تنش شوری
خدیجه صورآذر؛ رئوف سیدشریفی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 و 100 میلی مولار از نمک سدیم کلرید)، دو سطح ورمی کمپوست (بدون کاربرد به عنوان شاهد و کاربرد ورمی کمپوست) و سه سطح متانول (محلولپاشی با آب بهعنوان شاهد، محلول پاشی 15 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در سطح شوری 100 میلی مولار فعالیت آنزیم پراکسیداز (73.4 درصد)، پلی فنل اکسیداز (89.6 درصد)، قند محلول (20.3 درصد)، پروتئین (38 درصد)، پرولین (101.9 درصد) و محتوای نسبی آب (20.6 درصد) را نسبت به تیمار عدم کاربرد ورمی کمپوست و متانول درهمین سطح شوری افزایش داد. کاربرد ورمی کمپوست محتوای مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن را (به ترتیب 9 و 20 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد ورمی کمپوست کاهش داد. کاربرد متانول 30 درصد حجمی محتوای مالون دی آلدهید و پراکسیدهیدروژن را (به ترتیب 40 و 55 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد متانول کاهش داد. بیش ترین عملکرد دانه از کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در شرایط عدم شوری به دست آمد. براساس نتایج این تحقیق، به نظر می رسد کاربرد ورمی کمپوست و متانول به دلیل بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و اسمولیت های سازگار می تواند موجب افزایش عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش شوری شود.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
فاطمه هدایتی؛ نسیبه پورقاسمیان؛ مهدی نقی زاده؛ روح الله مرادی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر کاربرد بیوچار حاصل از تفاله موم زنبورعسل در شرایط تنش شوری و روی در گیاه دارویی همیشهبهار، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه فاکتور شامل تنش شوری در دو سطح (شاهد، آب شهر و 6 دسیزیمنس بر متر)، عنصر روی در 4 سطح (شاهد، 300، 1500 و 3000 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) و بیوچار حاصل از تفاله موم زنبورعسل در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر کاربرد بیوچار حاصل از تفاله موم زنبورعسل در شرایط تنش شوری و روی در گیاه دارویی همیشهبهار، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه فاکتور شامل تنش شوری در دو سطح (شاهد، آب شهر و 6 دسیزیمنس بر متر)، عنصر روی در 4 سطح (شاهد، 300، 1500 و 3000 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) و بیوچار حاصل از تفاله موم زنبورعسل در سه سطح (شاهد، 1.5 و 3 درصد وزنی) در سه تکرار اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که اعمال تنش شوری و روی منجر به کاهش معنیدار وزن خشک بوته و گل گیاه همیشهبهار در مقایسه با شرایط عدم تنش گردید .بطوریکه بیشترین میزان بیوماس و وزن خشک گل در تیمار عدم تنش شوری (شاهد) به همراه تنش روی با غلظت 300 پیپیام و بیوچار 1.5 درصد وزنی به ترتیب میزان 9.83 و 1.59 گرم در بوته مشاهده شد و کمترین میزان آن متعلق به تیمار شوری 6 دسیزیمنس بر متر و تنش روی با غلظت 1500 پیپیام و عدم مصرف بیوچار به ترتیب به میزان 1.8 و 0.27 گرم در بوته بود همچنین میزان رنگیزههای فتوسنتزی و متابولیتهای ثانویه نظیر ترکیبات فنلی، فلاونوئیدها و آنتوسیانینها در مقایسه با شرایط عدم تنش کاهش ولی میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز تحت تنش شوری و روی در مقایسه با تیمارهای شاهد افزایش یافتند. استفاده از بیوچار در سطح 1.5 درصد، در شرایط تنش شوری و روی سبب افزایش صفات رویشی، بهبود رنگیزههای فتوسنتزی، متابولیتهای ثانویه و آنزیمهای آنتی-اکسیدانی، در مقایسه با شرایط عدم مصرف بیوچار شد.
تنش شوری
میترا جباری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ خالد سلیمی
چکیده
حدود 1.7 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران شور است. بنابراین گزینش ارقام گندم متحمل به شوری و به تبع آن تعیین شاخصهای کارآمد برای کوتاه کردن مراحل گزینش از اهمیت ویژهای برخوردار است. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل غلظت NaCl (صفر، 100، 200 و 300 میلیمولار) و ارقام گندم (شیراز، فلات، دوروم، ...
بیشتر
حدود 1.7 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی ایران شور است. بنابراین گزینش ارقام گندم متحمل به شوری و به تبع آن تعیین شاخصهای کارآمد برای کوتاه کردن مراحل گزینش از اهمیت ویژهای برخوردار است. به این منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل غلظت NaCl (صفر، 100، 200 و 300 میلیمولار) و ارقام گندم (شیراز، فلات، دوروم، گاسکوژن، مهدوی، الوند، کراس آزادی، روشن، استار، توس، هیرمند و کراس بولانی) در سال 1399 در دانشگاه زابل تحت شرایط کشت هیدروپونیک اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش سطح NaCl میزان آسکوربات پراکسیداز، گلوتاتیون پراکسیداز، کاتالاز، پرولین و سدیم در برگ گیاهچههای گندم افزایش یافت و صفات وزن تر گیاهچه، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش یافت. ارقام گندم واکنش متفاوتی به افزایش سطح NaCl نشان دادند، در حالی که در ارقام روشن، مهدوی، هیرمند و کراس بولانی افزایش سطح کلریدسدیم اثر کمتری بر کاهش وزن تر گیاهچه نسبت به سایر ارقام داشت، اما در همین ارقام الگوهای متفاوتی از تغییر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی دیده شد. مقاومت به NaCl در رقم مهدوی ارتباط مسقیمی با افزایش میزان آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز داشت، اما در مقابل در رقم روشن مقاومت به NaCl به حفظ سطح بالایی از نسبت پتاسیم به سدیم مرتبط بود. ضرایب رگرسیونی نشان داد که مولفههای وزن تر گیاهچه (R2=0.89)، پتاسیم (R2=0.86) و نسبت پتاسیم به سدیم (R2=0.69) اثرات افزایش غلظت کلریدسدیم را با سطح اطمینان بیشتری پیشبینی میکنند. به طور کلی با توجه به نتایج این آزمایش می توان استنباط کرد که وزن تر گیاهچه، پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم شاخصهای موثرتری برای گزینش بین ارقام در شرایط تنش شوری هستند.
تنش خشکی
آرزو پراور؛ سعیده ملکی فراهانی؛ علیرضا رضازاده
چکیده
هدف از این مطالعه بررسی واکنش بالنگو شهری (Lallemantia iberica) و شیرازی (Lallemantia royleana) به کاربرد کود نانو آهن کلات در رژیمهای متفاوت آبیاری بود. آزمایش به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397-1398 اجرا شد. عامل اصلی، رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 ...
بیشتر
هدف از این مطالعه بررسی واکنش بالنگو شهری (Lallemantia iberica) و شیرازی (Lallemantia royleana) به کاربرد کود نانو آهن کلات در رژیمهای متفاوت آبیاری بود. آزمایش به صورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397-1398 اجرا شد. عامل اصلی، رژیم آبیاری در سه سطح (آبیاری پس از 30، 60 و 90 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاک) و ترکیب فاکتوریل کود نانو آهن کلات (کاربرد و عدم کاربرد) و گونه گیاهی بالنگو (بالنگو شهری (L. iberica) و بالنگو شیرازی (L. royleana) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. کم آبیاری در هر دو گونه باعث کاهش محتوای کلروفیل، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان، ویژگیهای رشد، عملکرد بذر، محتوای موسیلاژ و روغن بذر شد؛ به طوری که کمترین این صفات در تیمار 90 درصد تخلیه آب به دست آمد اما کاربرد کود نانو آهن کلات تاثیر مثبت بر روی این صفات در هر دو گونه گذاشت. در هر دو گونه رشد یافته در شرایط کاربرد کود نانو آهن کلات، میانگین صفاتی چون محتوای رنگیزه فتوسنتزی، فعالیت آنزیم-های آنتی اکسیدان، طول ریشه، ارتفاع بوته، عملکرد بذر، محتوای موسیلاژ و روغن بذر در تیمار آبیاری پس از 60 درصد تخلیه آب، بیشتر از سایر تیمارهای آبیاری بود. بیشترین میزان عملکرد بذر و روغن بذر در بالنگو شهری احتمالاً به دلیل افزایش محتوای رنگیزه فتوسنتزی بود. در مقابل افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز نشان دهنده بیشترین مقاومت بالنگو شیرازی به تنش اکسیداتیو القا شده از تنش خشکی بود. به طور کلی نتایج نشان داد که کاربرد نانو آهن کلات توانست اثرات منفی تنش کم آبی را بر عملکرد بالنگو شهری و شیرازی کاهش دهد و رشد و عملکرد آنها را بهبود ببخشد.
تنش شوری
راضیه بلدی؛ مجید نبی پور؛ معصومه فرزانه
چکیده
لگجی (.capparis spinosa L) یک گیاه سازگار و چندمنظوره است که میتواند فرصتی ارزشمند برای افزایش سطح سبز و جلوگیری از فرسایش خاک در مناطقی با آبوهوای گرم و خشک فراهم کند. بهمنظور ارزیابی مقاومت به شوری و تعیین تاریخ کاشت مناسب گیاه لگجی برای ازدیاد موفقیتآمیز و تقویت پوشش گیاهی در کانونهای بحرانی ریزگرد آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده ...
بیشتر
لگجی (.capparis spinosa L) یک گیاه سازگار و چندمنظوره است که میتواند فرصتی ارزشمند برای افزایش سطح سبز و جلوگیری از فرسایش خاک در مناطقی با آبوهوای گرم و خشک فراهم کند. بهمنظور ارزیابی مقاومت به شوری و تعیین تاریخ کاشت مناسب گیاه لگجی برای ازدیاد موفقیتآمیز و تقویت پوشش گیاهی در کانونهای بحرانی ریزگرد آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده با 3 تکرار در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. تیمارها شامل چهار تاریخ کاشت بهعنوان فاکتور اصلی (15 مهر، 15 آبان، 15 آذر، 15 دی) و فاکتور فرعی شامل چهار سطح شوری (شاهد (آب شهری)، 15، 30 و 45 dS m-1) بود. نتایج نشان داد که با افزایش شوری محتوای رنگیزههای فتوسنتزی کاهش یافتند. مقایسه میانگین ترکیب تاریخ کاشت و شوری نشان داد که در همه تاریخ کاشتها، افزایش شوری سبب کاهش محتوای کلروفیل میشود. محتوای کاروتنوئید نیز تحت تأثیر تنش شوری کاهش یافت. کاشت گیاه لگجی در تاریخ 15 مهر و 15 آبان تأثیر مثبتی بر میزان فتوسنتز خالص دارد و اثر شوری در این تاریخ کاشتها بر میزان فتوسنتز کمتر است. با افزایش تنش شوری محتوای پروتئین بهطور معنیداری کاهش یافت ولی محتوای مالوندیآلدهید و فعالیت آنزیمهای سوپراکسیددیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT)، پراکسیداز (POD) و آسکوربات پراکسیداز (APX) افزایش نشان دادند. مشاهدات ما در مورد محتوای یونی در اندام-هوایی نشان داد که محتوای یون سدیم (+Na) با زیادشدن میزان شوری افزایش یافت و محتوای یون پتاسیم (+K) کاهش نشان داد، اما در هر سطح شوری مقدار سدیم کمتر از پتاسیم بود. نتایج خصوصیات فیزیولوژیکی و نسبت +Na+/K نشان داد که گیاه لگجی یک گونه تقریباً متحمل به شوری (تا 15 dS m-1) است و به نظر میرسد که میتواند یک گزینه مناسب برای ازدیاد موفقیتآمیز در مناطق خشک و نیمه خشک و شور ایران و جلوگیری از فرسایش خاک در این مناطق باشد.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
پیوند پاپن؛ عبدالامیر معزی؛ مصطفی چرم؛ افراسیاب راهنما
چکیده
به منظور بررسی اثرات کاربرد نیتروژن و آبیاری با زهاب مزارع نیشکر بر عملکرد دانه و ویژگی های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه کینوا (رقم گیزاوان) شامل محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل، فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسیددیسموتاز، غلظت پرولین و عملکرد دانه آزمایشی مزرعهای در سال زراعی 98-1397 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات کاربرد نیتروژن و آبیاری با زهاب مزارع نیشکر بر عملکرد دانه و ویژگی های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه کینوا (رقم گیزاوان) شامل محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل، فعالیت آنزیم های کاتالاز، سوپراکسیددیسموتاز، غلظت پرولین و عملکرد دانه آزمایشی مزرعهای در سال زراعی 98-1397 به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در این آزمایش چهار سطح کود نیتروژن (صفر، 75، 150، 225 کیلوگرم در هکتار) از منبع کود اوره به عنوان فاکتور اصلی و سه سطح آب آبیاری شامل شاهد (آب کارون با میانگین شوری 2.5 دسی زیمنس بر متر) و آبیاری یک در میان (کارون – زهاب نیشکر) و آبیاری با زهاب نیشکر (با میانگین شوری 7.5 دسی زیمنس بر متر) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد شوری باعث کاهش معنی دار محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیکی و افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و نیز مقدار پرولین گردید. اما نیتروژن باعث افزایش معنی دار این صفات شد. تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار همراه با آبیاری یک در میان باعث حداکثر مقدار شاخص کلروفیل (44.81) و عملکرد دانه (2546 کیلوگرم در هکتار) گردید و بیشترین عملکرد بیولوژیکی گیاه (7468 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و آبیاری یک در میان مشاهده شد. بیشترین مقدار پرولین مربوط به تیمار 225 کیلوگرم کود اوره در هکتار با آبیاری زهاب (0.95 میلیگرم بر گرم وزن تر گیاهی) بود. نتایج این مطالعه تائیدی است بر این فرضیه، که با مصرف کود نیتروژن کافی می توان تا حدی از بروز اثرات زیان بار شوری بر گیاه کم نمود.
تنش شوری
عاطفه رشیدی فرد؛ مصطفی چرم؛ مجتبی نوروزی مصیر؛ حبیب اله روشنفکر
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر پیشتیمار بذر ذرت با هیومیک اسید و عنصر روی بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک گیاهچه ذرت تحت تنششوری خاک بود. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای خرد-شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شوری خاک (خاک غیرشور و شور بهترتیب با هدایت الکتریکی 2.2 و 8 دسیزیمنس ...
بیشتر
هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر پیشتیمار بذر ذرت با هیومیک اسید و عنصر روی بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک گیاهچه ذرت تحت تنششوری خاک بود. بدین منظور آزمایشی به صورت کرتهای خرد-شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل شوری خاک (خاک غیرشور و شور بهترتیب با هدایت الکتریکی 2.2 و 8 دسیزیمنس بر متر) به عنوان فاکتور اصلی و پیشتیمار بذر در 4 سطح (شامل محلولهای 250 میلیگرم برلیتر هیومیک اسید [HA]، 4 میلیمولار سولفات روی [Zn]، محلول 250 میلیگرم برلیتر هیومیک اسید+4 میلیمولار سولفات روی [HA+Zn] و عدم پیشتیمار بذر به عنوان شاهد [Co]) به عنوان فاکتور فرعی بودند. بعد از عمل آغشتهسازی بذرها با تیمارهای موردنظر، بذور در خاکها کشت شدند و پس از گذشت شش هفته، کلیه گیاهچهها بهصورت تخریبی برداشت و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک آنها اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که شوری باعث کاهش معنیدار طول و وزن خشک اندامهوایی و ریشه، سطحبرگ، کلروفیل a، b و افزایش مقدار آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز و مقدار پرولین در گیاهچهذرت شد اما پیشتیمار بذور با هیومیک اسید و روی باعث افزایش معنیدار این صفات شد. در بین تیمارهای مورد بررسی، تیمار HA+Zn بیشترین تأثیر را در بهبود شاخصهای رشد گیاهچه ذرت در هر دو خاک شور و غیرشور داشت. بیشترین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز و نیز مقدار پرولین در شرایط تنششوری و استفاده از تیمار [HA+Zn] نسبت به سایر تیمارها مشاهده شد و همچنین تأثیر پیشتیمار بذور با هیومیک اسید نیز بیشتر از تأثیر پیشتیمار بذور با استفاده از سولفات روی بود.
تنش خشکی
فاطمه بهادری؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری
چکیده
به منظور بررسی کشت تاخیری و رژیم آبیاری بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه گلرنگ، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. دو رقم گلرنگ (گلدشت و محلی اصفهان) در یک آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت سه رژیم آبیاری (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در دو مرحلهی گلدهی و پر شدن دانه) و در سه تاریخ کاشت (15 ...
بیشتر
به منظور بررسی کشت تاخیری و رژیم آبیاری بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه گلرنگ، پژوهشی مزرعهای در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. دو رقم گلرنگ (گلدشت و محلی اصفهان) در یک آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت سه رژیم آبیاری (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در دو مرحلهی گلدهی و پر شدن دانه) و در سه تاریخ کاشت (15 آذر، 5 دی و25 دی) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که برهمکنش سهگانه رژیم آبیاری درتاریخ کاشت در رقم بر محتوای کلروفیل a و b، کاروتنوئید، فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، محتوای نسبی آب، دمای سایهانداز، عملکرد زیست توده و عملکرد دانه اثر معنیداری داشت. قطع آبیاری در گلدهی باعث کاهش محتوای کلروفیلa و b، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه ارقام گلرنگ به ترتیب به میزان 25، 15.38، 16.36 و 33.74 درصد نسبت به آبیاری مطلوب شد درحالیکه محتوای کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، پراکسیداز و دمای سایهانداز را به ترتیب به میزان 14.70، 22، 29.31 و 21.75 افزایش داد. تنش آبی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه باعث کاهش به ترتیب 52.32 و 34.54 درصد عملکرد دانه در رقم محلی اصفهان در تاریخ کاشت دوم (5 دی) نسبت به تیمار آبیاری مطلوب شد. به نظر میرسد گیاه با انجام فعالیتهای بیوشیمیایی و آنزیمی در زمان وقوع تنش در مرحله پر شدن دانه قادر به جبران بیشتر کاهش عملکرد نسبت به تنش گلدهی شده است. با توجه به اینکه در تاریخ کاشت دوم (5 دی) افزایش محتوای کلروفیلa و b، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب و دمای سایهانداز و به دنبال آن عملکرد بیشتری نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر مشاهده شد. بنابرین انتخاب تاریخ کاشت بهینه (5 دی) و رقم زودرس گلدشت می تواند نقش مهمی در بهبود عملکرد دانه گلرنگ در شرایط تنش آبی آخر فصل در مناطق نیمه خشک داشته باشد.
تنش شوری
جمال رحیمی درآباد؛ ورهرام رشیدی؛ حسین شهبازی؛ محمد مقدم واحد؛ ابراهیم خلیل وند بهروزیار
چکیده
به منظور مطالعه میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و عملکرد دانه در بوته در ارقام جو تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل 7 رقم جو (افضل، نصرت ، والفجر و کویر به عنوان متحمل و نیمه متحمل؛ یوسف، صحرا و ریحان به عنوان حساس) و فاکتور دوم سطوح مختلف شوری خاک (شاهد، 8 و 12 ...
بیشتر
به منظور مطالعه میزان فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و عملکرد دانه در بوته در ارقام جو تحت شرایط تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول شامل 7 رقم جو (افضل، نصرت ، والفجر و کویر به عنوان متحمل و نیمه متحمل؛ یوسف، صحرا و ریحان به عنوان حساس) و فاکتور دوم سطوح مختلف شوری خاک (شاهد، 8 و 12 دسی زیمنس برمتر) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین ژنوتیپ ها، سطوح تنش شوری و اثر متقابل ژنوتیپ × شوری در صفات اسکوربات پراکسیداز، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و عملکرد دانه در بوته معنی دار بود (P ≤ 0.01). بررسی روند تغییرات فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در سطوح مختلف شوری نشان داد که میزان فعالیت آنها با افزایش سطح شوری به 8 و 12 دسی زیمنس بر متر افزایش معنی داری نشان می دهد (P ≤ 0.05). و این افزایش در ارقام متحمل و نیمه متحمل به تنش شوری بیشتر بود. میزان عملکرد با افزایش سطح شوری به 8 و 12 دسی زیمنس برمتر کاهش معنی داری نشان داد (P ≤ 0.05). و این کاهش در ارقام حساس به تنش شوری بیشتر بود. همبستگی آنزیم اسکوربات پراکسیداز با عملکرد دانه در بوته مثبت و معنی دار بود.بالاترین میزان شاخص تحمل به تنش (STI) را ارقام نصرت و کویر دارا بودند و این ارقام از لحاظ سایر صفات مورد مطالعه نیز در وضعیت بهتری قرار داشتند و می توان آنها را در برنامه های به نژادی جو مورد استفاده قرار داد.
نوشین داریوش کریمی؛ مانی مجدم؛ شهرام لک؛ خوشناز پاینده؛ علیرضا شکوه فر
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی آهن، روی و کاربرد سوپرجاذب در شرایط تنش کم آبی بر عملکرد دانه و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان ذرت، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سالهای زراعی 96-1395 و 97-1396 در مزرعهای واقع در شهرستان شوشتر اجرا شد. عامل اصلی شامل رژیمهای آبیاری با سه سطح (آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی آهن، روی و کاربرد سوپرجاذب در شرایط تنش کم آبی بر عملکرد دانه و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان ذرت، آزمایشی به صورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سالهای زراعی 96-1395 و 97-1396 در مزرعهای واقع در شهرستان شوشتر اجرا شد. عامل اصلی شامل رژیمهای آبیاری با سه سطح (آبیاری پس از تخلیه 30، 40 و 50 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید) که زمان اعمال تنش حدود 60 روز بود، عامل فرعی شامل پلیمرسوپرجاذب با دو سطح (شاهد (عدم مصرف سوپرجاذب) و 200 کیلوگرم در هکتار) و عامل فرعی فرعی شامل محلولپاشی عناصرریزمغذی با چهار سطح (شاهد (آب معمولی)، محلولپاشی آهن، محلولپاشی روی و محلولپاشی آهن و روی) بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد تأثیر رژیم آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بلال، آنزیم کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز معنیدار بود. در شرایط تنش کم آبی عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال و آسکوربات پراکسیداز کاهش یافت اما فعالیت آنزیمهای کاتالاز و سوپراکسیددیسموتاز افزایش یافت. از طرفی برهمکنش رژیم آبیاری و سوپرجاذب بر عملکرد دانه معنیدار شد. بیشترین عملکرد دانه (8530.69 کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار آبیاری پس از تخلیه 40 درصد ظرفیت زراعی و کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب بود. همچنین برهمکنش رژیم آبیاری و محلولپاشی آهن و روی بر عملکرد دانه، سوپراکسیددیسموتاز معنیدار بود. محلولپاشی آهن و روی در شرایط تنش رطوبتی موجب افزایش عملکرد دانه، تعداد دانه در بلال و سوپراکسیددیسموتاز شد. بهطور کلی با توجه به پایداری چندین ساله سوپرجاذب در خاک میتوان بیان نمود که کاربرد 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و محلولپاشی آهن و روی در شرایط رطوبتی تنش ملایم میتواند موجب افزایش عملکرد دانه، اجزای عملکرد ذرت و در کل بهبود 45 درصدی تولید ذرت شود.
عاطفه سادات موسوی؛ معصومه نعیمی؛ عبدالطیف قلیزاده؛ علی راحمی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک و کیتوزان بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد اسانس گیاه دارویی زوفا (.Hyssopus officinalis L) در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس، بهصورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل دور آبیاری در سه سطح 7، 14 و 21 روزه ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر اسید سالیسیلیک و کیتوزان بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد اسانس گیاه دارویی زوفا (.Hyssopus officinalis L) در شرایط تنش کم آبی، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس، بهصورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل دور آبیاری در سه سطح 7، 14 و 21 روزه به عنوان فاکتور اصلی و چهار سطح محلول پاشی شامل عدم مصرف الیسیتور (تیمار شاهد: محلول پاشی با آب خالص)، محلول پاشی اسید سالیسیلیک (300 میلیگرم در لیتر)، محلول پاشی کیتوزان (5 گرم در لیتر) و تلفیق اسید سالیسیلیک و کیتوزان به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تحقیق نشان داد اثر متقابل آبیاری و محلول پاشی بر صفات محتوای نسبی آب برگ، کمبود اشباع آب برگ و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان معنی دار بود. در این پژوهش اعمال تنش کم آبی منجر به افزایش درصد اسانس گردید درحالیکه با کاهش عملکرد اسانس همراه بود و کاربرد الیسیتورها عملکرد اسانس را افزایش داد. نتایج همچنین مشخص کرد کاربرد کیتوزان و اسید سالیسیلیک با هم منجر به افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان تحت تیمار 14 روزه تنش کم آبی گردید. با توجه به نتایج بهدستآمده و تأثیر محلول پاشی این دو الیسیتور بر ویژگیهای بیوشیمیایی و متابولیتی گیاه، مصرف آنها جهت تولید مواد باارزش دارویی ازجمله اسانس و همچنین ایجاد مقاومت به تنش خشکی توصیه میشود.
سودابه رضا بیگی؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری؛ وحید براتی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعهای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلولپاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعهای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلولپاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، 2 و 3 میلیمولار و دو رقم گندم نان (چمران) و ماکارونی (شبرنگ) بود. نتایج نشان داد که اثرات اصلی تنش خشکی پایان فصل، ارقام و سیلیکون بر محتوای کلروفیل a و b، آنزیم پراکسیداز و کاتالاز و عملکرد معنی دار بود. محتوای کلروفیل a و b در شرایط تنش خشکی و مصرف 3 میلیمولار سیلیکون به ترتیب 44 و 41 درصد افزایش نسبت به شرایط عدم مصرف سیلیکون داشتند. همچنین فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در شرایط تنش خشکی و 3 میلیمولار سیلیکون به ترتیب 35 و 52 درصد افزایش را نشان دادند. در شرایط تنش و عدم مصرف سیلیکون کلروفیل a و b به ترتیب 55 و 58 درصد کاهش داشتند. در رقم چمران کاربرد برگی سیلیکون به میزان 3 میلیمولار محتوای کلروفیل a و b و فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز را به ترتیب به میزان 54.9، 37.8، 44.8 و 46.7 درصد افزایش داد که درنهایت منجر به افزایش 19.7 درصد عملکرد دانه نسبت به رقم شبرنگ در شرایط تنش خشکی گردید.
نگین محاویه اسعدی؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری
چکیده
بهینه سازی اندازه مبدا و استفاده مناسب از آن در شرایط تنش آبی نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه ایفا می کند. به منظور تاثیر سطوح مختلف برگ زدایی بر فعالیت رنگیزه های فتوسنتری و آنزیمهای آنتی اکسیدانی در جهت بهبود عملکرد ارقام جو در شرایط تنش، آزمایشی گلخانه ای بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل ...
بیشتر
بهینه سازی اندازه مبدا و استفاده مناسب از آن در شرایط تنش آبی نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه ایفا می کند. به منظور تاثیر سطوح مختلف برگ زدایی بر فعالیت رنگیزه های فتوسنتری و آنزیمهای آنتی اکسیدانی در جهت بهبود عملکرد ارقام جو در شرایط تنش، آزمایشی گلخانه ای بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری مطلوب (شاهد) و قطع آبیاری در ابتدای شیری شدن دانه، چهار رقم جو (زهک، نیمروز، ریحان و خاتم) و سه تیمار برگزدایی شامل بدون حذف برگ، حذف همه برگها بهغیراز برگ پرچم و حذف همه برگها بهغیراز برگ پرچم و ماقبل پرچم بودند. نتایج نشان داد که تنش آبی بر محتوای کلروفیل a و b، کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد دانه اثر معنیداری داشت. در همه سطوح برگزدایی در شرایط تنش آبی محتوای کلروفیل a در رقم ریحان بیشتر از سایر ارقام بود. همچنین تنش خشکی و برگزدایی باعث کاهش 87.71 درصدی میزان کاروتنوئید در رقم زهک شد. حذف همه برگها بهغیراز برگ پرچم و ماقبل پرچم باعث افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز به میزان 98.76 درصد در رقم ریحان در شرایط تنش آبی شد. از طرفی در شرایط تنش آبی حذف همه برگ ها به غیر از برگ پرچم منجر به افزایش فعالیت آنزیم پر اکسیداز در همه ارقام به غیر از رقم نیمروز شد. به نظر می رسد اعمال تیمار برگ زدایی با افزایش محتوای کلروفیل a و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی بویژه پراکسیداز باعث افزایش مقاومت گیاه به تنش آبی در برخی ارقام جو نظیر ریحان شده است به گونه ای که حذف همه برگها به غیر از برگ پرچم باعث افزایش معنی دار شاخص برداشت و عملکرد رقم ریحان نسبت به سایر ارقام در شرایط تنش خشکی شده است.
حوریه نجفی؛ سعید نواب پور؛ خلیل زینلی نژاد
چکیده
جیوه به عنوان یک عنصر فلزی سنگین، در آلودگی محیط و ایجاد سمیت و تنش در موجودات زنده نقش دارد. جیوه با تجمع در خاک و جذب به وسیله گیاه به زنجیره غذایی وارد میشود و مسمومیتهایی را در گیاهان و افراد تغذیه کننده بوجود میآورد. بر این اساس آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت کشت هیدروپونیک انجام شد. تیمارهای ...
بیشتر
جیوه به عنوان یک عنصر فلزی سنگین، در آلودگی محیط و ایجاد سمیت و تنش در موجودات زنده نقش دارد. جیوه با تجمع در خاک و جذب به وسیله گیاه به زنجیره غذایی وارد میشود و مسمومیتهایی را در گیاهان و افراد تغذیه کننده بوجود میآورد. بر این اساس آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت کشت هیدروپونیک انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کلرید جیوه با غلظتهای (صفر به عنوان شاهد، 5 ، 10 و 15 میکرومولار) به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپهای گندم نان (مروارید، گنبد و لاین N9108) به عنوان فاکتور فرعی بود. نتایج نشان داد در ژنوتیپهای مروارید و N9108 با تیمار کلرید جیوه میزان بیان ژن کاتالاز و متالوتیونین افزایش یافت و بیشترین میزان بیان این ژنها تحت تیمار 15 میکرومولار کلرید جیوه (به ترتیب 9.2 و 2.7 برابر نسبت به شاهد) بود. با افزایش غلظت کلرید جیوه کاهش معنیداری در میزان کلروفیل ژنوتیپهای مختلف مشاهده شد. به علاوه کلرید جیوه به طور معنیداری میزان شاخص اکسیداسیون سلولی را در گیاهچههای تیمار شده در مقایسه با شاهد افزایش داد. میتوان نتیجه گرفت رقم مروارید و لاین امید بخش N9108 تحت تنش کلرید جیوه، واکنش بهتری نسبت به رقم گنبد از خود نشان دادند.
شیلان داودی؛ یهرام میرشکاری؛ تورج میر محمودی؛ فرهاد فرح وش؛ سامان یزدان ستا
چکیده
بهمنظور بررسی اثرپرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید و اسید آسکوربیک بر فعالیت آنتی اکسیدانتها، اجزای عملکرد دانه و روغن در آفتابگردان، آزمایشی در طی سالهای زراعی 95-1394 بهصورت طرح اسپیلت پلات فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول آبیاری در دو سطح (نرمال و تنش کمآبی) در کرت های اصلی و ترکیب فاکتوریل سطوح اسید آسکوربیک (شاهد، 50 ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرپرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید و اسید آسکوربیک بر فعالیت آنتی اکسیدانتها، اجزای عملکرد دانه و روغن در آفتابگردان، آزمایشی در طی سالهای زراعی 95-1394 بهصورت طرح اسپیلت پلات فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول آبیاری در دو سطح (نرمال و تنش کمآبی) در کرت های اصلی و ترکیب فاکتوریل سطوح اسید آسکوربیک (شاهد، 50 و 100 ppm) و سطوح اسید سالیسیلیک (شاهد، 100 و 200 ppm) در کرتهای فرعی قرار گرفت. نتایج مقایسات میانگین نشان داد تنش کمآبی مقدار فعالیت پرولین، کاتالاز، سوپراکسید دسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز، دی تیروزین و مالون دی آلدهید را به ترتیب 9.75، 19.18، 36.83، 14.36، 23.97، 17.51 و 25.10 درصد افزایش و مقدار عملکرد دانه و درصد روغن را 26.51 و 24.48 درصد کاهش داد. پرایمینگ با اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک هم به صورت جداگانه و هم به صورت تلفیقی بر مقدار فعالیت آنزیمهای پرولین، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و دی تیروزین در مقایسه با تیمار شاهد افزودند و از مقدار مالون دی آلدهید کاستند. در این بررسی بالاترین عملکرد دانه (2.72 تن در هکتار) و درصد روغن (52.09 درصد) در ترکیب سطوح 200ppm اسید سالیسیلیک و 100ppm اسید اسکوربیک دیده شد، همچنین سطح 200ppm اسید سالیسیلیک و 100ppm اسید اسکوربیک مقدار فعالیت آنزیمهای پرولین، کاتالاز، سوپراکسید دسموتاز و گلوتاتیون پراکسیداز، دی تیروزین، عملکرد دانه و درصد روغن را به ترتیب 9.21، 50.35، 54.25، 49.18، 48.24، 36.68 و 39.31 درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزودند؛ بنابراین پرایمینگ بذر با اسید سالیسیلیک و اسید اسکوربیک میتواند تکنیک مناسبی جهت افزایش خصوصیات کمی و کیفی و بهبود مقاومت به تنش کمآبی در آفتابگردان باشد.
سیدمحمدجواد بحرالعلومی؛ محمود رائینی سرجاز؛ همت اله پیردشتی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تنش خشکی بر فعالیت آنتیاکسیدانهای آنزیمی گیاه سویا (رقم ساری)، در سال 1391 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. در این پژوهش اثر چهار تیمار آبی در یک آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار بررسی شد. گیاهان پس از مرحلهی چهار برگی به تصادف به چهار سطح آبی 100 (شاهد، W0)، 60 (تنش ملایم، ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تنش خشکی بر فعالیت آنتیاکسیدانهای آنزیمی گیاه سویا (رقم ساری)، در سال 1391 در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. در این پژوهش اثر چهار تیمار آبی در یک آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی با شش تکرار بررسی شد. گیاهان پس از مرحلهی چهار برگی به تصادف به چهار سطح آبی 100 (شاهد، W0)، 60 (تنش ملایم، W1)، 40 (تنش میانه، W2) و 20 (تنش شدید، W3) درصد آب قابل دسترس (AW) اختصاص یافتند. در ابتدا همه تیمارها تا 100 درصد آب دسترس آبیاری شدند و آبیاریهای بعدی پس از رسیدن رطوبت خاک به درصد تعریفشده برای هر تیمار انجام میشد. در مرحلههای زایشی R4 و R5 (45 روز پس آغاز تنش) اقدام به نمونهبرداری برای سنجش آنزیمها و نیتروژن برگ شد. یافتهها نشان داد که فعالیت آنزیم کاتالاز تا 60 درصد آب قابل دسترس، نسبت به شاهد 65 درصد افزایش داشت، آنگاه با افزایش شدت تنش فعالیت آن کاهش یافت. همچنین فعالیت آنزیم پراکسیداز، مقدار مالوندیآلدئید (MDA) و نیتروژن کل برگ نیز با کاهش آب خاک، تا سطح 20 درصد آب قابل دسترس نسبت به شاهد به ترتیب 43، 22 و 26 درصد افزایش یافت. با کاهش 20 درصدی آب قابل دسترس، مقدار پروتئین محلول برگ نسبت به شاهد 12 درصد کاهش نشان داد و تفاوت معنیداری میان تیمارهای W2 و W3 و شاهد دیده شد. نتایج گویای آن است که در تنش خشکی ملایم فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی افزایش یافت و پیامد آن، کاهش آسیب گونههای فعال اکسیژن (ROS) بود که خود باعث نقش حفاظتی بسیار موثری در مراحل فتوسنتزی گیاه میگردد. نتیجه این سازوکار فیزیولوژیک بهبود عملکرد دانه در بوته در بازه تخلیه رطوبتی فوق بود.
بصیر عطاردی؛ امیر فتوت؛ رضا خراسانی؛ پیمان کشاورز
چکیده
بر اساس برخی گزارشات، متوسط کادمیم در برخی خاکها و محصولات زراعی ایران از مقادیری که توسط سازمان خوار و بار کشاورزی و سازمان بهداشت جهانی به عنوان سطح مجاز معرفی شده، بیشتر میباشد. در دهههای اخیر، به منظور کاهش اثرات مخرب کادمیم در گیاهان استفاده از عناصری نظیر سلنیم که خاصیت آنتاگونیستی با کادمیم دارند مورد توجه قرار گرفتهاند. ...
بیشتر
بر اساس برخی گزارشات، متوسط کادمیم در برخی خاکها و محصولات زراعی ایران از مقادیری که توسط سازمان خوار و بار کشاورزی و سازمان بهداشت جهانی به عنوان سطح مجاز معرفی شده، بیشتر میباشد. در دهههای اخیر، به منظور کاهش اثرات مخرب کادمیم در گیاهان استفاده از عناصری نظیر سلنیم که خاصیت آنتاگونیستی با کادمیم دارند مورد توجه قرار گرفتهاند. پژوهش حاضر با هدف بررسی پاسخ گیاه گندم (رقم فلات) به مصرف سلنیم در شرایط تنش کادمیم انجام شد. به این منظور، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار و در شرایط گلدانی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل چهار سطح سلنیم (0، 5/0، 1 و 4 میلیگرم بر کیلوگرم) و سه سطح کادمیم (0، 5 و 15 میلیگرم بر کیلوگرم) بود. صفات مورد بررسی شامل غلظت کلروفیل a، b، کاروتنوئید، پرولین، فعالیت آنزیم کاتالاز و وزن خشک ساقه بود. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کادمیم در خاک، محتوی رنگدانههای فتوسنتزی و فعالیت آنزیمی گندم کاهش ولی میزان پرولین افزایش یافت. در مقابل، گیاهانی که در معرض تنش کادمیم قرار داشتند و همزمان غلظتهای کمی از سلنیم نیز دریافت کردند در مقایسه با گیاهان مشابه که سلنیم دریافت نکردند محتوی کلروفیل b و فعالیت آنزیمی بیشتری داشتند. با این وجود، سلنیم تاثیر مثبتی بر غلظت کاروتنوئید، کلروفیل a و وزن خشک ساقه گندم نداشت. ضمناً غلظتهای زیاد سلنیم نه تنها تاثیر سودمندی بر صفات مورد بررسی نداشت بلکه باعث کاهش غلظت رنگدانههای فتوسنتزی، فعالیت آنزیمی و وزن خشک ساقه گردید. در مجموع میتوان نتیجهگیری کرد که در شرایط تنش کادمیم، مصرف غلظتهای مناسبی از سلنیم باعث بهبود برخی پارامترهای فیزیولوژیکی گندم میگردد.
صدیقه فابریکی اورنگ؛ ثریا مهرآباد پوربناب
چکیده
آگاهی از تنوع ژنتیکی موجود در ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی یک گونه گیاهی، در بهکارگیری آنها در برنامه-های اصلاحی از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه بخش قابلتوجهی از اراضی زیر کشت گندم در ایران در مناطق خشک قرارگرفته و اینکه گونه های گیاهی با راهبردهای مختلفی ازجمله تغییر در آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خود را ...
بیشتر
آگاهی از تنوع ژنتیکی موجود در ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی یک گونه گیاهی، در بهکارگیری آنها در برنامه-های اصلاحی از اهمیت زیادی برخوردار است. با توجه به اینکه بخش قابلتوجهی از اراضی زیر کشت گندم در ایران در مناطق خشک قرارگرفته و اینکه گونه های گیاهی با راهبردهای مختلفی ازجمله تغییر در آنزیمهای آنتی اکسیدانی، خود را با تنشهای محیطی وفق میدهند، لذا مطالعه هرچه بیشتر در رابطه با شناسایی گونه های مقاوم و نیز شناخت نوع سازوکار تحملی آنها امری ضروری است. ازاینرو و بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان در پنج گونه اجدادی و تکاملیافته گندم از جنس Aegilops و Triticum، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سه سطح آبیاری نرمال (100 درصد ظرفیت زراعی)، تنش متوسط (50 درصد ظرفیت زراعی) و تنش شدید (25 درصد ظرفیت زراعی) اجرا گردید. با مقایسه میانگین داده ها بیشترین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز طی تنش شدید به ترتیب با میزان افزایش 80، 34، 84 و 29 درصدی نسبت به عدم تنش مشاهده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که گونه های T. aestivum و T. urartu ازنظر فعالیت SOD، گونه Aegiliops tauschii ازنظر CAT، گونه T. durum ازنظر APX و گونه Ae. speltoides ازنظر GPX به دلیل بیشترین افزایش فعالیت آنزیمهای ذکرشده در هر دو تنش متوسط و شدید جزء گونه های کاندید برای اصلاح به تحمل خشکی با مکانیسم آنتیاکسیدانی مربوطه محسوب میشوند. مقدار کلروفیل کل در شرایط تنش متوسط و شدید به ترتیب کاهش 11.5 و 66 درصدی داشت، بااینوجود در دو گونه Aegiliops speltoides و T. durum کمترین میزان کاهش نسبت به شرایط نرمال مشاهده شد. میزان کارتنوئید با افزایش شدت خشکی کاهش یافت، اما این کاهش در گونه T. durum رخ نداده بلکه با شدت تنش بر میزان کارتنوئید که یک آنتیاکسیدان غیرآنزیمی نیز محسوب میشود افزوده شد.
نفیسه مهدی نژاد؛ حدیث موسوی؛ براتعلی فاخری؛ فروزان حیدری
چکیده
به منظور بررسی اثر نانو کلات آهن، سنتز شیمیایی و سنتز سبز نانو ذرات نقره بر فعالیت آنزیمی، پروتئین کل و درصد پارتنولید گیاه بابونه کبیر تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارها شامل فاکتور اول یعنی تنش کمآبی در دو سطح (عدم تنش و تنش ملایم ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر نانو کلات آهن، سنتز شیمیایی و سنتز سبز نانو ذرات نقره بر فعالیت آنزیمی، پروتئین کل و درصد پارتنولید گیاه بابونه کبیر تحت تنش خشکی آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. تیمارها شامل فاکتور اول یعنی تنش کمآبی در دو سطح (عدم تنش و تنش ملایم یعنی پنجاهدرصد ظرفیت زراعی) و فاکتور دوم شامل محلولپاشی نانو ذرات در سه سطح نانو کلات آهن با نسبت دو در هزار میلیلیتر، نانو ذرات نقره سنتز شیمیایی و سنتز سبز با غلظت 30 پی پی ام و یک سطح محلولپاشی با آب مقطر به عنوان شاهد بود. جهت بررسی فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پلی فنول اکسیداز، پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز و پروتئین کل بعد از اعمال آخرین محلولپاشی، نمونهبرداری از برگهای کاملا جوان و گسترده انجام و موردسنجش قرار گرفت. برای اندازه گیری درصد پارتنولید عصاره گیاه از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC)استفاده شد. نتایج نشان داد که تغذیه برگی نانو ذرات و تنش کمآبی منجر به افزایش فعالیت آنزیمهای اکسیدانی، پروتئین کل و درصد پارتنولید در مقایسه با تیمار شاهد گردید.میتوان اظهار داشت محلول پاشی نانو نقره سنتز شیمیایی تحت تنش کمآبی باعث افزایش آنزیمهای اکسیدانی کاتالاز و پراکسیداز (به ترتیب 3.4266 و 0.28730 واحد در گرم وزن تر در دقیقه) و نانو کلات آهن در شرایط تنش کمآبی باعث افزایش آنزیم گایاکول پراکسیداز و آنزیم پلی فنل اکسیداز (به ترتیب 0.5452 و 1.2373 واحد در گرم وزن تر در دقیقه) شده است. همچنین میزان پروتئین کل با محلول پاشی نانو نقره سنتز شیمیایی و نانو کلات آهن بدون اعمال تنش کمآبی و عملکرد اقتصادی گیاه بابونه کبیر (مقدار پارتنولید) با محلولپاشی نانو نقره سبز تحت تنش کمآبی افزایش یافته است. بهطورکلی میتوان بیان کرد که گیاه دارویی بابونه کبیر با دارا بودن سیستم آنزیمی قدرتمند و تولید آنزیمهای اکسیداتیو در سطوح بالا، میتواند رادیکالهای آزاد را از بین برده و شرایط ادامه حیات را در شرایط تنش رطوبتی فراهم کند.
بتول صابرتنها؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ زهره علیزاده
چکیده
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و نانو ذرات نقره بر صفات فیزیولوژی در گیاه زعفران انجام شد. آزمایش در دو سطح کمآبی و نرمال بر روی 10 اکوتیپ زعفران در سه سطح شاهد (آب مقطر)، 55و 110 پی پی ام نانو ذرات نقره پیاده شد. این بررسی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ...
بیشتر
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر تنش کمآبی و نانو ذرات نقره بر صفات فیزیولوژی در گیاه زعفران انجام شد. آزمایش در دو سطح کمآبی و نرمال بر روی 10 اکوتیپ زعفران در سه سطح شاهد (آب مقطر)، 55و 110 پی پی ام نانو ذرات نقره پیاده شد. این بررسی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند و پژوهشکده زیستفناوری دانشگاه زابل انجام شد. بعد از تهیه نمونه های برگی از تمامی تیمارها، عصاره آنزیمی برای اندازه گیری میزان آنزیمها، کلروفیل a و b، کارتنوئید و پروتئین تهیه شد. داده ها با نسخه 9.2 نرمافزارSAS مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. اثرات اصلی تیمارهای اکوتیپ، نانوذره نقره، تنش خشکی و اثرات متقابل آنها برای آنزیمهای کاتالاز، پلی فنل اکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز، کلروفیل b وکارتنوئید در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. بیشترین مقدار کلروفیل b، کارتنوئید و فنیل آلانین آمونیالیاز تحت تنش خشکی در غلظت 55 پیپیام نانوذره نقره نسبت به شاهد و سطح 110 پی پی ام مشاهده شد که میتوان استدلال کرد نانو ذرات به دلیل خاصیت آبدوستی و آنتی باکتریال توانسته عملکرد بالایی داشته باشد. بیشترین مقدار کلروفیل a، کاتالاز، پلی فنل اکسیداز و گایاکول پراکسیداز تحت تنش خشکی در تیمار آب مقطر (شاهد) مشاهده شد که میتوان استدلال کرد نانو نقره در این صفات سمیت ایجاد کرده و باعث کاهش عملکرد در سطوح نانو نقره نسبت به شاهد شده است. درنتیجه اکوتیپهای قاین و آرین شهر در شرایط تنش خشکی تحت نانو ذرات نقره با غلظت 55 پی پی ام بیشترین عملکرد داشتند.
شمس الدین اسکندرنژاد؛ منوچهر قلی پور؛ حسن مکاریان
چکیده
مقدمه و هدف کمبود آب یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی است که اثرات زیانباری بر رشد و عملکرد گیاهان زراعی از جمله ماش به جای میگذارد. قسمتی از این اثر مربوط به افزایش بیش از حد تولید گونههای فعال اکسیژن (ROS) شامل OH·، O2·-، و H2O2میباشد. گیاهان با استفاده از آنزیمهای آنتیاکسیدانی همچون سوپراکسید دیسموتاز، گایاکول ...
بیشتر
مقدمه و هدف کمبود آب یکی از مهمترین تنشهای غیرزیستی است که اثرات زیانباری بر رشد و عملکرد گیاهان زراعی از جمله ماش به جای میگذارد. قسمتی از این اثر مربوط به افزایش بیش از حد تولید گونههای فعال اکسیژن (ROS) شامل OH·، O2·-، و H2O2میباشد. گیاهان با استفاده از آنزیمهای آنتیاکسیدانی همچون سوپراکسید دیسموتاز، گایاکول پراکسیداز و کاتالاز، این ROSها را خنثی میکنند. هدف از این آزمایش، مطالعه حساسیت برخی از صفات ماش به کمآبیاری و یافتن پاسخ این سؤال بود که آیا فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان سوپراکسید دیسموتاز، گایاکول پراکسیداز و کاتالاز در شدتهای مختلف کمبود آب مشابه است یا خیر. مواد و روش ها با استفاده از گلدانهای با گنجایش 5 کیلوگرم، یک آزمایش اجرا شد و در هر گلدان پنج عدد بذر کشت گردید. گلدانها در شرایط هوای آزاد مزرعه قرار داده شدند تا امکان تعمیم نتایج به نتایج مزرعه بیشتر گردد. بعد از مرحله چهار برگی، دو گیاهچه حذف گردیدند و سه گیاهچه در گلدان رویانده شدند. سطوح تیمار شامل شاهد، کمبود ضعیف آب }آبیاری در 65% ظرفیت زراعی (FC)}، متوسط (آبیاری در 50% FC) و شدید (آبیاری در 35% FC) بود که بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار قرار داده شدند. در مرحله رسیدگی، برخی صفات شامل عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع گیاه، تعداد بذر در غلاف، تعداد غلاف در گیاه، عملکرد دانه و طول غلاف اندازهگیری شد. شاخص حساسیت این صفات به کمآبیاری با استفاده از توابع مناسب برآورد گردید و برای آزمون اینکه آیا آنها از لحاظ میزان پاسخ به کمآبیاری تفاوت دارند یا خیر، مورد استفاده قرار گرفت. برای اندازهگیری فعالیت سه آنزیم آنتیاکسیدان، اقدام به تهیه نمونه گیاهی در زمان گلدهی شد. سپس بر اساس متد ارایه شده در گزارش هاویر و مکهیل (Havir and McHale, 1987)، وانروسان و همکاران (Van Rossun et al., 1997) و کاوالکانتی و همکاران (Cavalcanti et al., 2004)، به ترتیب فعالیت آنزیم کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز وگایاکول پراکسیداز اندازهگیری شد. یافته ها نتایج نشان داد که کیه صفات مورد بررسی به طور معنی داری تحت تأثیر کمبود آب قرار گرفتند. با افزایش شدت کمبود آب، یک کاهش با شیب کم در طول غلاف به دست آمد. ارتفاع گیاهان روئیده در شرایط کمبود ضعیف آب از لحاظ آماری مشابه ارتفاع گیاهان روئیده در شرایط بدون کمبود آب (شاهد) بود. ولی برای گیاهان تیمار شده با کمبود متوسط و شدید آب، مقدار آن کاهش شدیدی داشت. آستانه حساسیت تعداد بذر در غلاف نسبتاً بالا بود؛ چون در ظرفیت زراعی 50% و بالاتر، مقدار آن برابر با شاهد بود. شاخص حساسیت این صفت و صفت تعداد غلاف در گیاه به ترتیب 0.050182 و 0.038788 بدست آمد. با توجه به خطای استاندارد این شاخصها، تفاوت بین تعداد بذر در غلاف و تعداد غلاف در گیاه از لحاظ میزان پاسخ به کمبود آب معنیدار نبود. میزان عملکرد بیولوژیکی (کاه + دانه) و عملکرد دانه در شرایط کمبود ضعیف آب در مقایسه با شاهد تغییری نداشت ولی با افزایش کمبود آب، مقدار آنها به طور منفی تحت تأثیر قرار گرفت. در شرایط کمبود شدید آب، درصد کاهش عملکرد دانه بالاتر از عملکرد بیولوژیکی بود. شاخص حساسیت آنها به ترتیب 0.1207270 و 0.031512 شد. تجمع وزن دانه متکی به فتوسنتز جاری و کربوهیدراتهای غیرساختاری ذخیره شده در اندامهای زایشی مانند ساقه در زمان قبل از گلدهی میباشد. در این خصوص، فعالیت آنزیمهای هیدرولیتیک مانند آلفا آمیلاز بسیار مهم هست. کاهش بیشتر عملکرد دانه در مقایسه با عملکرد بیولوژیکی این نکته را گوشزد میکند که ممکن است فعالیت این آنزیمها نیز به طور منفی تحت تأثیر قرار گرفته باشد. در شرایط کمبود ضعیف و متوسط آب در مقایسه با شاهد، هیچ تغییری در فعالیت آنزیم کاتالاز ایجاد نشد. ولی در شرایط کمبود شدید آب، فعالیت آن افزایش قابل ملاحظهای (سه برابر) داشت. فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در شرایط شاهد و کمبود ضعیف آب ثابت ماند؛ ولی در شرایط کمبود متوسط، فعالیت آن دوبرابر گردید. فعالیت گایاکول پراکسیداز واکنشی به کمبود ضعیف آب نشان نداد؛ ولی با افزایش شدت کمبود، روند افزایشی داشت. نتیجه گیری عملکرد دانه و ارتفاع گیاه حساسترین صفت به کمبود آب بودند. تعداد بذر در غلاف، تعداد غلاف در گیاه و عملکرد بیولوژیکی با حساسیت مشابه از لحاظ آماری، در رده دوم قرار گرفتند. طول غلاف مقاومترین صفت بود چون کمترین حساسیت به کمآبیاری را نشان داد. افزایش در فعالیت سوپراکسید دیسموتاز در کمبود متوسط آب مشاهده شد. برای کاتالاز، این حالت فقط در کمبود شدید آب وجود داشت. فعالیت گایاکول پراکسیداز در شرایط شاهد و کمبود ضعیف آب یکسان بود. ولی با افزایش شدت کمبود آب، فعالیت آن به طور متناسب افزایش یافت.
سید عبدالرضا کاظمینی؛ مژگان علی نیا؛ احسان شاکری
چکیده
مقدمه تنش شوری یکی از مهمترین تنشهای غیر زنده در مناطق خشک و نیمه خشک جهان محسوب میشود (Pandolfi et al., 2012). گزارش شده است تنش شوری با کاهش وزن خشک و غلظت پتاسیم موجود در بافت های گیاهی میتواند رشد و عملکرد محصولات زراعی مختلف را کاهش دهد (Pandolfi et al., 2012). به ...
بیشتر
مقدمه تنش شوری یکی از مهمترین تنشهای غیر زنده در مناطق خشک و نیمه خشک جهان محسوب میشود (Pandolfi et al., 2012). گزارش شده است تنش شوری با کاهش وزن خشک و غلظت پتاسیم موجود در بافت های گیاهی میتواند رشد و عملکرد محصولات زراعی مختلف را کاهش دهد (Pandolfi et al., 2012). به طور کلی تنش شوری باعث تغییرات عمده ای در متابولیسم گیاه همانند سمیت یونی، تنش اسمزی و تولید گونه های فعال اکسیژن نظیر پراکسید هیدروژن، رادیکالهای سوپراکسید و رادیکالهای هیدروکسیل اشاره نمود. در مواجهه با تنش شوری آنتی اکسیدانت هایی به عنوان رفتگر یا عامل محدود کننده تولید گونه های فعال اکسیژن عمل میکنند ) (Apel et al., 2004. ارزن پادزهری از گراس های با تولید و ارزش تغذیهای بالایی است و به طور میانگین میتواند سالیانه 180-150 تن علوفه در هکتار با میانگین پروتئین 18-15 درصد تولید کند (Sarwar et al., 2006). برخی مطالعات نشان دادهاند کاهش فتوسنتز در مواجهه با تنش شوری از اثرات اصلی تنش شوری محسوب شده که نتیجه آن کاهش ماده خشک تولیدی گیاه خواهد بود (Netondo et al., 2004). گراتان و همکاران (Grattan et al., 1999) بیان نمودند کاربرد نیتروژن در شرایط تنش رشد و عملکرد محصولات مختلف را بهبود بخشید. برخی محققین نیز نشان دادند کاربرد کود نیتروژن توانست اثر منفی تنش شوری در گیاهانی نظیر ذرت (Alipour et al., 2011) و سورگوم (Esmaili et al., 2008) را کاهش دهد. در بسیاری از این پژوهشها نشان داده شد کاربرد مناسب کود نیتروژن در شرایط تنش شوری علاوه بر بهبود رشد گیاه توانست تحمل به تنش شوری را نیز افزایش دهد. به عبارت دیگر، تنش شوری در سطوح پایین کاربرد کود نیتروژن اثرات منفی بارزتری بر کاهش وزن تر و خشک بوته در مقایسه با سطوح بالای آن داشت (Grattan et al., 1999). این مطالعه با هدف تعیین مقدار مناسب کود نیتروژن مصرفی در خاکهای شور انجام شد. همچنین در این پژوهش برهمکنش تنش شوری و کود نیتروژن بر رشد و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانتی ارزن پادزهری بررسی شد. مواد و روشها این آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در تابستان سال 1393 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل شوری آب آبیاری (شاهد آب شهر (4.0)، 9 و 18 دسیزیمنس بر متر) و مقادیر (صفر، 10، 20 و 30 میلیگرم در کیلوگرم خاک) نیتروژن بود. ویژگیهای ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن تر ریشه و اندام هوایی و وزن خشک ریشه و اندام هوایی در مرحله ظهور گل آذین و همچنین میزان فعالیت آنزیمهای کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز، غلظت پرولین و نسبت سدیم به پتاسیم در برگ و ریشه اندازهگیری شدند. تجزیه و تحلیل دادهها توسط نرمافزار آماری SAS9.1 و مقایسه میانگینها نیز به روش حداقل تفاوت معنی دار (LSD) در سطح احتمال 5% انجام گرفت. یافته ها نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر نیتروژن، شوری و اثر متقابل دو عامل بر کلیه ویژگیهای رشدی (به استثنای وزن تر و خشک برگ و تعداد برگ) معنیدار بود. تنش شوری باعث کاهش معنیدار وزن تر ساقه، وزن تر برگ، وزن تر ریشه، ارتفاع بوته، سطح برگ و نسبت وزن خشک ریشه به وزن خشک ساقه شد. با افزایش نیتروژن و اعمال تنش شوری در مقایسه با تیمار شاهد، فعالیت آنزیمهای پراکسیداز، سوپراکسیددیسموتاز، کاتالاز و پرولین در تیمار 30 میلیگرم نیتروژن و شوری 18 دسیزیمنس بر متر به ترتیب به میزان 78.13، 17.6، 44.7 و 26 برابر افزایش یافت. با کاربرد کود نیتروژن نسبت سدیم به پتاسیم ریشه و ساقه به طور معنیدای کاهش یافت. به طور کلی کاربرد 20 میلیگرم کود نیتروژن توانست اثرات منفی تنش شوری را کاهش دهد ولی کاربرد 30 میلی گرم نیتروژن باعث کاهش معنی دار کلیه صفات مورد بررسی تحت تنش شوری شد. همچنین نتایج نشان داد تنش شوری باعث کاهش غلظت پتاسیم و افزایش غلظت سدیم در بافتهای گیاهی شد که نتیجه آن کاهش وزن تر برگ، ریشه و ساقه و همچنین ارتفاع بوته، سطح برگ و نسبت وزن خشک ریشه به ساقه بود. نتیجه گیری به طور کلی، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد در سطوح بالای تنش شوری، کاربرد کود نیتروژن به میزان بیشتر از 20 میلیگرم بر کیلوگرم خاک باعث تشدید اثرات منفی تنش شوری و ایجاد تنش اسمزی شد که نتیجه آن میتواند کاهش جذب عناصر غذایی و آب و رشد گیاه باشد. به عبارت دیگر، در سطوح شوری پایین، کمبود مواد مغذی مورد نیاز گیاه میتواند مهمترین عامل محدود کننده رشد گیاه باشد.