سمیه میری؛ حسین صبوری؛ علی اکبر عبادی؛ جواد سجادی
چکیده
برنج منبع غذایی اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان بوده و نقش مهمی در تغذیه این جمعیت دارد. از آنجاییکه برنج بهصورت دانه کامل مصرف میشود کیفیت آن اهمیت ویژهای دارد. در راستای بررسی کیفیت فیزیکی و شیمیایی دانه برنج، در سال زراعی 95-1394، 90 ژنوتیپ برنج در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس کاشته ...
بیشتر
برنج منبع غذایی اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان بوده و نقش مهمی در تغذیه این جمعیت دارد. از آنجاییکه برنج بهصورت دانه کامل مصرف میشود کیفیت آن اهمیت ویژهای دارد. در راستای بررسی کیفیت فیزیکی و شیمیایی دانه برنج، در سال زراعی 95-1394، 90 ژنوتیپ برنج در قالب طرح لاتیس در شرایط نرمال و تنش خشکی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس کاشته شدند. دراین تحقیق صفات طول دانه، عرض دانه، محیط دانه، مساحت دانه، قطر معادل، خروج از مرکز، میزان آمیلوز، درصد پروتئین و درجه حرارت ژلاتینه شدن اندازهگیری شدند. نتایج سودمندی نشانگر-های ریزماهواره بیانگر وجود 54 آلل چند شکل و همچنین به طور میانگین 4.9 آلل برای هر نشانگر بود که بیشترین تعداد آنها مربوط به نشانگرهای RM333 وRM589 با 7 آلل بود. تجزیه به مختصات اصلی نشانگرهای SSR نشان داد که 10 مولفه اول توانستند 55.58 درصد از تغییرات را توجیه نمایند. تعیین الگوی باندی ژنوتیپهای مورد مطالعه نشان داد که در شرایط نرمال برای صفات کیفی، ژنوتیپهای 216L،IR59673-93-2-3 و AZUCENA.BALA.225 دارای بیشترین میزان آمیلوز (به ترتیب با 25.8، 25.2 و 24.5) درصد بودند. نتایج حاصل از بررسی تجزیه ارتباط بین صفات اندازه-گیری شده با نشانگرهای به کار رفته در این آزمایش نشان داد از میان 104 آلل موثر بر صفات مورد ارزیابی، درجه حرارت ژلاتینه شدن در شرایط نرمال تحت تأثیر سه آلل میباشد و صفات مقدار آمیلوز و میزان پروتئین هر دو تحت تأثیر دو آلل میباشد. آلل RM587-B کنترل کننده دو صفت درجه حرارت ژلاتینه شدن و میزان پروتئین در شرایط نرمال میباشد و معنی دار میباشد. در میان صفتهای مرتبط با کیفیت دانه برنج در شرایط نرمال آلل RM587-B در کنترل صفات درجه حرارت ژلاتینه شدن و میزان پروتئین موثر بود. با توجه به نتایج بدست آمده از این ارزیابی می-توان از این صفات در برنامههای بهنژادی استفاده کرد.
سجاد نصیری خلیل الهی؛ شهریار ساسانی؛ غلامحسین احمدی؛ ماشاءاله دانشور
چکیده
در این آزمایش، اثر تنش خشکی پایان فصل بر عملکرد و اجزای عملکرد 20 ژنوتیپ گندم نان شامل ارقام و لاینهای پیشرفته در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب (مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار و دو محیط (بدون تنش و تنش خشکی آخر فصل) طی سال زراعی 91-1390 بررسی شد. تجزیه واریانس ...
بیشتر
در این آزمایش، اثر تنش خشکی پایان فصل بر عملکرد و اجزای عملکرد 20 ژنوتیپ گندم نان شامل ارقام و لاینهای پیشرفته در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد غرب (مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی، در سه تکرار و دو محیط (بدون تنش و تنش خشکی آخر فصل) طی سال زراعی 91-1390 بررسی شد. تجزیه واریانس ساده نشان داد که بین ژنوتیپها از لحاظ هیچیک از صفات مورد بررسی در هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی آخر فصل اختلاف معنیداری وجود نداشت. بر اساس تجزیه واریانس مرکب، تفاوت ژنوتیپها به استثنای تعداد دانه در سنبله، طول پدانکل، طول پنالتیمیت (دومین میانگره از بالای ساقه) و روز تا رسیدن فیزیولوژیک، از لحاظ سایر صفات معنیدار نبود. اثر تنش خشکی آخر فصل بر تمام صفات مورد مطالعه بجز عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در سنبله و طول پدانکل بسیار معنیدار بود. تنش خشکی میانگین تمام صفات مطالعه شده بجز طول پدانکل را کاهش داد. بیشترین اثر تنش خشکی، بر میزان عملکرد دانه بود که موجب کاهش 36/55 درصدی آن نسبت به شرایط بدون تنش شد. میانگین عملکرد دانه ژنوتیپها در شرایط بدون تنش 8955 کیلوگرم و در شرایط تنش ۳۹۹۷ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با استفاده از روش رتبهبندی، ژنوتیپهای 13، 20، 8، 9، 5 و 6 بهعنوان متحملترین ژنوتیپها شناخته شدند. این ژنوتیپها بر اساس دیاگرام بایپلات نیز به عنوان برترین ژنوتیپها تحت هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی آخر فصل شناسایی شدند. میتوان از این ژنوتیپها در برنامههای بهنژادی جهت ایجاد ارقام متحمل به خشکی گندم نان استفاده کرد.
عباس سلیمانی فرد؛ رحیم ناصری
چکیده
به منظور بررسی روابط موجود بین صفات آگروفیزیولوژیک با عملکرد دانه در گندم نان، تعداد 14 ژنوتیپ تحت شرایط دیم در مزرعه دانشگاه پیام نور مرکز ایلام در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپهای مورد مطالعه به غیر از طول پدانکل و شاخص برداشت، از نظر سایر ...
بیشتر
به منظور بررسی روابط موجود بین صفات آگروفیزیولوژیک با عملکرد دانه در گندم نان، تعداد 14 ژنوتیپ تحت شرایط دیم در مزرعه دانشگاه پیام نور مرکز ایلام در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96-1395 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپهای مورد مطالعه به غیر از طول پدانکل و شاخص برداشت، از نظر سایر صفات مورد بررسی، اختلاف معنی داری با یکدیگر داشتند. ژنوتیپهای مورد بررسی برای اکثر صفات تنوع مطلوبی نشان دادند. نتایج آمار توصیفی نشان داد که بیشترین میزان ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی مربوط به عملکرد دانه بود. بررسی ضرایب همبستگی صفات نشان داد که بالاترین ضریب همبستگی مثبت و معنیدار بین عملکرد دانه با بیوماس بود ( **0.85 r=). نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام که در آن عملکرد دانه به عنوان متغیر وابسته در برابر صفات مورد بررسی دیگر به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته شد، نشان داد که سه صفت بیوماس، شاخص برداشت و وزن هزار دانه به میزان 98 درصد از تغییرات مدل رگرسیونی مربوطه را توجیه کردند. با حذف صفات بیوماس و شاخص برداشت از متغیرهای مستقل، تجزیه رگرسیونی گام به گام برای عملکرد دانه در شرایط دیم انجام شد. سه صفت میزان پرولین، تعداد سنبله در متر مربع و تعداد روز تا رسیدگی وارد شده در مدل، 62 درصد از تغییرات عملکرد دانه در شرایط دیم را توجیه کردند. نتایج تجزیه علیت نشان دادند که بیشترین اثرات مستقیم مثبت مربوط به عملکرد بیوماس، تعداد سنبله در متر مربع و شاخص برداشت بود. نتایج حاکی از آن است که تنوع ژنتیکی بالایی در بین ژنوتیپهای گندم نان مورد بررسی در شرایط دیم وجود دارد. بیوماس، شاخص برداشت، میزان پرولین، تعداد سنبله در مترمربع و زودرسی را میتوان به عنوان معیارهای گزینش برای بهبود عملکرد دانه در شرایط دیم معرفی نمود.
حسن حمیدی؛ سیده ساناز رمضانپور؛ مسعود احمدی؛ حسن سلطانلو
چکیده
این آزمایش بهمنظور ارزیابی تحمل به خشکی هیبریدهای تست کراس چغندرقند (57 هیبرید) به همراه هفت شاهد (ارقام IR7، ماندارین، جلگه، پایا، فتورا، SC (7112*SB36) و جمعیت اصلاحی اولیه) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس نامتعادل (8×8) با چهار تکرار در سال زراعی 1395 انجام شد. آبیاریها ...
بیشتر
این آزمایش بهمنظور ارزیابی تحمل به خشکی هیبریدهای تست کراس چغندرقند (57 هیبرید) به همراه هفت شاهد (ارقام IR7، ماندارین، جلگه، پایا، فتورا، SC (7112*SB36) و جمعیت اصلاحی اولیه) در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح لاتیس نامتعادل (8×8) با چهار تکرار در سال زراعی 1395 انجام شد. آبیاریها تا مرحله تنک و وجین (استقرار بوته ها) بهطورمعمول انجام شد. آبیاری های بعدی در شرایط بدون تنش پس از 90 میلیمتر و در شرایط تنش کمآبیاری پس از 200 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A صورت گرفت. صفات موردمطالعه شامل عملکرد ریشه، درصدقند،عملکردشکر، میزان سدیم، میزان پتاسیم، میزان نیتروژن مضره، ضریب قلیائیت، درصد قندملاس، شکر قابل استحصال، عملکردشکرسفید و ضریب استحصال شکر بود. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که ازنظر کلیه صفات بین ژنوتیپ های موردبررسی و رژیمهای مختلف آبیاری تفاوت معنی داری در سطح یک درصد وجود دارد. بیشترین عملکرد شکر سفید در شرایط بدون تنش و تنش کمآبیاری به ترتیب در هیبرید (7112*SB36)*S1–73 به میزان 13.34 تن در هکتار و رقم شاهد ماندارین به میزان 9.37 تن در هکتار، مشاهده گردید. تجزیه همبستگی بیانگر رابطه مثبت و معنیدار بین عملکرد شکر سفید با عملکرد ریشه، درصد قند، عملکرد شکر، شکر قابل استحصال و ضریب استحصال شکر و همچنین همبستگی منفی و معنیدار با میزان سدیم، پتاسیم، ضریب قلیائیت و درصد قند ملاس تحت هردوشرایط بود. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون گامبهگام صفات عملکرد شکر، ضریب استحصال شکر، عملکرد ریشه و درصد قند بیش از99 درصد تغییرات عملکرد شکرسفید را در هر دو شرایط (بدون تنش و تنش کمآبیاری) توجیه کردند. همچنین نتایج نشان داد که در شرایط عدم تنش عملکرد ریشه (1.17) و در شرایط تنش نیز عملکرد شکر (0.98) بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد شکر سفید داشته اند. درنهایت، در بین هیبریدهای موردمطالعه، هیبریدهای (7112*SB36)*S1–73، (7112*SB36)*S1-66 و (7112*SB36)*S1-72 که هم ازلحاظ شاخص تحمل به تنش (STI) و هم ازلحاظ صفات عملکردی در شرایط تنش برتر بودند بهعنوان متحملترین هیبریدها به تنش خشکی معرفی شدند.
حسن زالی؛ طاهره حسنلو؛ امید سفالیان؛ علی اصغری
چکیده
این تحقیق بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد روغن و ترکیب اسیدهای چرب کلزا انجام شد. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. در این طرح، تیمار آبیاری در کرت اصلی در سه سطح شامل تیمار شاهد (آبیاری بعد از 80 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر)، قطع آبیاری از مرحله گلدهی و قطع آبیاری از ...
بیشتر
این تحقیق بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر عملکرد روغن و ترکیب اسیدهای چرب کلزا انجام شد. آزمایش بهصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. در این طرح، تیمار آبیاری در کرت اصلی در سه سطح شامل تیمار شاهد (آبیاری بعد از 80 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر)، قطع آبیاری از مرحله گلدهی و قطع آبیاری از مرحله خورجیندهی و 6 رقم کلزا که در کرت فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر محتوای اسید پالمیتیک، اسید استئاریک، اسید لینولئیک و اسید مریستیک معنیدار است و برای سایر اسیدهای چرب و درصد روغن اثر تنش خشکی معنیدار نبود. بین ارقام مورد بررسی، از نظر درصد روغن دانه، درصد اسید استئاریک، اسید اولئیک و اسید لینولئیک تفاوت معنیداری وجود داشت که این موضوع نشان داد در بین ارقام کلزا از نظر درصد روغندانه و درصد اسیدهای چرب تنوع وجود دارد. فراوانترین ترکیب اسیدهای چرب در این تحقیق مربوط به اسید چرب تک غیراشباع اسید اولئیک (67.96 درصد) و اسیدهای چرب چند غیر-اشباع، شامل اسید لینولئیک (7.21 درصد) و اسید لینولنیک (8.75 درصد) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنیدار عملکرد شده ولی تأثیر چندانی بر درصد روغن دانه نداشته است. براساس نتایج درصد کل اسیدهای چرب اشباع در هر دو شرایط قطع آبیاری (مرحله گلدهی و خورجیندهی) کاهش معنیداری را نشان داده است. اما تغییرات درصد کل اسیدهای چرب غیراشباع در هر دو شرایط تنش معنیدار نبود. ولی در مجموع نسبت درصد کل اسیدهای چرب غیراشباع به درصد کل اسیدهای چرب اشباع (TU/TS) افزایش معنیداری را نشان داد. بیشترین مقدار اسید اولئیک، درصد روغن دانه و عملکرد روغن دانه در شرایط بدونتنش و تنش خشکی مربوط به رقم Lilian بود. بنابراین Lilian با عملکردی بیشتر از متوسط کل، رقمی مناسب در برنامه اصلاحی میتواند باشد.
علی کریمی؛ محمد اقبال قبادی؛ مختار قبادی؛ ایرج نصرتی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمانهای مختلف رشدی بر مقدار عناصر موجود در دانه ذرت دانهای (هیبرید سینگل کراس 704)، آزمایشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاهگُل واقع در شهرستان گیلانغرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت دو هفته از 7، ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در زمانهای مختلف رشدی بر مقدار عناصر موجود در دانه ذرت دانهای (هیبرید سینگل کراس 704)، آزمایشی در تابستان سال 1394 در روستای سیاهگُل واقع در شهرستان گیلانغرب (استان کرمانشاه)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل شاهد (هر هفته آبیاری) و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت دو هفته از 7، 21، 35، 49، 63، 77 و 91 روز پس از کاشت و یک مرتبه قطع آبیاری بمدت سه هفته از 7، 28، 49، 70 و 91 روز پس از کاشت بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که قطع آبیاری اثرات معنیداری بر عملکرد دانه، غلظت و عملکرد عناصر مورد بررسی موجود در دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه (13600کیلوگرم در هکتار) در تیمار شاهد به دست آمد. در تیمارهای دو هفته و سه هفته قطع آبیاری در 49 روز بعد از کاشت (ظهور گلآذین نر) نسبت به شاهد تا 97 درصد کاهش داشتند. غلظت عناصر مورد بررسی در تیمارهای دو و سه هفته قطع آبیاری نسبت به شاهد بترتیب به میزان 45-12 و 58-10 درصد افزایش نشان داد. بیشترین غلظت در تیمارهای دو هفته قطع آبیاری در 77 روز پس از کاشت و سه هفته قطع آبیاری در تیمار 49 روز پس از کاشت بدست آمد. در تیمار قطع آبیاری بمدت سه هفته در روز 49 پس از کاشت غلظت عناصر آهن، روی، مس، نیتروژن، پتاسیم، فسفر و سدیم نسبت به شاهد 10.9، 20.7، 46.1، 25.1، 26.8، 48.2 و 58.3 درصد افزایش داشت. بطور کلی نتایج نشان داد که در هر مرحله از رشد و نمو گیاه ذرت که با تنش خشکی مواجه گردد هم بر کاهش عملکرد دانه و هم بر جذب کل عناصر دانه نیز تأثیر دارد.
هادی سالک معراجی؛ افشین توکلی
چکیده
تنش خشکی مهمترین تنش بوده و عملکرد گیاهان را کاهش میدهد. گلرنگ گیاهی مقاوم به تنش و یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی میباشد. بهمنظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان طی دو سال زراعی 1389 و1390 به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای ...
بیشتر
تنش خشکی مهمترین تنش بوده و عملکرد گیاهان را کاهش میدهد. گلرنگ گیاهی مقاوم به تنش و یکی از مهمترین گیاهان دانه روغنی میباشد. بهمنظور بررسی عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی آزمایشی در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان طی دو سال زراعی 1389 و1390 به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری مطلوب (0.5- مگاپاسکال) و تنش خشکی (2- مگاپاسکال) و دو رقم گلرنگ (گلدشت و زندهرود) بود. اثر تیمار آبیاری، رقم و سال بر قطر طبق، تعداد طبق اصلی و فرعی معنیدار نشد. بالاترین وزن هزار دانه (35.5 گرم)، عملکرد دانه (2172.4 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد زیستی (9006.1 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (25.6 درصد) و عملکرد روغن (634.6 کیلوگرم در هکتار) در آبیاری مطلوب حاصل شد و در سایر صفات تفاوتی بین آبیاری مطلوب و تنش خشکی مشاهده نگردید. بالاترین تعداد دانه در طبق، عملکرد زیستی، درصد روغن و عملکرد روغن در رقم زندهرود بدست آمد و در سایر صفات بین رقم زندهرود و گلدشت تفاوتی وجود نداشت. تنش خشکی عملکرد دانه و عملکرد روغن را به ترتیب به میزان 51 و 65 درصد کاهش داد. درصد روغن تحت شرایط مطلوب آبیاری 8 درصد بالاتر از شرایط تنش خشکی بود. عملکرد دانه، درصد روغن و عملکرد روغن رقم گلدشت به ترتیب 7، 8 و 26 درصد بیشتر از رقم زندهرود بود. نتایج نشان داد که رقم گلدشت نسبت به رقم زندهرود برتری داشته و در شرایط تنش از تحمل بالاتری برخوردار است، بنابراین پیشنهاد میشود در شرایط محدودیت آبیاری، کشت این رقم مد نظر قرار گیرد.
حمداله اسکندری؛ کامیار کاظمی
چکیده
به منظور بررسی اثر روشهای آبیاری و الگوهای کاشت بر عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب گندم و باقلا آزمایشی مزرعهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1396 در شهرستان شادگان اجرا شد. عامل اول شامل روش آبیاری (آبیاری کامل و جزئی سیستم ریشهای) و عامل دوم شامل الگوهای مختلف کاشت (کشت خالص گندم و باقلا، کشت ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر روشهای آبیاری و الگوهای کاشت بر عملکرد دانه و کارآیی مصرف آب گندم و باقلا آزمایشی مزرعهای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1396 در شهرستان شادگان اجرا شد. عامل اول شامل روش آبیاری (آبیاری کامل و جزئی سیستم ریشهای) و عامل دوم شامل الگوهای مختلف کاشت (کشت خالص گندم و باقلا، کشت مخلوط ردیفی یک در میان و کشت مخلوط روی یک ردیف) بود. آبیاری محدود عملکرد دانه گندم را 24.4 درصد کاهش داد. با آبیاری جزئی ریشه، وزن دانه، ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک گندم در کشت خالص 4، 9 و 9 درصد، در کشت مخلوط روی ردیفهای جداگانه 6، 13 و 12 درصد و در کشت مخلوط روی یک ردیف 9، 18 و 18 درصد کاهش پیدا کرد. در آبیاری جزئی ریشه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در بوته و عملکرد دانه باقلا به ترتیب 17، 45.8 و 35.9 درصد کاهش یافت. عملکرد باقلا در کشتهای مخلوط روی ردیفهای جداگانه و روی یک ردیف به ترتیب 88 و 62 درصد کشت خالص بود که نشان میدهد باقلا از کشت مخلوط منتفع شده است. بهره-وری آب با اعمال آبیاری محدود (27 درصد) و کشت مخلوط (59 درصد) بهبود پیدا کرد. نسبت برابری زمین در کشت مخلوط روی یک ردیف و روی ردیفهای جداگانه به ترتیب 1.68 و 1.55 بود که به معنی سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص میباشد.
مختار داشادی؛ شهرام گودرزی؛ عبدالوهاب عبدالهی
چکیده
با توجه به اهمیت کلزا در تولید روغن بررسی نهادههای مختلف تولید این محصول از اهمیت بسزایی برخوردار است. بدینمنظور آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و به مدت دو سال زراعی (82 و 83) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. در این طرح سه دور آبیاری شامل 50، 75 و 100 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر ...
بیشتر
با توجه به اهمیت کلزا در تولید روغن بررسی نهادههای مختلف تولید این محصول از اهمیت بسزایی برخوردار است. بدینمنظور آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار و به مدت دو سال زراعی (82 و 83) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد اجرا گردید. در این طرح سه دور آبیاری شامل 50، 75 و 100 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A بهعنوان کرت اصلی و کود نیتروژن از منبع اوره در سه سطح 112، 160 و 208 کیلوگرم در هکتار بهعنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. بذر استفادهشده رقم Regent × Cobra بود. نتایج نشان داد که حداکثر عملکرد دانه مربوط به تیمارهای 50 و 75 میلیمتر با میزان عملکرد به ترتیب 3146 و 3165 کیلوگرم بر هکتار بود که با تیمار 100 میلیمتر با میزان عملکرد 2684 کیلوگرم بر هکتار اختلاف معنیداری را در سطح 1% نشان دادند همچنین بیشترین تعداد دانه در غلاف و غلاف در بوته از تیمار 50 میلیمتر به دست آمد. بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار 100 میلیمتر با میزان 0.394 کیلوگرم در مترمکعب بود که با سایر تیمارها در سطح 1% اختلاف معنیدار داشت. تأثیر مقادیر مختلف کود نیتروژنه بر صفات اندازهگیری شده از قبیل کارایی مصرف آب، عملکرد دانه، تعداد دانه در غلاف، تعداد غلاف در بوته، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه معنیدار شد. اثرات متقابل آبیاری و کود نیتروژن بر همه شاخصهای اندازهگیری شده معنیدار شد و بیشترین عملکرد از تیمار 75 میلیمتر و 112 کیلوگرم در هکتار اوره با میزان 3498 کیلوگرم در هکتار و کمترین میزان از تیمار100 میلیمتر و 112 کیلوگرم در هکتار اوره با میزان 2401 کیلوگرم در هکتار به دست آمد؛ بنابراین جهت افزایش عملکرد محصول کلزا تحت شرایط آب و هوایی بروجرد مصرف کود نیتروژنه به میزان 0.7 برابر توصیه موسسه تحقیقات خاک و آب و دور آبیاری بر اساس 75 میلیمتر تبخیر تجمعی توصیه میگردد.
امین فایضی زاده؛ علیرضا شکوه فر
چکیده
به منظور بررسی تأثیر سطوح فیلتر کیک بر صفات مرفولوژیک و عملکرد ذرت تحت سه رژیم مختلف آبیاری، این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعهای واقع در شهرستان حمیدیه در سال 1395 اجراء شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح آبیاری (60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر سطوح فیلتر کیک بر صفات مرفولوژیک و عملکرد ذرت تحت سه رژیم مختلف آبیاری، این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعهای واقع در شهرستان حمیدیه در سال 1395 اجراء شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیمهای آبیاری در سه سطح آبیاری (60، 90 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) به عنوان عامل اصلی و فیلتر کیک نیشکر در چهار سطح (صفر، 25، 50 و 100 تن در هکتار) به عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی و کود فیلتر کیک نیشکر بر ارتفاع بوته، طول بلال، عملکرد دانه، تعداد دانه در ردیف و وزن هزار دانه ذرت مؤثر بوده و این مؤلفهها را تحت تأثیر قرار دادند. بیشترین (5590 کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد دانه (4170 کیلوگرم در هکتار) به ترتیب به تیمار 60 و 120 میلیمتر تبخیر از تشت تعلق گرفت. برهمکنش تیمار 60 میلیتر تبخیر و فیلتر کیک نیشکر تأثیر معنیداری بر ارتفاع بوته و عملکرد دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه (6170 کیلوگرم در هکتار) از تیمار 60 میلیمتر تبخیر و 50 تن در هکتار فیلتر کیک نیشکر بدست آمد. از طرفی کاربرد مقادیر زیاد فیلتر کیک (100 تن در هکتار) به دلیل شوری بالا و تجمع نمک در محیط ریشه باعث ایجاد تنش شوری و در نتیجه کاهش عملکرد اقتصادی گردید. بنابراین، در این تحقیق با کاربرد 50 تن در هکتار فیلترکیک نیشکر و تیمار 60 میلیمتر تبخیر از تشت حداکثر مؤلفههای تولیدی حاصل شد. که میتوان بیان نمود تأثیر مثبت فیلتر کیک بیشتر در شرایط بدون تنش میباشد و در شرایط اعمال تنش خشکی حتی باعث کاهش عملکرد اقتصادی میگردد.
الهه عطاردی اصل؛ ابراهیم خلیل وند بهروزیار
چکیده
به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول و اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک گندم پاییزه تحت آبیاری محدود، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکدهی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال زراعی 96-1395 به اجرا در آمد. عامل اصلی دور آبیاری در دو سطح شامل هر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر محلول پاشی متانول و اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک گندم پاییزه تحت آبیاری محدود، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکدهی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال زراعی 96-1395 به اجرا در آمد. عامل اصلی دور آبیاری در دو سطح شامل هر هفت روز یک بار (آبیاری کامل) و هر 14 روز یک بار (آبیاری محدود) و ترکیب فاکتوریلی کاربرد متانول (در سه سطح صفر، 10 و 20 درصد) و اسید سالیسیلیک (در دو سطح صفر و نیم درصد) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. سرعت پر شدن دانه در اثر محلول پاشی 10 درصد متانول و آبیاری کامل، 47 درصد بیشتر از عدم محلول پاشی و آبیاری هر 14 روز یکبار بود. بیشترین دوره موثر پر شدن دانه نیز در اثر محلول پاشی 10 درصد متانول و 0.5 درصد اسید سالیسیلیک و بیشترین عملکرد دانه در تیمار محلول پاشی 0.5 درصد اسید سالیسیلیک و متانول 20 درصد با میانگین 744.7 گرم در مترمربع بود که نسبت به تیمار عدم محلول پاشی افزایش معادل 58 درصد داشت.در شرایط تنش کم آبی، کاربرد اسید سالیسیلیک موجب افزایش معنی دار عملکرد دانه نسبت به تیمار شاهد (بدون کاربرد اسید سالیسیلیک) گردید به طوری که کاربرد تیمار 0.5 درصد اسید سالیسیلیک در شرایط تنش موجب افزایش 65درصدی عملکرد دانه نسبت به تیمار صفر درصد اسید سالیسیلیک گردید.
سودابه رضا بیگی؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری؛ وحید براتی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعهای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلولپاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعهای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلولپاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، 2 و 3 میلیمولار و دو رقم گندم نان (چمران) و ماکارونی (شبرنگ) بود. نتایج نشان داد که اثرات اصلی تنش خشکی پایان فصل، ارقام و سیلیکون بر محتوای کلروفیل a و b، آنزیم پراکسیداز و کاتالاز و عملکرد معنی دار بود. محتوای کلروفیل a و b در شرایط تنش خشکی و مصرف 3 میلیمولار سیلیکون به ترتیب 44 و 41 درصد افزایش نسبت به شرایط عدم مصرف سیلیکون داشتند. همچنین فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در شرایط تنش خشکی و 3 میلیمولار سیلیکون به ترتیب 35 و 52 درصد افزایش را نشان دادند. در شرایط تنش و عدم مصرف سیلیکون کلروفیل a و b به ترتیب 55 و 58 درصد کاهش داشتند. در رقم چمران کاربرد برگی سیلیکون به میزان 3 میلیمولار محتوای کلروفیل a و b و فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز را به ترتیب به میزان 54.9، 37.8، 44.8 و 46.7 درصد افزایش داد که درنهایت منجر به افزایش 19.7 درصد عملکرد دانه نسبت به رقم شبرنگ در شرایط تنش خشکی گردید.
سیده زینب حسینی؛ طاهر برزگر؛ زهرا قهرمانی؛ جعفر نیکبخت
چکیده
بهمنظور مطالعه تأثیر اسید سالیسیلیک و ماده زیست محرک مگافول بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه لوبیا سبز تحت رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1395-1394 انجام شد. تیمار آبیاری در سه سطح (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و محلولپاشی ...
بیشتر
بهمنظور مطالعه تأثیر اسید سالیسیلیک و ماده زیست محرک مگافول بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه لوبیا سبز تحت رژیمهای مختلف آبیاری، آزمایشی بهصورت کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1395-1394 انجام شد. تیمار آبیاری در سه سطح (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و محلولپاشی برگی در هفت سطح شامل سه سطح اسید سالیسیلیک (0.5، 1 و 1.5 میلیمولار)، سه سطح مگافول (0.1، 0.2 و 0.30 درصد) و آب مقطر ( شاهد) اعمال شدند. نتایج نشان داد که تنش کمآبی بهطور معنیداری محتوای نسبی آب برگ و شاخص پایداری غشاء را کاهش و نشت یونی، میزان پرولین و فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز را افزایش داد. کاربرد برگی اسید سالیسیلیک و مگافول بهطور معنیداری صفات فیزیولوژیک گیاه را تحت تاثیر قرار داد. بیشترین محتوای نسبی آب برگ در تیمارهای 0.2 و 0.3 درصد مگافول بدست آمد. حداکثر درصد نشت یونی و محتوای پرولین در تیمار 1.5 میلیمولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز با محلولپاشی مگافول 0.2 درصد با آبیاری 75 درصد نیاز آبی حاصل شد. با توجه به نتایج، تیمار 0.2 مگافول بیشترین تاثیر مثبت را بر صفات فیزیولوژیک گیاه لوبیا سبز داشت.
رئوف سیدشریفی؛ رضا سید شریفی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد کودهای زیستی و متانول بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی نخود، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد متانول در سه سطح (عدم مصرف بهعنوان شاهد، کاربرد 20 و30 درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (محلول پاشی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل زایشی و کاربرد کودهای زیستی و متانول بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی نخود، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1396 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی کاربرد متانول در سه سطح (عدم مصرف بهعنوان شاهد، کاربرد 20 و30 درصد حجمی)، کودهای زیستی در چهار سطح (محلول پاشی با آب بهعنوان شاهد، کاربرد ریزوبیوم لگومینوزاروم، کاربرد توام میکوریز و ریزوبیوم لگومینوزاروم، کاربرد ریزوبیوم لگومینوزاروم با سودوموناس و میکوریز) و سه سطح آبیاری (آبیاری کامل بهعنوان شاهد، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در مرحله شروع نیامدهی) را شامل میشدند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله گلدهی محتوای پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی (همچون کاتالاز، پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز) افزایش، ولی محتوای کلروفیل، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانهی نخود را کاهش داد. کاربرد متانول فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان را کاهش ولی محتوای پرولین، کلروفیل و عملکرد کوانتومی را افزایش داد. همچنین کاربرد کودهای زیستی موجب افزایش محتوای پرولین، فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانی، محتوای کلروفیل، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانه شد. آبیاری کامل با مقادیر بالای متانول و کاربرد توام میکوریز با ریزوبیوم و سودوموناس 111 درصد عملکرد دانه را در مقایسه با عدم استفاده از متانول و کودهای زیستی تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله گلدهی افزایش داد.
ابوالقاسم مرادقلی؛ حمیدرضا مبصّر؛ حمیدرضا گنجعلی؛ حمیدرضا فنایی؛ احمد مهربان
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی در رژیمهای مختلف رطوبتی، بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه گندم رقم ارگ آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طراحی گردید که در سال زراعی 96-95 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک–زابل اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح شامل: آبیاری پس از ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی در رژیمهای مختلف رطوبتی، بر ویژگیهای مورفوفیزیولوژیک و عملکرد دانه گندم رقم ارگ آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طراحی گردید که در سال زراعی 96-95 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زهک–زابل اجرا شد. رژیم آبیاری در سه سطح شامل: آبیاری پس از 45% (شاهد)، 65% تخلیه رطوبتی از خاک (تنش متوسط) و 85% تخلیه رطوبتی از خاک (تنش شدید)؛ بهعنوان کرت اصلی و منابع کود زیستی به همراه کود شیمیایی در هفت سطح شامل: کاربرد کود شیمیایی عرف منطقه (شاهد) ، کاربرد کود زیستی ازتوباکتر به همراه کود شیمیایی عرف منطقه، کود زیستی ازتوباکتر به همراه 50% کود شیمیایی عرف، کود زیستی فسفا باکتر به همراه کود شیمیایی عرف منطقه، کود زیستی فسفاباکتر به همراه 50% کود شیمیایی مطابق شاهد، کود زیستی ازتوباکتر و فسفا باکتر به همراه کود شیمیایی عرف منطقه، کود زیستی ازتو باکتر و فسفاباکتر به همراه 50% کود شیمیایی عرف منطقه بهعنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد، اثر متقابل تنش خشکی و کود زیستی بر عملکرد دانه در سطح احتمال 1% معنیدار بود. بهطوریکه در تنش شدید رژیم رطوبتی، کودهای زیستی (با میانگین 6237 کیلوگرم در هکتار) نسبت به شاهد 8/38 درصد افزایش داشته است. همچنین این بهبود و افزایش در وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب 27.6 و 17.8 و 29.6 درصد نسبت به شاهد شده است. بهطورکلی، نتایج این پژوهش نشان داد که آبیاری تحت شرایط کمبود رطوبت در همه مراحل رشد با استفاده از کودهای زیستی ازتوباکتر و فسفاباکتر تأثیر مثبت در بهبود عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و شاخص کلروفیل برگ داشتند و اثرات منفی رژیم رطوبتی را بهبود بخشیدند.
سارا داودی؛ مانی مجدم؛ خوشناز پاینده
چکیده
به منظور بررسی اثر توأم ورمیکمپوست و سوپرجاذب بر عملکرد کمی و کیفی لوبیا چشم بلبلی تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 1396 در شهرستان خرمشهر به صورت کرت-های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجراء گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح (65 و 130) میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرتهای اصلی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر توأم ورمیکمپوست و سوپرجاذب بر عملکرد کمی و کیفی لوبیا چشم بلبلی تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی در سال زراعی 1396 در شهرستان خرمشهر به صورت کرت-های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار اجراء گردید. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح (65 و 130) میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کرتهای اصلی و اثر توأم کود آلی ورمیکمپوست و سوپرجاذب در چهار سطح (عدم کاربرد کود (شاهد)، 5 تن در هکتار ورمیکمپوست + 75 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب، 5 تن در هکتار ورمی کمپوست + 100 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب، 5 تن در هکتار ورمی کمپوست) در کرتهای فرعی بودند. نتایج نشان که تنش خشکی تأثیر معنیداری بر صفات عملکرد دانه، تعداد نیام در بوته، تعداد دانه در نیام و عملکرد پروتئین داشت. همچنین اثر توأم کود آلی ورمیکمپوست و سوپرجاذب به طور معنیداری عملکرد دانه و عملکرد پروتئین را تحت تأثیر قرار داد. بیشترین عملکرد دانه با میانگین 207.32 گرم در مترمربع از تیمار 5 تن در هکتار ورمیکمپوست + 100 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب (که با تیمار 5 تن در هکتار ورمی کمپوست + 75 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب تفاوت معنیداری نداشت) و کمترین با میانگین 174.26 گرم در مترمربع از تیمار عدم کاربرد کود بدست آمد. برهمکنش تنش خشکی و اثر توأم کود بیولوژیکی ورمیکمپوست تأثیر معنیداری بر عملکرد دانه داشت. بیشترین عملکرد دانه با میانگین 225.29 کیلوگرم در هکتار از تیمار آبیاری پس از 65 میلیمتر تبخیر از تشتک و 5 تن در هکتار ورمیکمپوست + 75 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب حاصل شد. در نهایت میتوان چنین گفت که استفاده از سوپرجاذب و ورمی-کمپوست علاوه بر افزایش در عملکرد کمی و کیفی لوبیا چشم بلبلی، میتواند نقش به سزایی جهت صرفهجویی در آب آبیاری ایفا کند.
مهدی صفری زارچ؛ غلامرضا خواجویی نژاد؛ علی اکبر مقصودی مود؛ قاسم محمدی نژاد
چکیده
اگرچه زعفران یک گیاه کمتوقع از نظر نیاز غذایی و آبی محسوب میشود، اما ارزش تجاری آن از یک طرف و محدودیت منابع آب از طرف دیگر سبب شده که بررسی اثرات تنش خشکی بر روی اجزای مختلف این گیاه دارای اهمیت ویژهای در کشورمان باشد. یک آزمایش مزرعهای دو ساله در استان یزد به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آب مصرفی و پلیمر سوپرجاذب بر شاخص های رشدی ...
بیشتر
اگرچه زعفران یک گیاه کمتوقع از نظر نیاز غذایی و آبی محسوب میشود، اما ارزش تجاری آن از یک طرف و محدودیت منابع آب از طرف دیگر سبب شده که بررسی اثرات تنش خشکی بر روی اجزای مختلف این گیاه دارای اهمیت ویژهای در کشورمان باشد. یک آزمایش مزرعهای دو ساله در استان یزد به منظور بررسی اثر سطوح مختلف آب مصرفی و پلیمر سوپرجاذب بر شاخص های رشدی و عملکردی زعفران انجام شد. این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و بصورت اسپلیت پلات در 3 تکرار اجرا گردید. کرتهای اصلی شامل سه سطح آبیاری (50، 75 و 100 درصد تبخیر و تعرق، ET) و کرتهای فرعی شامل سه سطح مختلف پلیمر سوپرجاذب به میزان 10، 30 و 50 گرم بر مترمربع بود که به دو شیوه ردیفی و پخش یکنواخت در کرتهای آزمایشی اعمال گردیدند. در نهایت، تاثیر تیمارهای اصلی و فرعی بر شاخص های مورد نظر بررسی و با تیمار شاهد (بدون مصرف سوپرجاذب) مقایسه شد. نتایج حاصله نشان داد که با افزایش حجم آبیاری، تعداد گل، وزن خشک کلاله و وزن کل بنه ها افزایش اما میزان تراوش یونی کاهش یافت. در اغلب موارد مصرف سوپر جاذب به مقدار 30 تا 50 گرم بصورت توزیع یکنواخت روی سطح زمین و یا مصرف 10 گرم سوپر جاذب بصورت ردیفی در زیر ردیف های کاشت نتیجه بهتری را در مقایسه با شاهد و سایر تیمارها داشت.مصرف سوپرجاذب در شرایط تنش خشکی با هدف افزایش محتوای آب برگ زعفران مفید و قابل توصیه بوده ولی در شرایط عدم تنش، غیرقابل توصیه خواهد بود.
زهرا زینتی؛ عباس عالم زاده؛ علی نیازی؛ اسماعیل ابراهیمی
چکیده
تنش شوری یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی در سراسر جهان میباشد. مرگ سلولی برنامه ریزی شده نقش مهمی در سازگاری به تنشهای محیطی ایفا میکند. درک مبانی مولکولی مکانیسم این فرآیند، امکان دستورزی ژنتیکی هدفمند گیاهان در جهت تحمل به تنشهای محیطی را فراهم میکند. یک تنظیم کننده کاندید برای چنین مکانیسمی BAX Inhibitor 1 است. در ...
بیشتر
تنش شوری یکی از مهمترین عوامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی در سراسر جهان میباشد. مرگ سلولی برنامه ریزی شده نقش مهمی در سازگاری به تنشهای محیطی ایفا میکند. درک مبانی مولکولی مکانیسم این فرآیند، امکان دستورزی ژنتیکی هدفمند گیاهان در جهت تحمل به تنشهای محیطی را فراهم میکند. یک تنظیم کننده کاندید برای چنین مکانیسمی BAX Inhibitor 1 است. در این پژوهش، نقش احتمالی ژن رمز کننده BAX Inhibitor 1-like protein در تحمل به تنش شوری با استفاده از ابزارهای بیوانفورماتیکی از قبیل آنالیز پروموتر و شبکه تنظیمی ژنی و همچنین بررسی بیان نسبی ژن در شاخساره رقم مقاوم ارگ، رقم حساس الموت و خویشاوند وحشی Aegilops crassa با استفاده از Real-time PCR مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به آنالیز شبکه تنظیمی، احتمالاً این ژن در بالادست مسیر پیام رسانی SOS عمل میکند. بر اساس آنالیز پروموتر وجود موتیفهای پاسخ به تنش از جمله موتیفهای ABRE (پاسخ دهنده به آبسزیک اسید)، LTR(پاسخ دهنده به دمای پایین)، MBS (پاسخ دهنده به خشکی)، CGTCA-motif (پاسخ دهنده به متیل جاسمونات)، TGACG-motif (پاسخ دهنده به متیل جاسمونات)، ERE (پاسخ دهنده به اتیلن)، و GT-1 motif (عنصر پاسخ به شوری) تائیدی بر نقش این ژن در تنشهای مختلف محیطی از جمله شوری میباشد. همچنین الگوی بیان ژن مورد مطالعه تحت تنش شوری بین ژنوتیپهای مقاوم و حساس اختلاف معنیداری داشت. در مجموع چنین نتیجهگیری میشود که ژن رمز کننده این پروتئین میتواند در القای تحمل به شوری در گندم نقش داشته باشد و جهت دستورزی ژنتیکی با هدف بهبود تحمل به تنش مورد استفاده قرار گیرد.
وحید اطلسی پاک؛ امید بهمنی؛ حسین یادگاری
چکیده
درک مکانیسمهای تحمل به شوری در گسترش ارقام متحمل ضروری به نظر میرسد. دو رقم گندم نان (ارگ و تجن) متفاوت از لحاظ تجمع سدیم اندام هوایی و یک رقم گندم دوروم (بهرنگ) از نظر دمای برگ و الگوی تجمع سدیم در آزمایشی گلخانهای تحت سطوح متفاوت شوری (شاهد: بدون تنش، 100 و 200 میلیمولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در واکنش به افزایش شوری ...
بیشتر
درک مکانیسمهای تحمل به شوری در گسترش ارقام متحمل ضروری به نظر میرسد. دو رقم گندم نان (ارگ و تجن) متفاوت از لحاظ تجمع سدیم اندام هوایی و یک رقم گندم دوروم (بهرنگ) از نظر دمای برگ و الگوی تجمع سدیم در آزمایشی گلخانهای تحت سطوح متفاوت شوری (شاهد: بدون تنش، 100 و 200 میلیمولار کلرید سدیم) مورد ارزیابی قرار گرفتند. در واکنش به افزایش شوری غلظت سدیم ریشه و اندام هوایی افزایش پیدا کرد اما این افزایش در ریشهها بیشتر بود. تنش شوری وزن خشک اندام هوایی را در ارقام گندم نان 32 درصد و در رقم بهرنگ 63 درصد کاهش داد. در شوری 200 میلیمولار، 45 روز پس از اعمال تنش شوری نسبت پتاسیم به سدیم اندام هوایی در همه ارقام حدود 60 درصد کاهش یافت و بالاترین مقدار کاهش کلروفیل در این سطح از شوری مربوط به رقم بهرنگ و به مقدار 75 درصد بود. اختلاف بین غلظت سدیم برگها در ارقام گندم نان 45 روز پس از اعمال تنش شوری قابل ملاحظه بود اما در مراحل دیگر رشد تفاوت چندانی مشاهده نشد. رقم ارگ در شوری 200 میلیمولار افزایش ناچیز و غیرمعنیداری در دمای برگ (0.87 درجه سانتیگراد) داشت اما در رقم تجن (1.47 درجه سانتیگراد) و در رقم بهرنگ (4.30 درجه سانتیگراد) این افزایش معنیدار بود. در طی زمان ممکن است الگوهای متفاوتی از تجمع سدیم در ارقام گندم وجود داشته باشد، به نظر میرسد در مراحل اولیه رشد گیاه، عوامل روزنهای فتوسنتز نسبت به میزان کلروفیل از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و از آنجا که دمای برگ تابعی از هدایت روزنهای میباشد احتمالا میتوان از آن در ارزیابی تحمل به تنش اسمزی استفاده نمود.
مهدی کریمی
چکیده
این پژوهش مزرعهای با هدف بررسی مقدار کود اوره موردنیاز گندم در سطوح مختلف شوری آب آبیاری طراحی و در ایستگاه تحقیقات شوری صدوق یزد که مجهز به استخرهای ذخیره آب با کیفیتهای مختلف است اجرا شد. این تحقیق دارای سه سطح شوری آب آبیاری 1.88، 7.22 و 16.14 دسیزیمنس برمتر و پنج سطح کود اوره شامل 0 (صفر)، 100، 200، 300 و 400 کیلوگرم در هکتار بود. آزمایش در ...
بیشتر
این پژوهش مزرعهای با هدف بررسی مقدار کود اوره موردنیاز گندم در سطوح مختلف شوری آب آبیاری طراحی و در ایستگاه تحقیقات شوری صدوق یزد که مجهز به استخرهای ذخیره آب با کیفیتهای مختلف است اجرا شد. این تحقیق دارای سه سطح شوری آب آبیاری 1.88، 7.22 و 16.14 دسیزیمنس برمتر و پنج سطح کود اوره شامل 0 (صفر)، 100، 200، 300 و 400 کیلوگرم در هکتار بود. آزمایش در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و بهصورت اسپلیت پلات با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که مصرف کود اوره در کلیه سطوح شوری آب آبیاری ضرورت دارد. الگوی پاسخ گندم به کود نیتروژنی در هر سه سطح شوری مشابه بود و از معادله درجه دوم پیروی کرد، لیکن با افزایش شدت تنش شوری، شیب افزایش عملکرد کاهش یافت. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری از 1.88 به 7.22 دسیزیمنس بر متر عملکرد دانه گندم کاهش معنیداری نداشت و نیاز کودی نیز تغییری نکرد. اما با افزایش شوری آب آبیاری به 16.14 دسیزیمنس بر متر میزان عملکرد دانه به میزان یک تن و اوره موردنیاز به میزان 140 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. درمجموع، نتایج این پژوهش نشان داد که برای تولید حدود 4.5 تن دانه گندم با استفاده از آب آبیاری با هدایت الکتریکی 1.88 تا 7.22 دسیزیمنس بر متر در شرایط گرم و خشک استان یزد مصرف کود اوره به ترتیب به میزان 400 و 300 کیلوگرم در هکتار و برای تولید 3.6 تن در هکتار عملکرد دانه با استفاده از آب آبیاری با هدایت الکتریکی 16.14 دسیزیمنس بر متر مصرف 260 کیلوگرم در هکتار اوره کفایت میکند.
جهانبخش میرزاوند؛ محمود چهره نگار؛ مهدی زارع
چکیده
تنش شوری و کمبود عناصر غذایی کممصرف از مهمترین عوامل محدود کننده تولید کمی و کیفی ذرت علوفهای در خاکهای آهکی مناطق مرکزی ایران میباشند. از اینرو بهمنظور بررسی اثر روشهای کاربرد آهن و روی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی ذرت علوفهای تحت شوری آب آبیاری، پژوهشی مزرعهای در سال 1394 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
تنش شوری و کمبود عناصر غذایی کممصرف از مهمترین عوامل محدود کننده تولید کمی و کیفی ذرت علوفهای در خاکهای آهکی مناطق مرکزی ایران میباشند. از اینرو بهمنظور بررسی اثر روشهای کاربرد آهن و روی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی ذرت علوفهای تحت شوری آب آبیاری، پژوهشی مزرعهای در سال 1394 به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ارسنجان فارس اجرا شد. تیمارها ترکیبی از 3 سطح هدایت الکتریکی آب آبیاری شامل 2، 4 و 6 (dS m-1) و 12 روش کاربرد کودهای سولفات روی، سولفات آهن و کلات آهن بودند. نتایج نشان داد افزایش هدایت الکتریکی آب آبیاری از 2 به 6 (dS m-1) منجر به کاهش 5/12 درصدی عملکرد علوفهتر و کاهش 43 درصدی محتوای عناصر غذایی همانند پتاسیم، فسفر، کلسیم، مس، منگنز، آهن و روی در علوفه ذرت شد. بیشترین عملکرد علوفهتر ذرت (Ton ha-1 77/71) در شرایط آبیاری با هدایت الکتریکی 2 (dS m-1) و مصرف خاکی کلات آهن بهعلاوه محلولپاشی با سولفات روی حاصل شد. در آبیاری 4 و 6 (dS m-1)، بیشترین عملکرد علوفهتر با کاربرد خاکی و توأم سولفات روی و کلات آهن بهعلاوه بذرمالی بذور با سولفات آهن به دست آمد. با افزایش سطح تنش، کاربرد ترکیبی عناصر غذایی آهن و روی در مقایسه با کاربرد جداگانه موثرتر واقع شد و در این شرایط عملکرد کمی و کیفی محصول ذرت علوفهای بیش از 13 درصد افزایش یافت. به-طورکلی، در یک خاک آهکی با انتخاب روش مناسب کوددهی در شرایط تنش شوری ضمن حفظ پتانسیل عملکرد محصول ذرت علوفهای میتوان تقاضا برای آب غیر شور را نیز کاهش داد.
مرتضی ایرجی مارشک؛ محمد مقدم
چکیده
به منظور بررسی تاثیر قارچهای مایکوریزا بر خصوصیات رشدی و جذب عناصر جعفری مکزیکی (.Tagetes minuta L) تحت تنش شوری آزمایش گلدانی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاکتور اول کاربرد قارچ میکوریزا در سه سطح (عدم تلقیح، Rhizophagus intradices و Funnetiformis mosseae) و فاکتور دوم شامل 4 سطح شوری آب ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر قارچهای مایکوریزا بر خصوصیات رشدی و جذب عناصر جعفری مکزیکی (.Tagetes minuta L) تحت تنش شوری آزمایش گلدانی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. فاکتور اول کاربرد قارچ میکوریزا در سه سطح (عدم تلقیح، Rhizophagus intradices و Funnetiformis mosseae) و فاکتور دوم شامل 4 سطح شوری آب آبیاری (0، 40، 80 و 120 میلیمولار کلرید سدیم) بود. نتایج نشان داد کلیه صفات رشدی در اثر تنش شوری به شدت کاهش یافتند و کاربرد مایکوریزا باعث تعدیل اثرات مضر شوری و مقاومت گیاه به شوری گردید. بیشترین تعداد گره (12.89)، قطر ساقه (7.49 میلیمتر)، ارتفاع بوته (65.75 سانتیمتر) و تعداد شاخه جانبی (23.33) در تیمار بدون تنش شوری همراه با کاربرد قارچ مایکوریزا رایزوفاجوس اینترادیکس حاصل شد. با افزایش شوری میزان فسفر، کلسیم، سدیم، کلر و نیتروژن برگ افزایش و در مقابل میزان پتاسیم، منگنز، روی و آهن آن کاهش یافت. بیشترین میزان فسفر برگ (8.5 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ) در بالاترین سطح تنش شوری و کاربرد قارچ فونتی فورمیس موسهآ، بیشترین میزان سدیم (33/123 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ) و کلر برگ (63.09 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک برگ) در تیمار 120 میلیمولار شوری و بدون کاربرد مایکوریزا مشاهده شد. این در حالیاست که بیشترین میزان پتاسیم برگ (6.23 میلیگرم بر گرم وزن خشک برگ) در تیمار فاقد شوری و بدون کاربرد قارچهای مایکوریزا، بیشترین میزان منگنز برگ (143.91 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک برگ) در تیمار 40 میلیمولار شوری و کاربرد موسهآ و بیشترین میزان روی برگ (7.12 میلیگرم بر کیلوگرم وزن خشک برگ) در تیمار فاقد شوری و کاربرد موسهآ ثبت شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که شوری سبب کاهش میزان رشد و کاربرد مایکوریزا در این شرایط باعث بهبود رشد و جذب عناصرغذایی شد.استفاده از قارچهای مایکوریزا بخصوص فونتیفورمیس موسهآ به عنوان یک راهکار مناسب برای افزایش مقاومت به شوری در گیاه جعفری مکزیکی توصیه میگردد.
زهرا حیدری؛ حسینعلی اسدی قارنه؛ جمشید رزمجو
چکیده
شوری آب آبیاری در بسیاری از نقاط جهان به عنوان عامل محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان به شمار میآید. گونههای مختلف مریم گلی دارای خواص متعدد دارویی و درمانی هستند. به منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه مریم گلی مزرعهروی (Salvia nemorosa L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تیمار شوری شامل شاهد (12 میلیمولار)، ...
بیشتر
شوری آب آبیاری در بسیاری از نقاط جهان به عنوان عامل محدود کننده رشد و عملکرد گیاهان به شمار میآید. گونههای مختلف مریم گلی دارای خواص متعدد دارویی و درمانی هستند. به منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک گیاه مریم گلی مزرعهروی (Salvia nemorosa L.)، آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تیمار شوری شامل شاهد (12 میلیمولار)، 50، 75 و 100 میلیمولار محلول کلرید سدیم و در 5 تکرار در مرکز تحقیقات سازمان پارکها و فضای سبز شهر اصفهان در سال 1397 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد شوری تأثیر معنیداری بر ارتفاع گیاه، تعداد برگ، طول و عرض برگ، طول گلآذین، تعداد گلآذین در هر بوته، تعداد گل در هر گلآذین، تعداد بذر در گلآذین، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن تر و خشک ریشه، میزان کلروفیل a، b و کل دارد. صفات مذکور در سطح شوری100 میلیمولار به ترتیب 20.56، 68.95، 54.41، 27.97، 9.19، 82.85، 41.45، 62.31، 60.47، 53.84، 23.13، 34.09، 66.66، 62.5 و 64.7 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش نشان دادند. شوری بر میزان پرولین و فنول کل نیز تأثیر معنیداری داشت و میزان پرولین و فنول کل در تیمار100میلیمولار کلرید سدیم نسبت به تیمار شاهد بهترتیب 62.5 و 96.17 درصد افزایش نشان داد. با توجه به اینکه اعمال شوری بالاتر از 50 میلیمولار کلرید سدیم منجر به کاهش معنیدار وزن تر و خشک ریشه و وزن خشک اندام هوایی گردید و علائم زردی و سوختگی در نمونههای گیاهی مشاهده شد، میتوان نتیجه گرفت که گیاه مریم گلی مزرعهروی سطوح شوری تا 50 میلیمولار کلرید سدیم را میتواند تحمل کند و نسبت به سطوح بالاتر شوری حساسیت نشان میدهد.
محسن ملک؛ ساعد حمیدی؛ فرشید قادری فر؛ مرتضی گرزین؛ محمد هادی پهلوانی؛ محسن اسماعیل زاده مقدم
چکیده
دما یکی از مهمترین عوامل کنترلکننده جوانه زنی بذر در گیاهان مختلف محسوب میشود. همچنین، دما نقش مهمی در القا و یا رفع کمون بذرها ایفا میکند. این موضوع میتواند در مدیریت زراعی نظیر تعیین زمان کاشت، پیشتیمار بذرها در زمان کاشت و یا شرایط انبارداری بسیار مهم باشد. ازاینرو، این مطالعه بهمنظور بررسی اثرات دما بر درصد ...
بیشتر
دما یکی از مهمترین عوامل کنترلکننده جوانه زنی بذر در گیاهان مختلف محسوب میشود. همچنین، دما نقش مهمی در القا و یا رفع کمون بذرها ایفا میکند. این موضوع میتواند در مدیریت زراعی نظیر تعیین زمان کاشت، پیشتیمار بذرها در زمان کاشت و یا شرایط انبارداری بسیار مهم باشد. ازاینرو، این مطالعه بهمنظور بررسی اثرات دما بر درصد و سرعت جوانهزنی و همچنین، القای کمون در بذرهای 15 رقم جو صورت گرفت. نتایج نشان داد بین ارقام ازلحاظ درصد جوانهزنی در دماهای مختلف اختلاف قابلتوجهی وجود داشت و بیشترین اختلاف نیز در دماهای بالا (به ویژه در دمای 35 درجه سانتیگراد) مشاهده شد. دماهای کاردینال جوانه زنی نیز در ارقام مختلف جو متمایز از یکدیگر بود. بیشترین اختلاف مربوط به دمای پایه و دمای مطلوب جوانهزنی بود و ازلحاظ دمای سقف اختلاف معنی داری بین ارقام موردبررسی مشاهده نشد. در این مطالعه، علت عدم جوانهزنی بذرهای جو در دمای بالا نیز بررسی شد و نتایج حاکی از این بود که عدم جوانهزنی در دمای بالا بخشی مربوط به القای کمون و بخشی مربوط به مرگ بذرها پس از قرارگیری در دمای بالا میباشد. با افزایش مدتزمان قرارگیری بذرها در دمای بالا قابلیت جوانهزنی و مرگ بذرها به ترتیب بهصورت نمایی کاهش و افزایش یافت. از طرفی، القای کمون در بذرها از یک توزیع نرمال تبعیت کرد، بهطوریکه با افزایش زمان قرارگیری بذرها در دمای بالا ظرفیت القای کمون ابتدا افزایش و سپس کاهش یافت. در این مطالعه مشخص شد که دو رقم ارم و ارس در مقایسه با سایر ارقام از ظرفیت القای کمون بالاتر و دو رقم صحرا و جنوب از ظرفیت القای کمون پایینتری برخوردار بودند.
محسن اصغری؛ ابوالفضل معصومی زواریان؛ مجتبی یوسفی راد
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی اثر سدیم نیتروپروساید در کاهش سمیت ناشی از کادمیوم در گیاه ریحان به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 97-1396 اجرا گردید. فاکتورهای اعمال شده در این تحقیق شامل کادمیوم در سطوح صفر (شاهد)، 10، 20 و 30 میلیگرم در کیلوگرم خاک و محلولپاشی سدیم نیتروپروساید در سطوح صفر (شاهد)، 50 و 100 میکرومولار بود. صفات اندازهگیری ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی اثر سدیم نیتروپروساید در کاهش سمیت ناشی از کادمیوم در گیاه ریحان به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 97-1396 اجرا گردید. فاکتورهای اعمال شده در این تحقیق شامل کادمیوم در سطوح صفر (شاهد)، 10، 20 و 30 میلیگرم در کیلوگرم خاک و محلولپاشی سدیم نیتروپروساید در سطوح صفر (شاهد)، 50 و 100 میکرومولار بود. صفات اندازهگیری شامل ارتفاع بوته، خشک بوته، تعداد برگ در بوته، درصد اسانس، مالون دی آلدئید، فعالیت آنزیم آنتیاکسیدان سوپراکسید دیسموتاز، پرولین و غلظت کادمیوم بود. نتایج به دست آمده نشان داد که کادمیوم باعث کاهش ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، تعداد برگ در بوته، درصد اسانس و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و افزایش پرولین، غلظت کادمیوم و مالون دی آلدئید شد. بیشترین تأثیر کادمیوم در تیمار 30 میلیگرم در کیلوگرم خاک به دست آمد. همچنین مشاهده شد که کاربرد سدیم نیتروپروساید توانست موجب افزایش ارتفاع بوته، وزن خشک بوته، تعداد برگ در بوته، درصد اسانس و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و کاهش پرولین، غلظت کادمیوم و مالون دی آلدئید شود، به طور کلی بیشترین تأثیر مثبت در کاربرد 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید حاصل گردید. بر اساس نتایج، محلولپاشی سدیم نیتروپروساید توانست باعث بهبود خصوصیات رویشی و کاهش مالون دی آلدئید در شرایط تنش فلز سنگین کادمیوم گردد. میتوان از نتایج به دست آمده به اثرات مثبت سدیم نیتروپروساید به خصوص در شرایط حضور کادمیوم و کاهش اثرات منفی ناشی از آن تنش در گیاه دارویی ریحان پی برد. بنابراین کاربرد 100 میکرومولار سدیم نیتروپروساید برای تعدیل بخشیدن اثرات منفی ناشی از تنش فلز سنگین کادمیوم پیشنهاد میگردد.
دوره 13، شماره 3 ، مهر 1399، صفحه 1018-1018