نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و تکنولوژی بذر، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

2 استادیار گروه مهندسی زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد.

3 استادیار گروه آبیاری و زهکشی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

4 استادیار گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

چکیده

با توجه به اهمیت گیاهان دارویی، عوارض جانبی تنش کمبود آب و اثرات مفید استفاده از باکتری­های محرک رشد به‌عنوان بیوپرایمینگ، این آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل سه سطح تنش کمبود آب (100 درصد آبیاری کامل (به‌عنوان شاهد)، 75 و 50 درصد آبیاری کامل) و بیوپرایم با 8 سطح شامل عدم تلقیح باکتریایی (به‌عنوان شاهد) و تلقیح با باکتری­هایی از جنس­های Mycobacterium sp.، Rhodococcus sp.، Pseudomonas putida، Bacillus sp.، Azotobacter sp.، Pseudomonas fluorescence وCorynebacterium sp. در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر باکتری و تنش کمبود آب بر تمامی صفات موردبررسی و اثر متقابل آن‌ها بر سطح و وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، حجم و سطح ریشه معنی­دار بود. با افزایش تنش کمبود آب ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی و فرعی گل‌دار، سطح و وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، حجم و سطح ریشه کاهش پیدا کرد، اما این کاهش در تیمار­های پرایم شده کمتر از شاهد بود. استفاده از تیمار باکتریایی بر وزن خشک و سطح برگ تحت تأثیر سطوح تنش کمبود آب قرار گرفت. بااین‌حال بیشترین سطح برگ در تیمار شاهد آبیاری مشاهده شد و تیمارهای 75 و 50 درصد آبیاری کامل به ترتیب 27.5 و 47.9 درصد نسبت به شاهد آبیاری کاهش نشان دادند. روند کاهشی سطح برگ با افزایش تنش کمبود آب در سایر تیمار­های تلقیحی باکتری نیز دیده شد با این تفاوت که تیمارهای باکتریایی نسبت به شاهد توانستند اثر تنش کمبود آب را تعدیل کنند. با توجه به نتایج این آزمایش، در شرایط تنش کمبود آب استفاده از باکتری­های مایکوباکتریوم، باسیلوس، ازتوباکتر و پسودوموناسفلورسنس به‌صورت بیوپرایمینگ می­تواند شاخص­های مورفولوژیک گیاه دارویی بادرشبو را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

Abd El-Baky, H., El-Baroty, G., 2008.Chemical and biological evaluation of the essential oil of Egyptian moldavian balm (Dracocephalummoldavica L.). International Journal of Integrative Biology. 3, 202-208.
Allard, A.W., 1960. Principles of Plant Breeding. John Wiley and Sons. New York.
Ansari Jovini, M., Chaichi, M.R., Keshavarz Afsahr, R., Ehteshami, M.R., 2011. Effects of different plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) application methods on forage production in sorghum. Iranian Journal of Field Crop Science. 2, 329-337. [In Persian with English Summary].
Arndt, S.K.K., Clifford, S.C., Wanek, W., Jones, H.G., Popp, M., 2001. Physiological and morphological adaptations of the fruit tree Ziziphuros tundifolia in response to progressive drought stress. Tree Physiology. 21, 705-715.
Arzanesh, M.H., Benny Aghil, N., Ghorbanly, M.L., Shahbazi, M., 2012. Effect of plant growth promoting rhizobacteria on growth parameters and levels of micronutrient on rapeseed cultivars under salinity stress. Journal of Soil Management and Sustainable, 2(2), 153-164. [In Persian with English Summary].
Asgari, M., Habibi, D., Naderi, GH., 2011. Effect of vermi compost, plant growth promoting rhizobacteria and humic acid on growth factors of Mentha piperita L., in Central Province. Iranian Journal of Agronomy and Plant Breeding. 4, 41-54. [In Persian with English Summary].
Bahramzadeh Aliabad, A., Ramroudi, M., Galavi, M., 2013. Effects of manures and chemical fertilizers and their interaction on qualitative and quantity characteristics of Cuminum cyminum under drought, the National Conference on medicinal plants, Amol, Islamic Azad University, Science and Research-Ayatollah Amoli, 29-38. [In Persian].
Banchio, E., Bogino, P.C., Zygadlo, J. Giordano, W., 2008. Plant growth promoting rhizobacteria improve growth and essential oil yield in Organum majorana L. Biochemical Systematics and Ecology. 36, 766-771.
Baset, M., Shamsuddin, Z., Marziah, M., 2010. Effect of plant growth promoting rhizobacterial (PGPR) inoculation on growth and nitrogen incorporation of tissue-cultured Musa plantlets under nitrogen-free hydroponics condition. Australian Journal of Crop Science. 4(2), 85-90.
Farshi, A.J. Khirabi, A., Siadat, H., Mirlatifi, M., Darbandi, M., Salamat, A.R., Entesari, M.R. Sadatmirei, M.H., 2003. Irrigation Water Management in Farm Fields. Iranian National Committee on Irrigation and Drainage, Tehran. 178p. [In Persian].
Glick, B.R., Jacobson, C.B., Schwarze, M.M.K., Pasternak, J.J., 1995. 1- Aminocyclopropane-1-carboxylic acid deaminase mutants of the plant growth promoting rhizobacterium Pseudomonas putida GR12–2 do not stimulate canola root elongation. Canadian Journal of Microbiology. 40, 911–915.
Ganjeali, A. Bagheri, A. 2011. Evaluation of morphological characteristics of root chickpea (Cicer arietinum L.) in response to drought stress. Iranian Journal of Puless Research. 101-110. [In Persian with English Summary].
Hagh Bahari, M., Seyed Sharifi, R., 2014. Study of quantitative and qualitative yield, chlorophyll content and some growth indices of wheat (Triticum aestivum L.) in response to seed inoculation whit PGPR at different levels of soil salinity. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture. 5(18), 51-65. [In Persian with English Summary].
Jahanshahi, Sh., Zadehbagheri, M., Aboutalebi, A., 2013. Effect of vermi compost, azotobacter and barvar II on some quantitative and qualitative traits of coriander (Coriandrum sativum L.) medicinal plant. Journal of Crop Production Research, 4(4), 200-211[In Persian with English Summary].
Kafi, M., Zand, A., Kamkar, B., Mahdavi, A., Abbasi, F., 2009. Plant Physiology. University of Mashhad Publication. 676p. [In Persian]
Keshahvarznia, R., Shahbazi, M., Mohammadi, V., Hosseini Salekdeh, G., Ahmadi, A., Mohseni-Fard, E., 2015. The impact of barley root structure and physiological traits on drought response. Iranian Journal of Field Crop Science. 4, 553-563. [In Persian with English Summary].
Khakshoor, Z., Lahouti, M., Ganjeali, A., 2011. Effects of drought stress induced by polyethylene glycol on germination and morphophysiological characteristics of dill (Anethum graveolens L.), Journal of horticulture science. 25(2), 185-193. [In Persian with English Summary].
Lebaschy, M.H., Sharifi Ashoorabadi, E., 2004. Growth indices of some medicinal plants under different water stresses. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research. 20(3), 249-261. [In Persian with English Summary].
Mc Neill, A., Richardson, A., Barea, J., Combaret, C., 2009. Acquisition of phosphorus and nitrogen in the rhizosphere and plant growth promotion by microorganisms. Internarial Journal of Plant and Soil science. 321, 305-339.
Naderi, M.R., 2012. Effect of plant growth promoting rhizobacteria on phytoremediation of lead by sunflower in a Pb-bearing soil for long-term. M.Sc. thesis of Agroecology. Shahrekord University. Faculty of Agriculture. [In Persian with English Summary].
Nori, M., Golchin, A., 2013. The effect of irrigation intervals and nitrogen levels on growth and yield of essential oil of savory. National Conference on Medicinal Plants. 9-15. [In Persian].
Omidbeigi, R., 2011. Production and Processing of Medicinal Plants. Astan Quds Razavi Publication. 438 pp. [In Persian]
Shool, A., Shamshiri, M.H., Akhgar, A.R., Esmaeilizadeh, M., 2012. Effect of arbuscular rmycorrhizal fungi and Pseudomonas fluorescence on vegetative growth of pistachio seedlings (Pistacia vera cv. Qazvini) under four different irrigation regimes, Iranian Journal of Horticaltural Sciences. 3, 297-307[In Persian with English Summary].
Torfi, V., 2015. Effect of biopriming treatments on the germination improvement, growth and biological yield of the moldavian balm. M.Sc. thesis of Seed Science and Thechnology, Shahrekord University, Faculty of Agriculture. [In Persian].