نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

2 عضو هیئت‌علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

به منظور بررسی اثر تیمار‌های کم آبیاری و محلول‌پاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک بر برخی از صفات رشدی و عملکردی ژنوتیپ‌های گلرنگ، آزمایشی به صورت اسپلیت- فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد در بهار 1396 انجام شد. در این آزمایش تیمارهای کم آبیاری )100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گلرنگ) به عنوان عامل اصلی و سه ژنوتیپ گلرنگ )محلی اصفهان، فرامان و سینا) و محلول‌پاشی با سه سطح شامل (کنترل، محلول‌پاشی با اسید جاسمونیک با غلظت 0.5 میلی مولار و محلول‌پاشی با اسید آسکوربیک با غلظت 20 میلی مولار) به عنوان عامل فرعی انتخاب شدند. تنش کم آبیاری موجب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، اسید‌های چرب غیر اشباع اسید اولئیک و اسید لینولئیک شد. کمترین عملکرد دانه (1382.22 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (26.67) از تیمار تنش کم آبیاری 50 درصد نیاز آبیاری و بیشترین عملکرد دانه (1635.2 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.21) از تیمار 100 درصد نیاز آبیاری به دست آمد. در بین ژنوتیپ‌های گلرنگ بیشترین عملکرد دانه (1676.3 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.82) در ژنوتیپ سینا و کمترین عملکرد دانه (1341.2 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (27.66) در ژنوتیپ محلی اصفهان مشاهده شد. محلول‌پاشی با اسید جاسمونیک و اسید آسکوربیک موجب افزایش عملکرد دانه، درصد روغن، محتوای اسید لینولئیک و اسید اولئیک و موجب کاهش اسید پالمتبک و اسید استئاریک شد. نتایج نشان داد که تفاوت‏ در میزان برخی از صفات در بین ‌ژنوتیپ‌‏ها ی آزمایشی و تیمار‌های محلول‌پاشی، مانند افزایش محتوای اسید‌های چرب غیر اشباع می‏‌تواند در انتخاب ژنوتیپ‌‏برتر و تعیین مناسب‌ترین تیمار جهت تعدیل اثر نامطلوب تنش کم آبیاری به منظور دست‌یابی به افزایش تولید اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

Ahmadzadeh, S., Kadivar, M., Saeedi, G.H., 2009. Investigation of oil properties and seed composition in some safflower lines and cultivars. Iranian Food Science and Technology Research Journal. 5(2), 136-150. [In Persian English summary].
Amini, H., Arzani, A., Bahrami, F., 2013. Seed yield and some physiological traits of safflower as affected by water deficit stress. International Journal of Plant Production. 7(3), 598-614.
Arab, S., Baradaran Firouzabadi, M., Reza Asghari, H., Gholami, A., Rahimi, M., 2016. The effect of ascorbic acid and sodium nitroprusside foliar application on seed yield, oil and some agronomical traits of safflower (Carthamus tinctorius L.) under water deficit stress. Enviromental Stresses in Crop Sciences. 9(1), 15-27. [In Persian with English summary].
Asghari, B., Gharibi Asl, S., 2016. The oil and protein content of Isfahan’s safflower in different periods of irrigation, levels of humic acid and superabsorbent. International Journal of Life Science and Pharma Research. 1, 56-63.
Ashrafi, E., Razmjoo, Kh., 2010. Effect of Irrigation regimes on oil content and interspecific variation and environmental control. New Phytologist. 193, 30–50.
Beyyavas, V., Haliloglus, H., Copur, O., Yilmaz, A., 2011. Determination of seed yield and yield components of some safflower (Carthamus tinctorius L.) cultivars; lines and populations under the semi-arid Conditions. South African Journal of Biotechnology. 10, 527-534.
Behdani, m., Jami Al-Mahdi, m., 2010. Response of spring safflower cultivars to irrigation intervals in birjand condition. Iranian Journal of Field Crops Research. 8(2), 315-335. [In Persian with English summary].
Dwivedi, S.L., Nigam, S.N., Jambunathan, R., Sahrawate, K.L., Nagabhushanam, G.V.S., Raghunath, K., 1993. Effects of genotypes and environments on oil content and oil quality parameters and their correlations in peanut (Arachis hypogaea L.). Peanut Science. 20, 84-89.
Fathian, S., Ehsan Zade, P., 2013. Association between some physiological characteristics and yield in spring safflower under two irrigation regimes. Iranian Journal of Crop Science. 43(4), 649-659. [In Persian with English Summary].
Farshi, A.A., 2003. Irrigation Water Management at the Field. Iranian National Committee on Irrgation and Drainage. Ahvas. [Persian Book].
Fanaie, H.M., Keikha, H., Piri, E., 2015. Effect of seed priming on grain and oil yield of Safflower under irrigation deficit conditions. Journal of Seed Science and Research, 2(2), 49-59. [In Persian with English summary].
Ghassemi-Golezani, k., Hosseinzadeh-Mahootchi, A., 2015. Improving physiological performance of safflower under salt stress by application of salicylic acid and jasmonic acid. Walia Journal. 31, 104-109.
Ghorbanzadeh, M., Marashi, H., Shahriari Ahmadi, F., Malekzadeh Shafarudi, S., 2011. Determination of seed yield, oil content and fatty acid compositions of exotic and local safflower (Carthamus tinctorius L.) genotypes. Iranian Journal of Field Crop Science. 9(2), 182-189. [In Persian with English Summary].
Helmy, A.M., 2014. Seed and oil productivity upon foliar spray of soybean (Glycine max L.) With humic and ascorbic acids with or without seed irradiation. Egyptian Journal of Soil Science. 54, 1-20.
Jabbari, h., Khosh Kholgh, Nayer Azam Khosh Kholgh, S., Shiran Rad, A.H., 2017. Changes in the oil fatty acids composition of rapeseed cultivars under drought stress conditions. Applied Field Crops Research. 3, 66-81. [In Persian with English sSummary].
Kafy, M., Rostami, M., 2007. Yield characteristics and oil content of three safflower. Iranian Journal of Crop Research. 5(1), 121-132. [In Persian with English summary].
Khalili, M., Naghavi, Naghavi, M.R., Pour-Aboughadareh, A., 2016. Evaluation of grain yield and some of agro-morphological characters in spring safflowers genotypes under iIrrigated and rainfed conditions. Journal of Crop Breeding. 7(16), 139-138. [In Persian with English summary].
Khosheghbal, F., Ghorbanli, M., Hajihosseini, R. 2010. Effect of zinc sulfate stress and its interaction with ascorbic acid on some physiological parameters in Brassica napus. Rostaniha. 11(1), 93-102. [In Persian with English Summary].
Metcalf, L.C., Schmitz, A.A., Pelka, J.R., 1966. Rapid preparation of fatty acid esters from lipids for gas chromatographic analysis. Analytical Chemistry. 38, 514-515.
Miladi Lari, A., Ehsanzadeh, P., 2010. The negative effect of drought on safflower grain yield through impact on photosynthetic surfaces and on efficiency. Irananian Journal of Field Crop Science. 41(2), 375-384. [In Persian with English Summary].
Moradi Tochali, M., Seiphzade, S., Zakerin, H.M., Valadabadi, A.R., 2017. Investigation the effect of methanol and ascorbic acid foliar application on growth and yield of peanut (Arachis hypogaea L.). Crop Physiology Journal. 9(36), 65-82. [In Persian with English summary].
Pahlavani, M. H., Saeidi, G., Mirlohi, A.F., 2018.correlated response to selection for yield and oil content of seed in safflower. Journal of Crop Production. 1(3), 49-63. [In Persian with English summary].
Poorter, H., Niklas, K., Reich, P.B., Oleksyn, J., Poot, P., Mommer, L., 2012. Biomass allocation to leaves, stems and roots: meta-analyses of interspecific variation and environmental control. New Phytologist. 193, 30–5030.
Purdy, R.H., 1985. Oxidative stability of high oleic sunflower and safflower oils. Journal of the American Oil Chemists' Society. 62, 523- 525.
Shigeoka, S., Ishikawa, T., Tami, M., Miagawa, Y., 2002. Regulation and function of ascorbic peroxida Shiravand, R., Majidi, M.M., 2014. Drought tolerance of wild and cultivated species of safflower and assessment of morphological variation. Journal of Field Crops Research. 12(4), 738-750. [In Persian with English sSummary].
Soha, E., Nahed, G., Bedour, H., 2010. Effect o water stress, ascorbic acid and spraying time on some morphological and biological composition of Ocimum basilicum plant. Journal of American Science. 6(12), 33-44.
Taqi, A.K., Mazid, M., Firoz, M., 2011. A review of ascorbic acid potentialities against oxidative stress induced in plants. Journal of Agrobiology. 28 (2), 97-111.
Vatankhah, E., Kalantari, B., Andalibi, B., 2016. Effect of methyl jasmonate on some physiological and biochemical responses of peppermint (Mentha piperita L.) under salt stress. Journal of Plant Process and Function. 5(17), 157-170. [In Persian with English Summary].
Yari, P., Keshtkar, A.M., Sepehri, A., 2014. Evaluation of water stress effect on growth and yield of spring safflower. Plant Production Technology. 6(2), 101-117. [In Persian with English Summary].
Yau, S.K., 2006. Winter versus spring sowing of rain–fed safflower in a semi- arid, high – elevation Mediterranean environment. European Journal of Agronomy. 10, 1-8.