27 گرم کاهش یافت. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که سه مؤلفه اول بیشترین سهم را در واریانس داشتند و در مؤلفه اول، دوم و سوم به‌ترتیب وزن هزار دانه، نسبت پتاسیم به سدیم و درصد پتاسیم بیشترین سهم را در جهت مثبت با عملکرد و روز تا رسیدگی، روز تا گلدهی و ارتفاع گیاه بیشترین سهم را در جهت منفی با عملکرد داشتند. درنهایت لاینهای NSRCQ11 و NSRCQ6 برای بررسی در کشتهای بهاره انتخاب گردید. در بین صفات موردبررسی وزن هزار دانه، روز تا رسیدگی و درصد عناصر سدیم و پتاسیم جهت گزینش لاینها انتخاب شدند
صادق بهامین؛ علیرضا کوچکی؛ مهدی نصیری محلاتی؛ سید علیرضا بهشتی
چکیده
کاهش کارایی استفاده از عناصر مهمی چون فسفر و نیتروژن موجب صرف هزینه بیشتر برای تولید ذرت و کاهش کارایی اقتصادی کودها و زیان بیشتر محیط زیست به دلیل افزایش مصرف این کودها شده است. استفاده از کودهای زیستی تثبیت‌کننده نیتروژن ازجمله روشهای عملیات زراعی مطلوب است که می‌تواند باعث برطرف کردن این نقص شود. این آزمایش بهمنظور بررسی ...
بیشتر
کاهش کارایی استفاده از عناصر مهمی چون فسفر و نیتروژن موجب صرف هزینه بیشتر برای تولید ذرت و کاهش کارایی اقتصادی کودها و زیان بیشتر محیط زیست به دلیل افزایش مصرف این کودها شده است. استفاده از کودهای زیستی تثبیت‌کننده نیتروژن ازجمله روشهای عملیات زراعی مطلوب است که می‌تواند باعث برطرف کردن این نقص شود. این آزمایش بهمنظور بررسی تأثیر کودهای بیولوژیک و شیمیایی نیتروژن و فسفر بر عملکرد کمی و کیفی ذرت تحت تنش خشکی انجام شد. بدین منظور، آزمایشی به‌صورت کرتهای خرد شده با 4 تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی طی سال‌های 1394 و 1395 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی شهرستان مهران استان ایلام انجام شد. عامل اصلی شامل آبیاری در 3 سطح شامل عدم تنش، 75% و 50% ظرفیت زراعی بود. در کرتهای فرعی نیز دو عامل بصورت فاکتوریل قرار گرفتند. عامل فرعی اول شامل کود نیتروژن به مقدار 100% نیاز کودی (نیتروژن خالص) از طریق اوره، شاهد و کود بیولوژِیک ازتوباکتر بود. عامل فرعی دیگر شامل کود فسفر بهمقدار 100% نیاز کودی (فسفر خالص) به شکل سوپر فسفات تریپل، شاهد و کود بیولوژِیک سودوموناس اعمال بود. اثر متقابل سه گانه تنش و نیتروژن و فسفر بر عملکرد دانه معنیدار بود. در تیمار آبیاری کامل همراه با تلقیح ازتوباکتر و سودوموناس بیشترین عملکرد به مقدار 11932 کیلوگرم در هکتار بود. در کلیه سطوح تنش و مصرف سوپرفسفات تریپل ازتوباکتر موجب افزایش عملکرد نسبت به شاهد شد. اثر متقابل نیتروژن و فسفر و تنش خشکی بر بهره وری نیتروژن معنیدار بود. به‌طورکلی نتایج این بررسی نشان داد که سودموناس و ازتوباکتر چه در شرایط عدم تنش (100% ظرفیت زراعی) و چه در حالت اعمال تنش آبی شدید (50% ظرفیت زراعی) احتمالا از طریق افزایش جذب مواد غذایی موجب افزایش عملکرد کمی و کیفی گیاه ذرت شدند.
تنش خشکی
اسماعیل افشون؛ حسین مقدم؛ محمد رضا جهانسوز؛ مصطفی اویسی
چکیده
بهمنظور بررسی تاثیر تیمار کود نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد ذرت علوفه‌ای در شیوه‌های مختلف خاک‌ورزی، آزمایشی در مزرعۀ آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران در سال‌های 1397 و 1398 انجام شد. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. خاک‌ورزی به عنوان عامل اصلی در دو سطح (بدون‌خاک‌ورزی و مرسوم)، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تاثیر تیمار کود نیتروژن و تنش خشکی بر عملکرد ذرت علوفه‌ای در شیوه‌های مختلف خاک‌ورزی، آزمایشی در مزرعۀ آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران در سال‌های 1397 و 1398 انجام شد. این آزمایش به صورت کرتهای دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. خاک‌ورزی به عنوان عامل اصلی در دو سطح (بدون‌خاک‌ورزی و مرسوم)، تنش آبی به عنوان عامل فرعی (در سه سطح تامین 30، 60 و 90 % نیاز آبی) و کود نیتروژن به عنوان عامل فرعیفرعی (در سه سطح مصرف صفر، 50 و 100 % میزان توصیهشده) در نظر گرفته شدند. نتایج جدول تجزیه واریانس نشان داد بالاترین قطر ساقه ( 19.8 میلی‌متر) از اثر متقابل تنش خشکی خفیف و خاک‌ورزی مرسوم حاصل شد. بالاترین شاخص سطح برگ (6.08)، وزن خشک برگ (441.58 گرم بر متر مربع)، وزن خشک ساقه (1478.2 گرم بر متر مربع)، وزن خشک کل بوته (1919.93 گرم بر متر مربع) و وزن تر کل بوته (6732.6 گرم بر متر مربع) از تنش خشکی خفیف، کاربرد 100% کود نیتروژن توصیه شده در شرایط خاک‌ورزی مرسوم حاصل شد. نتایج نشان داد که شخم حفاظتی نسبت به شخم مرسوم بر تمامی خصوصیات موردمطالعه اثر کاهشی داشت؛ بنابراین در سال‌های اولیۀ انتقال از خاک‌ورزی مرسوم به خاک‌ورزی حفاظتی نمیتوان انتظار عملکرد بالایی داشت.
مجتبی روحی؛ محمد بنایان اول؛ امیر حسین شیرانی راد
چکیده
به منظور بررسی اکوفیزیولوژیکی ارقام جدید زمستانه کلزا (شش لاین آماده معرفی امید بخش و رقم بومی احمدی بعنوان شاهد) به تنش خشکی آخر فصل در شرایط کشت تاخیری در دو سطح شامل تاریخ کاشت معمول (20مهر) و تاریخ کاشت تأخیری (5 آبان) و آبیاری نیز در دو سطح شامل آبیاری معمول(شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد، به صورت طرح فاکتوریل اسپلیت ...
بیشتر
به منظور بررسی اکوفیزیولوژیکی ارقام جدید زمستانه کلزا (شش لاین آماده معرفی امید بخش و رقم بومی احمدی بعنوان شاهد) به تنش خشکی آخر فصل در شرایط کشت تاخیری در دو سطح شامل تاریخ کاشت معمول (20مهر) و تاریخ کاشت تأخیری (5 آبان) و آبیاری نیز در دو سطح شامل آبیاری معمول(شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد، به صورت طرح فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 در موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. تاریخ کاشت‌ها و آبیاری عامل اصلی و ارقام عامل فرعی خواهند بود. تجزیه و تحلیل دادهها با نرم‌افزار آماری SAS انجام گردید. ا در خصوص اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 20 مهر و رقم L72 بیشترین عملکرد روغن دانه به مقدار 2576.6 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. کمترین مقدار نیز در تاریخ کاشت 5 آبان و رقم HW3 حاصل شد. بطور کلی رقم L72 در هر دو تاریخ آزمایش عملکرد روغن دانه بیشتری داشت. نتایج نشان داد که اثر اصلی سال، اثر اصلی آبیاری، اثر اصلی رقم، اثر اصلی تاریخ کاشت و اثرات متقابل تاریخ کاشت در رقم بر عملکرد دانه معنی دار بود. در سال دوم عملکرد دانه بیشتری نسبت به سال اول حاصل شد. در آبیاری شاهد عملکرد دانه به مقدار 4444.72 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که 30 درصد بیشتر از تیمار قطع آبیاری بود. در خصوص اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 20 مهر و رقم L72 بیشترین عملکرد دانه به مقدار 4231.2 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. کمترین مقدار نیز در تاریخ کاشت 5 آبان و رقم HW3 حاصل شد. بطور کلی رقم L72 در هر دو تاریخ آزمایش عملکرد دانه بیشتری داشت.
محمدرضا رفیع؛ محمود صلحی؛ مریم جواد زاده
چکیده
به منظور بررسی اثر کاربرد محرک‌های رشد گیاهی بر خصوصیات کمی و کیفی گندم در شرایط نرمال تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت یک سال زراعی (97-1396) اجرا شد. کرت اصلی دور آبیاری در دو سطح 70 و 130 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A و کرت ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کاربرد محرک‌های رشد گیاهی بر خصوصیات کمی و کیفی گندم در شرایط نرمال تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان به مدت یک سال زراعی (97-1396) اجرا شد. کرت اصلی دور آبیاری در دو سطح 70 و 130 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A و کرت فرعی در چهار سطح شامل کاربرد محرک‌های رشد گیاهی اسید آمینه، اسید فولویک و عصاره جلبک دریایی و شاهد (کاربرد کودهای شیمیایی مطابق آزمون خاک) بودند. اسید آمینه، اسید فولویک و عصاره جلبک دریایی بصورت محلول‌پاشی با غلظت 5 در هزار در دو مرحله پنجه زنی و ظهور سنبله استفاده شدند. محرک‌های رشد صرف نظر از نوع ماده مصرفی سبب افزایش معنیدار عملکرد دانه نسبت به شاهد گردید. بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد و اجزای عملکرد و دانه در مصرف اسید آمینه بدست آمد. مصرف اسید آمینه باعث بیشترین افزایش معنیدار نیتروژن، پتاسیم و آهن دانه نسبت به شاهد شد در حالی‌که عصاره جلبک دریایی باعث حداکثر افزایش معنیدار فسفر، روی و منگنز دانه نسبت به شاهد گردید. تنش خشکی باعث کاهش معنیدار ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و عناصر غذایی دانه شد. همچنین تنش خشکی باعث کاهش معنیدار عناصر غذایی دانه شد. اثر متقابل دور آبیاری و کاربرد محرک‌های رشد بر روی عملکرد دانه نشان داد که مصرف محرک‌های رشد نه تنها سبب جبران تنش خشکی شدند، بلکه کاربرد اسید آمینه و جلبک دریایی در شرایط تنش خشکی موجب افزایش معنیدار عملکرد دانه نسبت به عدم مصرف این ترکیبات در شرایط آبیاری مطلوب شدند. بنابراین، استفاده از اسید آمینه یا جلبک دریایی به عنوان راهکاری مناسب جهت افزایش عملکرد گندم در شرایط نرمال و تنش خشکی توصیه می‌شوند.
سید پوریا دربانی؛ علی اشرف مهرابی؛ سید سعید پورداد؛ عباس ملکی؛ محسن فرشادفر
چکیده
تحقیق حاضر به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی آفتابگردان در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود) کرمانشاه انجام گردید. آزمایش در قالب طرح لاتیس ساده انجام شد که در آن، 64 ژنوتیپ آفتابگردان با آرایش 8×8 در دو شرایط عدم تنش و اعمال تنش رطوبتی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپها و همچنین سطوح تیمار تنش ...
بیشتر
تحقیق حاضر به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی آفتابگردان در معاونت موسسه تحقیقات کشاورزی دیم (سرارود) کرمانشاه انجام گردید. آزمایش در قالب طرح لاتیس ساده انجام شد که در آن، 64 ژنوتیپ آفتابگردان با آرایش 8×8 در دو شرایط عدم تنش و اعمال تنش رطوبتی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین ژنوتیپها و همچنین سطوح تیمار تنش رطوبتی، از نظر تعداد طبق در واحد سطح، اختلاف معنیداری وجود نداشت. در شرایط تنش رطوبتی، در 27 ژنوتیپ قطر طبق بیشتر از 11.4 سانتیمتر بود و در 16 ژنوتیپ قطر طبق حتی به 10 سانتیمتر هم نرسید. در صفت تعداد دانه در طبق در شرایط عدم تنش، ژنوتیپ Sil-96 با تولید بیش از 842 دانه در طبق، بیشترین تعداد دانه در طبق را از خود نشان داد. با این حال 12 ژنوتیپ دیگر با این ژنوتیپ در گروه برتر آماری قرار گرفتند. در شرایط اعمال تنش رطوبتی نیز در 11 ژنوتیپ (از جمله ژنوتیپ Sil-96) تعداد دانه در طبق بیش از 630 عدد و در 16 ژنوتیپ، تعداد دانه در طبق، کمتر از 400 عدد بود. از نظر وزن هزار دانه، بین ژنوتیپهای آفتابگردان در هر دو شرایط تنش و عدم تنش، اختلاف معنیداری وجود نداشت. اما مقایسه دو شرایط تنش و عدم تنش، نشان داد که اعمال تنش رطوبتی سبب کاهش معنیدار و 8.62 درصدی وزن هزار دانه گردید. ژنوتیپ Sil-96 در هر دو شرایط تنش و عدم تنش، بالاترین عملکرد دانه را از خود نشان داد. هرچند که در شرایط عدم تنش، با چهار ژنوتیپ دیگر مشترکا در گروه برتر آماری قرار گرفت. همچنین ژنوتیپ Sil-96 از بالاترین شاخص تحمل به خشکی برخوردار بود. لذا به نظر می‌رسد که این ژنوتیپ برای کشت در هر دو شرایط وجود و عدم وجود تنش رطوبتی قابل توصیه باشد.
رئوف سیدشریفی؛ رضا سید شریفی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد کودهای زیستی و متانول بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی نخود، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد متانول در سه سطح (عدم مصرف بهعنوان شاهد، کاربرد 20 و30 درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (محلول پاشی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد کودهای زیستی و متانول بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی نخود، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد متانول در سه سطح (عدم مصرف بهعنوان شاهد، کاربرد 20 و30 درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (محلول پاشی با آب بهعنوان شاهد، کاربرد ریزوبیوم لگومینوزاروم، کاربرد توام میکوریز و ریزوبیوم لگومینوزاروم، کاربرد ریزوبیوم لگومینوزاروم با سودوموناس و میکوریز) و سه سطح آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در مرحله شروع نیام‌دهی) را شامل می‌شدند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله گلدهی محتوای پرولین و فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی (همچون کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز) افزایش، ولی محتوای کلروفیل، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانه‌ی نخود را کاهش داد. کاربرد متانول فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدان را کاهش ولی محتوای پرولین، کلروفیل و عملکرد کوانتومی را افزایش داد. همچنین کاربرد کودهای زیستی موجب افزایش محتوای پرولین، فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی، محتوای کلروفیل، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانه شد. آبیاری کامل با مقادیر بالای متانول و کاربرد توام میکوریز با ریزوبیوم و سودوموناس 111 درصد عملکرد دانه را در مقایسه با عدم استفاده از متانول و کودهای زیستی تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله گلدهی افزایش داد.
ابوالقاسم مرادقلی؛ حمیدرضا مبصّر؛ حمیدرضا گنجعلی؛ حمیدرضا فنایی؛ احمد مهربان
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی در رژیمهای مختلف رطوبتی، بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه گندم رقم ارگ آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طراحی گردید که در سال زراعی 96-95 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک–زابل اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح شامل: آبیاری پس از ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی در رژیمهای مختلف رطوبتی، بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه گندم رقم ارگ آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طراحی گردید که در سال زراعی 96-95 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک–زابل اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح شامل: آبیاری پس از 45% (شاهد)، 65% تخلیه رطوبتی از خاک (تنش متوسط) و 85% تخلیه رطوبتی از خاک (تنش شدید)؛ بهعنوان کرت اصلی و منابع کود زیستی به همراه کود شیمیایی در هفت سطح شامل: کاربرد کود شیمیایی عرف منطقه (شاهد) ، کاربرد کود زیستی ازتوباکتر به همراه کود شیمیایی عرف منطقه، کود زیستی ازتوباکتر به همراه 50% کود شیمیایی عرف، کود زیستی فسفا باکتر به همراه کود شیمیایی عرف منطقه، کود زیستی فسفاباکتر به همراه 50% کود شیمیایی مطابق شاهد، کود زیستی ازتوباکتر و فسفا باکتر به همراه کود شیمیایی عرف منطقه، کود زیستی ازتو باکتر و فسفاباکتر به همراه 50% کود شیمیایی عرف منطقه بهعنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد، اثر متقابل تنش خشکی و کود زیستی بر عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنیدار بود. به‌طوری‌که در تنش شدید رژیم رطوبتی، کودهای زیستی (با میانگین 6237 کیلوگرم در هکتار) نسبت به شاهد 8/38 درصد افزایش داشته است. همچنین این بهبود و افزایش در وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب 27.6 و 17.8 و 29.6 درصد نسبت به شاهد شده است. به‌طورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد که آبیاری تحت شرایط کمبود رطوبت در همه مراحل رشد با استفاده از کودهای زیستی ازتوباکتر و فسفاباکتر تأثیر مثبت در بهبود عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و شاخص کلروفیل برگ داشتند و اثرات منفی رژیم رطوبتی را بهبود بخشیدند.
علیرضا رهی؛ حمید نجفی زرینی؛ غلامعلی رنجبر؛ مهدی قاجار سپانلو
چکیده
به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی گیاه سویا آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در دماوند انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل 50 ژنوتیپ سویا و دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری در زمان غلاف دهی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که واکنش ژنوتیپهای سویا به شرایط تنش خشکی ...
بیشتر
به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی گیاه سویا آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در دماوند انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل 50 ژنوتیپ سویا و دو سطح آبیاری نرمال و قطع آبیاری در زمان غلاف دهی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که واکنش ژنوتیپهای سویا به شرایط تنش خشکی و بدون تنش متفاوت بود. ژنوتیپهای 2، 14، 21، 38 و 49درهر دو شرایط تنش خشکی و بدون تنش و ژنوتیپهای 25 و 14 فقط در شرایط تنش عملکرد بالایی را نشان دادند. برای تعیین مناسب ترین شاخص‌ها از همبستگی شاخص‌های تحمل به خشکی با عملکرد دانه‌ها در شرایط تنش و بدون تنش استفاده شد و بر این اساس از 17 شاخص 10 شاخص قابل اعتماد معین شد و ژنوتیپهای برتر این شاخص‌ها نیز مشخص گردید. ژنوتیپ برتر برای میانگین تولید شاخص بهره وری ، میانگین هندسی، میانگین هارمونیک و شاخص تحمل خشکی ژنوتیپ شماره 14بود و ژنوتیپهای 14 و 25 برای شاخص عملکرد، ژنوتیپهای25 و34 برای شاخص پایداری عملکرد، ژنوتیپ 25 برای شاخص مقاومت به خشکی و شاخص تولید غیر تنشی تنش و ژنوتیپهای 14 و 49 برای شاخص تحمل غیر زیستی و شاخص تحمل تنش تعدیل شده برتر بودند. کلیه شاخص‌های تحمل به خشکی در تجزیه به مولفه‌های اصلی وارد شدند و نتایج نشان داد که مولفه‌های اول و دوم در مجموع 99/97% واریانس کل را تبیین کردند. شاخص‌هایی که بالاتر بودن مقادیر آن‌ها نشانه متحمل بودن گیاه به خشکی می‌باشد، در مؤلفه اول و شاخص‌هایی که بیشتر بودن آن‌ها مبین حساسیت گیاه به خشکی می‌باشد در مؤلفه دوم قرار گرفتند. تجزیه کلاستر ژنوتیپها را به 8 گروه تقسیم نمود و ژنوتیپهای2، 14، 21، 23، 42 و 49 در یک گروه قرار داد این ژنوتیپها بر اساس میانگین در هر دو محیط عملکرد خوبی دارند.
وحید اطلسی پاک؛ امید بهمنی
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات دفع سدیم بر مقدار کلروفیل و تولید ماده خشک، سه رقم گندم نان (کویر، مهدوی و تجن) متفاوت ازلحاظ تحمل شوری و تجمع سدیم در دو سطح شوری صفر و 150 میلی مولار در شرایط هیدروپونیک در گلخانه در سال 1395 کشت شدند. شوری سبب کاهش عملکرد دانه، وزن خشک اندام هوایی، نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی و مقدار کلروفیل و نیز افزایش مقدار ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات دفع سدیم بر مقدار کلروفیل و تولید ماده خشک، سه رقم گندم نان (کویر، مهدوی و تجن) متفاوت ازلحاظ تحمل شوری و تجمع سدیم در دو سطح شوری صفر و 150 میلی مولار در شرایط هیدروپونیک در گلخانه در سال 1395 کشت شدند. شوری سبب کاهش عملکرد دانه، وزن خشک اندام هوایی، نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی و مقدار کلروفیل و نیز افزایش مقدار سدیم اندام هوایی در مقایسه با شاهد شد. پتاسیم اندام هوایی در این آزمایش تحت تأثیر شوری قرار نگرفت. تحت تنش شوری غلظت سدیم اندام هوایی در رقم کویر بیشتر از مهدوی و تجن بوده و ارتباطی بین دفع سدیم و میزان تحمل به شوری در این ارقام مشاهده نشد. میزان سدیم اندام هوایی در رقم مهدوی پایین‌تر از دو رقم دیگر بود. مقدار کلروفیل تحت تنش شوری 150 میلی مولار، بیشترین کاهش را در رقم تجن و به مقدار 75 درصد از خود نشان داد. علی‌رغم مقدار بیشتر کلروفیل در رقم کویر، کاهش عملکرد (40 درصد) و وزن خشک اندام هوایی (37 درصد) در هر سه رقم به‌طور تقریباً یکسان اتفاق افتاد. نتایج نشان داد رقم کویر بیشترین توانایی را در تحمل غلظت‌های بالای سدیم در برگ‌ها از خود نشان داد. غلظت سدیم اندام هوایی در ارقام مختلف تحت تنش شوری متفاوت بوده درصورتی‌که کاهش عملکرد دانه و وزن خشک اندام هوایی به نسبت تقریباً یکسان کاهش یافت؛ بنابراین به نظر می‌رسد اثر عمده شوری بر وزن خشک اندام هوایی و عملکرد عمدتاً به دلیل اثرات اسمزی املاح باشد نه به دلیل اثرات ویژه یونی در گیاه.
حمد دریس؛ سیدکیوان مرعشی
چکیده
با توجه به اهمیت گیاه گندم در تغذیه انسان و همچنین تأثیر تنش شوری در اراضی زهکشی نشده، بررسی اثر تنش شوری و نقش اسید سالیسیلیک در تعدیل اثرات آن در کشت گندم حائز اهمیت است. لذا این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه اثر روشهای مختلف کاربرد هورمون اسید سالیسیلیک بر ویژگیهای کمی، کیفی و بیوشیمیایی گندم در زمین‌های زهکشی شده و زهکشی نشده ...
بیشتر
با توجه به اهمیت گیاه گندم در تغذیه انسان و همچنین تأثیر تنش شوری در اراضی زهکشی نشده، بررسی اثر تنش شوری و نقش اسید سالیسیلیک در تعدیل اثرات آن در کشت گندم حائز اهمیت است. لذا این پژوهش با هدف بررسی و مقایسه اثر روشهای مختلف کاربرد هورمون اسید سالیسیلیک بر ویژگیهای کمی، کیفی و بیوشیمیایی گندم در زمین‌های زهکشی شده و زهکشی نشده به‌صورت تجزیه مرکب در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل زمین‌های زراعی زهکشی شده (آزمایش اول) و زهکشی نشده (آزمایش دوم) و عامل دوم شامل روشهای کاربرد اسید سالیسیلیک به‌صورت (1) عدم محلول‌پاشی (شاهد)، (2) تلقیح بذر با اسید سالیسیلیک، (3) محلول‌پاشی در ابتدای پنجه‌دهی، (4) تلقیح بذر با اسید سالیسیلیک + محلول‌پاشی در ابتدای پنجه‌دهی، (5) محلول‌پاشی در مرحله انتهای پنجه‌دهی، (6) تلقیح بذر با اسید سالیسیلیک + محلول‌پاشی در مرحله انتهای پنجه‌دهی. نتایج نشان داد که تأثیر نوع اراضی مورد کشت بر تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص کلروفیل، پرولین و درصد پروتئین دانه در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. تأثیر سطوح اسید سالیسیلیک در تمامی صفات اندازهگیری در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. اثر متقابل نوع زمین و روش کاربرد سالیسیلیک ازنظر درصد پروتئین در سطح احتمال پنج درصد و ازنظر تعداد سنبله در مترمربع، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزار دانه، شاخص کلروفیل و مقدار پرولین در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. بیشترین و کمترین عملکرد دانه در اراضی زهکشی شده و زهکشی نشده به ترتیب با 3308 و 2017 کیلوگرم در هکتار مشاهده شد و در بین روشهای مختلف کاربرد اسید سالیسیلیک، بیشترین و کمترین عملکرد دانه در روش تلقیح بذر با اسید سالیسیلیک + محلول‌پاشی در ابتدای پنجه‌دهی و بدون کاربرد اسید سالیسیلیک به ترتیب با 3636 و 1759 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. نتایج کلی آزمایش نشان داد که تأثیر اسید سالیسیلیک در اراضی زهکشی شده با افزایش مؤلفه‌های تولیدی و در اراضی زهکشی نشده با کم کردن اثرات تنش شوری و بهبود آسیب‌های ناشی از آن توانست در جهت افزایش عملکرد کمی مؤثر واقع شود. این در حالی است که در این شرایط کمترین عملکرد ازلحاظ کیفی حاصل شد.
