مریم اکبرپور؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ علی مومنی؛ فرزانه نجفی
چکیده
نظر به محدودیت منابع آبی و لزوم استفاده از گونههای متحمل، واکنش سه رقم برنج ایرانی به نام‌های ندا، آمل 3 و سنگ‌طارم نسبت به تنش خشکی در پایان مرحله رویشی موردبررسی قرار گرفت. ژنوتیپ‌ها در سه رژیم آبیاری شامل تیمار شاهد با سطح آبیاری نرمال 1= FTSW (جزء آب قابل تعرق خاک)، تنش خشکی ملایم (0.5= FTSW) و تنش خشکی شدید (0.2= FTSW) در 4 تکرار در یک آزمایش ...
بیشتر
نظر به محدودیت منابع آبی و لزوم استفاده از گونههای متحمل، واکنش سه رقم برنج ایرانی به نام‌های ندا، آمل 3 و سنگ‌طارم نسبت به تنش خشکی در پایان مرحله رویشی موردبررسی قرار گرفت. ژنوتیپ‌ها در سه رژیم آبیاری شامل تیمار شاهد با سطح آبیاری نرمال 1= FTSW (جزء آب قابل تعرق خاک)، تنش خشکی ملایم (0.5= FTSW) و تنش خشکی شدید (0.2= FTSW) در 4 تکرار در یک آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 93-1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس و پژوهشگاه زیست‌فناوری طبرستان در شرایط گلخانه موردبررسی قرار گرفتند و طول ریشه، اندازه منفذ روزنه، محتوای هورمون آبسیزیک اسید و وزن خوشه در این ارقام اندازه‌گیری شدند. رقم ندا در هر دو سطح تنش خشکی کاهش حدود 50 درصد و رقم آمل3 تحت تنش خشکی شدید کاهش 30 درصد در مقدار ABA در برگ‌ها نسبت به شاهد نشان دادند. پاسخ رقم ندا ازنظر افزایش طول ریشه و کاهش محتوای ABA در برگ تحت تنش خشکی به رقم آمل3 شباهت بیشتری داشت. همچنین در رقم ندا بدون اینکه کاهشی در اندازه منافذ روزنه‌ها مشاهده شود کاهش 26 درصدی عملکرد دانه تحت تنش خشکی ملایم نشان داد که میتواند معیار مهمی در تحمل به تنش خشکی طولانی‌مدت باشد اما این کاهش در رقم آمل 3، 54 درصد همراه با کاهش معنیدار اندازه منفذ روزنه بود. رقم سنگ‌طارم، به‌عنوان والد حساس، کاهش چشمگیر و معنیداری در عملکرد دانه، طول ریشه و میزان ABA در مقابل تیمارهای تنش خشکی نشان داد. درحالی‌که رقم ندا در مقایسه با دو رقم دیگر تحت تیمارهای تنش خشکی دارای ریشه‌های طویل‌تری بود که با میزان ABA در ریشه همبستگی منفی و معنیداری داشت.
عباس خرمی؛ عنایت الله توحیدی نژاد
چکیده
کمبود آب گرایش به سمت کاشت ژنوتیپهای مقاوم به خشکی را افزایش داده است. در نواحی خشک شبیه بیشتر مناطق ایران، اغلب اکوتیپها و گونههای محلی مقاومت بیشتری در برابر خشکی از خود نشان میدهند. این تحقیق به‌صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی که در آن تنش خشکی (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان کرت اصلی و ژنوتیپ ...
بیشتر
کمبود آب گرایش به سمت کاشت ژنوتیپهای مقاوم به خشکی را افزایش داده است. در نواحی خشک شبیه بیشتر مناطق ایران، اغلب اکوتیپها و گونههای محلی مقاومت بیشتری در برابر خشکی از خود نشان میدهند. این تحقیق به‌صورت اسپلیت پلات و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی که در آن تنش خشکی (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) به‌عنوان کرت اصلی و ژنوتیپ (پیشاهنگ، رابر و گلباف) به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته‌شده بود، اجرا گردید. نتایج نشان داد که صفات پتانسیل آب برگ، قندهای احیاء، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد تحت تاثیر تیمار تنش خشکی قرار گرفتند. اثر ساده ژنوتیپ نیز برای صفات مذکور و همچنین محتوای رنگیزههای فتوسنتزی معنیدار گردید. بر طبق نتایج تجزیه واریانس اثر متقابل ژنوتیپ×تنش تنها برای صفات نشت یونی و عملکرد بیولوژیک معنیدار شد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تنش خشکی به‌طور معنیداری عملکرد بیولوژیک، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد دانه را کاهش داد این در حالی بود که نشت یونی و محتوای قندهای احیاء به‌طور معنیداری افزایش یافتند. بیشترین عملکرد بیولوژیک هم در شرایط نرمال و هم تنش مر بوط به رقم پیشاهنگ بود. همبستگی ساده بین صفات نشان داد که عملکرد بیولوژیک، محتوی نسبی آب برگ و قندهای احیاء بیشترین تأثیر را بر عملکرد دانه داشته اند. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد کهاکوتیپ گلباف بالاترین عملکرد دانه را در مقایسه با ژنوتیپهای پیشاهنگ و رابر در شرایط تنش خشکی داشت.
مهدی دهمرده؛ محمود میربها الدین؛ عیسی خمری
چکیده
یکی از ارکان اساسی در کشاورزی پایدار استفاده از کودهای زیستی و دامی در اکوسیستم‌های زراعی با هدف حذف یا کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی است. کودهای زیستی گاه به‌عنوان جایگزین و در بیشتر موارد به‌عنوان مکمل کودهای شیمیایی می‌توانند پایداری تولید نظام‌های کشاورزی را تضمین کنند. این تحقیق به‌منظور ارزیابی استفاده از مایه تلقیح باکتری‌های ...
بیشتر
یکی از ارکان اساسی در کشاورزی پایدار استفاده از کودهای زیستی و دامی در اکوسیستم‌های زراعی با هدف حذف یا کاهش مصرف نهاده‌های شیمیایی است. کودهای زیستی گاه به‌عنوان جایگزین و در بیشتر موارد به‌عنوان مکمل کودهای شیمیایی می‌توانند پایداری تولید نظام‌های کشاورزی را تضمین کنند. این تحقیق به‌منظور ارزیابی استفاده از مایه تلقیح باکتری‌های زیستی و تنش خشکی بر ویژگی‌های کمی و کیفی لوبیای چشم‌بلبلی در مزرعه آموزشی و تحقیقاتی هنرستان کشاورزی زابل در سال زراعی 94-93 به‌صورت آزمایش اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. عامل اول شامل: عدم استفاده از کود زیستی، کود زیستی ازتوباکتر، فسفات بارور 2 ، و عامل دوم تنش خشکی شامل: 90 درصد تخلیه مجاز رطوبتی، 70 درصد تخلیه مجاز رطوبتی و 50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی بود. جهت جلوگیری از انتقال باکتری‌های به تیمارهای مختلف عامل اصلی باکتری‌های زیستی در نظر گرفته شد و تنش به‌عنوان عامل فرعی بیان گردید. قبلازاجرای آزمایشوبرایاطلاعازوضعیتفیزیکی و شیمیاییخاک،اقدامبه نمونه‌برداریازخاکمزرعه ازعمقصفرتا سیسانتی‌متریشد. هر کرت شامل 4 خط کاشت به طول 3 متر و فاصله بین خطوط 50 سانتیمتر بود. بذرهای لوبیا، بر اساس تیمارهای آزمایش به کودهای زیستی بر مبنای 100 گرم در هکتار آغشته و سپس کشت شدند. نتایج نشان داد برهمکنش کود زیستی با سطوح مختلف تنش خشکی تنها بر عملکرد دانه معنیدار گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد که ارتفاع بوته تحت تأثیر تلقیح با کود زیستی و نیز سطوح مختلف تنش خشکی در سطح احتمال یک درصد معنیدار شد، مصرف کود زیستی موجب افزایش ارتفاع بوته‌ها گردید، بدین ترتیب که، بیشترین ارتفاع بوته از تیمار مصرف فسفات بارور-2 با میانگین 75 سانتیمتر حاصل شد که نسبت به تیمار شاهد و ازتوباکتر به ترتیب 40.34 و 16.79 درصد افزایش نشان داد. بیشترین عملکرد دانه از تیمار کود فسفات بارور 2 و سطح آبیاری 50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی با 2344 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. به‌طورکلی نتایج آزمایش نشان‌دهنده این مطلب است که تلقیح بذر با کود زیستی فسفات بارور 2 میتواند موجب افزایش عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و اجزاء عملکرد لوبیا بلبلی و در کل بهبود تولید لوبیا شود.
روح اله مرادی؛ نسیبه پورقاسمیان؛ مهدی نقی زاده
چکیده
ازآنجایی‌که تولید گیاهان تحت تأثیر عوامل محیطی مانند رطوبت و مواد غذایی قرارگرفته و خشکی یکی از عوامل محدودکننده رشد گیاهان در سراسر جهان و مخصوصاً ایران محسوب میشود؛ بنابراین، به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کم آبیاری و منابع مختلف کودی بر عملکرد کمی و کیفی سیاهدانه آزمایشی به‌صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
ازآنجایی‌که تولید گیاهان تحت تأثیر عوامل محیطی مانند رطوبت و مواد غذایی قرارگرفته و خشکی یکی از عوامل محدودکننده رشد گیاهان در سراسر جهان و مخصوصاً ایران محسوب میشود؛ بنابراین، به‌منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف کم آبیاری و منابع مختلف کودی بر عملکرد کمی و کیفی سیاهدانه آزمایشی به‌صورت کرت های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر در سال زراعی 94-93 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح مختلف کم آبیاری شامل 90،50 و 25 درصد ظرفیت زراعی، به‌عنوان عامل اصلی و منبع کودی شامل شاهد (بدون کود)، کود گاوی (20 تن در هکتار)، NPK (به ترتیب 200، 150 و 100 کیلوگرم در هکتار) و کود گاوی+NPK به‌عنوان عامل فرعی بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد اسانس، درصد روغن و عملکرد روغندر سطح احتمال یک درصد و شاخص برداشت، درصد اسانس، تعداد دانه در کپسول در سطح احتمال پنج درصد تحت تأثیر معنیدار سطوح مختلف کمآبیاری قرار گرفتند. صفات مذکور با افزایش میزان کم آبیاری از 90 به 25 درصد ظرفیت زراعی کاهش معنیداری نشان دادند. نوع کود مصرفی نیز بر تمامی صفات (P<0.01) به‌جز درصد اسانس و درصد روغن اثر معنی داری داشت. بیشترین مقدار عملکرد دانه (648.8 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (32.72 درصد)، عملکرد روغن (177.1 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (8.3 کیلوگرم در هکتار) در تیمار کود گاوی+NPK به دست آمد. نتایج تجزیه واریانس اثر متقابل بین منبع کودی و سطوح مختلف کمآبیاری بر تعداد شاخه فرعی، عملکرد دانه، عملکرد اسانس و عملکرد روغن معنیدار بود (P<0.01). بیشترین تعداد شاخه فرعی (44)، عملکرد دانه (817.3کیلوگرم در هکتار)، عملکرد روغن (189.3 کیلوگرم در هکتار) و اسانس (10.3 کیلوگرم در هکتار) با کاربرد کود گاوی+NPK در تیمار آبیاری با 90 درصد ظرفیت زراعی حاصل شد که با کاهش میزان آب آبیاری به 25 درصد ظرفیت زراعی به ترتیب به میزان25، 42، 25 و 40 درصد کاهش یافت. در تیمارهای آبیاری در سطوح 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی، عملکرد دانه، عملکرد اسانس و تعداد شاخه جانبی در شرایط مصرف کود گاوی به‌تنهایی با کود گاوی+NPK تفاوت معنیداری را نشان نداد؛ بنابراین، به نظر میرسد، مصرف کود گاوی +NPK در درجه اول و بعدازآن کود گاوی هم در تمامی سطوح کم آبیاری جزء بهترین تیمارهای تغذیه ای سیاهدانه باشند.
مهدیه عسکری؛ محمدعلی بهدانی؛ سهیل پارسا؛ مجید جامی الاحمدی؛ سهراب محمودی
چکیده
تنش خشکی اصلیترین عامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است و رشد گیاهان دارویی و معطر را نیز کاهش میدهد. یکی از مهمترین اثرات منفی تنش خشکی، کاهش دسترسی و جذب عناصر غذایی مختلف برای گیاه است. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود دامی بر برخی صفات کمی و فیزیولوژیکی دو گونه آویشن باغی (Thymus vulgaris) و آویشن دنایی (Thymus daenensis)، ...
بیشتر
تنش خشکی اصلیترین عامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است و رشد گیاهان دارویی و معطر را نیز کاهش میدهد. یکی از مهمترین اثرات منفی تنش خشکی، کاهش دسترسی و جذب عناصر غذایی مختلف برای گیاه است. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود دامی بر برخی صفات کمی و فیزیولوژیکی دو گونه آویشن باغی (Thymus vulgaris) و آویشن دنایی (Thymus daenensis)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1394 به اجرا درآمد. تیمارهای تنش آبیاری شامل: 100 درصد ظرفیت زراعی، 67 درصد ظرفیت زراعی و 33 درصد ظرفیت زراعی تیمارهای کود دامی:عدم مصرف و مصرف 30 تن در هکتار کود دامی و دو گونه آویشن باغی و دنایی بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش میزان صفات کلروفیل (a و b) شاخص SPAD، وزن خشک برگ، ساقه، گل و وزن خشک کل (TDM)، گردید اما میزان کاروتنوئید و آنتوسیانین تحت شرایط تنش خشکی در هر دو گونه موردبررسی افزایش پیدا کرد. کود دامی ضمن کاهش اثرات تنش خشکی موجب افزایش مقدار صفات مذکور به جزء کاروتنوئید و آنتوسیانین نسبت به شرایط عدم مصرف کود گردید. ازآنجایی‌که کود دامی باعث کاهش اثرات تنش خشکی و بهبود عملکرد گیاه گردید، میتوان بیان کرد در سطوح بالای تنش خشکی استفاده از کود دامی از کارایی بیشتری در عملکرد گیاه آویشن برخورداراست ومصرف کودهای دامی در مدیریت منابع غذایی و رطوبتی در شرایط تنش خشکی جهت حصول عملکرد کمی مطلوب قابل توصیه است.
حمید رضا فنایی؛ غلامعلی کیخا؛ منصور سارانی؛ علیرضا اکبری مقدم؛ فرناز شریعتی؛ محمد خواجه داد کشته گر
چکیده
به‌منظور بررسی عملکرد دانه، روغن و برخی صفات زراعی ارقام کلزا تحت زمان آخرین آبیاری آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سه سال زراعی 1387، 1388 و 1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک اجرا شد.آبیاری در شش سطح شامل (I1) آخرین آبیاری 5 روز پس از پایان گلدهی؛ (I2) آخرین آبیاری در 20 درصد باقی‌مانده ...
بیشتر
به‌منظور بررسی عملکرد دانه، روغن و برخی صفات زراعی ارقام کلزا تحت زمان آخرین آبیاری آزمایشی به‌صورت کرت‌های یک‌بار خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سه سال زراعی 1387، 1388 و 1389 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی زهک اجرا شد.آبیاری در شش سطح شامل (I1) آخرین آبیاری 5 روز پس از پایان گلدهی؛ (I2) آخرین آبیاری در 20 درصد باقی‌مانده گل روی بوته؛ (I3) آخرین آبیاری در شروع تغییر رنگ بذر در خورجین‌های ساقه اصلی؛ (I4) آخرین آبیاری در 50 درصد خورجیندهی؛ (I5) آخرین آبیاری در 10 درصد تغییر رنگ بذر در خورجین‌های ساقه اصلی؛ و (I6) آخرین آبیاری در گلدهی، به‌عنوان عامل اصلی و ارقام کلزا در سه سطح شامل (هیبرید هایولا 401، آرجیاس 003 و ساری گل) به‌عنوان عامل فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال، بر همه صفات به‌جز ارتفاع بوته و عملکرد روغن معنیدار بود. زمان آخرین آبیاری و رقم بر عملکرد دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و عملکرد روغن اختلاف معنیداری نشان دادند. اجزای عملکرد، عملکرد دانه و روغن باافزایششدتتنشدر تیمار I6 نسبتبهشاهدکاهشیافتند. بالاترین عملکرد دانه و روغن به ترتیب (3340 و 1516 کیلوگرم در هکتار) در تیمار I1 به دست آمد که نسبت به تیمار I3 به ترتیب6 و 3 درصد افزایش داشت. در بین ارقام موردبررسی عملکرد دانه در هایولا 401 نسبت به ارجی اس و ساری گل 6/4 و 7/2 درصد افزایش داشت. کمترین عملکرد و درصد روغن به رقم ساری گل تعلق داشت. اثر متقابل آبیاری × رقم بر هیچ‌یک از صفات اندازه‌گیری شده اختلاف معنیداری نداشت. بر اساس نتایج میتوان نتیجه‌گیری کرد که جهت حداکثر عملکرد دانه و روغن آخرین آبیاری در زراعت کلزا میتواند در 5 روز پس از پایان گلدهی و یا در شروع تغییر رنگ بذر در خورجین‌های ساقه اصلی در ارقام زودرس مانند هایولا 401 و آرجی اس 003 در منطقه سیستان و مناطق مشابه انجام گیرد.
عزت اله فرشادفر؛ رضا امیری
چکیده
به منظور مطالعه و شناسایی معیارهای آگروفیزیولوژیک مؤثر در تحمل تنش خشکی (عملکرد دانه، پارامترهای تبادلات گازی، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید)، آزمایشی روی 19 نژاد بومی گندم نان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و تحت دو شرایط آبی و دیم در فصل زراعی 91-1390 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه ...
بیشتر
به منظور مطالعه و شناسایی معیارهای آگروفیزیولوژیک مؤثر در تحمل تنش خشکی (عملکرد دانه، پارامترهای تبادلات گازی، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید)، آزمایشی روی 19 نژاد بومی گندم نان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و تحت دو شرایط آبی و دیم در فصل زراعی 91-1390 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. تنش خشکی سبب کاهش عملکرد دانه به میزان 22.86 گردید اما در عوض موجب افزایش پرولین به میزان بیش از 253 درصد نسبت به شرایط آبی شد. تمامی صفات مطالعه شده مرتبط با تبادلات گازی در شرایط دیم نسبت به شرایط آبی با کاهش مواجه شدند، به طوری که هدایت روزنهای با حدود 45 درصد بیشترین کاهش را داشت. بر اساس نتایج، شاخص انتخاب جامع (ISI) ژنوتیپ های شماره 4 (WC-4530)، 9 (WC-47381)، 18 (WC-47636) و 11 (WC-4566) را به عنوان ژنوتیپهای متحمل به خشکی مبتنی بر تمام صفات مورد مطالعه معرفی کرد. همچنین نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که شاخص انتخاب جامع دارای ارتباط نزدیکی با صفات محتوای کلروفیل a، b و کاروتنوئید، دمای سطح برگ، میزان پرولین، سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای و عملکرد دانه در هر دو شرایط بود. بنابراین، به کمک بایپلات، این صفات به‌عنوان صفات برتر در گزینش ژنوتیپهای متحمل به خشکی شناسایی شدند.
عباس رضایی زاد؛ ثریا پروین؛ لیا شوشتری
چکیده
به‌منظور تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد در برخی لاینهای نرعقیم و بازگردانندههای باروری تعداد 12 دورگ آفتابگردان حاصل دورگگیری چهار لاین نرعقیم و سه لاین بازگرداننده باروری به همراه 2 دورگ فرخ و SHF89-90 به‌عنوان شاهد در دو شرایط عادی و تنش خشکی با قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس ...
بیشتر
به‌منظور تجزیه ژنتیکی عملکرد و اجزای عملکرد در برخی لاینهای نرعقیم و بازگردانندههای باروری تعداد 12 دورگ آفتابگردان حاصل دورگگیری چهار لاین نرعقیم و سه لاین بازگرداننده باروری به همراه 2 دورگ فرخ و SHF89-90 به‌عنوان شاهد در دو شرایط عادی و تنش خشکی با قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب تیمارهای موردبررسی در دو شرایط عادی و تنش خشکی نشان داد که تنش خشکی بر همه صفات موردبررسی به‌جزء تعداد دانه در طبق و درصد روغن دانه اثر معنیداری داشت. در بین صفات موردبررسی بیشترین تغییرات حاصل از تنش خشکی مربوط به عملکرد دانه و وزن هزار دانه و کمترین آن مربوط به درصد روغن دانه بود. تجزیه واریانس ترکیب پذیری دورگها نشان داد که اثر لاینهای بازگرداننده باروری و لاینهای نرعقیم سیتوپلاسمی که معادل ترکیبپذیری عمومی است برای اکثر صفات زراعی مورد ارزیابی در هر دو شرایط عادی و تنش خشکی معنی دار بود. نتایج نشان داد که برای همه صفات مورد ارزیابی سهم لاینهای بازگرداننده باروری نسبت به لاینهای نرعقیم بیشتر بود. معنیدار شدن اثرات متقابل لاینهای نرعقیم و لاینهای بازگرداننده باروری به همراه اثرات ساده آن‌ها نشان داد که در این مطالعه کنترل ژنتیکی اکثر صفات موردبررسی تحت تأثیر اثرات دوگانه افزایشی و غالبیت بوده است.
حسن تعویذی؛ سهراب محمودی؛ سید وحید اسلامی
چکیده
زیره سبز مهمترین گیاه دارویی کشور است که بخش عمده ای از هزینه های تولید آن صرف مبارزه با علفهای هرز میشود. به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و تراکم علف هرز جوموشی بر رقابت آن با گیاه زراعی زیره سبز آزمایشی در اسفندماه سال 1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند انجام شد. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل ...
بیشتر
زیره سبز مهمترین گیاه دارویی کشور است که بخش عمده ای از هزینه های تولید آن صرف مبارزه با علفهای هرز میشود. به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و تراکم علف هرز جوموشی بر رقابت آن با گیاه زراعی زیره سبز آزمایشی در اسفندماه سال 1393 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بیرجند انجام شد. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل: تراکم علف هرز جوموشی در 4 سطح (0 و 1 و 3 و 5 بوته در گلدان) و تنش خشکی در سه سطح عدم وجود تنش (رطوبت خاک در حد ظرفیت مزرعه) وجود تنش متوسط (رطوبت خاک در حد 60 درصد ظرفیت مزرعه) و تنش شدید (رطوبت خاک در حد 30 درصد ظرفیت مزرعه) بودند. در این تحقیق شاخصهای مختلف رقابتی زیره سبز ازجمله: تغییرات ارتفاع، تعداد برگ، عملکرد تک بوته، بیومس کل، تعداد بذر در هر گیاه، مورد ارزیابی گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد با افزایش تنش خشکی، اثرات منفی رقابت علف هرز جوموشی بر زیره سبز کاهش یافت و جوموشی در شرایط کافی بودن رطوبت خاک رقیب قویتری برای زیره سبز بود. همچنین بیشترین عملکرد زیره سبز در شرایط رطوبت کافی (رطوبت در حد ظرفیت مزرعه)و عدم حضور علف هرز محقق شد، در شرایط عدم محدودیت رطوبت خاک تراکم سه بوته جوموشی در گلدان (79 بوته در مترمربع) توانست حداکثر خسارت را به زیره سبز وارد نماید، درمجموع بر اساس نتایج این تحقیق آبیاری کافی زیره سبز و حذف علف هرز جوموشی به‌ویژه در شرایط وجود رطوبت کافی خاک ضروری به نظر میرسد ضمن اینکه حذف کامل علف هرز جوموشی پس از برداشت محصول زیره سبز یک راهکار مدیریتی مناسب خواهد بود.
علی قطبی؛ الناز فرج زاده معماری تبریزی
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک) و تیمارهای مختلف پرایمینگ (شاهد، هیدروپرایمینگ، پرایمینگ با آهن، روی و منگنز) بر جوانه‌زنی، رشد و عملکرد چغندرقند در سه تکرار اجرا شد. آزمایش در شرایط آزمایشگاهی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی و در مزرعه به‌صورت اسپیلتپلات بر پایه طرح ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر سطوح مختلف آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک) و تیمارهای مختلف پرایمینگ (شاهد، هیدروپرایمینگ، پرایمینگ با آهن، روی و منگنز) بر جوانه‌زنی، رشد و عملکرد چغندرقند در سه تکرار اجرا شد. آزمایش در شرایط آزمایشگاهی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی و در مزرعه به‌صورت اسپیلتپلات بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا گردید. کمآبی کاهش معنیداری را در عملکرد ریشه و قند چغندرقند باعث شد، با تشدید کمآبی، میزان کاهش در این دو صفت بیشتر بود. عملکرد ریشه و قند با افزایش دور آبیاری از آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر از تشتک به آبیاری پس از 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک به ترتیب 38 و 41.8 درصد کاهش یافت؛ اما پرایمینگ بذرهای چغندرقند با آهن افزایشی 25.5 و 35.4 درصدی و پرایمینگ بذرهای چغندرقند با روی افزایشی 25.5 و 34.4 درصدی به ترتیب در عملکرد ریشه و عملکرد قند باعث شد. بیشترین درصد قند نیز در پرایمینگ بذور با آهن و روی به دست آمد. با توجه به همبستگی مشاهده‌شده، از دلایل مهم کاهش عملکرد ریشه و قند چغندرقند در اثر کمآبی، کاهش سطح برگ است. بااین‌وجود همچون عملکرد، پرایمینگ تأثیر مثبتی بر این صفت داشت. بیشترین افزایش در سطح برگ مربوط به پرایمینگ روی بود. با توجه به همبستگی‌های مشاهده‌شده، بهبود در سرعت جوانه‌زنی و درصد جوانه‌زنی ناشی از افزایش مقدار جیبرلین و درنتیجه بهبود فعالیت آلفا آمیلاز از مهمترین دلایل افزایش رشد و عملکرد چغندرقند میتواند باشد. در کل مشاهده شد که پیش‌تیمارهای آهن و روی بهترین پیش‌تیمارهای بذری جهت افزایش رشد و عملکرد چغندرقند در شرایط آبیاری کامل و کمآبی است.
رضا صیامی؛ یهرام میرشکاری؛ فرهاد فرح وش؛ ورهرام رشیدی؛ علیرضا تاری‌نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ فیزیکی بذر و تنش کمآبی بر فعالیت آنزیمی و عملکرد دانه ذرت، آزمایشی طی سال 1393 به‌صورت اسپلیت پلات اجرا شد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال (بدون تنش) و اعمال کمآبی به ترتیب بر اساس ۷۰ و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در بعد از مرحله ۹-۸ برگی ذرت و عامل فرعی در یازده سطح شامل تیمار بذر ذرت با ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر پرایمینگ فیزیکی بذر و تنش کمآبی بر فعالیت آنزیمی و عملکرد دانه ذرت، آزمایشی طی سال 1393 به‌صورت اسپلیت پلات اجرا شد. عامل اصلی شامل دو سطح آبیاری نرمال (بدون تنش) و اعمال کمآبی به ترتیب بر اساس ۷۰ و 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در بعد از مرحله ۹-۸ برگی ذرت و عامل فرعی در یازده سطح شامل تیمار بذر ذرت با اشعه‌های گاما (کبالت 60) و بتا (استرانسیم 90) هر دو با شدت ثابت دو میکروکوری، لیزر موج پیوسته هلیم- نئون با طول‌موج 6328 آنگستروم، میدان مغناطیسی با شدت ۴۰ میلی‌تسلا و امواج اولتراسونیک یا فراصوت با حداکثر سه وات بر سانتیمتر مربع همگی در دو مدت‌زمان 5 و 10 دقیقه به همراه شاهد بدون تیمار بودند. اعمال تنش خشکی از مرحله ۹-۸ برگی به بعد غلظت پرولین برگ را 1.64 میکرومول بر گرم وزن تر افزایش داد و بیشترین غلظت این اسیدآمینه به ترتیب در تیمارهای گاما 5 دقیقه‌ای، میدان‌های مغناطیسی ۵ و 10 دقیقه‌ای و اولتراسونیک 5 دقیقه‌ای مشاهده گردید. در اثر اعمال تنش کمآبی حدود ۴۰ درصد بر فعالیت آنزیم پراکسیداز در مقایسه با آبیاری نرمال افزوده شد و همچنین بیشترین فعالیت آن از تیمار بذر با اشعه گاما 5، میدان مغناطیسی ۱۰، لیزر ۵، بتا ۵ و میدان مغناطیسی ۵ دقیقه‌ای حاصل شد. وقوع تنش خشکی فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز را ۲۳ درصد افزایش داد و بیشترین فعالیت این آنزیم (95.79 میکرومول بر دقیقه بر گرم) در پیش‌تیمار با اشعه لیزر ۵ دقیقه‌ای مشاهده شد. بروز تنش از مرحله ۹-۸ برگی به بعد، عملکرد دانه را 18.5 درصد کاهش داد. تیمارهای میدان مغناطیسی 5 و 10 دقیقه‌ای، گاما و لیزر 5 دقیقه‌ای با میانگین 685 گرم در مترمربع دارای بیشترین عملکرد دانه بودند و افزایش زمان تیمار بذر ذرت با اشعه‌های گاما و لیزر از ۵ به ۱۰ دقیقه به ترتیب ۲۰ و ۱۷ درصد از عملکرد دانه کاسته شد. به نظر میرسد پیش‌تیمارهای فیزیکی بذر ذرت با میدان‌های مغناطیسی و اشعه‌های گاما و لیزر فقط در مدت‌زمان کوتاه میتواند اثرات نامطلوب تنش خشکی را کاهش دهد.
فریبا مرسلی آقاجری؛ رضا درویش زاده؛ حمید حاتمی ملکی
چکیده
تنش شوری نه تنها از طریق کاهش حاصلخیزی، بلکه از طریق تجمع و سمیت ناشی از یونهای سدیم و کلر اثر منفی روی رشد و نمو و عملکرد گیاه دارد. با استفاده از شاخصهای تحمل می توان ارقام با عملکرد بالا در شرایط نرمال و تنش شوری را شناسایی نمود. در تحقیق حاضر، به منظور شناسایی نشانگرهای مولکولی مرتبط با شاخصهای تحمل به شوری، 59 لاین خویش آمیخته ...
بیشتر
تنش شوری نه تنها از طریق کاهش حاصلخیزی، بلکه از طریق تجمع و سمیت ناشی از یونهای سدیم و کلر اثر منفی روی رشد و نمو و عملکرد گیاه دارد. با استفاده از شاخصهای تحمل می توان ارقام با عملکرد بالا در شرایط نرمال و تنش شوری را شناسایی نمود. در تحقیق حاضر، به منظور شناسایی نشانگرهای مولکولی مرتبط با شاخصهای تحمل به شوری، 59 لاین خویش آمیخته نوترکیب آفتابگردان حاصل از تلاقی PAC2 × RHA266 به همراه والدین در شرایط محیطی نرمال و تنش شوری به صورت آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی باسه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند.به منظور شناسایی نشانگرهای پیوسته با شاخصهای تحمل به تنش، از نقشه پیوستگی با 210 نشانگر SSR و 11 نشانگر SNP در 17 گروه پیوستگی استفاده گردید. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه همبستگی، شاخصهای GMP، MP و HM به عنوان مناسبترین شاخصها برای شناسایی ارقام متحمل به شوری در آفتابگردان روغنی معرفی میشوند. در نمودارهای سه بعدی عملکرد در شرایط نرمال و تنش شوری با هر یک از شاخصهای فوق الذکر، لاینهای C86، C61، C142، C134a، C62، C70a، LR1، C153، C108، C62، C106، C98b و C148 در گروه A (متحملترین لاینها) قرار گرفتند. در تجزیه QTL با استفاده از نقشه پیوستگی درمجموع 5نشانگر مولکولی پیوسته با شاخصهای تحمل به شوری شناسایی گردید. میتوان با نشانگرهای مولکولی مرتبط با شاخصهای تحمل به شوری در صورت تأیید، گزینش برای تحمل را در شرایط نرمال و مرحله گیاهچه انجام داد.
محمد امیریان مجرد؛ محمد رضا حسندخت؛ وحید عبدوسی؛ سید علی طباطبایی؛ کامبیز لاریجانی
چکیده
شوری یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که از راه‌های مختلف بر عملکرد و بهره‌وری سیستمهای گیاهی در سطوح مختلف رشدی اثر میگذارد. شلغم با نام علمی (subsp. rapiferaBrassica rapa L.) به‌عنوان منبع غذایی سلامتی بخش قوی، حاوی انواع آنتی‌اکسیدانها بوده و ایران یکی از مراکز اصلی تنوع آن است. توده های بومی دارای مجموعه‌ای از صفات مورفولوژیک، ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین تنشهای محیطی است که از راه‌های مختلف بر عملکرد و بهره‌وری سیستمهای گیاهی در سطوح مختلف رشدی اثر میگذارد. شلغم با نام علمی (subsp. rapiferaBrassica rapa L.) به‌عنوان منبع غذایی سلامتی بخش قوی، حاوی انواع آنتی‌اکسیدانها بوده و ایران یکی از مراکز اصلی تنوع آن است. توده های بومی دارای مجموعه‌ای از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و فنولوژیک هستند که موجب افزایش بازده استفاده از آب موجود در خاک در محیط‌های شور و خشک میشوند. مطالعه حاضر با هدف بررسی واکنش توده های بومی شلغم ایران به تنش شوری ناشی از کلرید سدیم ازنظر صفات مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و فعالیت آنزیمهای آنتی‌اکسیدان، برای درک بهتر سازوکارهای مقاومت به شوری و دستیابی به منابع ژنتیکی مطلوب انجام گرفت. توده های شلغم شامل اردکان، شیراز و کرمانشاه، در چهار سطح شوری صفر، 60، 120 و 180 میلی مولار کلرید سدیم به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در محیط کنترل‌شده، با سه تکرار موردبررسی قرار گرفتند. نتایج این مطالعه نشان داد که صفات مورفولوژیک، شامل زیست‌توده اندام هوایی و ریشه تحت تأثیر تنش شوری قرار گرفتند، ولی تنشهای شدید شوری (120 و 180 میلیمولار)، تأثیر معنی داری بر صفات فوق نداشتند. در این بررسی، با افزایش شوری میزان پرولین و مالون دی آلدئید در تمام توده ها افزایش و مقدار فنول کل کاهش یافت. توده حساس کرمانشاه دارای بیشترین مقدار پرولین و مالون دی آلدئید بود. فعالیت آنزیمهای سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز، تحت تأثیر تنش شوری، افزایش یافتند و این افزایش در توده حساس به شوری کرمانشاه بیشتر از سایر توده های شلغم بود. بین میزان فعالیت آنزیمهای سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز با مالون دی آلدئید برگ رابطه منفی (**0.88-، **0.91-) وجود داشت. احتمالاً در توده کرمانشاه تولید بیشتر آنزیمهای آنتی‌اکسیدان سبب مقاومت و اجتناب از تنش شوری در این توده شده است.
فرشته رضایی نسب؛ علیرضا پازکی؛ رضا منعم
چکیده
شوری خاک از عوامل محدودکننده عملکرد محصولات کشاورزی ازجمله گیاهان دارویی است و به عنوان یکی از اساسیترین مشکلات کشاورزی محسوب میشود. ازاین‌روی، به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک بر قندهای محلول، پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان گیاه دارویی اسطوخودوس (Lavendula officinalis L.) در شرایط تنش شوری، ...
بیشتر
شوری خاک از عوامل محدودکننده عملکرد محصولات کشاورزی ازجمله گیاهان دارویی است و به عنوان یکی از اساسیترین مشکلات کشاورزی محسوب میشود. ازاین‌روی، به منظور بررسی اثر اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک بر قندهای محلول، پرولین و فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان گیاه دارویی اسطوخودوس (Lavendula officinalis L.) در شرایط تنش شوری، آزمایشی گلدانی، در سال 1393 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری و گلخانه واقع در منطقه 4 به مرحله اجرا درآمد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید که در آن تنش شوری از منبع نمک طعام (NaCl)، در چهار سطح (0، 25، 50 و 75 میلی مولار)، اسید سالیسیلیک در دو سطح (0 و 0.7 میلی مولار) و اسید جاسمونیک در دو سطح (0 و 100 میکرومولار) در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین اثرات ساده شوری نشان داد که این عامل سبب افزایش قندهای محلول(%59) و پرولین (%76)، فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدان ازجمله؛ کاتالاز (%72)، سوپراکسید دیسموتاز (%67)، پراکسیداز (%63)، آسکوربات پراکسیداز (%60) و گلوتاتیون پراکسیداز (%72) شد. همچنین نتایج حاصل از پژوهش نشان داد، تنها اثر متقابل سه گانه عوامل آزمایشی بر صفات پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز معنی دار گردید. در این شرایط بیشترین میزان فعالیت پراکسیداز (50.27) میلیگرم پروتئین بر دقیقه و آسکوربات پراکسیداز (24.12) میلی گرم پروتئین بر دقیقه، در عامل شوری 75 میلی مولار و عدم حضور دو ترکیب مذکور حاصل گردید. به‌طورکلی، به نظر میرسد که استفاده از اسید سالیسیلیک و اسید جاسمونیک از طریق افزایش فعالیت قندهای محلول و پرولین باعث افزایش مقاومت گیاه در شرایط تنش شوری گردید.
ابوذر اسدی؛ علیرضا عسگری کلستانی؛ سید رضاقلی میرفخرایی؛ علیرضا عباسی؛ مصطفی خدادادی
چکیده
تنش سرمای بهاره یکی از تنشهای مهم است که همه ساله در مناطقی از کشور پدیدار میگردد و بخش مهمی از انواع خسارات سرما را به خود اختصاص میدهد. در رابطه با تنش مذکور، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1392 انجام شد. فاکتورها شامل چهار سطح دمایی (8+ (شاهد)، 2+، 0 و ...
بیشتر
تنش سرمای بهاره یکی از تنشهای مهم است که همه ساله در مناطقی از کشور پدیدار میگردد و بخش مهمی از انواع خسارات سرما را به خود اختصاص میدهد. در رابطه با تنش مذکور، آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1392 انجام شد. فاکتورها شامل چهار سطح دمایی (8+ (شاهد)، 2+، 0 و 2- درجه سلسیوس) و 20 رقم گندم نان بودند. تنوع ژنتیکی ارقام گندم نان بر اساس خصوصیات فیزیولوژیک (رنگدانه های گیاهی (کلروفیل کل، a، b و کارتنوئید)، پایداری غشاء سیتوپلاسمی، مقدار اسید آمینه پرولین و قند فروکتان با استفاده از روشهای آماری چند متغیره تجزیه خوشهای، تجزیه به مختصات اصلی و تجزیه به مولفههای اصلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل رقم در سرما برای کلیه صفات در سطح 1 درصد معنی دار شد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ های مورد مطالعه در شرایط تنش شدید در 4 گروه و در دمای شاهد در 3 گروه قرار گرفتند. تجزیه به مؤلفه های اصلی صفات مورد مطالعه را در دمای شاهد (با واریانس تجمعی 80) و تنش شدید (با واریانس تجمعی 85) به 3 مولفه کاهش دادند. تجزیه به مختصات اصلی نیز صفات مورد مطالعه را در دمای شاهد (با واریانس تجمعی 94.11) و تنش شدید (با واریانس تجمعی 96.59) به 3 مولفه کاهش دادند. ارقام پیشگام و افلاک در دمای شاهد و ارقام الوند و سیوند در دمای 2- درجه سلسیوس بیشترین فاصله ژنتیکی و ارقام Mv17 و نوید در دمای شاهد و ارقام پیشگام و کاسکوژن در دمای 2- درجه سلسیوس کمترین فاصله ژنتیکی را از یکدیگر نشان دادند. بنابراین میتوان از این ارقام به عنوان والدین احتمالی جهت تهیه جمعیتهای لازم در اجرای برنامه های به نژادی کلاسیک، برای شناسایی آلل های کمی مؤثر در تحمل به سرمای بهاره و نیز گزینش به کمک نشانگر استفاده نمود.
سیده محبوبه میرمیران؛ احمد نظامی؛ محمد کافی
چکیده
به‌منظور بررسی تحمل به سرمای گیاه شنبلیله، پژوهشی در سال زراعی 93-1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای موردبررسی شامل تاریخ کاشت در چهار سطح (23 شهریور، 23 مهر، 15 اسفند و 15 فروردین)، اکوتیپ در 10 سطح (آذری، اردستان، پابلند شمال، پاکوتاه شمال، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تحمل به سرمای گیاه شنبلیله، پژوهشی در سال زراعی 93-1392 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای موردبررسی شامل تاریخ کاشت در چهار سطح (23 شهریور، 23 مهر، 15 اسفند و 15 فروردین)، اکوتیپ در 10 سطح (آذری، اردستان، پابلند شمال، پاکوتاه شمال، شیراز، شیروان، مشهد، نیشابور، همدان و هندی) و دمای یخ‌زدگی در هفت سطح (شاهد، صفر، 3-، 6-، 9-، 12- و 15- درجه سانتیگراد) بودند. گیاهان در شرایط آب و هوایی طبیعی محیط رشد یافته و به سرما خو گرفتند سپس گیاهان کشت‌شده در شهریور و مهر در اواسط دی‌ماه و گیاهان کشت‌شده در اسفند و فروردین در اواسط اردیبهشت برای اعمال دماهای آزمایش به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. پس از اعمال تنش یخ زدگی درصد نشت الکترولیت‌ها و سپس دمای کشنده 50 درصد نمونه ها بر اساس درصد نشت الکترولیت‌ها تعیین شد. درصد بقای آن‌ها نیز پس از اعمال تنش یخ زدگی و پس از چهار هفته رشد در گلخانه ارزیابی شد. هرچند در تمامی تاریخ‌های کاشت نشت الکترولیت‌ها تا دمای 6- درجه سانتیگراد تقریباً ثابت بود و با کاهش بیشتر دما روندی افزایشی داشت، ولی سرعت افزایش نشت در کاشت دهه دوم اسفند بیشتر از سایر تاریخ‌ها بود. به‌طوری‌که در این کاشت با کاهش دما از صفر به 15- درجه سانتیگراد درصد نشت الکترولیت‌ها حدود 71 درصد افزایش یافت.با وجود اینکه درصد نشت الکترولیت‌ها در تمامی اکوتیپها در کاشت دوم پاییزه و بهاره نسبت به کاشت اول کاهش یافت، کمترین و بیشترین کاهش ناشی از تأخیر در کاشت به ترتیب متعلق به اکوتیپ‌های همدان و اردستان بود.در همه اکوتیپها، گیاهان کاشت دوم در اغلب دماهای مورد مطالعه درصد نشت الکترولیت‌های کمتری نسبت به سایر کاشت‌ها داشتند. ازنظر شاخص LT50el نیز تاریخ کاشت دهه دوم مهرماه در اکوتیپها در مقایسه با سایر تاریخ‌های کاشت کمتر بود. به عبارتی کاشت زودتر اکوتیپها احتمالاً سبب افزایش حساسیت گیاه به سرما شده است. بیشترین و کمترین تحمل به یخ‌زدگی ازنظر این شاخص به ترتیب متعلق به اکوتیپ‌های نیشابور و آذری بود. بین 50 درصد کشندگی بر اساس نشت الکترولیت‌ها (LT50el) و بقا (*0.536- r=) همبستگی منفی و معنیداری مشاهده شد که بیانگر امکاناستفاده از این شاخص در ارزیابی خسارت تنش یخ‌زدگی در گیاه شنبلیله می‌باشد.
علی مشتطی؛ سید عطاالله سیادت؛ خلیل عالمی سعید؛ عبدالمهدی بخشنده؛ محمد رضا جلال کمالی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر دوره‌های رشد و نمو بر عملکرد دانه و اجزای آن در 20 رقم گندم نان بهاره در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی مزرعه‌ای در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 در اهواز به‌صورت بلوکهای نواری شامل چهار تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن‌ماه) در کرت‌های افقی و 20 رقم گندم نان بهاره (اترک، اروند، اس8018، استار، اینیا66، بولانی، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر دوره‌های رشد و نمو بر عملکرد دانه و اجزای آن در 20 رقم گندم نان بهاره در شرایط تنش گرمای آخر فصل اهواز، آزمایشی مزرعه‌ای در دو سال زراعی 87-1386 و 88-1387 در اهواز به‌صورت بلوکهای نواری شامل چهار تاریخ کاشت (15 آبان، 15 آذر، 15 دی و 15 بهمن‌ماه) در کرت‌های افقی و 20 رقم گندم نان بهاره (اترک، اروند، اس8018، استار، اینیا66، بولانی، بیات، پیشتاز، چمران، چناب70، داراب2، دز، روشن، شعله، فلات، کویر، مارون، هامون، هیرمند و ویریناک) در کرت‌های عمودی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که سال، تاریخ کاشت، رقم و اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم اثر معنیداری بر صفات اندازه‌گیری شده داشتند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که با تأخیر در کاشت و افزایش میانگین دمای دوره رشد، تعداد روز از کاشت تا گرده‌افشانی، تعداد روز از گرده‌افشانی تا رسیدگی و تعداد روز از کاشت تا رسیدگی کاهش یافت درنتیجه تعداد دانه در مترمربع، وزن هزار دانه و عملکرد دانه کاهش یافت که به کاهش سرعت تشکیل دانه، سرعت پر شدن دانه و سرعت تشکیل عملکرد دانه منجر شد. ارقام زودرس- دیررس مارون و شعله با دوره کاشت تا گرده‌افشانی کوتاه، سریع‌تر گلدهی کرده و با دوره گرده‌افشانی تا رسیدگی طولانی، دوره پر شدن دانه طولانی‌تری داشتند.
دوره 11، شماره 1 ، فروردین 1397، صفحه 210-210
