نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج

چکیده

به منظور بررسی اکوفیزیولوژیکی ارقام جدید زمستانه کلزا (شش لاین آماده معرفی امید بخش و رقم بومی احمدی بعنوان شاهد) به تنش خشکی آخر فصل در شرایط کشت تاخیری در دو سطح شامل تاریخ کاشت معمول (20مهر) و تاریخ کاشت تأخیری (5 آبان) و آبیاری نیز در دو سطح شامل آبیاری معمول(شاهد) و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد، به صورت طرح فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 در موسسه تحقیقات، اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. تاریخ کاشت‌ها و آبیاری عامل اصلی و ارقام عامل فرعی خواهند بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار آماری SAS انجام گردید. ا در خصوص اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 20 مهر و رقم L72 بیشترین عملکرد روغن دانه به مقدار 2576.6 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. کمترین مقدار نیز در تاریخ کاشت 5 آبان و رقم HW3 حاصل شد. بطور کلی رقم L72 در هر دو تاریخ آزمایش عملکرد روغن دانه بیشتری داشت. نتایج نشان داد که اثر اصلی سال، اثر اصلی آبیاری، اثر اصلی رقم، اثر اصلی تاریخ کاشت و اثرات متقابل تاریخ کاشت در رقم بر عملکرد دانه معنی دار بود. در سال دوم عملکرد دانه بیشتری نسبت به سال اول حاصل شد. در آبیاری شاهد عملکرد دانه به مقدار 4444.72 کیلوگرم در هکتار به دست آمد که 30 درصد بیشتر از تیمار قطع آبیاری بود. در خصوص اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم نتایج نشان داد که در تاریخ کاشت 20 مهر و رقم L72 بیشترین عملکرد دانه به مقدار 4231.2 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. کمترین مقدار نیز در تاریخ کاشت 5 آبان و رقم HW3 حاصل شد. بطور کلی رقم L72 در هر دو تاریخ آزمایش عملکرد دانه بیشتری داشت.

کلیدواژه‌ها

Ahmadi, M., Bahrani. M.J., 2009. Yield and yield components of rapeseed as influenced by water stress at different growth stages and nitrogen levels. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences. 5, 755-761.
 AL-Barrak, K.M., 2006. Irrigation interval and nitrogen level effects on growth and yield of Canola (Brassica napus L.). Scientific Journal of King Faisal University. 7, 87-103.
Angadi, S.V., Cutforth, H.W., Miller, P.R., McConkey, B.G., Entz, M.H., Brandt, S.A., Volkmar, K.M., 2000. Response of three Brassica species to high temperature stress during reproductive growth. Candian Journal of Plant Science. 80, 693-701.
Angadi, S.V., Cutforth, H.W., McConkey, B.J., Gan. Y., 2003. Yield adjustment by canola under different plant populations in the semiarid prairie. Crop Science. 43, 1358–1366.
Bilsborrow, P.F., Narton. G., 1991. A consideration of factors affecting the yield of oilseed rape. Proceeding of Internatonal Canola Conference. Saskatoon. Canada. pp. 1195-1201.
Bray, E.A, Bailey-Serres, J., Weretilnyk, E., 2000. Responses to abiotic stresses. In: Gruissem, W., Buchannan, B., Jones, R., (eds.), Biochemistry and Molecular Biology of Plants. American Society of Plant Physiologists. Rockville, M.D. pp. 1158–1249.
Chen, C., Jackson, G., Neill, K., Wichman, D., Johnson, G., Johnson. D., 2005. Determining the Feasibility of Early Seeding Canola in the Northern Great Plains. Agronomy Journal. 97, 1252–1262.
Chen, C., Payne, W.A., Smiley, R.W., Stoltz. M.A., 2003. Yeild and water use efficiency of eight wheat cultivars planted on seven dates in northeastern Oregon. Agronomy Journal. 95, 836-843.
Daneshmand, A.R., Shirani Rad, A.H., Nour Mohammadi, G., Zareei, G.H., Daneshian, J., 2008.  Effect of water deficit and different nitrogen rates on yield, yield components and physiological traits of two rapeseed (Brassica napus L.)  cultivars.  Journal of Agricultural Science and Natural Resources. 15(2), 99–112 [In Persian with English Summary].
Debaeke, P., Aboudrare. A., 2004. Adaptation of crop management to water limited environments. European Journal of Agronomy. 21, 433-446.
FAOSTAT. 2014: http://www.fao.org/faostat /en/#data/QC.
Fatemi Amin, R., Mortazai, U., 2013. Strategic Plan for Food Chain. Ministry of Industry, Mine and Trade. Jahad University Press, Shahid Beheshti University, 492p. [In Persian].
Flagella, Z., Rotunno, T., Tarantino, E., Di Caterina, R., De Caro, A., 2002. Changes in seed yield and oil fatty acid composition of high oleic sunflower hybrids in relation to the sowing date and the water regime. European Journal of Agronomy.17, 221-230.
 Gan, Y., Angadi, S.V., Cutforth, H., Angadi, V.V., Mc Donald. C.L., 2004. Canola and mustard response to short periods of temperature and water stress at different developmental stages. Canadian Journal of Plant Science. 84, 697-704.
Igbadun, H.E., Mahoo, H.F., Tarimo, P.R., Salim. B.A., 2006. Crop water productivity of an irrigated maize crop in sub-catchment of the Great Ruaha River Basin, Tanzania. Agricultural Water Management. 85, 141-150.
Mendham, N.Y., Scott. R.K., 1975. The limiting effect of plant size at inflorescence initiation on subsequent growth and yield of oilseed rape (Brassica napus L.). Journal of Agricultural Science, Cambridge. 84, 487- 502.
Nielsen, D.C., 1997. Water use and yield of canola under dry land conditions in the centeral Great Plains. Agriculture. 10, 307-313.
Oil World, 2012. The independent forecasting service for oilseeds, oils & meals (online). http://www.oilworld.biz/app.php?ista= 6013b4 5b6f5633f4921e1a8d9670defd/ (last visited 16.05.12).
Robertson, M.J., Holland. J.F., 2004. Production risk of canola in the semi-arid subtropics of Australia. Australian Journal of Agricultural Research. 55, 525-538.
Shaabani, A, Kamgar Haghighi, A.A., Spaskhah, A., Emam, Y., Honar, T., 2009. Effect of water stress on physiological parameters of oil seed rape (Brassica napus). Journal of Science and Technology of Agricultural and Natural Resources [Water and Soil Science]. 13(49), 31-42. [In Persian with English Summary].
Shirani-Rad, A.H., Ahmadi. M.R., 1997. Effect of sowing date and plant density on growth analysis of two winter rapeseed varieties (Brassica napus L.) in Karaj Region. Iranian Journal of Agricultural Science. 28(2), 27-36. [In Persian with English Summary].
Sinaki, M., Majidi Heravan, E., ShiraniRad, A.H., Noormohammadi, G., Zarei. G.H., 2007. The effects of water deficit during growth stages of canola (Brassica napus L.). American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences. 2, 417-422.
Starner, D.E., Hamama, A.A., Bhardwaj. H.L., 2002. Prospects of canola as an alternative winter crop in Virginia. In: Janick, J., Whipkey, A., (eds.), Trends in New Crops and New Uses. ASHS Press. Alexandria. VA. pp.127-130.
Zarei, G., Shamsi, H., Dehghani, S.M., 2010.  The  effect  of  drought  stress  on  yield,  yield  components  and  seed  oil  content  of  three  autumnal  rapeseed  cultivars  (Brassica  napus  L.).   Journal   of   Research   in   Agricultural   Science. 6, 29-37. [In Persian with English Summary].