کاوه لیموچی؛ مهرداد یارنیا؛ عطا اله سیادت؛ ورهرام رشیدی؛ عبدالعلی گیلانی
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین نقش رژیمهای مختلف آبیاری بر کیفیت تبدیل دانه ژنوتیپ های برنج در استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. آزمایش با رژیم آبیاری و ژنوتیپ به صورت کرتهای یکبار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع ...
بیشتر
این پژوهش با هدف تعیین نقش رژیمهای مختلف آبیاری بر کیفیت تبدیل دانه ژنوتیپ های برنج در استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. آزمایش با رژیم آبیاری و ژنوتیپ به صورت کرتهای یکبار خرد شده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و سه تکرار به مدت دو سال (1393 و 1394) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجرا شد. چهار رژیم آبیاری (1، 3، 5 و 7 روزه) درکرت‌های اصلی و 12 ژنوتیپ برنج در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر متقابل بین ژنوتیپ و تنش آبی در تمامی صفات به غیر از درصد سبوس و عرض دانه که نشان دهنده جمع پذیری آنها میباشد معنیدار بود. به عبارتی ژنوتیپ ها بسته به شرایط مختلف آبیاری واکنش متفاوتی داشتند. به طوریکه گذشته از طول و عرض دانه که با افزایش تنش کاهش یافتند، در تیمار آبیاری دوم به دلیل سازگاری ژنوتیپ ها و رطوبت مطلوبتر، عملکرد دانه، راندمان تبدیل، درجه تبدیل و درصد برنج کامل بیشترین مقدار را داشتند اما از کمترین درصد پوسته و سبوس و برنج خرد برخوردار بودند. به ترتیب صفات مزبور دارای بیشترین همبستگی معنی دار مثبت و منفی با عملکرد دانه بودند. که میتواند از اهداف مهم در تحقیقات بهنژادی و اصلاح ارقام باشد.
میکائیل نوردخت؛ الناز فرج زاده معماری تبریزی
چکیده
کاربرد میکوریز و انتخاب رقم مناسب میتواند ازجمله مدیریت‌های ساده در برابر عوامل تنش‌زا مانند کم‌آبی باشد. این مطالعه باهدف بررسی تأثیر سطوح آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک)، تیمار میکوریز (کاربرد و عدم کاربرد میکوریز) و رقم (704 و 640) بر رشد و عملکرد ذرت انجام شد. آزمایش در سه تکرار و بهصورت اسپیلت پلات فاکتوریل ...
بیشتر
کاربرد میکوریز و انتخاب رقم مناسب میتواند ازجمله مدیریت‌های ساده در برابر عوامل تنش‌زا مانند کم‌آبی باشد. این مطالعه باهدف بررسی تأثیر سطوح آبیاری (آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک)، تیمار میکوریز (کاربرد و عدم کاربرد میکوریز) و رقم (704 و 640) بر رشد و عملکرد ذرت انجام شد. آزمایش در سه تکرار و بهصورت اسپیلت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سال 1394 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد ملکان اجرا شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، واکنش ارقام به کم‌آبی متفاوت بود. در تیمار آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر در رقم 704 بیشترین عملکرد دانه به دست آمد. در رقم 704 هر دو تیمار آبیاری پس از 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر و آبیاری پس از 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر به ترتیب باعث کاهش 19 و 50.6 درصدی عملکرد دانه در واحد سطح شد، ولی در رقم 640 که در شرایط آبیاری کامل نیز از عملکرد کمتری نسبت به 704 برخوردار بود، کم‌آبی تأثیری بر عملکرد دانه در واحد سطح نداشت. تیمار میکوریز نیز افزایش 25.2 درصدی را در عملکرد دانه ذرت باعث شد. کم‌آبی بر کلروفیل a تأثیری نداشت، ولی محتوای کلروفیل b را کاهش داد، درحالیکه میکوریز باعث افزایش کلروفیل a شد. کم‌آبی و میکوریز بر محتوای کاتالاز و پراکسیداز نیز افزود. در کل به دلیل عدم وجود اختلاف معنیدار بین ارقام در شرایط کم‌آبی شدید و بالا بودن عملکرد رقم 704، کاشت رقم 704 و اعمال تیمار میکوریز جهت کشت در منطقه پیشنهاد میشود.
بهزاد صادق زاده؛ رضا محمدی؛ حسن احمدی؛ غلامرضا عابدی‌اصل؛ ملک‌مسعود احمدی؛ مهناز محمدفام؛ نوذر بهرامی؛ محمدشریف خالدیان؛ علی‌اکبر ناصریان
چکیده
بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط قبل از معرفی ارقام جدید پایدار و سازگار ضروری است. به‌منظور ارزیابی کارایی استفاده از GGE بای‌پلات و AMMI در مطالعه پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاینهای گندم دوروم در مناطق دیم معتدل و سرد، تعداد 17 ژنوتیپ پیشرفته دوروم به همراه شاهدها (ساجی، زردک و سرداری) به مدت سه سال زراعی (93-1390) در مناطق مراغه، سرارود، ...
بیشتر
بررسی اثر متقابل ژنوتیپ در محیط قبل از معرفی ارقام جدید پایدار و سازگار ضروری است. به‌منظور ارزیابی کارایی استفاده از GGE بای‌پلات و AMMI در مطالعه پایداری و سازگاری عملکرد دانه لاینهای گندم دوروم در مناطق دیم معتدل و سرد، تعداد 17 ژنوتیپ پیشرفته دوروم به همراه شاهدها (ساجی، زردک و سرداری) به مدت سه سال زراعی (93-1390) در مناطق مراغه، سرارود، قاملو، اردبیل و شیروان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار تحت شرایط دیم کشت شدند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب، بین محیط‌ها، ژنوتیپها و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط اختلاف آماری معنیداری مشاهده گردید. بزرگی اثرات اصلی برای محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط به ترتیب 80 درصد، 4 درصد و 9 درصد مجموع مربعات کل بود. میزان پوشش سبز، تیپ رشد زمستانه، شاخص زراعی و ارتفاع گیاه همبستگی مثبت با عملکرد دانه داشته، ولی همبستگی عملکرد با صفات تعداد روز تا خوشه‌دهی و رسیدگی منفی بود. بر اساس نتایج GGE بای‌پلات، محیط‌ها به سه گروه و ژنوتیپها به چهار گروه تفکیک شدند. ارزیابی پایداری ژنوتیپها با استفاده از آماره پایداری امی (ASV) و GGE بای‌پلات نشان داد لاین‌هایی نظیر راسکون در مناطق سردی مثل مراغه، قاملو و اردبیل می‌توانند منبع ژنتیکی مطلوبی برای معرفی ارقام جدید دوروم باشند. نتایج AMMI و شاخص پایداری امی (ASV) در مقایسه با نتایج GGE بای‌پلات نشان داد تمامی این شاخصها از پتانسیل خوب برای ارزیابی پایداری عملکرد ژنوتیپها برخوردار بوده ولی GGE بای‌پلات بسیار کاربردی‌تر بوده و میتواند بهصورت گسترده‌ای در بررسی ژنوتیپها در مناطق و سال‌های متعدد در برنامه‌های اصلاح غلات بکار گرفته شود.
رسول احمدزاده؛ حسن پاک نیت؛ الهه توکل؛ صادق شهراسبی
چکیده
به‌منظور مقایسه صفات مورفوفیزیولوژیک هشت ژنوتیپ خارجی و دو رقم ایرانی جو در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی و تعیین ارتباط این صفات با عملکرد دانه، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در هر دو شرایط مطلوب و تنش خشکی بین ژنوتیپها ...
بیشتر
به‌منظور مقایسه صفات مورفوفیزیولوژیک هشت ژنوتیپ خارجی و دو رقم ایرانی جو در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی و تعیین ارتباط این صفات با عملکرد دانه، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93-1392 در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که در هر دو شرایط مطلوب و تنش خشکی بین ژنوتیپها ازنظر طول سنبله، ارتفاع، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت تفاوت معنیداری وجود دارد. بیشترین میانگین عملکرد دانه در شرایط مطلوب مربوط به ژنوتیپهای 79، 95، 120 و رقم یوسف (با میانگین 935.3 گرم در مترمربع) و در شرایط تنش مربوط به ژنوتیپهای 95 و 120 (با میانگین 834.27گرم در مترمربع) بود. در شرایط آبیاری مطلوب، عملکرد بیولوژیک (0.94)، تعداد سنبله(0.51) و تعداد دانه (0.51) و در شرایط تنش عملکرد بیولوژیک (0.96)، وزن هزار دانه (0.65) و تعداد دانه در سنبله (0.63) بیشترین همبستگی مثبت و معنیدار را با عملکرد دانه داشتند.بر اساس مدل رگرسیونی، مهمترین صفات مؤثر بر عملکرد دانه در شرایط آبیاری مطلوب شامل طول سنبله، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب با ضرایب تبیین 0.998، 0.920 و 0.995 و در شرایط تنش شامل عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت به ترتیب با ضرایب تبیین 0.935 و 0.995 بودند.درمجموع ژنوتیپهای 95 و 120 به ترتیب با میانگین عملکرد دانه 8809.7 و 8925 کیلوگرم در هکتار به عنوان ژنوتیپهای برتر در هر دو شرایط مطلوب و تنش خشکی شناخته شدند.
حسن حمیدی؛ مسعود احمدی؛ سیده ساناز رمضانپور؛ علی معصومی؛ سارا خرمیان
چکیده
این آزمایش به‌منظور ارزیابی ژنوتیپهای تست کراس چغندرقند (12 هیبرید به همراه دو رقم شاهد) در شرایط تنش رطوبتی مزرعه (200 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 انجام شد. در این تحقیق صفاتی از قبیل عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص، ...
بیشتر
این آزمایش به‌منظور ارزیابی ژنوتیپهای تست کراس چغندرقند (12 هیبرید به همراه دو رقم شاهد) در شرایط تنش رطوبتی مزرعه (200 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1394 انجام شد. در این تحقیق صفاتی از قبیل عملکرد ریشه، عملکرد قند ناخالص، درصد قند ریشه، تعداد برگ، اختلاف دمای برگ و محیط، شاخص شادابی، محتوی آب نسبی برگ، وزن ویژه برگ، نمره رنگ برگ، نمره رشد برگ، طرز قرارگیری برگ، نمره رشد ریشه و نسبت طول به عرض ریشه اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که ازنظر کلیه صفات موردمطالعه به‌استثنای اختلاف دمای برگ و محیط، طرز قرارگیری برگ، نمره رشد ریشه و نسبت طول به عرض ریشه بین ژنوتیپهای موردبررسی تفاوت معنیداری در سطح یک درصد وجود دارد. ژنوتیپ Multi s5 نیز ازنظر صفات عملکرد ریشه، شاخص شادابی، محتوی آب نسبی برگ، وزن ویژه برگ، نمره رشد برگ و نمره رشد ریشه نسبت به سایر ژنوتیپها برتری نشان داد. بیشترین میزان توارث پذیری در بین صفات موردمطالعه مربوط به تعداد برگ با توارث 89.40 درصد بود که حاکی از تأثیرپذیری کم این صفت از عوامل محیطی است. بیشترین میزان هتروزیس استاندارد در هیبرید Multi s5 برای اکثر صفات موردمطالعه به دست آمد. در این تحقیق، عملکرد ریشه، همبستگی مثبت و بسیار معنیداری با عملکرد قند ناخالص داشت. بین عملکرد ریشه و صفت نمره رشد ریشه نیز همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده شد. درحالیکه همبستگی منفی و معنیداری بین عملکرد ریشه و صفات درصد قند ریشه و تعداد برگ وجود داشت. با توجه به دندروگرام حاصل از تجزیه کلاستر میتوان ژنوتیپها را برای صفت عملکرد قند ناخالص در سه گروه عمده قرار داد. تجزیه به عاملها منجر به شناسایی پنج عامل گردید که درمجموع 91.3 درصد تغییرات کل را توجیه کردند.
اکبر شعبانی؛ علیرضا زبرجدی؛ علی مصطفایی؛ محسن سعیدی؛ سید سعید پورداد
چکیده
با توجه به سطح زیر کشت دیم نخود، خشکی ازجمله عواملی است که به‌طورجدی تولید و کیفیت نخود را تحت تأثیر قرار میدهد؛ بنابراین رسیدن به ژنوتیپ های متحمل خشکی موردتوجه محققین است. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تحمل به خشکی لاینهای پیشرفته نخود، تعداد 64 ژنوتیپ نخود در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار در شرایط تنش و عدم تنش رطوبتی در ...
بیشتر
با توجه به سطح زیر کشت دیم نخود، خشکی ازجمله عواملی است که به‌طورجدی تولید و کیفیت نخود را تحت تأثیر قرار میدهد؛ بنابراین رسیدن به ژنوتیپ های متحمل خشکی موردتوجه محققین است. به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تحمل به خشکی لاینهای پیشرفته نخود، تعداد 64 ژنوتیپ نخود در قالب طرح لاتیس ساده با دو تکرار در شرایط تنش و عدم تنش رطوبتی در معاونت مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود کرمانشاه درسال زراعی 93-1392 مورد آزمایش قرار گرفتند. شاخصهای تحمل تنش (STI)، شاخص میانگین بهره وری (MP)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، حساسیت به تنش (SSI)، میانگین هارمونیک (HAM)، شاخص عملکرد (YI) و شاخص تحمل تنش تغییریافته (K1, K2) بر اساس عملکرد دانه در هر دو شرایط محاسبه گردید. همچنین از روش امتیازدهی تحمل تنش (STS) به‌منظور گزینش ژنوتیپها بر مبنای کلیه شاخصها استفاده شد. مطالعه همبستگی ساده بین عملکرد در شرایط تنش، عدم تنش و شاخصهای مقاومت نشان داد که عملکرد در دو شرایط با شاخصهای تحمل تنش، میانگین هندسی بهره وری، میانگین هارمونیک، شاخص عملکرد و تحمل تنش تغییریافته همبستگی مثبت و معنیداری داشتند. بنابراین این شاخصها برای شناسایی ژنوتیپهای با عملکرد بالا مناسب میباشند که از بین آنها STI به عنوان مناسب‌ترین شاخص جهت ترسیم نمودار سه‌بعدی در نظر گرفته شد. روش ترسیمی سه‌بعدی و بای پلات باعث گروه بندی ژنوتیپ های متحمل و غیر متحمل گردید به‌طوری‌که ژنوتیپهای FLIP 08-42C، عادل، آزاد و FLIP 08-35C با قرار گرفتن در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های مهم مقاومت (STI, MP, GMP) و قرار گرفتن در گروه A از پتانسیل تولید بالا و حساسیت پائین به خشکی برخوردار بودند. همچنین با توجه به نتایج روش امتیازدهی تحمل تنش (STS) ژنوتیپ های فوق نسبت به سایر ژنوتیپ ها دارای تحمل بیشتری به تنش خشکی بودند. در تجزیه به مؤلفه های اصلی، دو مؤلفه اصلی اول 98.437 درصد از کل واریانس را توجیه نمودند. درنهایت با توجه به وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپهای موردبررسی ازنظر تحمل به تنش خشکی، میتوان از آنها در برنامه های اصلاحی استفاده نمود.
عباس رضایی زاد؛ بهمن تیموری؛ علی مهراس مهرابی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد برخی هیبریدهای ذرت و همچنین شناسایی ارقام متحمل خشکی، تعداد هشت هیبرید ذرت بهصورت سه آزمایش (محیط) در شرایط نرمال و تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آموزشی مرکز آموزش جهاد کشاورزی ماهیدشت کرمانشاه در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد برخی هیبریدهای ذرت و همچنین شناسایی ارقام متحمل خشکی، تعداد هشت هیبرید ذرت بهصورت سه آزمایش (محیط) در شرایط نرمال و تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه آموزشی مرکز آموزش جهاد کشاورزی ماهیدشت کرمانشاه در سال 1390 ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که اثر تنش آبی بر همه صفات اندازهگیری شده در سطح یک درصد معنیدار بود. عملکرد دانه و برخی اجزای عملکرد دانه همانند وزن صد دانه، تعداد دانه در ردیف و تعداد ردیف در بلال بیشترین کاهش را در اثر تنش آبی داشتند به‌طوری‌که این صفات در شرایط تنش آبی در مرحله رشد زایشی نسبت به شرایط نرمال به ترتیب 28.8، 25.6، 19.1 و 17.6 درصد کاهش یافتند. هیبریدهای موردبررسی نیز ازنظر همه صفات اندازهگیری شده دارای تفاوت معنیداری بودند. هیبریدهای KSC260، KSCc704 و KSC647 از عملکرد مناسبی برخوردار بودند به‌طوری‌که عملکرد آنها در شرایط نرمال به ترتیب 15421، 14892 و 14167 کیلوگرم در هکتار و در شرایط تنش آبی در مرحله رشد زایشی به ترتیب 11977، 10479 و 11449 کیلوگرم در هکتار بود. هیبرید KSC260 علاوه بر داشتن عملکرد مناسب در شرایط نرمال و تنش آبی، 20 روز نسبت به هیبرید KSC704 زودرستر بود.
نادیا بهره مند
چکیده
این تحقیق با هدف تعیینشرایط بهینه جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه و اثر برخی تنشهای غیرزنده بر گیاه چغندر‌برگی (Betavulgaris var. cicla)، با آزمایش‌های جداگانه، دمای ثابت (10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‌گراد)، دمای متناوب (10/20، 15/25 و 20/30 درجه سانتی‌گراد)، آبشویی (صفر، 6، 12، 18 و 24 ساعت)، شوری (صفر، 44.8، 89.7، 134، 179، 224 و 336 میلی مولار)، اسیدیته ...
بیشتر
این تحقیق با هدف تعیینشرایط بهینه جوانهزنی بذر و رشد گیاهچه و اثر برخی تنشهای غیرزنده بر گیاه چغندر‌برگی (Betavulgaris var. cicla)، با آزمایش‌های جداگانه، دمای ثابت (10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سانتی‌گراد)، دمای متناوب (10/20، 15/25 و 20/30 درجه سانتی‌گراد)، آبشویی (صفر، 6، 12، 18 و 24 ساعت)، شوری (صفر، 44.8، 89.7، 134، 179، 224 و 336 میلی مولار)، اسیدیته (5، 6، 7، 8، 9 و 10) در قالب طرح کاملاً تصادفی و آزمایش خشکی (صفر، 0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8- و 1- مگاپاسکال) و دما (25، 20 و 15 درجه سانتی‌گراد) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار‌انجام شد.نتایج نشان داد دمای کمینه 1.24±1.92، بهینه 0.74±25 و بیشینه جوانهزنی 1.67±45.8 درجه سانتی‌گراد است. حداکثر سرعت جوانهزنی در دمای متناوب 10/20 درجه سانتی‌گراد مشاهده شد. هیدرو پرایم 18 ساعته، 38 درصد جوانهزنی بذر را افزایش داد. سطحی از شوری که جوانهزنی را به نصف کاهش داد 7.4±186 میلی‌مولار بود. تغییراسیدیته محیط، از 7 به 5 و 9 به ترتیب جوانهزنی را 28.3 و 15 درصد کاهش داد. در دمای 25، 20 و 15 درجه سانتی‌گراد به ترتیب، پتانسیل آب پایه 0.96-، 0.80- و 0.78- مگاپاسکال برآورد شد. برطبق نتایج حاصل، چغندر برگی در مرحله جوانهزنی و رشد اولیه، گیاه پرتوقعی نبوده و با 17.3 درصد جوانهزنی و توانایی سازگاری در سطح شوری 336 میلی‌مولار، جهت کشت و کار در مناطق شور قابل توصیه است.
سید علی طباطبایی؛ امید انصاری
چکیده
پتانسیل آب یکی از عوامل کنترل‌کنندهاولیه جوانهزنی است. با استفاده از مدل زمان-رطوبتی میتوان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل زمان-رطوبتی بر پایه توزیع نرمال، گامبل و ویبول پاسخ جوانهزنی بذر گلرنگ به سطوح مختلف پتانسیل آب و تیمار پرایمینگ موردبررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل ...
بیشتر
پتانسیل آب یکی از عوامل کنترل‌کنندهاولیه جوانهزنی است. با استفاده از مدل زمان-رطوبتی میتوان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل آب را کمی‌سازی کرد. در این پژوهش با استفاده از مدل زمان-رطوبتی بر پایه توزیع نرمال، گامبل و ویبول پاسخ جوانهزنی بذر گلرنگ به سطوح مختلف پتانسیل آب و تیمار پرایمینگ موردبررسی قرار گرفت. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی ایجادشده با پلی‌اتیلن گلایکول (0، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسکال) و پرایمینگ (با استفاده از جیبرلیک اسید 50 پی‌پی‌ام به مدت 15 ساعت در دمای 20 درجه سانتی‌گراد و بدون پرایمینگ) بود. پاسخ جوانهزنی تجمعی بذرها به سطوح مختلف پتانسیل آب با استفاده از مدل سیگموئیدی 3 پارامتره کمی‌سازی شد، سپس جهت محاسبه ضرایب زمان-رطوبتی برای هر تیمار بذری از مدل زمان-رطوبتی با توزیع نرمال، گامبل و ویبول استفاده شد. نتایج نشان داد با افزایش پتانسیل آب، درصد و سرعت جوانهزنی کاهش یافت اما پرایمینگ درصد و سرعت جوانهزنی را افزایش داد. ضرایب زمان-رطوبتی برآورد شده توسط مدل با توزیع نرمال (AICc برای بذر بدون پرایم و پرایم به ترتیب 240.76- و 241.50-) و ویبول (AICc برای بذر بدون پرایم و پرایم به ترتیب 232.34- و 240.53-) در مقایسه با توزیع گامبل (AICc برای بذر بدون پرایم و پرایم به ترتیب 254.10- و 247.40-) از دقت بالاتری برخوردار بود. ضریب زمان-رطوبتی برآورد شده توسط مدل با توزیع نرمال، گامبل و ویبول برای بذر بدون پرایم به ترتیب 1.11، 1.10 و 1.11 مگاپاسکال در روز و برای بذر پرایم شده به ترتیب 0.92، 0.91 و 0.94 مگاپاسکال در روز بود. پتانسیل پایه برآورد شده توسط مدل با توزیع نرمال، گامبل و ویبول برای بذر بدون پرایم به ترتیب 0.79-، 0.93- و 0.86- مگاپاسکال و برای بذر پرایم شده 0.87-، 0.99- و 0.93- مگاپاسکال بود، پارامتر λ برآورد شده توسط مدل ویبول برای بذر بدون پرایم و پرایم شده به ترتیب برابر 1.65 و 1.45 بود که نشان‌دهنده این است که توزیع پتانسیل پایه آب برای جمعیت چوله به راست بود. استفاده از مدل زمان-رطوبتی جهت کمی‌سازی پاسخ جوانهزنی بذر گلرنگ به سطوح مختلف پتانسیل آب و پرایمینگ با استفاده از مدل با توزیع نرمال و ویبول دارای نتایج قابل قبولی بود؛ اما با توجه به انعطاف‌پذیری توزیع ویبول، این مدل پیش‌بینی مناسب‌تری از جوانهزنی دارد.
امید انصاری؛ جاوید قرخلو؛ فرشید قادری فر؛ بهنام کامکار
چکیده
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی میباشند.با استفاده از مدل‌های رگرسیون غیرخطی میتوان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل اسمزی و دما را کمی‌سازی کرد؛ بنابراین این تحقیق به‌منظور بررسی اثر پتانسیل اسمزی و دماهای مختلف بر جوانهزنی و تعیین دمای کاردینال جوانهزنی (دمای پایه، مطلوب و بیشینه جوانهزنی) پنیرک ...
بیشتر
دما و پتانسیل آب دو عامل اولیه مهم کنترل‌کننده جوانهزنی میباشند.با استفاده از مدل‌های رگرسیون غیرخطی میتوان پاسخ جوانهزنی بذر به پتانسیل اسمزی و دما را کمی‌سازی کرد؛ بنابراین این تحقیق به‌منظور بررسی اثر پتانسیل اسمزی و دماهای مختلف بر جوانهزنی و تعیین دمای کاردینال جوانهزنی (دمای پایه، مطلوب و بیشینه جوانهزنی) پنیرک تحت شرایط تنش اسمزی به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف پتانسیل اسمزی (صفر، 0.2-، 0.4-، 0.6- و 0.8- مگاپاسکال) و دماهای مختلف (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سانتی‌گراد) بود. با استفاده از مدل سیگموئیدی 3 پارامتره جوانهزنی بذر پنیرک به سطوح مختلف پتانسیل اسمزی برای دماها و پتانسیل‌های اسمزی مختلف کمی‌سازی شد و درصد و زمان رسیدن به 50 درصد جوانهزنی به‌دست آمد. نتایج نشان داد که دما و پتانسیل اسمزی علاوه بر درصد جوانهزنی بر سرعت جوانهزنی نیز اثرگذار بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش دما، درصد و سرعت جوانهزنی افزایش یافت و با افزایش پتانسیل آب، درصد جوانهزنی و سرعت جوانهزنی کاهش یافت.در مقایسه 3 مدل استفاده‌شده با توجه به پارامترهای RMSE، CV، R2، SE مناسب‌ترین مدل جهت تخمین دماهای کاردینال بذر پنیرک تا پتانسیل 0.6- مگاپاسکال مدل دندان مانند و برای پتانسیل 0.8- مگاپاسکال مدل دوتکه‌ای بود. استفاده از مدل‌های رگرسیون غیرخطی جهت کمی‌سازی پاسخ جوانهزنی بذر پنیرک به سطوح مختلف پتانسیل آب در دماهای مختلف دارای نتایج قابل قبولی بود؛ بنابراین با استفاده از خروجی این مدل‌ها در دماهای مختلف میتوان سرعت جوانهزنی را در پتانسیل‌های مختلف پیش‌بینی نمود.
ماندانا خسروی؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ مهدی قبادی‌نیا؛ کرامت‌اله سعیدی
چکیده
با توجه به اهمیت گیاهان دارویی، عوارض جانبی تنش کمبود آب و اثرات مفید استفاده از باکتریهای محرک رشد بهعنوان بیوپرایمینگ، این آزمایش گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح تنش کمبود آب (100 درصد آبیاری کامل (بهعنوان شاهد)، 75 و 50 درصد آبیاری کامل) و بیوپرایم با 8 سطح شامل عدم ...
بیشتر
با توجه به اهمیت گیاهان دارویی، عوارض جانبی تنش کمبود آب و اثرات مفید استفاده از باکتریهای محرک رشد بهعنوان بیوپرایمینگ، این آزمایش گلدانی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح تنش کمبود آب (100 درصد آبیاری کامل (بهعنوان شاهد)، 75 و 50 درصد آبیاری کامل) و بیوپرایم با 8 سطح شامل عدم تلقیح باکتریایی (بهعنوان شاهد) و تلقیح با باکتریهایی از جنسهای Mycobacterium sp.، Rhodococcus sp.، Pseudomonas putida، Bacillus sp.، Azotobacter sp.، Pseudomonas fluorescence وCorynebacterium sp. در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر باکتری و تنش کمبود آب بر تمامی صفات موردبررسی و اثر متقابل آنها بر سطح و وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، حجم و سطح ریشه معنیدار بود. با افزایش تنش کمبود آب ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی و فرعی گل‌دار، سطح و وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، حجم و سطح ریشه کاهش پیدا کرد، اما این کاهش در تیمارهای پرایم شده کمتر از شاهد بود. استفاده از تیمار باکتریایی بر وزن خشک و سطح برگ تحت تأثیر سطوح تنش کمبود آب قرار گرفت. بااین‌حال بیشترین سطح برگ در تیمار شاهد آبیاری مشاهده شد و تیمارهای 75 و 50 درصد آبیاری کامل به ترتیب 27.5 و 47.9 درصد نسبت به شاهد آبیاری کاهش نشان دادند. روند کاهشی سطح برگ با افزایش تنش کمبود آب در سایر تیمارهای تلقیحی باکتری نیز دیده شد با این تفاوت که تیمارهای باکتریایی نسبت به شاهد توانستند اثر تنش کمبود آب را تعدیل کنند. با توجه به نتایج این آزمایش، در شرایط تنش کمبود آب استفاده از باکتریهای مایکوباکتریوم، باسیلوس، ازتوباکتر و پسودوموناسفلورسنس بهصورت بیوپرایمینگ میتواند شاخصهای مورفولوژیک گیاه دارویی بادرشبو را بهبود بخشد.
علی رضا عسکری کلستانی؛ سیده ساناز رمضانپور؛ اعظم برزویی؛ حسن سلطانلو؛ سعید نواب پور
چکیده
شوری خاک یکی از تنشهای غیر زیستی مؤثر بر رشد محصولاتو بهرهوری آنها است. تکنیک های غربالگری مؤثری برای تحمل به شوری وجود دارد که برای افزایش عملکرد واریته های گندم مفید میباشند. هدف از این مطالعه ارزیابی نسل پنجم لاینهای گندم نان، با کمک اثر متقابل بین صفات در دو شرایط بدون تنش و تنش شوری جهت شناسایی صفات و لاینهای ...
بیشتر
شوری خاک یکی از تنشهای غیر زیستی مؤثر بر رشد محصولاتو بهرهوری آنها است. تکنیک های غربالگری مؤثری برای تحمل به شوری وجود دارد که برای افزایش عملکرد واریته های گندم مفید میباشند. هدف از این مطالعه ارزیابی نسل پنجم لاینهای گندم نان، با کمک اثر متقابل بین صفات در دو شرایط بدون تنش و تنش شوری جهت شناسایی صفات و لاینهای مفید در برنامه اصلاحی نسل ششم بود. پانزده لاین انتخابی از نسل چهارم به همراه دو ژنوتیپ والدی آنها (ارگ و بم) و دو ژنوتیپ تولیدشده منطقه یزد (سیوند و نارین)در دو شرایط بدون تنش (2 دسی زیمنس بر متر) و تنش شوری (10 دسی زیمنس بر متر) و در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری یزد کشت گردید. داده های مورفوفیزیولوژیکیبه‌دست‌آمده با استفاده ازتجزیه عامل ها و بای پلات ژنوتیپ×صفت(G×T)مبتنی بر مدل رگرسیونی تجزیه گردیدند. بردارهای موجود در بای پلات نشان دادند که ارتباط مثبت و قوی بین دو صفت عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و کلروفیل برگ با عملکرد دانه در شرایط تنش شوری وجود دارد و تجزیه عامل ها نیز این نتیجه را تائید کرد. به نظر میرسد. دو صفت عملکرد بیولوژیک و محتوی کلروفیل برگ میتواند معیاری جهت بهبود عملکرد دانه در برنامه های اصلاحیبه‌ویژه در شرایط تنش شوری باشد. نمودار سه‌بعدی لاین ها بر مبنای شاخص تحمل به تنش (STI) و عملکرد دانه در شرایط عدم تنش و تنش شوری نیز نشان داد که لاینهای 1، 2و 8 از عملکرد بالایی در هر دو شرایط برخوردار بودند و بهعنوان متحملترین لاینها نسبت به تنش شوری انتخاب شدند.این مطالعه نشان میدهد که بای پلات G×T ابزاری مفید جهت ارزیابی بصری لاینها برتر، صفات و گروهبندی آنها با دیگر تکنیکهای آماری است.
معصومه صالحی؛ ولی سلطانی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
کینوا (Chenopodium quinoa) گیاهی دولپه‌ای، آلوتتراپلوئید، از خانواده Amaranthace، سه کربنه و هالوفیت اختیاری بوده که جزو شبه غلات دسته‌بندی میشود. به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر سبز و استقرار اولیه کینوا آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8، 12 و 16) و چهار تکرار در خاک و کوکوپیت بر روی ژنوتیپ NSRCNQ1 انجام شد. سبز روزانه شمارش ...
بیشتر
کینوا (Chenopodium quinoa) گیاهی دولپه‌ای، آلوتتراپلوئید، از خانواده Amaranthace، سه کربنه و هالوفیت اختیاری بوده که جزو شبه غلات دسته‌بندی میشود. به‌منظور بررسی اثر تنش شوری بر سبز و استقرار اولیه کینوا آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8، 12 و 16) و چهار تکرار در خاک و کوکوپیت بر روی ژنوتیپ NSRCNQ1 انجام شد. سبز روزانه شمارش و درنهایت وزن خشک و ارتفاع بوته اندازهگیری شد. معادلات دوتکه‌ای و تابع کاهشی تغییریافته بر دادههای درصد سبز برازش شد. به‌منظور بهبود سبز در شرایط شور آزمایشی با سه تیمار پرایمینگ [آب، جیبرلیک اسید (ppm 10) و اسید آسکوربیک (ppm 3)] و چهار سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8 و 12) در سه تکرار بهصورت فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که واکنش کینوا به شوری در مرحله سبز به بستر کاشت بستگی دارد. پنجاه‌درصد کاهش سبز در خاک و کوکوپیت به ترتیب در شوری dS/m 6.35 و 15.04 مشاهده شد و آستانه کاهش در کوکوپیت و خاک به ترتیب dS/m 9.52 و 0.03 بود. سرعت و درصد سبز بذور تحت تنش شوری در کوکوپیت تا شوری dS/m 12 اختلافی با شاهد نداشت و در شوری بالای dS/m 4 سبز با تأخیر آغازشده و دیرتر به حداکثر رسید. ارتفاع گیاهچه در خاک و کوکوپیت در شوری dS/m12 به ترتیب 91 و 30 درصد کاهش یافت. به‌طورکلی پرایمینگ موجب بهبود سبز کینوا در شرایط خاک شور نشد گرچه هیدرو پرایم تا حدی موجب بهبود سبز شد (8 درصد). بذور این گیاه قادر است بعد از رفع تنش شوری و دریافت آب با شوری مناسب شروع به سبز نماید. کینوا بعد از مرحله گیاهچهای به تنش شوری تحمل بالایی دارد.
وحید اسماعیل زاده؛ حسین زاهدی؛ یونس شرقی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ سید علی علوی اصل
چکیده
کلزا (Brassica napus L.) یکی از مهمترین گیاهان جهت تولید روغن خوراکی در جهان بوده و شوری نسبی آب برخی از مناطق ایران از عوامل افت عملکرد این گیاهان است. زئولیتها گروهی از کانیهای متخلخل طبیعی هستند که با ساختمان کریستالی خود قادرند تا 70 درصد حجم خود آب جذب کنند که ناشی از ساختمان بلوری و تخلخل بالای آنها میباشد. اخیراً تحقیقات گسترده ...
بیشتر
کلزا (Brassica napus L.) یکی از مهمترین گیاهان جهت تولید روغن خوراکی در جهان بوده و شوری نسبی آب برخی از مناطق ایران از عوامل افت عملکرد این گیاهان است. زئولیتها گروهی از کانیهای متخلخل طبیعی هستند که با ساختمان کریستالی خود قادرند تا 70 درصد حجم خود آب جذب کنند که ناشی از ساختمان بلوری و تخلخل بالای آنها میباشد. اخیراً تحقیقات گسترده ای درباره تأثیر زئولیت در گیاهان زراعی انجام شده است و در این میان بررسی اثر متقابل این ماده بر عملکرد کلزا ضروری به نظر میرسد. بدین منظورآزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه ی تحقیقاتی دانشکده ی کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در سال 1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش شوری در سه سطح شاهد، شوری 5 و 10 دسی زیمنس بر متر، کاربرد زئولیت در دو سطح شاهد و 8 تن در هکتار و ارقام کلزا در چهار سطح زرفام، ساریگل، هایولا و RGS بودند. در انتها صفاتی از قبیل عملکرد دانه، اجزای عملکرد، عملکرد و درصد روغن و شاخص سبزینگی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد اثر رقم بر تمامی صفات موردبررسی به‌جز شاخص برداشت معنی دار بوده و هیچ‌یک از تیمارهای آزمایشی اثر معنیداری بر درصد روغن نداشتند. صفات تعداد دانه در غلاف و شاخص برداشت تحت تأثیر تنش شوری قرار نگرفتند و زئولیت بر عملکرد دانه، تعداد غلاف، تعداد دانه در غلاف، شاخص برداشت و شاخص سبزینگی معنیداری شد. نتایج نشان داد کاربرد زئولیت در سطوح شوری صفر و تنش متوسط میتواند عملکرد دانه رقم RGSرا 26 و 9 درصد افزایش دهد. رقم ساریگل در شرایط بدون تنش و رقم زرفام در شرایط تنش شدید با اختلاف 22 درصد به ترتیب بیشترین و کمترین وزن هزار دانه را داشتند. رقم ساریگل در شرایط شاهد تنش و زئولیت با اختلاف 66 درصد نسبت به رقم زرفام در شرایط تنش شدید و شاهد زئولیت بیشترین عملکرد روغن را دارا بود. همچنین رقم زرفام در شرایط تنش متوسط و عدم کاربرد زئولیت مقادیر شاخص سبزینگی بیشتری نسبت به همان رقم در شرایط تنش شدید و عدم کاربرد زئولیت دارد.
جعفر نباتی؛ محمد کافی؛ علی معصومی؛ محمد زارع مهرجردی؛ الهه برومند رضازاده؛ سعید خانی نزاد
چکیده
بررسی روابط فیزیولوژیک گیاهان شورپسند به عنوان ابزاری مناسب جهت انتخاب و انتقال این صفات به گیاهان زراعی حائز اهمیت است. به همین منظور روابط فیزیولوژیک گیاه کوشیا در سطوح مختلف شوری، در قالب طرح کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. عامل شوری با دو سطح 5.2 و 16.5 دسیزیمنس بر متر در کرتهای اصلی ...
بیشتر
بررسی روابط فیزیولوژیک گیاهان شورپسند به عنوان ابزاری مناسب جهت انتخاب و انتقال این صفات به گیاهان زراعی حائز اهمیت است. به همین منظور روابط فیزیولوژیک گیاه کوشیا در سطوح مختلف شوری، در قالب طرح کرتهای خرد شده بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. عامل شوری با دو سطح 5.2 و 16.5 دسیزیمنس بر متر در کرتهای اصلی و پنج توده بومی کوشیا شامل ارومیه، اصفهان، بروجرد، بیرجند و سبزوار در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش شوری از 5.2 و dSm-116.5، غلظت کربوهیدرات‌ها و فنل کل در توده سبزوار، پرولین در توده‌های ارومیه، بروجرد و سبزوار، مهار فعالیت رادیکال DPPH در توده‌های اصفهان و سبزوار، محتوای نسبی آب برگ در توده‌های سبزواز، بروجرد و ارومیه، پتانسیل اسمزی در توده‌های بیرجند، بروجرد و سبزوار، سدیم برگ در تمامی توده‌ها، پتاسیم برگ در توده ارومیه، زیست‌توده تولیدی در توده‌های بیرجند، اصفهان و ارومیه، عملکرد بذر و شاخص برداشت در توده اصفهان افزایش یافت. بیشترین افزایش محتوای نسبی آب برگ با افزایش تنش شوری در توده سبزوار، پتانسیل اسمزی و زیست‌توده، در توده بیرجند و کمترین افزایش تجمع سدیم برگ با افزایش تنش شوری در توده بیرجند مشاهده شد. بیشترین کاهش عملکرد بذر با افزایش تنش شوری در توده سبزوار مشاهده شد. در مجموع توده سبزوار در سطح شوری dSm-15.2 بیشترین زیست‌توده و عملکرد بذر و توده‌های ارومیه و اصفهان در سطح شوری dSm-116.5 به ترتیب بیشترین زیست‌توده و عملکرد بذر را دارا بودند.
مهیا قربانی؛ زهرا موحدی؛ عزیزالله خیری؛ مجید رستمی
چکیده
تنش شوری سبب کاهش عملکرد و رشد در بسیاری از محصولات کشاورزی میشود. شوری در گیاهان دارویی نیز بر متابولیت‌های ثانویه آنها تأثیر می‌گذارد. به‌منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک و اسانس نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار اجرا شد. در این آزمایش از 4 سطح شوری (6، 4، 2 و صفر (شاهد) دسی زیمنس ...
بیشتر
تنش شوری سبب کاهش عملکرد و رشد در بسیاری از محصولات کشاورزی میشود. شوری در گیاهان دارویی نیز بر متابولیت‌های ثانویه آنها تأثیر می‌گذارد. به‌منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر صفات مورفوفیزیولوژیک و اسانس نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تیمار و 5 تکرار اجرا شد. در این آزمایش از 4 سطح شوری (6، 4، 2 و صفر (شاهد) دسی زیمنس بر متر) محلول کلرید سدیم جهت آبیاری نعناع فلفلی استفاده گردید و صفات گیاهی نظیر درصد محتوای نسبی آب و سطح برگ، میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، وزن خشک ریشه، ساقه و برگ، زیست‌توده، درصد اسانس و اجزای تشکیل‌دهنده اسانس اندازهگیری شدند. سطوح مختلف شوری بر میزان این شاخصها تأثیر معنیداری داشت و با افزایش شدت تنش شوری وزن خشک اندام های مختلف و درصد اسانس کاهش یافت به صورتی که در شوری 6 دسی زیمنس بر متر صفات فوق به پایین‌ترین سطح رسیدند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف تنش شوری بر مقدار همه ترکیبات تشکیل‌دهنده اسانس به‌غیراز ترانس سابینن هیدرات، تأثیر معنیداری داشت. بسیاری از ترکیبات تشکیل دهنده اسانس ازجمله، منتول، آلفا و بتاپینن، سابین، سینوئل 1 و 8، منتوفوران، پولگون، لیمونن با افزایش شدت تنش شوری کاهش یافتند درحالیکه ولی میزان منتون با افزایش تنش افزایش یافت و بیشترین میزان منتون (18.1 درصد) در تیمار شوری 6 دسیزیمنس بر متر مشاهده شد.
احمدرضا دهقانی تفتی؛ سهراب محمودی؛ حسینعلی علیخانی؛ معصومه صالحی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری، قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش شوری، قارچ میکوریزا آربوسکولار و باکتری حلکننده فسفات معدنی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی اسفرزه (Plantago ovata Forsk.) آزمایشی بهصورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا شد. عامل شوری آب آبیاری در سه سطح 2.5 (شاهد)، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر بهعنوان فاکتور اصلی و دو عامل قارچ میکوریزا آربوسکولار شامل دو سطح (کاربرد قارچ Glomus intraradicesو عدم مصرف قارچ بهعنوان شاهد) و باکتری حلکننده فسفات نیز شامل دو سطح (کاربرد باکتری Pseudomonas fluorescens و عدم مصرف باکتری بهعنوان شاهد) بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی بودند.مقایسه میانگینها نشان داد که بیشترین تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت به ترتیب، 18.3 عدد در بوته، 43.4 عدد در سنبله، 1.5 گرم و 27.9 درصد در شوری 2.5 دسی زیمنس بر متر حاصل گردید. همچنین بررسی اثرات متقابل نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک و دانه درنتیجه ترکیب تیماری 2.5 دسی زیمنس بر متر و کاربرد قارچ Glomus intraradices و باکتریPseudomonas fluorescens به میزان 4539 و 1310 کیلوگرم در هکتار حاصل شد. درمجموع نتایج این بررسی نشان داد اگرچه شوری بالای آب آبیاری میتواند تأثیر منفی بر عملکرد گیاه دارویی اسفرزه بگذارد، بهره گیری از کودهای بیولوژیک میتواند بخشی از این اثرات منفی تنش را جبران نماید.
نساء قره باغلی؛ علی سپهری
چکیده
سلنیوم یکی از عناصر ضروری برای موجودات زنده است که نقش مهمی در کاهش اثرات نامطلوب تنشهای محیطی در گیاهان ایفا میکند. به‌منظور بررسی اثر سلنیوم بر گیاهچه‌های سیر تحت کلریدسدیم و غلظتهای مختلف کادمیوم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد.از کلریدسدیم در دو سطح صفر و 25 میلی‌مولار، کادمیوم ...
بیشتر
سلنیوم یکی از عناصر ضروری برای موجودات زنده است که نقش مهمی در کاهش اثرات نامطلوب تنشهای محیطی در گیاهان ایفا میکند. به‌منظور بررسی اثر سلنیوم بر گیاهچه‌های سیر تحت کلریدسدیم و غلظتهای مختلف کادمیوم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد.از کلریدسدیم در دو سطح صفر و 25 میلی‌مولار، کادمیوم در چهار غلظت صفر، 4-10، 3-10 و 2-10 مولار کلریدکادمیوم و سلنیوم با غلظت 5 میلی‌گرم بر لیتر سلناتسدیم و بدونکاربرد آن استفاده شد. نتایج نشان داد که کلریدسدیم و کادمیوم سبب کاهش معنیدار وزن خشک ریشه و اندامهوایی، محتوای کلروفیل کل، فتوسنتز خالص، هدایت روزنه‌ای و تعرق گیاه سیر شد. برهمکنش کلریدسدیم و کادمیوم در غلظت 4-10 مولار باعث کاهش 14.47 درصدی جذب کادمیوم درریشه و به دنبال آن افزایش میزان کلروفیل کل و فتوسنتز خالص نسبت به شرایط بدون کلریدسدیم شد، ولی در غلظتهای 3-10 و 2-10 مولار کادمیوم این اثر ملاحظه نگردید. افزایش کادمیوم در حضور کلرید سدیم سبب افزایش 2.7 برابری نسبت سدیم به پتاسیم در اندام هوایی شد. کاربرد سلنیوم با کلریدسدیم، وزنخشکریشه و اندامهوایی گیاه سیر را به ترتیب 14.28 و 8.57 درصد افزایش داد. همچنین سلنیوم اثر منفی کادمیوم (3-10مولار) بر وزن خشک ریشه و وزن خشک اندام هوایی را به ترتیب 20.77 و 12.71 درصد کاهش داد. به نظر میرسد سلنیوم از طریق کاهش جذب کادمیوم و همچنین نسبت سدیم به پتاسیم در افزایش میزان کلروفیلو فتوسنتز در حضور کلریدسدیم و کادمیوم مؤثر باشد.
مهری عسکری؛ فریبا امینی؛ سیدمهدی طالبی؛ معصومه شفیعی گواری
چکیده
آهن یک عنصر کم‌مصرف مغذی و ضروری برای رشد گیاهان است که در متابولیسم گیاهان نقش مهمی را ایفا میکند. به‌منظور بررسی اثرات کمبود آهن و سطوح مختلف نانوذرات اکسیدآهن (0، 5، 10، 20 و 25 میکرومولار) در مقایسه با کلات آهن بر رشد برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه یونجه رقم همدانی، آزمایشی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار ...
بیشتر
آهن یک عنصر کم‌مصرف مغذی و ضروری برای رشد گیاهان است که در متابولیسم گیاهان نقش مهمی را ایفا میکند. به‌منظور بررسی اثرات کمبود آهن و سطوح مختلف نانوذرات اکسیدآهن (0، 5، 10، 20 و 25 میکرومولار) در مقایسه با کلات آهن بر رشد برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه یونجه رقم همدانی، آزمایشی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در دانشگاه اراک سال 1394 انجام شد. تیمار آهن بر پارامترهای رشد و رنگیزه‌های فتوسنتزی اثر مثبت داشت. بیشترین و کمترین مقدار رشد برگ و رنگیزه‌های فتوسنتزی به ترتیب در سطح ٢۵ و صفر میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن به دست آمد. تیمار نانو کود آهن در غلظتهای مختلف، حتی غلظت 5 میکرومولار، سبب افزایش معنیدار رشد برگ و مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی در مقایسه با کلات آهن شد. بیشترین مقدار آنتی‌اکسیدان‌ها و پرولین در غلظت صفر میکرومولار نانوذرات اکسید آهن اندازهگیری شد؛ بنابراین غلظت صفر آهن برای گیاه یونجه تنش محسوب میشود. هیچ اختلاف معنیداری بین سطوح مختلف نانوذرات اکسید آهن و کلات آهن بر اساس مقادیر پرولین و فعالیت آنتی‌اکسیدان‌ها وجود نداشت؛ بنابراین نوع مناسب کود آهن برای گیاه یونجه نانو کود آهن است و غلظت 25 میکرومولار نانوذرات اکسید آهن مقدار مطلوب و بهینه است.
ابوالفضل درخشان؛ عبدالمهدی بخشنده؛ سید عطااله سیادت؛ محمد رضا مرادی تلاوت؛ بهرام اندرزیان
چکیده
بازدارندگی گرمایی بهعنوان مهار موقت جوانهزنی یک جمعیت بذری در هنگام افزایش دمای خاک به فراتر از دمای بهینه برای جوانهزنی تعریف میشود. در این مطالعه، مدل زمان‌گرمایی بر مبنای چهار تابع توزیع احتمال نرمال، لوگ‌نرمال، گامبل و ویبول توسعه یافت و سپس پاسخ بازدارندگی گرمایی جوانهزنی بذر شش رقم بهاره کلزا (ساریگل، RGS003، دلگان، ...
بیشتر
بازدارندگی گرمایی بهعنوان مهار موقت جوانهزنی یک جمعیت بذری در هنگام افزایش دمای خاک به فراتر از دمای بهینه برای جوانهزنی تعریف میشود. در این مطالعه، مدل زمان‌گرمایی بر مبنای چهار تابع توزیع احتمال نرمال، لوگ‌نرمال، گامبل و ویبول توسعه یافت و سپس پاسخ بازدارندگی گرمایی جوانهزنی بذر شش رقم بهاره کلزا (ساریگل، RGS003، دلگان، هایولا 401، جری و ژولیوس) با استفاده از این مدل‌ها کمی‌سازی شد. آزمون جوانهزنی با 4 تکرار در یازده دمای ثابت 8، 12، 16، 20، 24، 28، 32، 33، 34، 35 و 36 درجه سانتی‌گراد انجام و کل آزمایش 3 مرتبه تکرار شد. مدل جوانهزنی-گرمایی نرمال برای ارقام زودرس کلزا (دلگان و هایولا 401) پیش‌بینی بهتری از پیشرفت جوانهزنی در طی زمان داشت، درحالیکه مدل جوانهزنی-گرمایی گامبل رفتار جوانهزنی بذر ارقام میان‌رس کلزا (ساریگل، RGS003، جری و ژولیوس) را با خطای کمتری نسبت به سایر مدل‌ها پیش‌بینی کرد. ارقام زودرس کلزا به‌طور متوسط در دماهای 33.52، 33.99 و 34.37 درجه سانتی‌گراد به ترتیب 5، 50 و 95 درصد بازدارندگی گرمایی جوانهزنی نشان دادند. درحالیکه، بازدارندگی گرمایی موقت جوانهزنی در ارقام میان‌رس کلزا در دماهای 33.63، 34.34 و 35.59 درجه سانتی‌گراد به ترتیب به 5، 50 و 95 درصد از حداکثر رسید. این پاسخ بازدارندگی موقت جوانهزنی در ارقام کلزا نوعی سازگاری اکولوژیکی بذر محسوب میشود و میتواند به بقاء آن تحت شرایط متغیر دمای خاک در طی فصل تابستان و ظهور این گیاه بهعنوان علف‌هرز خودرو در فصل پاییز کمک کند.
دوره 11، شماره 2 ، تیر 1397، صفحه 470-470
