ایرج همتی؛ سید سعید پورداد؛ رجب چوکان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و شناسایی ژنوتیپهای پایدار، 20 ژنوتیپ اصلاح‌شده داخلی آفتابگردان در 10 محیط شامل چهار منطقه در شرایط رطوبتی متفاوت طی سه سال زراعی (90-89، 91-90 و 93-92)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. دادههای حاصل از عملکرد دانه از طریق تجزیه گرافیکی GGE بای پلات بررسی شدند. بر اساس ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ و محیط و شناسایی ژنوتیپهای پایدار، 20 ژنوتیپ اصلاح‌شده داخلی آفتابگردان در 10 محیط شامل چهار منطقه در شرایط رطوبتی متفاوت طی سه سال زراعی (90-89، 91-90 و 93-92)، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. دادههای حاصل از عملکرد دانه از طریق تجزیه گرافیکی GGE بای پلات بررسی شدند. بر اساس نتایج حاصل، ژنوتیپهای G3(Sil-42)، G15(Sil-75)، G17(Sil-20)، G14(Sil-82) و G6(Sil-162) ازنظر پایداری و عملکرد مطلوبترین ژنوتیپها بودند، همچنین ژنوتیپهای G9(Sil-231)، G4(Sil-94) و G20(Armaverski) بهعنوان ناپایدارترین ژنوتیپها شناخته شدند. نمودار رابطه بین محیطها نشان داد که بین محیطهای E3 و E7، محیطهای E4، E5 و E6 و همچنین بین محیطهای E2، E10 و E8 همبستگی بالای وجود داشت. محیط E9 با سه محیط E2، E8 و E10 همبستگی مثبت داشت. از طرفی محیطهای E7 و E3 با محیطهای E10، E2، E8 و E9 همبستگی منفی و نزدیک به 1- داشتند. بین محیط گروه E6، E5 و E4 با محیطهای گروه E10، E2، E8 و E9 همبستگی وجود نداشت، لذا تقریباً محیطهای مجزا محسوب شدند. مطلوبترین محیط، محیط E4(سرارود، سال زراعی 90-89 با آبیاری تکمیلی) بود که کمترین فاصله را از محیط فرضی ایدهآل داشت. محیط E1(گچساران، سال زراعی 93-92، بدون آبیاری) بهعنوان نامطلوبترین محیط شناسایی گردید.
سحر شامنصوری؛ مهرآنا کوهی دهکردی؛ محمود شمیلی
چکیده
تنش خشکی یک بحران در حال رشد است که به‌شدتتولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان را محدود نموده و عامل مهمی در کاهش عملکرد گیاهان زراعی ازجمله نیشکر به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شمار می‌رود. به‌منظور گزینش سوماکلونهای متحمل به خشکی در سه واریته تجاری نیشکر، تنش خشکی در چهار سطح )شاهد( صفرT1=، 25T2= ، 50 T3=و 75 T4= گرم در لیتر پلی‌اتیلن‌گلیکول ...
بیشتر
تنش خشکی یک بحران در حال رشد است که به‌شدتتولید محصولات کشاورزی در سراسر جهان را محدود نموده و عامل مهمی در کاهش عملکرد گیاهان زراعی ازجمله نیشکر به‌خصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک به شمار می‌رود. به‌منظور گزینش سوماکلونهای متحمل به خشکی در سه واریته تجاری نیشکر، تنش خشکی در چهار سطح )شاهد( صفرT1=، 25T2= ، 50 T3=و 75 T4= گرم در لیتر پلی‌اتیلن‌گلیکول در محیط کشت بافت MS اجرا گردید. شاخصهای کمی بافت‌های کالوس به‌دست‌آمده از جهش تصادفی، موردمطالعه قرار گرفت. پس از باز زا شدن کالوسها و انتقال گیاهک ها به محیط شاخه زایی، از هر سطح تنش خشکی واریانت‌های متعددی انتخاب و میزان تجمع پرولین در ارقام بررسی شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده تمامی شاخصهای کمی موردمطالعه در هر سه واریته تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفتند. در تیمارهای تحت تنش خشکی زمان القاء ظهور کالوس به‌طور میانگین 33.8 درصد بیشتر از تیمار شاهد و درصد کالوس زایی به‌طور میانگین 31.71 درصد کمتر از تیمار شاهد بود. درصد کالوس باززا نیز به‌طور میانگین 13.53 درصد کمتر از تیمار شاهد و زمان القاء گیاهک به‌طور میانگین 43.21 درصد بیشتر از تیمار شاهد به دست آمد. روند میزان تجمع پرولین به مقدار زیادی متأثر از ژنوتیپ بود وبا افزایش سطح تنش خشکی افزایش نشان داد. در سوماکلون های حاصل از واریته CP48-103 مقدار تجمع پرولین بیشتری مشاهده شد لذا سوماکلون های این واریته به‌شرط حفظ سایر شرایط زراعی خوب و بررسی مولکولی می‌توانند بهعنوان ژنوتیپهای جدید معرفی گردند.
سعید بخشی پور؛ جعفر کامبوزیا؛ کوروس خوشبخت؛ عبدالمجید مهدوی دامغانی؛ مریم حسینی چالشتری
چکیده
معرفی ارقام مقاوم به خشکی در محصولات زراعی یکی از راهکارهای مؤثری است که در تلفیق با سایر روش‌های مدیریت کم‌آبی میتواند تأثیر این پدیده را به حداقل برساند. در نتیجه این تحقیق جهت بررسی 20 ژنوتیپ محلی و اصلاح‌شده برنج از نظر تنش خشکی و همچنین شناسایی شاخصهای مناسب برای ارزیابی تحمل به تنش خشکی، در آزمایش گلدانی بهصورت فاکتوریل ...
بیشتر
معرفی ارقام مقاوم به خشکی در محصولات زراعی یکی از راهکارهای مؤثری است که در تلفیق با سایر روش‌های مدیریت کم‌آبی میتواند تأثیر این پدیده را به حداقل برساند. در نتیجه این تحقیق جهت بررسی 20 ژنوتیپ محلی و اصلاح‌شده برنج از نظر تنش خشکی و همچنین شناسایی شاخصهای مناسب برای ارزیابی تحمل به تنش خشکی، در آزمایش گلدانی بهصورت فاکتوریل با استفاده از طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سالهای زراعی 1394-1393 اجرا گردید. در این بررسی شاخص تحمل، شاخص پایداری عملکرد، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش، شاخص میانگین هارمونیک، شاخص میانگین هندسی بهره‌وری و شاخص میانگین تولید بر اساس عملکرد دانه در شرایط تنش و غیر تنش محاسبه گردید. شاخصی که انتخاب ژنوتیپها بر اساس آن نشان‌دهنده ثبات بهتر عملکرد در دو حالت تنش و بدون تنش گردید، بهعنوان بهترین شاخص در نظر گرفته شد. بر این اساس شاخص حساسیت به تنش، شاخص تحمل به تنش، شاخص میانگین هندسی و شاخص میانگین هارمونیک بهعنوان بهترین شاخص‌ها معرفی شدند و مناسبترین ارقام بر اساس این شاخص‌ها در هر دو حالت تنش و غیر تنش، شامل ارقام هاشمی، علی کاظمی، شیرودی و سپیدرود بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که برای گزینش بهترین ارقام برنج محلی و اصلاح‌شده ایرانی بر اساس عملکرد از شاخص حساسیت به تنش، شاخص تحمل به تنش، شاخص میانگین هندسی و شاخص میانگین هارمونیک استفاده نمود.
محمد رضا سرافراز اردکانی؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ فواد مرادی؛ فرزانه نجفی
چکیده
علیرغم برخی کارکردهای مخالف همدیگر، هورمون‌ها نقش‌های مهمی در پاسخ گیاهان به تنشهای محیطی بازی می‌کنند. بدین منظور در بررسی انجام‌شده، تأثیر کاربرد خارجی هورمون‌های سیتوکینین و آبسیزیک‌اسید- دو هورمون با عملکرد مخالف یکدیگر- و نیز ترکیب این دو هورمون بر محتوای نسبی آب، شاخصهای فتوشیمیایی و هدایت روزنهای در برگ پرچم دو رقم ...
بیشتر
علیرغم برخی کارکردهای مخالف همدیگر، هورمون‌ها نقش‌های مهمی در پاسخ گیاهان به تنشهای محیطی بازی می‌کنند. بدین منظور در بررسی انجام‌شده، تأثیر کاربرد خارجی هورمون‌های سیتوکینین و آبسیزیک‌اسید- دو هورمون با عملکرد مخالف یکدیگر- و نیز ترکیب این دو هورمون بر محتوای نسبی آب، شاخصهای فتوشیمیایی و هدایت روزنهای در برگ پرچم دو رقم گندم نان متحمل (پیشگام) و حساس (MV-17) به تنش خشکی در رابطه عملکرد دانه این دو رقم در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سطح آبیاری کامل و بروز تنش خشکی طی مرحله بعد از گرده‌افشانی ارزیابی و مقایسه گردید. درحالی‌که قطع آبیاری سبب کاهش معنیدار بیشتر محتوای نسبی آب، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II، شاخص خاموش‌سازی فتوشیمیایی، هدایت روزنهای و مزوفیلی، نرخ فتوسنتز و کارایی استفاده آب فتوسنتزی و نیز افزایش بیشتر خاموش‌سازی غیرفتوشیمیایی و غلظت دی‌اکسید کربن زیرروزنه‌ای در رقم حساس نسبت به رقم متحمل شد، ترکیب دو هورمون سبب بیشترین افزایش معنیدار محتوای نسبی آب، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II، شاخصهای خاموش‌سازی فتوشیمیایی و غیرفتوشیمیاییو نیز حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم IIبه‌ویژه در رقم متحمل شد. آبسیزیک‌اسید بهترین تیمار هورمونی در کاهش تبادلات گازی در جهت مقابله با خشکی بود درحالی‌که ترکیب دو هورمون، نرخ فتوسنتز و کارایی استفاده آب فتوسنتزی را به‌ویژه در رقم حساس افزایش داد. افت شاخص عملکرد دانه که در هر دو رقم طی بروز تنش خشکی مشاهده شد، طی تیمار ترکیبی سیتوکینین و آبسیزیک‌اسید و به‌ویژه در رقم حساس افزایش نشان داد. در یک نتیجه‌گیری کلی رقم حساس توانست در افزایش کارایی فتوسنتزی و عملکرد دانه سود بیشتری از تیمارهای هورمونی به‌ویژه برهمکنش دو هورمون سیتوکینین و آبسیزیک‌اسید ببرد.
رئوف سیدشریفی
چکیده
کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازولروشیمناسببرایافزایش عملکرد گندم تحت شرایط محدودیت آبیاست. به منظور بررسی تأثیر یونیکونازول و کودهای زیستی بر طول دوره پر شدن دانه و سهم فرایند انتقال مجدد در عملکرد دانه گندم دررژیم‌های متفاوت رطوبتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 ...
بیشتر
کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازولروشیمناسببرایافزایش عملکرد گندم تحت شرایط محدودیت آبیاست. به منظور بررسی تأثیر یونیکونازول و کودهای زیستی بر طول دوره پر شدن دانه و سهم فرایند انتقال مجدد در عملکرد دانه گندم دررژیم‌های متفاوت رطوبتی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول‌پاشی با یونیکونازول در دو سطح )عدم محلول پاشی و محلول پاشی 0.1 گرم در لیتر(، کودهای زیستی در چهار سطح )کاربرد میکوریزا، ازتوباکتر و سودوموناس، کاربرد توأم میکوریزا با باکتریها، عدم کاربرد کودهای زیستی بهعنوان شاهد( و آبیاری در سه سطح )آبیاری کامل، آبیاری تا 50 درصد مراحل خوشه‌دهی و چکمه ای شدن به ترتیب بهعنوان محدودیت ملایم و شدید آبی( بودند. نتایج نشان داد بیشترین سهم انتقال مجدد ماده خشک از کل اندام هوایی (57.6 درصد) و مشارکت ذخایر ساقه در عملکرد دانه (53.4 درصد) و کمترین طول دوره پر شدن دانه (26.6روز) در آبیاری تا 50 درصد چکمه ای شدن، عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول‌پاشی با یونیکونازول به دست آمد. حداکثر وزن تک بذر و طول دوره پر شدن دانه (به ترتیب با 0.052 گرم و 34.5روز) به کاربرد توأم کودهای زیستی و یونیکونازول و در آبیاری کامل و کمترین آن‌ها (0.030 گرم، 626.6 روز) در عدم مصرف کودهای زیستی و یونیکونازول و در آبیاری تا 50 درصد چکمه ای شدن به دست آمد. حداکثر سرعت پر شدن دانه (0.00248 گرم در روز) در کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول و در آبیاری تا 50 درصد چکمه ای شدن و کمترین میزان آن (0.0016 گرم در روز) در عدم مصرف کودهای زیستی و یونیکونازول و در آبیاری کامل به دست آمد. به‌طورکلی کاربرد کودهای زیستی و یونیکونازول میتواند بهعنوان یک فاکتور مدیریتی مناسب برای افزایش عملکرد دانه و طول دوره پر شدن دانه در شرایط محدودیت آبی باشد.
زینب عنافجه؛ محمد بنایان اول؛ پرویز رضوانی مقدم؛ سید بهرام اندرزیان
چکیده
به‌منظور بررسی واکنش گیاه گندم به شرایط قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد و سطوح نیتروژن، آزمایشی بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. در این آزمایش قطع آبیاری در 4 سطح (عدم قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله ...
بیشتر
به‌منظور بررسی واکنش گیاه گندم به شرایط قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد و سطوح نیتروژن، آزمایشی بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال زراعی 94-1393 اجرا گردید. در این آزمایش قطع آبیاری در 4 سطح (عدم قطع آبیاری، قطع آبیاری در مرحله ساقه رفتن، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) بهعنوان عاملa در کرتهای اصلی و نیتروژن از منبع اوره در سه سطح (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) بهعنوان عامل b در کرتهای فرعی موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سطوح متفاوت قطع آبیاری و نیتروژن تأثیر معنیداری بر روی عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد نیتروژن دانه و بقایا داشتند. سطوح آبیاری به طرز متفاوتی به نیتروژن واکنش نشان دادند و بین سطوح متفاوت آبیاری تفاوت معنیدار ازنظر تمامی صفات بهجز عملکرد بیولوژیک وجود داشت. اثر افزایش نیتروژن نیز بر تمامی صفات معنیدار بود؛ اما اثر متقابل سطوح قطع آبیاری و سطوح متفاوت نیتروژن تنها بر روی عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد نیتروژن دانه و بقایا تأثیر داشته و بالاترین مقادیر از تیمار تأمین آبیاری در تمام دوره رشد و مصرف 200 کیلوگرم در هکتار نیتروژن به دست آمد. همچنین تجزیه رگرسیون صفات مورداندازه‌گیری شده نشان داد با افزایش نیتروژن مقدار عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و درصد نیتروژن دانه و بقایای تمامی رژیم‌های آبیاری افزایش مییابد. برش‌دهی اثر متقابل نیز روشن می‌سازد که عملکرد تمامی سطوح آبیاری و درصد نیتروژن دانه و بقایا به کاربرد سطوح مختلف آبیاری و نیتروژن واکنش نشان دادند.
فهیمه فریدی مایوان؛ مجید جامی الاحمدی؛ سید وحید اسلامی؛ کوروش شجاعی نوفرست
چکیده
به‌منظور شناخت مناسبترین الگوی کشت و تأثیر کاربرد کود سولفات پتاسیم بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد غده در شرایط معمول و تنش آبی پژوهشی بهصورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه واقع در جلگه رخ، خراسان رضوی در سال 1395 انجام گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل الگوی کاشت در سه سطح: کاشت ...
بیشتر
به‌منظور شناخت مناسبترین الگوی کشت و تأثیر کاربرد کود سولفات پتاسیم بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد غده در شرایط معمول و تنش آبی پژوهشی بهصورت کرت های دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه واقع در جلگه رخ، خراسان رضوی در سال 1395 انجام گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل الگوی کاشت در سه سطح: کاشت معمول (تراکم 6.6 بوته در مترمربع)، کاشت معمول متراکم (تراکم 7.4 بوته در مترمربع) و کاشت زیگزاگ (تراکم 7.4 بوته در مترمربع) در کرت اصلی، میزان آبیاری در سه سطح: 100 (شاهد)، 80 و 60 درصد آب موردنیاز در کرت فرعی و کود سولفات پتاسیم در سه سطح: عدم مصرف سولفات پتاسیم، 75 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار و 150 کیلوگرم سولفات پتاسیم در هکتار بهعنوان کرت فرعی فرعی بود. نتایج نشان داد که الگوی کشت، میزان آبیاری و کود سولفات پتاسیم تأثیر معنیداری بر حداکثر شاخص سطح برگ، محتوی نسبی آب برگ، تعداد کل غده، تعداد غده غیر بازارپسند و عملکرد دارد و کاهش در ارتفاع بوته، حداکثر شاخص سطح برگ، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد کل تحت شرایط 60 درصد آب موردنیاز نسبت به شاهد مشاهده گردید. بر اساس نتایج آزمایش بیشترین میزان عملکرد کل در الگوی کشت زیگزاگی با 100 درصد آب موردنیاز و مصرف 150 کیلوگرم در هکتار کود سولفات پتاسیم مشاهده شد. کشت زیگزاگی با ایجاد توزیع یکنواختتر و کاهش رقابت بین بوتهها افزایش عملکرد را در پی داشت.
بابک پیکرستان؛ مهرداد یارنیا؛ حمید مدنی
چکیده
به‌منظور بررسی شاخصهای رشد و کلروفیل دوهیبرید ذرت شیرین چیس و چلنجر درشرایط کم‌آبیاری و محلول‌پاشی با ترکیبات حاوی عنصر روی، آزمایشی بهصورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاداسلامی واحد اراک در سالهای 1393 و 1394 انجام شد. تیمارالگوی آبیاری در کرتهای ...
بیشتر
به‌منظور بررسی شاخصهای رشد و کلروفیل دوهیبرید ذرت شیرین چیس و چلنجر درشرایط کم‌آبیاری و محلول‌پاشی با ترکیبات حاوی عنصر روی، آزمایشی بهصورت اسپیلت پلات فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاداسلامی واحد اراک در سالهای 1393 و 1394 انجام شد. تیمارالگوی آبیاری در کرتهای اصلی شامل آبیاری کامل مزرعه یا کلیه جویچه‌ها (شاهد)، آبیاری یک‌درمیان جویچه‌ها، آبیاری یک‌درمیان متناوب جویچه‌ها و در کرتهای فرعی تیمار محلول‌پاشی با عنصر روی شامل عدم محلول‌پاشی (شاهد)، کاربرد سولفات روی زینک درآپ (دو در هزار لیتر)، کاربرد سولفات روی زینک فست (دو در هزار لیتر) و دو هیبرید ذرت بهصورت فاکتوریل قرار گرفتند. نتایج نشان داد تأثیر الگوهای آبیاری، محلول‌پاشی روی، رقم و برهمکنش آن‌ها بر شاخصهای رشد، میزان کلروفیل و کاروتنوئید در سطح احتمال 1% معنیدار بود. بالاترین میزان شاخص سطح برگ،شاخص رشد و میزان کلروفیل درروش آبیاری کامل با میزان 3.76، 50.66% و 0.892 میلیگرم بر گرم مشاهده گردید که تفاوت معنیدار 12.98، 8.41 و 16.64 درصدی نسبت به روش آبیاری یک‌درمیان جویچه‌ها داشت اما با آبیاری تناوبی تفاوت معنیدار نداشت. بالاترین شاخص سطح برگ، شاخص رشد و میزان کلروفیل در تیمار کاربرد زینک فست به میزان 3.868، 50.20% و 0.887 میلیگرم بر گرم مشاهده شد درحالی‌که در تیمار عدم کاربرد روی این میزان 3.412، 50.08% و 0.595 میلیگرم بر گرم کاهش یافت یعنی 15.38، 11.21 و 19.94% افت نشان داد. بر اساس نتایج این تحقیق، در شرایط کم‌آبی، استفاده از الگوی آبیاری تناوبی و محلول‌پاشی با زینکفست در تولید ذرت شیرین رقم چلنجر قابل توصیه است.
سمیه محمدی نژاد؛ امین باقی زاده؛ مهدی رحیمی
چکیده
به‌منظور بررسی واکنش 20 اکوتیپ لوبیا قرمز به تنش خشکی، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96- 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان اجرا گردید. در این مطالعه فاکتور اصلی شامل سه دور آبیاری و فاکتور فرعی 20 اکوتیپ لوبیا قرمز بود. نتایج نشان ...
بیشتر
به‌منظور بررسی واکنش 20 اکوتیپ لوبیا قرمز به تنش خشکی، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 96- 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان اجرا گردید. در این مطالعه فاکتور اصلی شامل سه دور آبیاری و فاکتور فرعی 20 اکوتیپ لوبیا قرمز بود. نتایج نشان داد که بین سطوح تنش و اکوتیپها ازنظر ارتفاع ساقه اصلی، تعداد ساقه فرعی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در تمام غلافهای بوته، تعداد غلاف نابارور، طول غلاف، وزن خشک بوته و عملکرد اقتصادی اختلاف معنیداری در سطح یک درصد وجود داشت. تنش باعث کاهش تعداد غلاف در بوته، ارتفاع ساقه اصلی و سایر خصوصیات مورفولوژیک گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از مقایسات میانگین اکوتیپهای قزوین، ماهان، حسنآباد و دهزارچی مطلوبترین و اکوتیپ بافت بهعنوان اکوتیپ نامطلوب در نظر گرفته شدند؛ بنابراین، به نظر میرسد اکوتیپهای مطلوب فوق برای کاشت در اراضی که در معرض تنش خشکی قرار دارند مناسب باشند.
مجتبی نوروزی؛ نورعلی ساجدی؛ مسعود گماریان
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر محلول پاشی اسید سالیسیلیک و سلنیوم در مراحل رشد برعملکرد و اجزای عملکرد نخود در شرایط دیم، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1393-1392 اجراشد. عوامل مورد آزمایش شامل اسیدسالیسیلیک در سه سطح (بدون مصرف،محلول پاشی اسیدسالیسیلیک باغلظت 100 و 200 میلی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر محلول پاشی اسید سالیسیلیک و سلنیوم در مراحل رشد برعملکرد و اجزای عملکرد نخود در شرایط دیم، آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1393-1392 اجراشد. عوامل مورد آزمایش شامل اسیدسالیسیلیک در سه سطح (بدون مصرف،محلول پاشی اسیدسالیسیلیک باغلظت 100 و 200 میلی گرم در لیتر)، سلنیوم در دو سطح (بدون مصرف و محلول‌پاشی سلنیوم به میزان 18 گرم درهکتار) در مراحل مختلف رشد رویشی، زایشی و رویشی توأم با زایشی بودند. نتایج نشان داد با محلول پاشی سلنیوم و مقادیر مختلف اسیدسالیسیلیک تعداد دانه در غلاف افزایش یافت. با محلول‌پاشی 100 و 200 میلی گرم در لیتر اسیدسالیسیلیک، تعداد دانه در بوته به ترتیب 50.6 و 87.2 درصد و با محلول پاشی سلنیوم تعداد دانه در بوته نسبت به شاهد 45.4 درصد افزایش نشان داد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد دانه معادل 940.5 کیلوگرم در هکتار از محلول‌پاشی 200 میلی گرم در لیتر اسیدسالیسیلیک توأم با محلول پاشی 18 گرم درهکتار سلنیوم حاصل شد. نتایج کلی نشان داد که در شرایط دیم با محلول پاشی توأم سلنیوم و اسیدسالیسیلیک در دو مرحله رویشی و زایشی میتوان به عملکرد مطلوب رسید.
عبدالحمید آقجه لی؛ علی نخزری مقدم؛ علی راحمی کاریزکی؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری
چکیده
ماش در جلوگیری از فرسایش خاک بهصورت گیاه پوششی و بهعنوان علوفه‌ی سبز در تغذیه دام استفاده میشود.به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و تقسیط نیتروژن بر کمیت و کیفیت ماش(Vigna radiata L.)،آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. عامل اصلی آبیاری تکمیلی ...
بیشتر
ماش در جلوگیری از فرسایش خاک بهصورت گیاه پوششی و بهعنوان علوفه‌ی سبز در تغذیه دام استفاده میشود.به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری تکمیلی و تقسیط نیتروژن بر کمیت و کیفیت ماش(Vigna radiata L.)،آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1395 در مزرعه دانشگاه گنبدکاووس انجام شد. عامل اصلی آبیاری تکمیلی در چهار سطح شامل یک، دو، سه و چهار مرتبه آبیاری و عامل فرعی تقسیط نیتروژن در چهار سطح شامل عدم مصرف نیتروژن، مصرف 25 درصد به هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گلدهی، 50 درصد به هنگام کاشت و 50 درصد قبل از گلدهی و 75 درصد به هنگام کاشت و 25 درصد قبل از گلدهی بود. میزان مصرف نیتروژن خالص 75 کیلوگرم در هکتار بود. عملکرد دانه در تیمار یک‌مرتبه آبیاری بسیار کم (568.6 کیلوگرم در هکتار) و با افزایش دفعات آبیاری به ترتیب 47.06، 80.79 و 105.6 درصد برای 2، 3 و 4 نوبت افزایش یافت. افزایش دفعات آبیاری درصد پروتئین را کاهش اما عملکرد پروتئین را افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار مصرف 25 درصد نیتروژن به هنگام کاشت و 75 درصد قبل از گلدهی بود درحالی‌که در تیمار عدم مصرف نیتروژن حداقل عملکرد به دست آمد. بیشترین درصد پتاسیم دانه مربوط به تیمارهای چهار و سه مرتبه آبیاری بود. درمجموع، چهار مرتبه آبیاری و سهم کمتر نیتروژن به هنگام کاشت(25 درصد) شرایط بهتری را برای تولید بیشتر دانه فراهم کرد.
بی بی الهه موسوی فر؛ حمید رضا خزاعی؛ محمد کافی
چکیده
مطالعه ای با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر فتوسنتز و عوامل مؤثر بر آن در گیاه کوشیا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 92-1391 اجرا شد. 9 تیمار خشکی شامل: شاهد (بدون تنش)، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله ...
بیشتر
مطالعه ای با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر فتوسنتز و عوامل مؤثر بر آن در گیاه کوشیا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 92-1391 اجرا شد. 9 تیمار خشکی شامل: شاهد (بدون تنش)، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله رویشی و تنش شدید در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله رویشی و تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش ملایم در کل دوره رشد و تنش شدید در کل دوره رشد گیاه بودند.نتایج نشان داد که غلظت کلروفیل a و b، رنگدانه کل و قرائت کلروفیل متر در تیمارهای تحت تنش نسبت به شاهد کمتر بود و بین تیمارهای شاهد و تنش ملایم خشکی در مرحله رویشی تفاوت معنی داری ازلحاظ آماری مشاهده نشد. اثر خشکی بر شاخصهای فلورسانس کلروفیل معنی دار بود و حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II به دلیل افزایش فلورسانس مبدأ و کاهش فلورسانس حداکثر، کاهش یافت. میزان فتوسنتز نیز تحت تأثیر خشکی در مراحل مختلف رشد کاهش یافت. بیشترین و کمترین میزان زیست‌توده نیز به ترتیب در تیمارهای شاهد و تنش شدید کل دوره مشاهده شد. میزان عملکرد زیست‌توده در شاهد، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله رویشی و تنش شدید در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله رویشی و تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش ملایم در کل دوره رشد و تنش شدید در کل دوره رشد گیاه به ترتیب 42.93، 36.75، 27.09، 27.29، 32.80، 29.72، 25.76، 34.69 و 21 گرم در بوته بود. درنهایت این مطالعه نشان داد که عوامل روزنهای (تعرق، هدایت روزنهای و CO2 زیر روزنه) با فتوسنتز همبستگی معنی داری نداشتند و بنابراین نقش محدودکننده ای در فتوسنتز و زیست‌توده کوشیا ندارند؛ اما عوامل محدودکننده غیرروزنه ای (کلروفیل a و b، قرائت کلروفیل متر و حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II) با میزان فتوسنتز همبستگی مثبت و معنی داری داشتند و کاهش در هریک از این عوامل به کاهش در میزان فتوسنتز و زیست‌توده منجر شد.
زهرا شریفی؛ سیدوحید اسلامی؛ مجید جامی الاحمدی؛ سهراب محمودی
چکیده
اثرسطوح رطوبتی و نوع مالچ بقایای گیاهی بر سبز شدن و رشد اولیه گیاهان گلرنگ و گندم، در دو آزمایش جداگانه در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند بررسی شد. آزمایش مربوط به هر گیاه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه سطح رطوبتی (25، 50 و 80 درصد ظرفیت نگهداری آب خاک گلدان) و 5 تیمار مالچ بقایای گیاهی (خلر، منداب، تریتیکاله، ...
بیشتر
اثرسطوح رطوبتی و نوع مالچ بقایای گیاهی بر سبز شدن و رشد اولیه گیاهان گلرنگ و گندم، در دو آزمایش جداگانه در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند بررسی شد. آزمایش مربوط به هر گیاه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه سطح رطوبتی (25، 50 و 80 درصد ظرفیت نگهداری آب خاک گلدان) و 5 تیمار مالچ بقایای گیاهی (خلر، منداب، تریتیکاله، جو و شاهد (بدون بقایای گیاهی)) با سه تکرار اجرا شد. نتایج اثر متقابل نوع مالچ بقایای گیاهی و سطوح رطوبتی بر سرعت تجمعی سبز شدن گیاهچه گندم نشان داد که به‌طورکلی در سطوح رطوبتی 50 و 80 درصد ظرفیت زراعی، سرعت تجمعی سبز شدن گیاهچه گندم در تیمارهای مختلف مالچ بقایای گیاهی با شاهد اختلاف معنیداری نداشت اما در سطح رطوبتی 25 درصد ظرفیت زراعی، سرعت تجمعی سبز شدن گیاهچه گندم در تیمارهای جو، خلر، منداب و تریتیکاله به ترتیب به میزان 48.47، 36.94، 44.306 و 61.94 درصد نسبت به شاهد افزایش یافت. اثر متقابل نوع مالچ بقایای گیاهی و سطوح رطوبتی بر سطح برگ گیاهچه گلرنگ نیز نشان داد که در سطوح رطوبتی 80 و 25 درصد ظرفیت زراعی، سطح برگ گیاهچه گلرنگ در تیمارهای بقایای خلر، منداب و تریتیکاله نسبت به شاهد (عدم بقایای گیاهی) بیشتر بود و بیشترین سطح برگ گیاهچه گندم در تیمار بقایای خلر حاصل شد که در سطوح رطوبتی 80 و 50 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب به میزان 64.08 و 68.05 درصد نسبت به شاهد بیشتر بود. در سطح رطوبتی 50 درصد ظرفیت زراعی، وزن خشک گیاهچه گلرنگ در تیمار مالچ بقایای جو، خلر، منداب و تریتیکاله به ترتیب به میزان 18.46، 77.13، 22.14 و 45.19 درصد نسبت به شاهد بیشتر بود. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، استفاده از مالچ بقایای گیاهی خلر در اکثر موارد تأثیر مثبتی بر خصوصیات رشدی گیاهزراعی داشت و لذا استفاده از مالچ بقایای گیاهی (به ویژه خلر) میتواند بهعنوان راهکاری پایدار در مناطق خشک و نیمه‌خشک که با محدودیت آب مواجه‌اند استفاده شود.
بتول صابرتنها؛ براتعلی فاخری؛ نفیسه مهدی نژاد؛ زهره علیزاده
چکیده
این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و نانو ذرات نقره بر صفات فیزیولوژی در گیاه زعفران انجام شد. آزمایش در دو سطح کم‌آبی و نرمال بر روی 10 اکوتیپ زعفران در سه سطح شاهد (آب مقطر)، 55و 110 پی پی ام نانو ذرات نقره پیاده شد. این بررسی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ...
بیشتر
این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر تنش کم‌آبی و نانو ذرات نقره بر صفات فیزیولوژی در گیاه زعفران انجام شد. آزمایش در دو سطح کم‌آبی و نرمال بر روی 10 اکوتیپ زعفران در سه سطح شاهد (آب مقطر)، 55و 110 پی پی ام نانو ذرات نقره پیاده شد. این بررسی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند و پژوهشکده زیست‌فناوری دانشگاه زابل انجام شد. بعد از تهیه نمونه های برگی از تمامی تیمارها، عصاره آنزیمی برای اندازه گیری میزان آنزیمها، کلروفیل a و b، کارتنوئید و پروتئین تهیه شد. داده ها با نسخه 9.2 نرم‌افزارSAS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. اثرات اصلی تیمارهای اکوتیپ، نانوذره نقره، تنش خشکی و اثرات متقابل آن‌ها برای آنزیمهای کاتالاز، پلی فنل اکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز، کلروفیل b وکارتنوئید در سطح احتمال یک درصد معنی دار شدند. بیشترین مقدار کلروفیل b، کارتنوئید و فنیل آلانین آمونیالیاز تحت تنش خشکی در غلظت 55 پیپیام نانوذره نقره نسبت به شاهد و سطح 110 پی پی ام مشاهده شد که میتوان استدلال کرد نانو ذرات به دلیل خاصیت آب‌دوستی و آنتی باکتریال توانسته عملکرد بالایی داشته باشد. بیشترین مقدار کلروفیل a، کاتالاز، پلی فنل اکسیداز و گایاکول پراکسیداز تحت تنش خشکی در تیمار آب مقطر (شاهد) مشاهده شد که میتوان استدلال کرد نانو نقره در این صفات سمیت ایجاد کرده و باعث کاهش عملکرد در سطوح نانو نقره نسبت به شاهد شده است. درنتیجه اکوتیپهای قاین و آرین شهر در شرایط تنش خشکی تحت نانو ذرات نقره با غلظت 55 پی پی ام بیشترین عملکرد داشتند.
علی جلالوند؛ بابک عندلیبی؛ افشین توکلی؛ پرویز مرادی
چکیده
خشکی یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمی گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد به همین دلیل پژوهشی به‌منظور ارزیابی اسانس و خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی بادرشبویه در شرایط تنش خشکی در بهار سالهای 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. آزمایش بهصورت اسپلیت پلات با ...
بیشتر
خشکی یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمی گیاه را تحت تأثیر قرار میدهد به همین دلیل پژوهشی به‌منظور ارزیابی اسانس و خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه دارویی بادرشبویه در شرایط تنش خشکی در بهار سالهای 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. آزمایش بهصورت اسپلیت پلات با دو عامل سطوح رطوبتی و تنظیم‌کننده‌های رشد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل اصلی سطوح رطوبتی در دو سطح بدون تنش (آبیاری کامل تا انتهای دوره رشد)، تنش خشکی (آبیاری کامل تا قبل از شروع گلدهی و قطع آبیاری قبل از شروع گلدهی تا انتهای دوره رشد) اجرا شد. عامل فرعی سطوح مختلف اسید سالیسیلیک (800 و 1600 میکرو مولار)، سایکوسل (600 و 1200 میکرو مولار) و شاهد (محلول‌پاشی با آب مقطر) که قبل از گلدهی به صورت یک‌بار محلول‌پاشی اعمال شد. نتایج نشان داد که تأثیر سال بر میزان کلروفیل های a، b، کاروتنوئید، شاخص محتوای کلروفیل، مجموع کلروفیل های a و b، عملکرد و درصد اسانس در سطح یک درصد معنیدار شد و تأثیر سال بر میزان پرولین معنیدار نبود. همچنین نتایج نشان داد که درصد و عملکرد اسانس در سال 1393 بیشتر از سال 1394 شد. اثر متقابل تنظیم‌کننده‌های رشدی در سطوح رطوبتی نشان داد که در شرایط تنش خشکی نشت الکترولیت‌ها افزایش مییابد و درنتیجه پایداری غشاء نسبت به شرایط آبیاری نرمال کاهش پیدا میکند. پایداری غشاء با عملکرد اسانس و شاخص محتوای کلروفیل همبستگی منفی و با میزان پرولین همبستگی مثبت و معنیداری دارد. همچنین بین میزان کلروفیلهایa و b و کاروتنوئید و مجموع کلروفیلهای a و b همبستگی مثبت و معنیداری وجود دارد. اثر متقابل تنظیم‌کننده‌های رشد در رطوبت برای همه ترکیبات اسانس به جزء ترکیب Nerylactate در سطح یک درصد کاملاً معنیدار شد. با توجه به نتایج آزمایش میتوان بیان کرد که تنش خشکی سبب کاهش عملکرد و درصد اسانس در گیاه بادرشبویه شد.
امین فتحی؛ صادق بهامین
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات سطوح آبیاری و محلول‌پاشی (سولفات روی، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک) بر روی چای ترش آزمایشی در سال 1392 در مزرعه‌ای در سرابله از توابع شهرستان سیروان واقع در استان ایلام در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بهصورت اسپلیت پلات با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل عامل اصلی آبیاری با سه سطح 100، 130 و 160 میلی‌متر تبخیر ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات سطوح آبیاری و محلول‌پاشی (سولفات روی، اسید هیومیک و اسید سالیسیلیک) بر روی چای ترش آزمایشی در سال 1392 در مزرعه‌ای در سرابله از توابع شهرستان سیروان واقع در استان ایلام در قالب طرح بلوک کامل تصادفی بهصورت اسپلیت پلات با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل عامل اصلی آبیاری با سه سطح 100، 130 و 160 میلی‌متر تبخیر از تشتک کلاس A و عامل فرعی محلول‌پاشی با چهار سطح شامل اسید هیومیک، سولفات روی، اسید سالیسیلیک و شاهد بودند. نتایج به‌دست‌آمده در تیمار سطوح آبیاری نشان داد که بیشترین تعداد میوه در بوته در تیمار 100 میلی‌متر تبخیر به میزان 56.34 و کمترین تعداد میوه در بوته در تیمار 160 میلی‌متر تبخیر به میزان 45.27 به دست آمد. با محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک بیشترینمیزان آنتوسیانین به میزان 0.26 (میکروگرم بر میلیلیتر) و کمترین میزان هم در حالت عدم محلول‌پاشی (شاهد) به میزان 0.2 (میکروگرم بر میلیلیتر) به دست آمد. نتایج به‌دست‌آمده در تیمار آبیاری نشان داد که بیشترین اسانس در تیمار 160 میلی‌متر تبخیر به میزان 2.21 درصد و کمترین اسانس در تیمار 100 میلی‌متر تبخیر به میزان 1.98 درصد به دست آمد. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشـان داد تنش خشکی سبب کاهش عملکرد کمی و کیفی در چای ترش میشود. همچنین استفاده از محلول‌پاشی (اسید سالیسیلیک و سولفات روی و اسید هیومیک) در بهبود اثرات تنش خشکی و عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی چای ترش نقش بسزایی دارد. محلول‌پاشی سولفات روی بهعنوان بهترین تیمار برای افزایش اسانس مشخص شد، از طرف دیگر سالیسیلیک اسید بیشترین تأثیر را بر افزایش وزن میوه داشت ولی ازآنجاکه اختلاف معنیداری با سولفات روی نداشت، لذا سولفات روی بهعنوان بهترین تیمار مشخص شد.
محمد علیوند؛ الناز فرج زاده معماری تبریزی
چکیده
در اغلب تحقیقات تأثیر منفی ترکیبات دگرآسیب بررسی شده، ولی تحقیقات بسیار کمی در خصوص تأثیر مثبتی که این گیاهان می توانند در کشاورزی داشته باشند، انجام شده است. این مطالعه به منظور تأثیر پرایمینگ بذر گلرنگ با غلظت های مختلف عصاره گیاهان دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare)، زیره سبز (Cuminum cyminum) و نعناع فلفلی (Mentha × piperita) (عدم پرایمینگ، هیدروپرایمینگ، ...
بیشتر
در اغلب تحقیقات تأثیر منفی ترکیبات دگرآسیب بررسی شده، ولی تحقیقات بسیار کمی در خصوص تأثیر مثبتی که این گیاهان می توانند در کشاورزی داشته باشند، انجام شده است. این مطالعه به منظور تأثیر پرایمینگ بذر گلرنگ با غلظت های مختلف عصاره گیاهان دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare)، زیره سبز (Cuminum cyminum) و نعناع فلفلی (Mentha × piperita) (عدم پرایمینگ، هیدروپرایمینگ، غلظت یک درصد و غلظت دو درصد عصاره) در سطوح مختلف آبیاری انجام پذیرفت (در شرایط آزمایشگاهی شاهد، 3- و 6- بار و در شرایط مزرعه ای آبیاری پس از 70، 100 و 130 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر). آزمایش در آزمایشگاه به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی و در مزرعه به صورت اسپلیت فاکتوریل پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1395 و در مزارع دانشگاه آزاد ملکان به اجرا در آمد. در شرایط مزرعه ای سطوح آبیاری به عنوان کرت اصلی در نظر گرفته شد. بر اساس نتایج این مطالعه در شرایط آزمایشگاهی پرایمینگ بذر گلرنگ با عصاره گیاهان دارویی مورد بررسی، باعث بهبود جوانه زنی (تا 11.6 درصد) و رشد گیاهچه های گلرنگ (تا 38.8 درصد) و بهبود شرایط فیزیولوژیکی در گیاهچه های گلرنگ شد. در شرایط مزرعه ای کم آبی شدید کاهش معنی داری (تا 38.2 درصد) را در عملکرد دانه گلرنگ باعث شد، ولی پرایمینگ با عصاره گیاهان دارویی، به ویژه غلظت یک درصد و غلظت دو درصد زیره سبز و نعناع فلفلی افزایش معنی داری (تا 50.9 درصد) را در این صفت در هر دو شرایط کم آبی و آبیاری کامل باعث شد. با توجه به این نتایج می توان عملکرد گلرنگ را چه در شرایط کم آبی و چه در شرایط آبیاری کامل به طور مطلوبی با پرایمینگ با عصاره گیاهان دارویی مورد بررسی، افزایش داد.
حمیده غفاری؛ محمودرضا تدین؛ جمشید رزمجو
چکیده
شوری آب یا خاک یکی از مهمترین تنش ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که به‌شدت رشد گیاهان را از طریق تأثیر بر فرآیندهای فیزیولوژیک محدود میکند. آزمایش حاضر با هدف بررسی بهبود تحمل به شوری سویا با محلول پاشی پرولین و اسیدسالیسیلیک در سال 1395 در فضای باز گلخانه های دانشگاه شهرکرد در جعبه های کاشت با چهار تکرار بهصورت اسپیلیت ...
بیشتر
شوری آب یا خاک یکی از مهمترین تنش ها در مناطق خشک و نیمه‌خشک است که به‌شدت رشد گیاهان را از طریق تأثیر بر فرآیندهای فیزیولوژیک محدود میکند. آزمایش حاضر با هدف بررسی بهبود تحمل به شوری سویا با محلول پاشی پرولین و اسیدسالیسیلیک در سال 1395 در فضای باز گلخانه های دانشگاه شهرکرد در جعبه های کاشت با چهار تکرار بهصورت اسپیلیت پلات در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شد. عامل اصلی شامل شوری در سه سطح (0، 50 و 100 میلیمولار) و عامل فرعی محلول پاشی پرولین 10 میلی مولار، اسید سالیسیلیک 3 میلیمولار، ترکیب اسید سالیسیلیک 3 میلی مولار با پرولین 10 میلیمولار، و شاهد (محلول پاشی با آب) بود. صفات پرولین، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، مالون دآلدئید، پراکسید هیدروژن، ارتفاع و وزن خشک اندام هوایی اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد اثرات محلول پاشی پرولین و اسید سالیسیلیک به‌طور چشمگیری محتوای پرولین، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، ارتفاع و وزن خشک اندام هوایی را در سویا تحت تنش شوری افزایش داد. به علاوه، تحت شوری 100 میلیمولار، محلول پاشی پرولین و اسید سالیسیلیک باعث کاهش مالون دآلدئید و پراکسیدهیدروژن به ترتیب 23 و 25 درصد در مقایسه با تیمار محلول پاشی با آب شدند. همچنین ارتفاع و وزن خشک اندام هوایی در سطح شوری 100 میلی مولار با کاربرد پرولین و اسیدسالیسیلیک به میزان 32 و 38 درصد نسبت به محلول پاشی با آب افزایش یافتند. بنابراین نتایج این مطالعه نشان میدهد کاربرد پرولین و اسیدسالیسیلیک همراه باهم، تحمل به تنش شوری در سویا را از طریق فعال کردن سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی و کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای غشا بهبود میدهد.
قادر رستمی؛ محمد مقدم؛ عبدالله قاسمی پیربلوطی؛ علی تهرانی فر
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی آهن و روی به فرم‌های سولفاته و نانو ذرات بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی نعناع فلفلی تحت تأثیر تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عامل اول شامل: تنش شوری در چهار سطح (صفر، 40، 80، 120 میلی مولار NaCl) ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی آهن و روی به فرم‌های سولفاته و نانو ذرات بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی نعناع فلفلی تحت تأثیر تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عامل اول شامل: تنش شوری در چهار سطح (صفر، 40، 80، 120 میلی مولار NaCl) و عامل دوم شامل: محلول پاشی کود در پنج سطح (شاهد (بدون کاربرد کود)، سولفات آهن 1500 میلیگرم در لیتر، سولفات روی 1500 میلیگرم در لیتر، نانو اکسید آهن 300 میلیگرم در لیتر و نانو اکسید روی 300 میلیگرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که تنش شوری بر شاخص های رشدی و بیوشیمیایی نعناع فلفلی تأثیر معنی داری داشت و سبب کاهش صفات مورد بررسی شد. همچنین بررسی اثر متقابل داد هها نشان داد که بیشترین میزان شاخصهای رشد و محتوای کلروفیل در تیمارهای شاهد (بدون تنش شوری) و تنش ملایم (40 میلیمولار) همراه با محلول پاشی نانو کود آهن و روی حاصل شد. به‌طوری‌که بیشترین ارتفاع بوته (78 سانتیمتر)، تعداد شاخه فرعی (36 شاخه در بوته) و طول برگ (6 سانتیمتر) مربوط به تیمار شاهد (بدون تنش شوری) و محلول پاشی نانو کود آهن بود. درحالی‌که بیشترین عرض برگ (2.16 سانتیمتر) در تنش ملایم 40 میلی مولار همراه با کاربرد نانو کود آهن به دست آمد که تفاوت معنیداری با کاربرد کودهای نانو در تیمار شاهد نداشت. بیشترین میزان کربوهیدرات‌های محلول با مقدار 1.28 و 1.12 میلی گرم در گرم وزن خشک به ترتیب در شرایط تنش شوری 40 و 80 میلی مولار همراه با کاربرد نانو کود آهن به دست آمد. به‌طورکلی میتوان گفت که مصرف نانو کود آهن و روی نسبت به شکل سولفاته آن در شرایط تنش شوری ملایم (40 میلی مولار) میتواند باعث افزایش رشد گیاه و بهبود خصوصیات بیوشیمیایی نعناع فلفلی شود.
احمدرضا دهقانی تفتی؛ سهراب محمودی؛ حسینعلی علیخانی؛ معصومه صالحی
چکیده
به منظور بررسی اثر قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی در شرایط تنش شوریبر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk )، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی در شرایط تنش شوریبر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk )، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو عامل قارچ میکوریزا آربوسکولار شامل دو سطح (کاربرد قارچ Glomus intraradicesو عدم مصرف قارچ به عنوان شاهد) و باکتری حلکننده فسفات نیز شامل دو سطح (کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens و عدم مصرف باکتری به عنوان شاهد) بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی بودند.نتایج نشان داد بیشترین درصد موسیلاژ و میزان تورم به ازای گرم موسیلاژ به ترتیب به میزان 28.8 درصد و 119.3 میلی لیتر در تیمار 10 دسی زیمنس بر متر حاصل گردید. بیشترین عملکرد موسیلاژ و فاکتور تورم به ترتیب به میزان 215 کیلوگرم بر هکتار و 17 میلیلیتر در ترکیب تیماری2.5 و 10 دسی زیمنس بر متر و کاربرد قارچ Glomus intraradices حاصل شد.همچنین مقایسه میانگین اثر تلقیح و عدم تلقیح به‌وسیله باکتری حلکننده فسفات معدنی نشان داد که بیشترین طول سنبله، درصد موسیلاژ، عملکرد موسیلاژ و فاکتور تورم به ترتیب به میزان 2/2 سانتیمتر، 26.8 درصد، 146.7 کیلوگرم در هکتار و 14.2 میلی لیتر با کاربرد باکتری fluorescens Pseudomonas حاصل شد. درمجموع ترکیب تیماری 2.5 دسی زیمنس بر متر، کاربرد قارچ Glomus intraradices و باکتری fluorescens Pseudomonas بیشترین عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی اسفرزه را حاصل نمود.
الهام نورعلی؛ حبیب اله نادیان؛ سیروس جعفری؛ مختار حیدری
چکیده
رشد و عملکرد گیاهان در بسیاری از مناطق دنیا تحت تأثیر تنشهای محیطی متعدد، محدود میشود. حضور فلزات سنگین یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که میتواند منجر به کاهش رشد و تولید محصول شود. تنش شوری نیز از مهمترین عوامل محدودکننده رشد گیاه، بخصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک، محسوب می‌گردد. به‌منظور بررسی واکنش گیاه گشنیز به تنش شوری ...
بیشتر
رشد و عملکرد گیاهان در بسیاری از مناطق دنیا تحت تأثیر تنشهای محیطی متعدد، محدود میشود. حضور فلزات سنگین یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که میتواند منجر به کاهش رشد و تولید محصول شود. تنش شوری نیز از مهمترین عوامل محدودکننده رشد گیاه، بخصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک، محسوب می‌گردد. به‌منظور بررسی واکنش گیاه گشنیز به تنش شوری و حضور کادمیوم در خاک ازنظر برخی مؤلفه‌های رشد و غلظت عناصر روی (Zn)، مس (Cu)، آهن (Fe) و کادمیوم (Cd)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط گلخانه‌ای دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شوری از نوع کلرید سدیم در سه سطح 2 (شاهد)، 5 و 8 دسیزیمنس بر متر و کادمیوم از منبع کلرید کادمیوم در 3 سطح 0 (شاهد)، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم میباشند. نتایج نشان داد که تیمارهای آزمایشی، بر صفات موردمطالعه اثر معنیداری داشتند. نتایج حاصل حاکی از کاهش ارتفاع، وزن خشک اندام هوایی و وزن خشک ریشه با افزایش غلظت کادمیوم و شوری بود. همچنین تحت شرایط تنش شوری و حضور کادمیوم در خاک غلظت عناصر روی، مس و آهن اندام هوایی کاهش و غلظت کادمیوم آن افزایش یافت. بیشترین میزان کاهش مؤلفه‌های رشد و غلظت عناصر روی، مس و آهن در بالاترین سطح شوری خاک (8) و بالاترین سطح کادمیوم (mg/kg100) مشاهده گردید. بر اساس نتایج پژوهش حاضر وجود هم‌زمان دو تنش شوری و فلز سنگین کادمیوم در خاک، باعث کاهش رشد گیاه و بیش‌اندوزی فلز کادمیوم در این شرایط شده است.
سجاد رحیمی مقدم؛ جعفر کامبوزیا؛ رضا دیهیم فرد
چکیده
این تحقیق به منظور ارزیابی ریسک ناشی از تنش گرما در ذرت دانه‌ای استان خوزستان تحت شرایط افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم در شش شهرستان از استان خوزستان انجام شد. بدین منظور، ابتدا اقلیم آینده این شهرستان‌ها با استفاده از دادههای اقلیمی بلندمدت دوره پایه و با استفاده از روش AgMIP تحت دو سناریوی اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5 برای دوره 2069 -2040 تولید ...
بیشتر
این تحقیق به منظور ارزیابی ریسک ناشی از تنش گرما در ذرت دانه‌ای استان خوزستان تحت شرایط افزایش دمای ناشی از تغییر اقلیم در شش شهرستان از استان خوزستان انجام شد. بدین منظور، ابتدا اقلیم آینده این شهرستان‌ها با استفاده از دادههای اقلیمی بلندمدت دوره پایه و با استفاده از روش AgMIP تحت دو سناریوی اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5 برای دوره 2069 -2040 تولید شدند و سپس از مدل APSIM برای شبیه‌سازی رشد و عملکرد ذرت دانه‌ای استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که میانگین دما در طول فصل رشد ذرت در استان خوزستان تحت RCP4.5 و RCP8.5 نسبت به دوره پایه (27.2 درجه سانتی گراد) به‌ترتیب 8.5 و 34.57 درصد افزایش داشت. با در نظر گرفتن متوسط کل استان، میانگین عملکرد و تعداد دانه در مترمربع در دوره پایه 8.8 تن در هکتار و 2305.7 دانه در متر مربع بود. این مقدار در سال 2050 تحت RCP4.5 و RCP8.5 به ترتیب به 8.5 و 8.7 تن در هکتار و 2227.3 و 2254.3 دانه در متر مربع کاهش یافتند. با در نظر گرفتن متوسط همه تاریخ کاشت‌ها، مناطق و دوره‌های آینده تغییر اقلیم در استان خوزستان، احتمال تشکیل عملکرد اقتصادی، عملکرد غیر اقتصادی و عملکرد صفر به ترتیب 45.4، 13.5 و 41.2 درصد می‌باشد. به طور کلی نتایج این تحقیق نشان داد که تاریخ کاشت مرسوم در منطقه (سی‌ام بهمن) تاریخ کاشت مناسبی برای دوره پایه و آینده نیست و تاریخ کاشت زودهنگام (دوازده بهمن) در اکثر مناطق میتواند به عنوان یک راهکار سازگاری موثر برای کاهش ریسک ناشی از افزایش دماهای حدی هم در دوره پایه و هم در دوره آینده در نظر گرفته شود.
شریفه محمد آلق؛ حسین صبوری؛ علی ستاریان؛ عباس بیابانی؛ عبدالطیف قلیزاده
چکیده
برنج، در چرخه غذایی جهان نقش مهمی دارد به‌طوری‌که غذای اصلی بیش از 50 درصد مردم جهان را تأمین میکند. به‌منظور مکان یابی QTLهای مرتبط با تحمل به کمبود فسفر در مرحله گیاهچهای 96 لاین که از نسلهشتمتلاقیارقام اهلمی‌طارم و ندا بهدستآمدهبودنددرآزمایشگاههایگیاه‌شناسیوژنتیکدانشگاهگنبدکاووسدرسال 1393 تحت شرایط نرمال و تنش کمبود ...
بیشتر
برنج، در چرخه غذایی جهان نقش مهمی دارد به‌طوری‌که غذای اصلی بیش از 50 درصد مردم جهان را تأمین میکند. به‌منظور مکان یابی QTLهای مرتبط با تحمل به کمبود فسفر در مرحله گیاهچهای 96 لاین که از نسلهشتمتلاقیارقام اهلمی‌طارم و ندا بهدستآمدهبودنددرآزمایشگاههایگیاه‌شناسیوژنتیکدانشگاهگنبدکاووسدرسال 1393 تحت شرایط نرمال و تنش کمبود فسفر موردمطالعهقرارگرفتند. صفات موردبررسی عبارت بودند از محتوای کلروفیل برگ، تعداد ریشه، طول ساقه و ریشه، طول و عرض برگ برحسب سانتیمتر، حجم ریشه، وزن خشک ساقه و ریشه، میزان فسفر، سطح ریشه، سطح برگ، قطر ریشه و چگالی سطح ریشه و محاسبه شدند. نقشه پیوستگی تهیه‌شده بر اساس 30 نشانگر SSR و 60 آلل تکثیرشده چند شکل از 15 نشانگر ISSR با استفاده از 96 فرد جمعیت F8 اهلمی طارم و ندا، نشانگرها را به 12 گروه پیوستگی متعلق به 12 کروموزوم برنج با طول نقشه بر اساس تابع کوزامبی را برابر با 1411.3 سانتی مورگان و فاصله در بین دو نشانگر مجاور برابر با 15.34 سانتیمورگان منتسب کرد. با توجه به نتایج حاصل از مکانیابی ژنی در شرایط نرمال درمجموع 43 QTL برای صفات ارزیابی‌شده در شرایط نرمال شناسایی شد. qRN-6b، qRW-5b، qRW-5c، qLA-7 و qNP-6b به ترتیب در جهت افزایش تعداد ریشه، وزن ریشه، سطح برگ و میزان فسفر در شرایط نرمال بزرگ اثر بودند. در شرایط کمبود فسفر 13 QTL مکانیابی شد. برای میزان فسفر در شرایط کمبود فسفر دو QTL روی کروموزوم‌های 9 و 10 شناسایی شدند. qCHL-2a و qCHL-2b در جهت افزایش کلروفیل در شرایط کمبود فسفر بزرگ اثر بودند. در این پژوهش QTLهای بزرگ اثر مؤثر در بالا رفتن نمود گیاه در شرایط نرمال و کمبود فسفر ردیابی شد که پس از تعیین اعتبار میتوان از نشانگرهای پیوسته مذکور میتوان در برنامه‌های انتخاب به کمک نشانگر استفاده نمود.
نجمه افتخار؛ سیف اله فلاح
چکیده
سرب یک عنصر غیرضروری است که علاوه بر سمیت زیادی که برای انسان دارد اثرات سوئی نیز بر گیاهان میگذارد. به‌منظور بررسی اثر چای کمپوست و پتاسیم هیومات بر تحمل گیاهچههای آفتابگردان به غلظتهای سمی سرب، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد، پتاسیم هیومات و چای کمپوست ...
بیشتر
سرب یک عنصر غیرضروری است که علاوه بر سمیت زیادی که برای انسان دارد اثرات سوئی نیز بر گیاهان میگذارد. به‌منظور بررسی اثر چای کمپوست و پتاسیم هیومات بر تحمل گیاهچههای آفتابگردان به غلظتهای سمی سرب، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل شاهد، پتاسیم هیومات و چای کمپوست و چهار غلظت سرب (صفر، 200، 400 و 600 میلیگرم سرب بر کیلوگرم خاک) بودند. غلظت چای کمپوست (1:5) و پتاسیم هیومات 300 میلی مول بر لیتر بود. نتایج نشان داد که به‌طورکلی وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه، وزن خشک برگ، کلروفیل a و کلروفیل b در پاسخ به افزایش غلظت سرب در خاک کاهش و میزان کارتنوئید، پرولین و نشت الکترولیتی افزایش نشان دادند. پرایمینگ بذر با پتاسیم هیومات و چای کمپوست اثر منفی آلودگی خاک با سرب بر پارامترهای مذکور را تعدیل میکند. تحت تنش سرب، پتاسیم هیومات باعث افزایش وزن خشک ریشه به میزان 733 میلیگرم، وزن خشک برگ به میزان 73 میلیگرم، کلروفیل a، کلروفیل b، غلظت سرب ریشه و اندام هوایی شد؛ اما چای کمپوست موجب افزایش پرولین (به میزان 27 میکرومول بر گرم) و کاروتنوئید (به میزان 0.7 میلی مول بر گرم وزن تازه برگ) و کاهش نشت الکترولیتی (به میزان 5.45 درصد) نسبت به تیمار شاهد گردید. به‌طورکلی نتیجه‌گیری میشود که کاربرد پتاسیم هیومات و چای کمپوست با افزایش میزان رنگدانههای فتوسنتزی و پرولین و کاهش میزان نشت الکترولیتی بردباری آفتابگردان را در خاک‌های آلوده به سرب افزایش میدهد.
دوره 11، شماره 3 ، مهر 1397، صفحه 790-790
