پروانه لطیفی؛ عبداله نجفی؛ لیلا زارعی
چکیده
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیش‌بینی عملکرد می‌شود و چالشی برای برنامه‌های به‌زراعی و به‌نژادی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد 21 ژنوتیپ جو با استفاده از تجزیه مدل اثرات اصلی افزایشی و ضرب‌پذیر (AMMI) می‌باشد. آزمایش حاضر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط باعث ایجاد پیچیدگی در پیش‌بینی عملکرد می‌شود و چالشی برای برنامه‌های به‌زراعی و به‌نژادی است. هدف از این تحقیق بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و مطالعه سازگاری و پایداری عملکرد 21 ژنوتیپ جو با استفاده از تجزیه مدل اثرات اصلی افزایشی و ضرب‌پذیر (AMMI) می‌باشد. آزمایش حاضر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو تکرار طی سال‌های زراعی 94-1393، 95-1394، 96-1395 در دو شرایط دیم و آبی ( در مجموع شش محیط) اجرا شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب برای عملکرد دانه اختلاف معنی‌داری را در سطح احتمال یک درصد برای اثرات سال، ژنوتیپ، ژنوتیپ × سال، سال × مکان و سال × مکان × ژنوتیپ نشان داد. مؤلفه اول و دوم در تجزیه امی به‌ترتیب 52.78 و 26.00 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را به خود اختصاص دادند. با توجه به مقادیر عددی مؤلفه‌های اثر متقابل ژنوتیپی و رتبه ژنوتیپ‌ها، مشخص شد که ژنوتیپ‌های2، 4، 5، 8، 10، 13 و20 نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها از پایداری عملکرد بیشتری برخوردار بوده‌اند. همچنین طبق شاخص ارزش پایداری امی(ASV) ، به-ترتیب ژنوتیپ‌های 15، 9، 12، 18، 5، 4،10، 16، 2، 6، 7 و 8 به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار تعیین شدند. از میان ژنوتیپ‌های پایدار ژنوتیپ‌های 10 (Roho/4/Zanbaka/3/ER/Apm//Lignee131/5/Otis)،8(Baladieldawaia/5/AwBlack/Aths//Arar/3/9Cr279-07/Roho/4/DD-14/Rhn-03) و 2 (Zarjau/80-5151//Skorohod/3/Robur/WA2196-68//DZ40-66) دارای عملکرد دانه بالاتری بودند. بنابراین می‌توان این ژنوتیپ‌ها را برای استفاده در برنامه‌های اصلاحی آتی جهت معرفی ارقام جدید پیشنهاد نمود.
شهین مددی؛ مهدی رحیمی؛ مسعود احمدی افزادی؛ سعید میرزایی
چکیده
اصلاح ارقام پر محصول و با کیفیت مطلوب هدف اصلی برنامه‌های به‌نژادی است. در این راستا شناسایی ساختار ژنتیکی والدین مورد تلاقی و برآورد ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی، میزان هتروزیس، نحوه عمل ژن‌ها و همچنین برهمکنش آن‌ها با یکدیگر و محیط اهمیت دارد. به این منظور پنج لاین S7 ذرت و نتاج آن‌ها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار ...
بیشتر
اصلاح ارقام پر محصول و با کیفیت مطلوب هدف اصلی برنامه‌های به‌نژادی است. در این راستا شناسایی ساختار ژنتیکی والدین مورد تلاقی و برآورد ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی، میزان هتروزیس، نحوه عمل ژن‌ها و همچنین برهمکنش آن‌ها با یکدیگر و محیط اهمیت دارد. به این منظور پنج لاین S7 ذرت و نتاج آن‌ها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار تحت شرایط نرمال (دوره آبیاری پنج روز) و تنش کم آبیاری (دوره آبیاری هشت روز) در شرایط محیطی کرمان در سال 1396 در قالب یک طرح نیمه دای‌آلل مورد ارزیابی قرار گرفته و ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برخی صفات کمی با روش دوم گریفینگ برآورد شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب معنی‌داری اثر ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی با محیط را در سطح یک درصد نشان داد که نشان دهنده متفاوت بودن نحوه توارث صفات در دو محیط بود. نتایج حاصل از تجزیه دای‌آلل به روش دوم گریفینگ در شرایط نرمال نشان داد که صفات تعداد دانه در ردیف، تعداد ردیف دانه، تعداد دانه در بلال و طول بلال بیشتر تحت تأثیر اثر غیرافزایشی ژن‌ها قرار داشتند، در حالی که در شرایط کم آبیاری این صفات بیشتر تحت تأثیر اثر افزایشی ژن‌ها قرار داشتند. لاین KSC704-S7-7 برای صفت عملکرد دانه و اکثر صفات وابسته با آن در هر دو شرایط ترکیب‌پذیری عمومی مثبت و معنی‌داری نشان داد. علاوه بر آن، تلاقی‌های P2×P4 و P1×P3 به ترتیب تحت شرایط کم آبیاری و نرمال برای عملکرد دانه و بیشتر صفات مرتبط با آن ترکیب‌پذیری خصوصی مثبت و معنی‌داری نشان دادند. از این‌رو این تلاقی‌ها به عنوان بهترین دورگ‌ها برای بهبود و افزایش عملکرد دانه ذرت برای شرایط تنش کم آبیاری و نرمال تعیین شدند.
معروف خلیلی؛ محمدعلی ابراهیمی
چکیده
به‌منظور برآورد تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی لاین‌های هاپلوئید مضاعف جو از لحاظ صفات مرتبط با تخصیص مواد فتوسنتزی، 72 لاین هاپلوئید مضاعف به همراه والدین Steptoe و Morex در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مهاباد در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و در دو شرایط عادی و تنش کم‌آبی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر ...
بیشتر
به‌منظور برآورد تنوع ژنتیکی و گروه‌بندی لاین‌های هاپلوئید مضاعف جو از لحاظ صفات مرتبط با تخصیص مواد فتوسنتزی، 72 لاین هاپلوئید مضاعف به همراه والدین Steptoe و Morex در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه مهاباد در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار و در دو شرایط عادی و تنش کم‌آبی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه از نظر کلیه صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌داری وجود دارد. در هر دو شرایط، تفکیک متجاوز مثبت و منفی معنی‌دار برای کلیه صفات (به غیر از عملکرد بیولوژیک در شرایط نرمال) مشاهده شد. در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش کم‌آبی، بالاترین مقدار وراثت‌پذیری خصوصی برای صفات شاخص برداشت، عملکرد دانه برآورد شد. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون گام به گام برای صفات مؤثر بر عملکرد دانه در شرایط نرمال، دو صفت وزن هزار دانه و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی (0.89= R2) و در شرایط تنش کم آبی، شاخص برداشت، سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه و انتقال مجدد (0.82 = R2) به عنوان مؤثرترین صفات بر عملکرد دانه شناسایی شدند. در شرایط آبیاری نرمال دو صفت وزن هزار دانه و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی اثر مثبت و مستقیم بر عملکرد دانه داشتند در حالیکه در شرایط تنش کم آبی شاخص برداشت و انتقال مجدد اثر مستقیم مثبت و نقش انتقال مجدد در عملکرد دانه اثر منفی و مستقیمی بر عملکرد دانه نشان دادند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ ها در شرایط نرمال به دو گروه و در شرایط تنش کم‌آبی به سه گروه دسته‌بندی شدند.
نگین محاویه اسعدی؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری
چکیده
بهینه سازی اندازه مبدا و استفاده مناسب از آن در شرایط تنش آبی نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه ایفا می کند. به منظور تاثیر سطوح مختلف برگ زدایی بر فعالیت رنگیزه های فتوسنتری و آنزیمهای آنتی اکسیدانی در جهت بهبود عملکرد ارقام جو در شرایط تنش، آزمایشی گلخانه ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل ...
بیشتر
بهینه سازی اندازه مبدا و استفاده مناسب از آن در شرایط تنش آبی نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه ایفا می کند. به منظور تاثیر سطوح مختلف برگ زدایی بر فعالیت رنگیزه های فتوسنتری و آنزیمهای آنتی اکسیدانی در جهت بهبود عملکرد ارقام جو در شرایط تنش، آزمایشی گلخانه ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری مطلوب (شاهد) و قطع آبیاری در ابتدای شیری شدن دانه، چهار رقم جو (زهک، نیمروز، ریحان و خاتم) و سه تیمار برگ‌زدایی شامل بدون حذف برگ، حذف همه برگها به‌غیراز برگ پرچم و حذف همه برگها به‌غیراز برگ پرچم و ماقبل پرچم بودند. نتایج نشان داد که تنش آبی بر محتوای کلروفیل a و b، کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد دانه اثر معنی‌داری داشت. در همه سطوح برگ‌زدایی در شرایط تنش آبی محتوای کلروفیل a در رقم ریحان بیشتر از سایر ارقام بود. همچنین تنش خشکی و برگ‌زدایی باعث کاهش 87.71 درصدی میزان کاروتنوئید در رقم زهک شد. حذف همه برگها به‌غیراز برگ پرچم و ماقبل پرچم باعث افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز به میزان 98.76 درصد در رقم ریحان در شرایط تنش آبی شد. از طرفی در شرایط تنش آبی حذف همه برگ ها به غیر از برگ پرچم منجر به افزایش فعالیت آنزیم پر اکسیداز در همه ارقام به غیر از رقم نیمروز شد. به نظر می رسد اعمال تیمار برگ زدایی با افزایش محتوای کلروفیل a و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی بویژه پراکسیداز باعث افزایش مقاومت گیاه به تنش آبی در برخی ارقام جو نظیر ریحان شده است به گونه ای که حذف همه برگها به غیر از برگ پرچم باعث افزایش معنی دار شاخص برداشت و عملکرد رقم ریحان نسبت به سایر ارقام در شرایط تنش خشکی شده است.
لعیا مرادبیگی؛ احمد غلامی؛ امیرحسین شیرانی راد؛ حمید عباس دخت؛ حمید رضا اصغری
چکیده
به منظور بررسی اثر کاشت تأخیری و تنش خشکی آخر فصل بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد، اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع، به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تنش خشکی بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد، اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع، میزان روغن و گلوکوزینولات دانه و محتوای پرولین کلزا آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کاشت تأخیری و تنش خشکی آخر فصل بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد، اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع، به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تنش خشکی بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد، اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع، میزان روغن و گلوکوزینولات دانه و محتوای پرولین کلزا آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1393 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل تاریخ کاشت در دو سطح شامل: 20 مهر (کشت معمول) و 5 آبان (کشت تأخیری)، آبیاری در دو سطح شامل: آبیاری کامل (شاهد) و تنش خشکی (قطع آبیاری از مرحله خورجین‌دهی) و نیز ارقام و هیبریدهای پاییزه کلزا شامل:Neptune, Elvise, Okapi, Tassilo, GKH0224, GKH2624, GKH3705 بودند. نتایج آزمایش نشان داد، که تاریخ کاشت، آبیاری و رقم بر تمام صفات به غیر از اسید اکوزنوئیک معنی‌دار بود. به تأخیر انداختن تاریخ کاشت، تعداد خورجین در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه، میزان روغن دانه، اکوزنوئیک اسید و پرولین را کاهش ولی میزان گلوکوزینولات دانه و اسید بهنیک را افزایش داد. بیشترین میزان روغن دانه (6/45 درصد) در حالت آبیاری کامل و کشت معمول و کمترین آن ( 42.2درصد) در شرایط قطع آبیاری در مرحله خورجین‌دهی و کشت تأخیری به‌دست آمد. بالاترین میزان پرولین (21.59 میلی‌گرم بر گرم وزن تر) در کشت معمول و از رقم GKH3705 به‌دست آمد. از نظر عملکرد و اجزای عملکرد، محتوای روغن دانه، اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع و میزان گلوکوزینولات، رقم GKH3705 مناسب‌ترین بود. با توجه به نتایج، به نظر می‌رسد تاریخ کاشت 20 مهر و رقم GKH3705 در هر دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی می‌تواند به عنوان بهترین تیمار برای سودمندی تولید کلزا در منطقه کرج پیشنهاد گردد.
حمداله اسکندری؛ اشرف عالی زاده امرایی؛ عبداله جوانمرد
چکیده
یک پژوهش مزرعه‌ای در سال زراعی 95-1394 در شهرستان سلسله اجرا گردید تا اثر آبیاری محدود ناشی از آبیاری جزئی ریشه بر عملکرد و کیفیت علوفه و بهره‌وری آب گندم و شبدر ایرانی در کشت خالص و مخلوط مورد بررسی قرار گیرد. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول روش آبیاری (آبیاری کامل و آبیاری ...
بیشتر
یک پژوهش مزرعه‌ای در سال زراعی 95-1394 در شهرستان سلسله اجرا گردید تا اثر آبیاری محدود ناشی از آبیاری جزئی ریشه بر عملکرد و کیفیت علوفه و بهره‌وری آب گندم و شبدر ایرانی در کشت خالص و مخلوط مورد بررسی قرار گیرد. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول روش آبیاری (آبیاری کامل و آبیاری جزئی سیستم ریشه‌ای) و عامل دوم الگوی کاشت (کشت خالص گندم، کشت خالص شبدرایرانی، کشت مخلوط روی ردیف‌های جداگانه و کشت مخلوط روی یک ردیف) بود. نتایج نشان داد که عملکرد علوفه در تمامی الگوهای کاشت به طور منفی تحت تأثیر آبیاری جزئی ریشه قرار گرفت. با اعمال آبیاری جزئی ریشه، تولید ماده خشک در کشت خالص گندم، کشت خالص شبدر ایرانی، کشت مخلوط روی یک ردیف و کشت مخلوط روی ردیف‌های جداگانه به ترتیب 16، 15، 9 و 8 درصد کاهش پیدا کرد. آبیاری جزئی ریشه باعث بهبود بهروه‌وری آب برای تولید علوفه در کلیه الگوهای کاشت شد. کشت‌های مخلوط دارای بیشترین درصد افزایش بهره‌وری آب (برای کشت مخلوط روی یک ردیف و روی ردیف‌های جداگانه به ترتیب 83 و 77 درصد) بودند. آبیاری جزئی ریشه کیفیت علوفه در کشت مخلوط را کاهش داد به طوری که ADF و NDF به ترتیب 6 و 4 درصد افزایش و پروتئین خام و ماده خشک قابل هضم به ترتیب 15 و 7 درصد کاهش پیدا کردند. با این حال، کیفیت علوفه در کشت مخلوط بیشتر از کشت خالص گندم بود. نسبت برابری زمین تنها در شرایط آبیاری جزئی ریشه بیشتر از یک بدست آمد (1.024) که 8.8 درصد بیشتر از مقدار آن در شرایط آبیاری کامل ریشه بود. به عبارت دیگر برای تولید علوفه، کشت مخلوط گندم و شبدرایرانی تنها در شرایط آبیاری جزئی ریشه دارای مزیت است.
احمد پورجمشید؛ مهرداد قیصری؛ علی شریفی نیک؛ فیصل سالمی
چکیده
به منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر برخی صفات فیزیولوژیک و زراعی گندم نان (.Triticum aestivum L) تحت شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی انتهایی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده با چهار تکرار در شهرستان رامهرمز اجرا گردید. عوامل آزمایشی شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری کامل (عدم تنش خشکی) و قطع آبیاری از آغاز مرحله گلدهی تا رسیدگی ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر ریزمغذی بر برخی صفات فیزیولوژیک و زراعی گندم نان (.Triticum aestivum L) تحت شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی انتهایی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده با چهار تکرار در شهرستان رامهرمز اجرا گردید. عوامل آزمایشی شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری کامل (عدم تنش خشکی) و قطع آبیاری از آغاز مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک (تنش خشکی انتهایی) به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی در شش سطح عدم محلول پاشی (شاهد)، محلول پاشی با آب، آهن، روی، منگنز و آهن + روی + منگنز (هر کدام سه لیتر در هکتار) به عنوان عامل فرعی بودند. نتایج نشان داد، تنش خشکی انتهایی به جز محتوای پرولین برگ و پروتئین دانه، صفات شاخص کلروفیل برگ، شاخص پایداری غشای سلول، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را به طور معنی داری کاهش داد. با این وجود، محلول پاشی عناصر ریزمغذی آهن، روی و منگنز صفات اندازه گیری شده در هر دو شرایط عدم تنش و تنش خشکی انتهایی را به طور معنی داری افزایش دادند. در این میان، کاربرد محلول پاشی روی بیشترین اثر را در کاهش آسیب ناشی از تنش خشکی انتهایی بر صفات مورد اندازه گیری نشان داد. به طور کلی، استفاده از عناصر ریزمغذی به ویژه روی به صورت محلول پاشی می‌تواند اثرات زیانبار ناشی از تنش خشکی انتهایی را کاهش و موجب بهبود صفات فیزیولوژیک، زراعی و محتوای پروتئین دانه گندم نان در منطقه رامهرمز شود.
علی نخ زری مقدم؛ ناصر صمصامی؛ علی راحمی کاریزکی؛ اسماعیل قلی نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری ریزوبیوم بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سویا، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه هنرستان کشاورزی شهرستان ارومیه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل تنش کم‌آبی در سه سطح شامل آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید کم‌آبی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و تلقیح با قارچ میکوریزا و باکتری ریزوبیوم بر صفات فیزیولوژیک و عملکرد دانه سویا، آزمایشی در سال زراعی 1396 در مزرعه هنرستان کشاورزی شهرستان ارومیه به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل تنش کم‌آبی در سه سطح شامل آبیاری مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید کم‌آبی (به‌ترتیب آبیاری بعد از 70، 110 و 159 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A)، عامل‌های فرعی قارچ میکوریزا در سه سطح شامل بدون میکوریزا، گونه Funneliformis mosseae و گونه Rhizophagus intraradices و باکتری ریزوبیوم در دو سطح شامل عدم تلقیح و Bradyrhizobium japonicum بود. در این بررسی دمای برگ، محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل b، کلروفیل a، پرولین، نشت الکترولیت و عملکرد دانه مطالعه شد. تنش بیشتر کم‌آبی همراه با عدم تلقیح با میکوریزا دمای برگ را افزایش اما محتوی نسبی آب برگ و کلروفیل b را کاهش داد. افزایش تنش کم‌آبی همراه با عدم تلقیح با باکتری دمای برگ را افزایش اما کلروفیل b و عملکرد دانه را کاهش داد. تلقیح با باکتری با یا بدون تلقیح با قارچ دمای برگ را کاهش داد. این شرایط برای صفات محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل b و a نیز وجود داشت. تلقیح با باکتری و میکوریزا بخصوص قارچ F. mosseae باعث شد حداکثر عملکرد دانه با 443.2 گرم در مترمربع به‌دست آید. میزان پرولین و درصد نشت الکترولیت در تیمار تنش کم‌آبی شدید و عدم تلقیح با میکوریزا و باکتری بیشتر از تیمارهای دیگر بود. حداقل میزان پرولین و درصد نشت الکترولیت نیز در تیمار آبیاری مطلوب همراه با تلقیح با باکتری و قارچ F. mosseae مشاهده شد. درمجموع، تنش کم‌آبی باعث ایجاد شرایط نامطلوب برای سویا شد که نتیجه آن کاهش عملکرد بود اما تلقیح با باکتری و قارچ باعث کاهش شرایط نامطلوب و رشد بهتر سویا شد.
مهدی صاحب حسن؛ یحیی سلاح ورزی؛ جعفر نباتی؛ مجید عزیزی
چکیده
به منظور بررسی اثر کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه و قارچ مایکوریزا تحت شرایط تنش خشکی در زمستان و بهار سال‌های 1396-1397 آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عامل اول استفاده از کود زیستی در 8 سطح (شامل ترکیب های مختلفی از باکتری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه و قارچ مایکوریزا تحت شرایط تنش خشکی در زمستان و بهار سال‌های 1396-1397 آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار در گلخانه تحقیقاتی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. عامل اول استفاده از کود زیستی در 8 سطح (شامل ترکیب های مختلفی از باکتری های سودوموناس، ازتوباکتر و قارچ مایکوریزا) و عامل دوم تنش خشکی در دو سطح (100 و 50 % ظرفیت زراعی) بود. نتایج نشان داد که با کاهش ظرفیت زراعی خاک از 100 به 50 درصد ظرفیت زراعی ارتفاع گیاه، تعداد برگ، تعداد گل، قطر گل، وزن تر اندام هوایی و ریشه، تعداد شاخه جانبی، شاخص سبزینگی و محتوی نسبی آب برگ نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت. همچنین بالاترین مقادیر ظرفیت آنتی اکسیدانی گیاهان مورد آزمایش، تحت هر دو شرایط رطوبتی خاک در تیمارهای Ps، M+Az و Ps+Az بدست آمد. از طرفی با کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens به تنهایی و یا در ترکیب با قارچ مایکوریزا در شرایط اعمال تنش (50% ظرفیت زراعی) صفات رشدی در گیاه مثل تعداد برگ، تعداد گل، قطر گل، تعداد ساقه جانبی و شاخص سبزینگی بهبود یافتند. تعداد گل در تیمار کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens در شرایط 100% ظرفیت زراعی خاک برابر 18.50 بود که نسبت به تیمار شاهد (عدم استفاده از کود‌های زیستی در 100% ظرفیت زراعی) 77% افزایش داشت. بیشترین شاخص سبزینگی در تیمار کاربرد توام مایکوریزا و باکتری Azotobactore chroococcum در شرایط رطوبتی 50% ظرفیت زراعی (33.92) حاصل شد. در نهایت می‌توان بیان کرد کاربرد قارچ Pseudomonas fluorescens در خاک به تنهایی یا توام با قارچ مایکوریزا در گیاه همیشه بهار در شرایط تنش خشکی قابلیت بهبود رشد گیاه را داشته و منجر به افزایش کارایی گیاه در شرایط تنش خشکی می‌شود.
ابوالفضل باغبانی آرانی؛ ظهراب اداوی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی و مصرف باکتری‌های محرک رشد بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد کمی و کیفی و ترکیبات روغن دانه دو رقم ارزن، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی در شهرستان فریدونشهر اجرا گردید. در این آزمایش تنش کم‌آبی به‌عنوان عامل ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش کم‌آبی و مصرف باکتری‌های محرک رشد بر صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک، عملکرد کمی و کیفی و ترکیبات روغن دانه دو رقم ارزن، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1396 در مزرعه تحقیقاتی در شهرستان فریدونشهر اجرا گردید. در این آزمایش تنش کم‌آبی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح (تامین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) در کرتهای اصلی و کاربرد باکتری‌های محرک رشد در سه سطح شامل عدم بذرمال و بذرمال با 0.5 و یک لیتر باکتری‌های محرک رشد (باکتری ازتوباکتر کروکوکوم و آزوسپیریلوم برازیلنس) و دو گونه ارزن [ارزن دم‌روباهی (Setaria italica) رقم باستان و ارزن معمولی (Panicum miliaceum L.) اکوتیپ گلباف] به‌عنوان عوامل فرعی به‌صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی بودند. در این آزمایش تنش کم‌آبی موجب کاهش معنی‌دار صفات قطر ساقه، پایداری غشای سلولی، عملکرد بیولوژیک و دانه، درصد پروتئین و روغن و کیفیت آن در ارزن گردید. کاربرد باکتری‌های محرک رشد توانست اثرات نامطلوب ناشی از تنش کم‌آبی را بر صفات فوق‌الذکر در هر دو گونه ارزن کاهش دهد و سبب بهبود کیفیت روغن گردد به‌گونه‌ای‌که به‌ترتیب استفاده نیم و یک لیتر باکتری‌های محرک رشد، سبب افزایش عملکرد دانه به میزان (6.66 و 19.19%) در تیمارهای آبیاری شاهد، (12.29 و 28.76%) در تنش ملایم و (31.73 و 45.07%) در تیمار شدید کم‌آبی گردید. تنش ملایم کم‌آبی (75 درصد نیاز آبی) به‌همراه کاربرد یک لیتر باکتری‌های محرک رشد در رقم باستان، ضمن کاهش مصرف آب، بالاترین کیفیت (درصد اولئیک و لینولئیک) روغن را تولید نمود. همچنین رقم باستان از نظر عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و اسیدهای چرب غیراشباع در سطوح مختلف آبیاری، با و بدون کاربرد باکتری‌های محرک رشد نسبت به رقم گلباف برتری نشان داد.
فاطمه محتشمی؛ محمودرضا تدین
چکیده
به منظور بررسی اثر تیمارهای کم آبیاری و محلولپاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک بر برخی از صفات رشدی و عملکردی ژنوتیپ‌های گلرنگ، آزمایشی به صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در بهار 1396 انجام شد. در این آزمایش تیمارهای کم آبیاری )100، 75 و 50 درصد ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تیمارهای کم آبیاری و محلولپاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک بر برخی از صفات رشدی و عملکردی ژنوتیپ‌های گلرنگ، آزمایشی به صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در بهار 1396 انجام شد. در این آزمایش تیمارهای کم آبیاری )100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گلرنگ) به عنوان عامل اصلی و سه ژنوتیپ گلرنگ )محلی اصفهان، فرامان و سینا) و محلولپاشی با سه سطح شامل (کنترل، محلولپاشی با اسید جاسمونیک با غلظت 0.5 میلی مولار و محلولپاشی با اسید آسکوربیک با غلظت 20 میلی مولار) به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند. تنش کم آبیاری موجب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، اسیدهای چرب غیر اشباع اسید اولئیک و اسید لینولئیک شد. کمترین عملکرد دانه (1382.22 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (26.67) از تیمار تنش کم آبیاری 50 درصد نیاز آبیاری و بیشترین عملکرد دانه (1635.2 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.21) از تیمار 100 درصد نیاز آبیاری به دست آمد. در بین ژنوتیپ‌های گلرنگ بیشترین عملکرد دانه (1676.3 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.82) در ژنوتیپ سینا و کمترین عملکرد دانه (1341.2 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.66) در ژنوتیپ محلی اصفهان مشاهده شد. محلولپاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک موجب افزایش عملکرد دانه، درصد روغن، محتوای اسید لینولئیک و اسید اولئیک و موجب کاهش اسید پالمتبک و اسید استئاریک شد. نتایج نشان داد که تفاوت در میزان برخی از صفات در بین ژنوتیپ‌ها ی آزمایشی و تیمارهای محلولپاشی، مانند افزایش محتوای اسیدهای چرب غیر اشباع می‌تواند در انتخاب ژنوتیپبرتر و تعیین مناسب‌ترین تیمار جهت تعدیل اثر نامطلوب تنش کم آبیاری به منظور دست‌یابی به افزایش تولید اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.
علی زارعی؛ جعفر مسعود سینکی؛ مجید امینی دهقی؛ علی دماوندی
چکیده
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و محلولپاشی با کیتوزان و نانوکود فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد و کیفیت دانه ارقام کنجد بعد از کشت گندم، آزمایشی به صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شاهد تهران در سال‌های زراعی 95- 1394 و 96-1395 انجام شد. عوامل آزمایش شامل قطع آبیاری در سه سطح براساس مراحل فنولوژیکی، عدم تنش (آبیاری ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و محلولپاشی با کیتوزان و نانوکود فسفر بر عملکرد و اجزای عملکرد و کیفیت دانه ارقام کنجد بعد از کشت گندم، آزمایشی به صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه شاهد تهران در سال‌های زراعی 95- 1394 و 96-1395 انجام شد. عوامل آزمایش شامل قطع آبیاری در سه سطح براساس مراحل فنولوژیکی، عدم تنش (آبیاری نرمال)، قطع آبیاری در 50 درصد دانه‌بندی و گلدهی در کرتهای اصلی و محلولپاشی در چهار سطح شامل عدم محلولپاشی، نانو کلات فسفر (دو در هزار)، کیتوزان (سه در هزار) و ترکیب نانو کلات فسفر+کیتوزان و دو رقم اولتان و ناز تک شاخه کنجد در کرتهای فرعی بودند. نتایج نشان داد بیشترین وزن هزار دانه در سال اول آزمایش و رقم اولتان (3.10 گرم) به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه در سال دوم، تحت شرایط بدون تنش و تنش متوسط و محلولپاشی با نانو کلات فسفر به‌تنهایی یا در ترکیب کیتوزان (به ترتیب 2821.8، 2572.4، 2808.4 و 2904.5 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. به‌طور کلی در بین سطوح مختلف تنش خشکی، تنش شدید (آبیاری تا 50 درصد گلدهی) منجر به کاهش معنادار میانگین عملکرد دانه (بیش از 50 درصد) گردید، ولی تنش خشکی متوسط (آبیاری تا 50 درصد دانه‌بندی) به‌خصوص در شرایط استفاده از ترکیبات کیتوزان و نانو کود فسفر دارای بالاترین عملکرد دانه (5/2904 کیلوگرم در هکتار) بود. درصد روغن دانه در سال دوم تحت شرایط عدم تنش دارای بالاترین میانگین (57.02 درصد) بود. در مقایسه بین دو رقم، بیشترین و کمترین عملکرد روغن به ترتیب در رقم ناز و اولتان (858.4 و 731.7 کیلوگرم در هکتار) مشاهده شد. میزان اسیدهای چرب اشباع (پالمیتیک و استئاریک) در تیمار عدم محلولپاشی در رقم اولتان دارای بالاترین میانگین (به ترتیب 12.5 و 9.3) و برعکس، کمترین محتوای اسید چرب لینولئیک (24.88 درصد) در این تیمار مشاهده شد. به‌طورکلی استفاده از نانو کود فسفر به همراه کیتوزان باعث افزایش کمی و کیفی عملکرد دانه کنجد گردید و منجر به افزایش شاخصهای رشدی و کیفی در شرایط تنش خشکی شد.
ابراهیم خلیل وند بهروزیار
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و محلول پاشی با نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم بر وزن بلال و برخی ویژگیهای بیوشیمیایی ذرت شیرین، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال 1396 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی عبارت از تنش کمبود آب ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب و محلول پاشی با نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم بر وزن بلال و برخی ویژگیهای بیوشیمیایی ذرت شیرین، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال 1396 به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی عبارت از تنش کمبود آب در سه سطح 50، 75 و 100 درصد رطوبت قابل دسترس و محلول پاشی با نانو ذرات دی اکسید تیتانیوم در چهار سطح صفر، 0.01، 0.03 و 0.05 درصد بودند. ننتایج نشان داد که محلولپاشی نانو دی اکسید تیتانیوم بر فعالیت آنزیم پراکسیداز و اثر متقابل محلولپاشی نانو دی اکسید تیتانیوم و تنش کمبود آب بر میزان آنزیم مالون دی آلدئید، قندهای محلول، پرولین و وزن بلال معنی‌دار بود. محلولپاشی نانو دی اکسید تیتانیوم با غلظت 0.01 درصد موجب افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز شد اما با افزایش غلظت، فعالیت این آنزیم کاهش یافت. همچنین محلولپاشی با نانو دی اکسید تیتانیوم با غلظت 0.01 درصد در تیمار 50 درصد رطوبت قابل دسترس موجب افزایش میزان قندهای محلول، پرولین و کاهش مالون دی آلدئید گردید و در تیمار آبیاری کامل در مقایسه با عدم محلولپاشی در تیمار 50 درصد رطوبت قابل دسترس و شاهد (عدم محلولپاشی در تیمار 100 درصد رطوبت قابل دسترس) وزن بلال را به ترتیب 38.5 و 9.7 درصد افزایش داد. در کل محلولپاشی با غلظت 0/01 درصد نانو دی اکسید تیتانیوم در شرایط تنش کمبود آب توانست با تاثیرگذاری بر فعالیت آنزیمهای مرتبط با کاهش اثرات مخرب تنش، منجر به افزایش وزن بلال در شرایط مشابه و عدم مصرف این ترکیب گردد.
اعظم رومانی؛ عباس بیابانی؛ علی راحمی کاریزکی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری؛ عبداللطیف قلی زاده
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه مطالعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در زمستان 1394 در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای آبیاری (شاهد (بدون تنش)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) به‌عنوان ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه مطالعه‌ای به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در زمستان 1394 در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای آبیاری (شاهد (بدون تنش)، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) به‌عنوان فاکتور اصلی و اسید سالیسیلیک (صفر، 0.4 و 0.8 میلی‌مولار) و اسپرمین (صفر و 0.02 میلی‌مولار) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. صفات مورد بررسی شامل؛ طول سنبله، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ، فاکتور تورم بذر، میزان تورم در هر گرم موسیلاژ و درصد پوسته بودند. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که در اکثر صفات به‌جز تعداد پنجه در بوته، تعداد دانه در بوته و فاکتور تورم بذر بین اثرات تلفیقی قطع آبیاری، اسید سالیسیلیک و اسپرمین در سطح احتمال یک و پنج درصد اختلاف معنی‌داری وجود داشت. براساس نتایج حاصل بیشترین میزان عملکرد دانه (8/540 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (2795 کیلوگرم در هکتار) از تیمار محلولپاشی اسید سالیسیلیک با غلظت 0.8 میلی‌مولار در شرایط قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه به‌دست آمد. بیشترین درصد موسیلاژ دانه معادل 19.7 و میزان تورم برای هر گرم موسیلاژ (105.7 میلی‌لیتر) به تیمار محلولپاشی برگی اسید سالیسیلیک با غلظت 0.4 میلی‌مولار و اسپرمین با غلظت 0.02 میلی‌مولار به‌ترتیب تحت شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه اختصاص داشت. با توجه به یافته‌های آزمایش استنباط می‌شود که محلولپاشی برگی گیاه دارویی اسفرزه با اسید سالیسیلیک و اسپرمین به غلظت‌های مناسب بتواند گامی مؤثر در جهت کاهش اثرات سوء ناشی از تنش کم‌آبی باشد.
حدیث حسنوند؛ سید عطاءاله سیادت؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ عادل پشتدار
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر عملکرد و جذب عناصر غذایی گل‌گاوزبان اروپایی در شرایط قطع آبیاری آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی، گلدهی، پرشدن ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر سالیسیلیک اسید بر عملکرد و جذب عناصر غذایی گل‌گاوزبان اروپایی در شرایط قطع آبیاری آزمایشی به‌صورت کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 97-96 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان انجام شد. عوامل آزمایشی شامل قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی، گلدهی، پرشدن دانه و آبیاری کامل در کرتهای اصلی و محلولپاشی سالیسیلیک اسید در غلظت (صفر، 69، 138 و 207 میلی‌گرم در لیتر) در کرتهای فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری و سالیسیلیک اسید تأثیر معنی‌داری بر عملکرد دانه، درصد روغن، درصد خاکستر و جذب عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم و سدیم در دو بخش گل و برگ داشت. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که در اثر قطع آبیاری در مراحل ساقه‌دهی و گلدهی، فقط میزان غلظت عناصر سدیم و پتاسیم و درصد روغن به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. حداکثر عملکرد دانه در تیمار آبیاری کامل به‌میزان 633.43 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. محلولپاشی با غلظت 207 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک اسید سبب افزایش 50 درصدی عملکرد دانه نسبت به تیمار عدم محلولپاشی شد. سالیسیلیک اسید تمام صفات مورد بررسی به‌جزء مقدار سدیم را افزایش داد. اثر متقابل فاکتورها نیز بر خاکستر گل، پتاسیم گل و برگ، فسفر برگ و سدیم گل معنادار بود. مصرف 138 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک اسید در شرایط بدون قطع آبیاری، سبب افزایش 38 درصدی فسفر برگ نسبت به شرایط عدم مصرف سالیسیلیک اسید و تنش خشکی شد. بیشترین میزان پتاسیم گل و برگ با محلولپاشی 138 و 207 میلی‌گرم در لیتر سالیسیلیک در تنش قطع آبیاری در مرحله گلدهی به دست آمد. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد سالیسیلیک اسید در غلظت‌های 138 و 207 میلی‌گرم در لیتر در گل‌گاوزبان اروپایی می‌تواند باعث کاهش قابل ملاحظه آسیب‌های ناشی از تأثیرات منفی قطع آبیاری گردد.
تنش خشکی
ساره خواجه حسینی؛ فرزاد فنودی؛ سید علی طباطبایی؛ رستم یزدانی بیوکی؛ جعفر مسعود سینکی
چکیده
به‌منظور ارزیابی کاربرد و زمان مصرف اسیدآمینه گلایسین روی رشد، عملکرد و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96- 1395 در مزرعه‌ی تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی کاربرد و زمان مصرف اسیدآمینه گلایسین روی رشد، عملکرد و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی زوفا (Hyssopus officinalis L.) تحت شرایط مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت اسپلیت‌پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96- 1395 در مزرعه‌ی تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل رژیم‌های آبیاری در سه سطح آبیاری 25، 50 و 75 درصد تخلیه آب قابل‌دسترس گیاه از خاک، به ترتیب شاهد، تنش متوسط، تنش شدید به‌عنوان تیمار اصلی و تیمارهای الف: محلولپاشی در دو سطح آب مقطر (شاهد) و اسیدآمینه گلایسین (2.5 در هزار) و ب: زمان محلولپاشی (رویشی و گلدهی، گلدهی) به‌عنوان کرتهای فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد تیمارهای مختلف آبیاری باعث کاهش صفت‌های تعداد شاخه جانبی، تعداد برگ، عملکرد وزن تر، عملکرد وزن خشک و فنل کل گردید اما میزان آنتوسیانین افزایش پیدا کرد. بین تیمارهای زمان محلول پاشی در صفات مورد ارزیابی، اختلاف معنی‌داری مشاهده نگردید. بررسی اثرات متقابل نشان داد که ترکیب تیمارهای آبیاری شاهد و محلول-پاشی با گلایسین، باعث افزایش ارتفاع و تعداد شاخه جانبی شد. همچنین این ماده در ترکیب با تیمارهای آبیاری سطوح تنش متوسط و تنش شدید باعث افزایش تعداد برگ، عملکرد وزن تر و خشک گیاه، نسبت به شاهد شد. نتایج بررسی حاضر گویای آن بود که کاربرد خارجی اسیدآمینه گلایسین علاوه بر کاهش خسارات ناشی از کمبود آب را در گیاه، منجر به افزایش توانایی گیاه برای بهبود رشد و بالابردن عملکرد نیز شده است.
بابک میرشکارنژاد؛ فرزاد پاکنژاد؛ ابراهیم امیری؛ محمدرضا اردکانی؛ محمد نبی ایلکایی
چکیده
به منظور تعیین تاریخ کاشت مناسب تر و مدیریت آب آبیاری در دوره رشد ذرت دانه ای (S.C.704) آزمایشی در قالب کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت: یکم اردیبهشت، بیست و یکم اردیبهشت و دهم خرداد در کرت های اصلی و ...
بیشتر
به منظور تعیین تاریخ کاشت مناسب تر و مدیریت آب آبیاری در دوره رشد ذرت دانه ای (S.C.704) آزمایشی در قالب کرت های خرد شده بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران انجام شد. عوامل آزمایشی شامل سه تاریخ کاشت: یکم اردیبهشت، بیست و یکم اردیبهشت و دهم خرداد در کرت های اصلی و چهار سطح آبیاری (I40:40%ETc, I60:60%ETc, I80:80%ETc and I100:100%ETc) براساس نیاز آبی گیاه در کرت های فرعی اجرا شد. نتایج نشان دهنده کاهش عملکرد دانه به میزان 44 و 49 درصد به ترتیب در سال اول و دوم آزمایش در تیمار تنش کم آبیاری بر اساس 40 درصد نیاز آبی در مقایسه با تیمار شاهد آبیاری بر اساس 100 درصد نیاز آبی گیاه بود. عملکرد دانه در سال دوم به طور معنی داری (0.01 ≤p) به اثر متقابل بین تاریخ کاشت و آبیاری واکنش نشان داد به نحوی که سطوح بالای تبخیر و تعرق و تنش حرارتی شدید با اثر منفی بر مرحله گرده افشانی ذرت از عوامل اصلی تأثیرگذار در کاهش عملکرد دانه در تاریخ کاشت بیست و یکم اردیبهشت و دهم خرداد بودند. بالاترین مقادیر راندمان مصرف آب عملکرد دانه و زیست توده در تیمار کم آبیاری (I40) مشاهده شدند. ذرت های کاشته شده در تاریخ کاشت یکم اردیبهشت با افزایش طول دوره رشد و شرایط دمایی مناسب برای پرشدن دانه از توانایی بیشتری در تولید دانه های با وزن بالا برخوردار بودند. با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، اتلاف آب از طریق تبخیر سطحی در ابتدای فصل رشد به مراتب کمتر می باشد. بنابراین انتخاب تاریخ کاشت زودهنگام ذرت دانه ای و پرهیز از آبیاری های مازاد بر نیاز گیاه برای دست یابی به حداکثر عملکرد بهینه و بهبود راندمان مصرف آب حائز اهمیت می باشند.
سید علی طباطبایی؛ سپیده نیکومرام؛ امید انصاری
چکیده
دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانه‌زنی دما و پتانسیل آب می‌باشند. با استفاده از مدل هیدروتایم می‌توان پاسخ جوانه‌زنی بذر به پتانسیل آب در دماهای مختلف را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدروتایم پاسخ جوانه‌زنی بذر کلزا (.Brassica napus L) رقم اکاپی به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف موردبررسی قرار گرفت. تیمارهای ...
بیشتر
دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانه‌زنی دما و پتانسیل آب می‌باشند. با استفاده از مدل هیدروتایم می‌توان پاسخ جوانه‌زنی بذر به پتانسیل آب در دماهای مختلف را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل هیدروتایم پاسخ جوانه‌زنی بذر کلزا (.Brassica napus L) رقم اکاپی به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف موردبررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف خشکی (پتانسیل‌های 0، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگا پاسکال) در دماهای 10، 15، 20، 25 و 30 درجه سانتی‌گراد بود. پاسخ جوانه‌زنی بذرها به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف با استفاده از مدل هیدروتایم کمی‌سازی شد (جهت محاسبه ضرایب هیدروتایم برای هر دما از مدل هیدروتایم با توزیع نرمال استفاده شد). نتایج نشان داد که در تمامی سطوح پتانسیل آب با افزایش دما تا 25 درجه سانتی‌گراد، درصد جوانه‌زنی افزایش یافت و با افزایش پتانسیل آب، درصد جوانه‌زنی کاهش یافت. ضریب هیدروتایم (θH) با افزایش درجه حرارت به‌طور معنی‌داری کاهش یافت به‌طوری‌که کمترین ضریب هیدروتایم (11.24 مگاپاسکال ساعت) مربوط به دمای 30 درجه سانتی‌گراد بود. پتانسیل پایه با افزایش درجه حرارت به‌طور معنی‌داری کاهش یافت و بیشترین پتانسیل پایه منفی با میانگین 0.91- مگا پاسکال مربوط به دمای 20 درجه سانتی‌گراد و کمترین میزان پتانسیل پایه (Ψb(50)) با میانگین 0.52- مگاپاسکال مربوط به دمای 30 درجه سانتی‌گراد بود. کمترین ضریب انحراف توزیع پتانسیل پایه در جمعیت (σ Ψb(50)) (0.35) مربوط به دمای 30 درجه سانتی‌گراد بود. جهت کمی‌سازی پاسخ جوانه‌زنی بذر کلزا به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف استفاده از مدل هیدروتایم دارای نتایج نسبتاً قابل قبولی بود؛ بنابراین می‌توان با استفاده از خروجی مدل هیدروتایم در دماهای مختلف درصد جوانه‌زنی بذر کلزا را در پتانسیل‌های مختلف پیش‌بینی نمود.
سیدحمیدرضا هاشمی؛ قربانعلی نعمت زاده؛ سمیرا محمدی؛ مارکوس کولمن
چکیده
فاکتورهای شوک حرارتی (Heat Shock Factors)، نقش مهمی در پاسخ به تنش‌های زیستی و غیرزیستی در یوکاریوت‌ها ایفا می‌نمایند. هدف از اجرای این تحقیق، شناسایی ژن‌های فاکتور رونویسی AlHSF در گیاه هالوفیت آلوروپوس لیتورالیس (Aeluropus littoralis) می‌باشد. بدین منظور شناسایی و تعیین مشخصه‌سازی ژن‌ها، ساختار ژنی، آنالیز موتیف‌های پروتئینی و روابط فیلوژنتیکی ...
بیشتر
فاکتورهای شوک حرارتی (Heat Shock Factors)، نقش مهمی در پاسخ به تنش‌های زیستی و غیرزیستی در یوکاریوت‌ها ایفا می‌نمایند. هدف از اجرای این تحقیق، شناسایی ژن‌های فاکتور رونویسی AlHSF در گیاه هالوفیت آلوروپوس لیتورالیس (Aeluropus littoralis) می‌باشد. بدین منظور شناسایی و تعیین مشخصه‌سازی ژن‌ها، ساختار ژنی، آنالیز موتیف‌های پروتئینی و روابط فیلوژنتیکی خانواده ژنی AlHSF مدنظر قرار گرفت. آنالیز الگوی بیان این ژن‌ها در دو بافت برگ و ریشه، تحت شرایط تنش شوری و شرایط ریکاوری، با استفاده از داده‌های RNA-seq صورت پذیرفت. بر اساس توالی‌های ژنومی A. littoralis، 11 ژن AlHSF غیرتکراری و منحصربفرد شناخته شدند. تمام 11 فاکتور رونویسی AlHSFs، بر اساس همولوژی با آرابیدوپسیس، به سه دسته (A، B و C) تقسیم شدند. بر اساس داده‌های RNA-seq، الگوی بیان ژن‌های AlHSF در بافت‌های برگ و ریشه تحت شرایط تنش شوری و ریکاوری، متفاوت بود. سطح بیان متفاوت این ژن‌ها، می‌تواند به عملکردهای مولکولی و مکانیسم‌های تنظیمی متفاوت در کنترل فعالیت این ژن‌ها مرتبط باشد. یافته‌های این تحقیق، ضمن ارائه خصوصیات عملکردی ژن‌های AlHSF، پایه‌ای برای تحقیقات کاربردی آینده در مورد نقش بیولوژیکی آن‌ها در تحمل گیاه آلوروپوس لیتورالیس به تنش‌های زیستی و غیرزیستی، فراهم می‌نماید.
فریبا مرسلی؛ رضا درویش زاده؛ غلامحسین غلامی
چکیده
به منظور بررسی تغییرات ریخت شناسی 98 رگه خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان دانه روغنی حاصل از تلاقی PAC2 × RHA266، در شرایط نرمال و تنش شوری 6 دسی‌زیمنس‌برمترمربع آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد. در هریک از شرایط بعد از مرحله گلدهی صفات عملکرد دانه، وزن 100 دانه، تعداد ...
بیشتر
به منظور بررسی تغییرات ریخت شناسی 98 رگه خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان دانه روغنی حاصل از تلاقی PAC2 × RHA266، در شرایط نرمال و تنش شوری 6 دسی‌زیمنس‌برمترمربع آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ارومیه انجام شد. در هریک از شرایط بعد از مرحله گلدهی صفات عملکرد دانه، وزن 100 دانه، تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، طول دمبرگ، قطر ساقه، وزن خشک طبق و روز تا گلدهی اندازه‌گیری شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس اثر متقابل شوری × رگه برای تمامی صفات به غیر از ارتفاع بوته معنی‌دار بود مقایسه میانگین رگه‌ها در هر دو شرایط نشان داد که میانگین رگه‌ها در شرایط تنش شوری نسبت به شرایط نرمال، در همه صفات بجز طول دمبرگ کاهش یافته است. بیشترین مقدار درصد کاهش در عملکرد دانه (13.23) و وزن صد دانه (10.60) مشاهده شد. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات قطر طبق و وزن 100 دانه در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری وارد مدل شدند. بنابراین انتخاب برای این صفات در هر دو شرایط به بهبود عملکرد دانه کمک خواهد کرد. بر اساس نتایج قسمت اول پژوهش، دو رگه متحمل و حساس به شوری (به ترتیب رگه‌های C86 و C64) انتخاب و الگوی الکتروفورزی پروتئین‌ها در سطوح مختلف تنش شوری صفر، 2، 4، 6 و 8 دسی‌زیمنس‌برمترمربع بررسی گردید. بر اساس نتایج حاصله، الگوی الکتروفورزی متفاوتی برای رگه‌های C86 و C64 در سطوح مختلف تنش شوری مشاهده شد که حاکی از واکنش متفاوت رگه‌ها به تنش شوری می‌باشد. احتمالا باندهای پروتئینی با وزن مولکولی 55 و 83.45 کیلودالتون، پروتئین‌های مرتبط با تحمل به تنش شوری هستند که در رگه متحمل تغییرات بیان نشان می دهند. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند در برنامه‌های به نژادی آفتابگردان جهت تولید ارقام متحمل به شوری مفید باشد.
سمیه سنچولی؛ محمود قربانزاده نقاب؛ حسین صبوری؛ محمد زارع مهرجردی
چکیده
شوری یک محدودیت عمده در توسعه کشت برنج می‌باشد. بهبود بخشیدن به تحمل به شوری در برنج ازنظر ژنتیکی یک مسئله بسیار مهم در برنامه‌های اصلاحی است. به‌منظور مکان یابی ژن های کنترل کننده محتوای کلروفیل، 96 لاین خالص نوترکیب برنج ایرانی حاصل تلاقی ارقام ندا × اهلمی-طارم تحت تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای آزمایشی به‌صورت مرکب در قالب طرح ...
بیشتر
شوری یک محدودیت عمده در توسعه کشت برنج می‌باشد. بهبود بخشیدن به تحمل به شوری در برنج ازنظر ژنتیکی یک مسئله بسیار مهم در برنامه‌های اصلاحی است. به‌منظور مکان یابی ژن های کنترل کننده محتوای کلروفیل، 96 لاین خالص نوترکیب برنج ایرانی حاصل تلاقی ارقام ندا × اهلمی-طارم تحت تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای آزمایشی به‌صورت مرکب در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و دو شرایط کشت نرمال و تنش شوری در دانشگاه گنبدکاووس در سال 1395 در شرایط گیاهچه کشت شدند. مکان‌یابی ژن‌های کنترل‌کننده محتوای کلروفیل با استفاده از روش‌های مختلف مکان‌یابی شامل SIM-MEL، SIM، CIM، MIM، PMLE، ICIM و STSIM انجام گرفت و با استفاده از هر کدام از این روش‌ها QTLهای مشابه و متفاوتی ردیابی شد. 40 نشانگر SSR و 16 نشانگر ISSR (76 آلل تکثیر‌شده چند شکل)، 2 نشانگر IRAP (7 آلل تکثیر‌شده چند شکل) و یک نشانگر iPBS (3 آلل تکثیر‌شده چند شکل) بر روی 12 کروموزوم برنج توزیع شدند. روش ICIM، CIM و SIM در شرایط نرمال و تنش شوری بیشترین تشابه مکان‌های ژنی ردیابی شده را دارا بودند. qCHL-6 در شش روش مکان‌یابی در موقعیت 52 سانتی‌مورگان از کروموزوم 6 شناسایی شد. بنابراین با استفاده از QTLهای شناسایی شده می‌توان پس از تعیین اعتبار QTLها، ژنوتیپ‌های برتر از نظر محتوای کلروفیل برای برنامه‌های انتخاب به کمک نشانگر را شناسایی کرد.
عاطفه رحمانی کمرودی؛ سعید نواب پور؛ احد یامچی؛ علی اصغر نصراله نژاد قمی
چکیده
هدف از این آزمایش بررسی تنوع ژنتیکی لاین‌های موتانت گندم (T-65-7-1 و T-67-60) و والد (طبسی) با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و همچنین مقایسه برخی شاخصهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی بین لاین‌های موتانت و والد در پاسخ به تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای بود. در این تحقیق دو لاین موتانت گندم (T-67-60 و T-65-7-1) به همراه رقم والد آن‌ها (رقم طبسی)، در محیط ...
بیشتر
هدف از این آزمایش بررسی تنوع ژنتیکی لاین‌های موتانت گندم (T-65-7-1 و T-67-60) و والد (طبسی) با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و همچنین مقایسه برخی شاخصهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی بین لاین‌های موتانت و والد در پاسخ به تنش شوری در مرحله گیاهچه‌ای بود. در این تحقیق دو لاین موتانت گندم (T-67-60 و T-65-7-1) به همراه رقم والد آن‌ها (رقم طبسی)، در محیط هیدروپونیک یوشیدا در شرایط روشنایی (16 ساعت روشنایی) و دمای30 درجه سانتی‌گراد به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار کشت شدند. پس از اعمال تنش شوری در شرایط هدایت الکتریکی 6=EC دسی زیمنس برمتر، وزن تر و وزن خشک گیاهچه‌ها به‌عنوان صفات مورفولوژیک اندازه‌گیری شدند. همچنین نمونه‌های برگی جهت استخراج DNA و ارزیابی پارامترهای بیوشیمیایی (میزان پرولین، پروتئین و کلروفیل) برداشت گردیدند. تنوع ناشی از جهش القایی حاصل از پرتو گاما در گندم به کمک آغازگر مولکولی RAPD آشکار و تایید شد. الگوی حاصل از نشانگر RAPD نشان‌دهنده تشابه بیشتر لاین موتانت T-67-60 با رقم والد طبسی بود. مقایسه میانگین‌ها داده‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی حاکی از آن بود که لاین‌های موتانت نسبت به والد از تحمل نسبی بالاتری در شرایط تنش شوری برخوردار بودند. در مجموع، برتری معنی‌دار صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی مرتبط با تحمل به شوری در لاین‌های موتانت (T-67-60 و T-65-7-1) در مقایسه با رقم والد (طبسی) علاوه بر اهمیت کاربردی، مبین اثر‌گذاری جهش و موفقیت روند انتخاب طی نسل‌‌های تفکیک بود.
احمد آئین؛ امیر جلالی
چکیده
گرمای شدید آخر فصل رشد، همواره یکی از چالش‌های مهم نظام کشت زمستانه سیب‌زمینی در مناطق گرم کشور ازجمله جنوب استان کرمان است. تنش گرمایی از طریق افزایش میزان تنفس و تغییر در میزان انباشت قندها و نشاسته در غده سیب‌زمینی، باعث کاهش عملکرد، کیفیت و مدت انبارمانی غده‌ها می‌شود. یکی از استراتژی‌های مناسب برای کاهش اثرات تنش گرمایی ...
بیشتر
گرمای شدید آخر فصل رشد، همواره یکی از چالش‌های مهم نظام کشت زمستانه سیب‌زمینی در مناطق گرم کشور ازجمله جنوب استان کرمان است. تنش گرمایی از طریق افزایش میزان تنفس و تغییر در میزان انباشت قندها و نشاسته در غده سیب‌زمینی، باعث کاهش عملکرد، کیفیت و مدت انبارمانی غده‌ها می‌شود. یکی از استراتژی‌های مناسب برای کاهش اثرات تنش گرمایی در سیب‌زمینی، استفاده از کلسیم به‌ویژه نیترات کلسیم می‌باشد که در این آزمایش موردبررسی قرارگرفته است. این آزمایش به‌صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال 93-92 در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی جنوب کرمان (جیرفت) اجرا شد. فاکتور اصلی تاریخ کاشت در دو سطح (تاریخ کاشت به‌موقع و تاریخ کاشت دیرهنگام)، فاکتور فرعی ارقام در سه سطح (سانته، ساتینا و میلوا) و فاکتور فرعی فرعی کاربرد کلسیم در چهار سطح شامل: عدم کاربرد کلسیم، محلولپاشی نیترات کلسیم به میزان ppm 2500 در دو مرحله و سه مرحله و مصرف خاکی نیترات کلسیم به میزان 75 کیلوگرم در هکتار در دو مرحله بودند. نتایج بررسی نشان داد که برهمکنش کاربرد کلسیم و تنش گرمایی آخر فصل سبب کاهش میزان قند کل، قندهای احیاکننده و افزایش میزان نشاسته، کلسیم غده و کلسیم برگ نسبت به شاهد (عدم کاربرد نیترات کلسیم در شرایط تنش) شد. مصرف خاکی نیترات کلسیم در شرایط تنش گرمایی، میزان فساد و افت وزن غده‌ها را پس از یک دوره 60 روزه انبارمانی نسبت به شاهد (عدم کاربرد کلسیم در شرایط مشابه) 30.5 درصد کاهش داد که احتمالاً به دلیل تأثیر کلسیم بر کاهش میزان قند غده و همچنین نقش آن در استحکام دیواره سلولی بافت غده می‌باشد.
علیرضا برجیان بروجنی؛ سید عطاالله سیادت؛ عبدالمهدی بخشنده؛ خلیل عالمی سعید؛ محمدرضا جلال کمالی
چکیده
به‌منظور بررسی دوره‌های کوتاهمدت تنش گرما بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه گندم، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به‌صورت بلوکهای نواری در سه تکرار اجرا گردید. عامل‌های آزمایشی شامل چهار رقم گندم بهاره بودند. تنش گرما (حداکثر 35 درجه سانتی‌گراد) با نصب اتاقک‌های ...
بیشتر
به‌منظور بررسی دوره‌های کوتاهمدت تنش گرما بر عملکرد دانه و خصوصیات فیزیولوژیک گیاه گندم، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان به‌صورت بلوکهای نواری در سه تکرار اجرا گردید. عامل‌های آزمایشی شامل چهار رقم گندم بهاره بودند. تنش گرما (حداکثر 35 درجه سانتی‌گراد) با نصب اتاقک‌های تولید تنش حرارتی روی کرت‌ها اعمال گردید. بوته‌های گندم به مدت سه روز متوالی در مرحله ظهور سنبله (H1) ،- و یا در ابتدای تشکیل دانه (H2) ،- در معرض تنش گرما قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین سطوح تنش و ارقام در صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌داری وجود داشت. تنش گرمای کوتاهمدت عملکرد دانه ارقام چمران، مارون، اروند و اترک را به‌طور میانگین به‌ترتیب 19.6، 18.6، 17.8 و 11.2 درصد نسبت به شاهد (بدون تنش) کاهش داد. تنش گرما فلئورسانس کلروفیل، محتوای آب نسبی برگ و پایداری غشای سلولی را به‌طور معنی‌داری کاهش داد ولی هدایت روزنه‌ای، سرعت افت کلروفیل و غلظت پرولین افزایش یافت. همبستگی منفی و معنی‌داری بین افت عملکرد دانه با غلظت کلروفیل کل (r =-0.67 در تنش H1 وr =-0.77 در تنش H2 ) به‌دست آمد. فعالیت آنزیمی کاتالاز پراکسیداز و سوپراکسید‌دیسموتاز در واکنش به تنش H1 یا H2 به‌طور معنی‌دار افزایش یافتند. نتایج تجزیه به عامل‌ها نشان داد، چهار عامل در مجموع 7/86 و سه عامل 86.4 درصد واریانس بین ارقام را به ترتیب در تنش H1 و تنش H2 توجیه کردند. ارقام اترک، چمران و اروند با تداوم فتوسنتز بیشتر، محتوای متابولیت بیشتر و ساز و کار دفاع آنزیمی بهتر نسبت به رقم مارون به تنش گرما را تحمل کردند. می‌توان گفت که ارقام با سرعت کمتر پیر شدن برگ بعد از مواجهه با گرما و حفاظت آنزیمی بیشتر می‌توانند در برابر گرما متحمل‌تر باشند.
حوریه نجفی؛ سعید نواب پور؛ خلیل زینلی نژاد
چکیده
جیوه به عنوان یک عنصر فلزی سنگین، در آلودگی محیط و ایجاد سمیت و تنش در موجودات زنده نقش دارد. جیوه با تجمع در خاک و جذب به وسیله گیاه به زنجیره غذایی وارد می‌شود و مسمومیت‌هایی را در گیاهان و افراد تغذیه کننده بوجود می‌آورد. بر این اساس آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت کشت هیدروپونیک انجام شد. تیمارهای ...
بیشتر
جیوه به عنوان یک عنصر فلزی سنگین، در آلودگی محیط و ایجاد سمیت و تنش در موجودات زنده نقش دارد. جیوه با تجمع در خاک و جذب به وسیله گیاه به زنجیره غذایی وارد می‌شود و مسمومیت‌هایی را در گیاهان و افراد تغذیه کننده بوجود می‌آورد. بر این اساس آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت کشت هیدروپونیک انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل کلرید جیوه با غلظت‌های (صفر به عنوان شاهد، 5 ، 10 و 15 میکرومولار) به عنوان فاکتور اصلی و ژنوتیپ‌های گندم نان (مروارید، گنبد و لاین N9108) به عنوان فاکتور فرعی بود. نتایج نشان داد در ژنوتیپ‌های مروارید و N9108 با تیمار کلرید جیوه میزان بیان ژن کاتالاز و متالوتیونین افزایش یافت و بیشترین میزان بیان این ژن‌ها تحت تیمار 15 میکرومولار کلرید جیوه (به ترتیب 9.2 و 2.7 برابر نسبت به شاهد) بود. با افزایش غلظت کلرید جیوه کاهش معنی‌داری در میزان کلروفیل ژنوتیپ‌های مختلف مشاهده شد. به علاوه کلرید جیوه به طور معنی‌داری میزان شاخص اکسیداسیون سلولی را در گیاهچه‌های تیمار شده در مقایسه با شاهد افزایش داد. می‌توان نتیجه گرفت رقم مروارید و لاین امید بخش N9108 تحت تنش کلرید جیوه، واکنش بهتری نسبت به رقم گنبد از خود نشان دادند.
دوره 13، شماره 2 ، تیر 1399
