مجید عبدلی؛ محسن سعیدی؛ سعید جلالی-هنرمند؛ سیروس منصوری فر؛ محمد اقبال قبادی
چکیده
وقوع تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه از ویژگی های بارز و غیرقابل‌اجتناب مناطق خشک و نیمه‌خشک است. این تحقیق بهمنظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری بر پر شدن دانه، فتوسنتز و تبادلات گازی انجام شد. آزمایش در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
وقوع تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه از ویژگی های بارز و غیرقابل‌اجتناب مناطق خشک و نیمه‌خشک است. این تحقیق بهمنظور بررسی اثر تنش کم آبی و نقش منابع جاری بر پر شدن دانه، فتوسنتز و تبادلات گازی انجام شد. آزمایش در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه با استفاده از طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار آبیاری در دو سطح شامل تیمار عدم تنش (آبیاری در تمام مراحل رشدی) و تنش کم آبی (قطع آبیاری پس از مرحله گرده‌افشانی) در کرتهای اصلی و ترکیب هشت رقم گندم بهار، پارسی، پیشتاز، پیشگام، چمران، زرین، سیوند، مرودشت و لاین DN-11همراه با تیمارهای محدودیت منابع فتوسنتزی بوته در پنج سطح شامل شاهد (بدون محدودیت منابع فتوسنتزی)، حذف برگ پرچم، حذف بقیه برگ‌ها به‌غیراز برگ پرچم، حذف ریشکها و سایه اندازی بر سنبله بهصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی پس از گرده افشانی عملکرد دانه را 22/2 درصد نسبت به شرایط کنترل کاهش داد و حذف منابع فتوسنتزی سبب کاهش عملکرد از طریق افت وزن دانه شد. در این شرایط سهم فتوسنتز سنبله در پر کردن دانه با 35/4 درصد بیشتر از نقش برگ پرچم و برگهای زیری (به ترتیب 18/6 و 18/5 درصد) بود و ریشکها کمترین سهم را با 3/3 درصد در عملکرد دانه داشتند. طی تنش کم آبی، طول دوره پر شدن دانه کاهش یافت به‌طوری‌که از 35 روز در شرایط کنترل رطوبتی به 28 روز رسید ولی سبب افزایش سرعت پر شدن دانه شد. همچنین نتایج بیانگر افزایش سرعت فتوسنتز و تبادلات گازی در شرایط محدودیت منابع فتوسنتزی بود، این افزایش بیانگر نقش جبرانی سرعت فتوسنتز برگهای باقیمانده در جلوگیری از افت عملکرد است.
مسعود اسکندری تربقان؛ مهرنوش اسکندری تربقان
چکیده
کلزا یکی از مهمترین گیاهان روغنی است که نقش عمده‌ای در تأمین روغن خوراکی دارد. بهمنظور تعیین بهترین رقم و میزان بذر در کلزا و خردل برای شرایط دیم سردسیر، این آزمایش با دو فاکتور بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار به مدت دو سال 85-1383 شامل دو رقم و میزان بذر در پنج سطح 2، 3/5، 5، 6/5 و 8 کیلوگرم در هکتار برابر با ...
بیشتر
کلزا یکی از مهمترین گیاهان روغنی است که نقش عمده‌ای در تأمین روغن خوراکی دارد. بهمنظور تعیین بهترین رقم و میزان بذر در کلزا و خردل برای شرایط دیم سردسیر، این آزمایش با دو فاکتور بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار به مدت دو سال 85-1383 شامل دو رقم و میزان بذر در پنج سطح 2، 3/5، 5، 6/5 و 8 کیلوگرم در هکتار برابر با تراکم 50، 87، 125، 162 و 200 بوته در مترمربع در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان اجرا شد. ویژگی‌های درصد سبز شدن و استقرار بوته‌ها، تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه ثبت گردید. اثر رقم بر کلیه ویژگی‌ها در سطح 1% معنیدار بود. اثر تراکم بوته بر ویژگی‌های تعداد روز تا رسیدگی، تعداد روز تا گلدهی و درصد سبز شدن و استقرار بوته در سطح 1% معنیدار بود. رقم Bard-1 با عملکرد دانه 814 کیلوگرم در هکتار از هیبریدHyola-401 با 736 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه بیشتری تولید کرد. بیشترین عملکرد دانه که برابر با821 کیلوگرم در هکتار بود، از میزان 6/5 کیلوگرم بذر در هکتار به دست آمد. بر طبق نتایج این آزمایش، مصرف 6/5 کیلوگرم بذر در هکتار جهت کاشت بهاره هیبریدHyola-401 و خردل روغنی Bard-1 در شرایط دیم سردسیری مناسب به نظر میرسد. همچنین استفاده از ارقام دو صفر و زودرس خردل روغنی بر استفاده از ارقام کلزا در شرایط دیم مناطق سردسیر کشور ارجحیت دارد.
زهرا ایزدی؛ محمود رضا تدین
چکیده
کرچک یکی از گیاهان روغنی فراموش شده است که کشت‌وکار آن فراز و نشیب‌های فراوانی را در جهان داشته است و با توجه به نقش کلیدی این گیاه در صنایع مختلف، آزمایشی بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و اسپرمین بر عملکرد و اجزای عملکرد کرچک تحت شرایط تنش خشکی، بر اساس طرح کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 ...
بیشتر
کرچک یکی از گیاهان روغنی فراموش شده است که کشت‌وکار آن فراز و نشیب‌های فراوانی را در جهان داشته است و با توجه به نقش کلیدی این گیاه در صنایع مختلف، آزمایشی بهمنظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و اسپرمین بر عملکرد و اجزای عملکرد کرچک تحت شرایط تنش خشکی، بر اساس طرح کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1391 انجام شد. رژیم آبیاری به‌عنوان کرتهای اصلی بر اساس کلاس تشت تبخیر (0، 0/2 و 1/2٪) و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (0، 250 و 500 میکرو مول) و اسپرمین (0 و 10 میکرو مول و 1 میلیمول) بر روی اندام هوایی به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. تنش خشکی سبب کاهش تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در هر گیاه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، وزن 100 دانه و شاخص برداشت گردید. تیمارهای اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر عملکرد و اجزا عملکرد کرچک تأثیر معنیداری داشتند. بیشترین عملکرد دانه مربوط به تیمار اسید سالیسیلیک با غلظت 250 میکرو مول بود. در این آزمایش اسید سالیسیلیک و اسپرمین سبب بهبود اثرات تنش خشکی گردید و اسید سالسیلیک تأثیر معنیدار بیشتری از اسپرمین بر عملکرد دانه نشان داد.
ایمان نادعلی؛ مهرداد یارنیا؛ فرزاد پاک‌نژاد؛ فرهاد فرح وش
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلول‌پاشی متانول و تنش خشکی بر عملکرد و برخی خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند (رقم رسول) آزمایشی بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در اردیبهشت سال 1391 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج واقع در ماهدشت کرج به اجرا درآمد. عامل محلول‌پاشی متانول با پنج سطح، شاهد ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر محلول‌پاشی متانول و تنش خشکی بر عملکرد و برخی خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند (رقم رسول) آزمایشی بهصورت کرتهای یک‌بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در اردیبهشت سال 1391 در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج واقع در ماهدشت کرج به اجرا درآمد. عامل محلول‌پاشی متانول با پنج سطح، شاهد (بدون محلول‌پاشی) و 7، 14، 21 و 28 درصد حجمی متانول بود. عامل آبیاری نیز دارای سه سطح بود، آبیاری نرمال (آبیاری پس از 40% تخلیه رطوبتی قابل‌دسترس)، تنش ملایم ( آبیاری پس از 60% تخلیه رطوبتی قابل‌دسترس) و تنش شدید ( آبیاری پس از 70% تخلیه رطوبتی قابل‌دسترس). محلول‌پاشی سه بار طی فصل رشد گیاه و با فواصل 14 روزه روی گیاه صورت گرفت. اولین محلول‌پاشی 80 روز پس از کاشت انجام شد. در این آزمایش صفات کمی و کیفی نظیر عملکرد ریشه، عملکرد بخش اندام هوایی، عملکرد شکر سفید، درصد ماده خشک ریشه، مقدار درصد قند، مقدار سدیم و پتاسیم و نیتروژن مضره، درصد قند ملاس، ضریب استحصال شکر سفید و درصد قند قابل استحصال مورد ارزیابی قرار گرفتند. بین سطوح مختلف متانول اختلاف معنیداری در عملکرد ریشه، عملکرد بخش هوایی، عملکرد شکر سفید، ضریب استحصال شکر سفید، درصد ماده خشک ریشه، ملاس و میزان سدیم و نیتروژن مضره مشاهده شد. بهترین سطح عملکرد ریشه و عملکرد بخش هوائی و عملکرد شکر سفید متعلق به تیمار7درصد حجمی متانول به ترتیب با 76/62،61/72 و 9/91 تن در هکتار بود. بین سطوح آبیاری نیز اختلاف معنیداری در صفاتی مانند عملکرد ریشه، عملکرد بخش هوائی، درصد قند، درصد قند قابل استحصال، ضریب استحصال شکر سفید عملکرد شکر سفید، پتاسیم و نیتروژن مضره و درصد ماده خشک ریشه مشاهده شد.
محمدجواد بابائی زارچ؛ مجید جامی الاحمدی؛ غلامرضا زمانی؛ فرزانه گلستانی فر
چکیده
آب یکی از مهمترین عوامل موردنیاز برای رشد و نمو گیاهان است و هر دو گونه گیاه زراعی و علفهرز برای کسب آن با یکدیگر در حال رقابت هستند. بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر چگونگی رقابت خلّر و تاج‌خروس وحشی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و بر اساس آزمایش‌های سریهای جانشینی در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
آب یکی از مهمترین عوامل موردنیاز برای رشد و نمو گیاهان است و هر دو گونه گیاه زراعی و علفهرز برای کسب آن با یکدیگر در حال رقابت هستند. بهمنظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر چگونگی رقابت خلّر و تاج‌خروس وحشی، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و بر اساس آزمایش‌های سریهای جانشینی در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1391 صورت گرفت. تیمارهای آزمایش شامل نسبتهای مختلف کشت خلّر- تاج‌خروس وحشی (100-صفر، 75-25، 50-50، 25-75 و صفر-100 درصد) و 4 سطح رطوبتی (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت نگهداری آب گلدان) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش خشکی از 100 به 25 درصد ظرفیت نگهداری آب گلدان، ماده خشک تولیدی کشت خالص هر دو گیاه خلّر و تاج‌خروس وحشی با بیش از 95 درصد کاهش همراه بود (P<0.01). بررسی شاخص عملکرد نسبی هر دو گیاه، شاخص تهاجم نسبی و همچنین شاخص غالبیت نشان داد که در شرایط وجود رقابت بین دو گیاه، در سطوح بالای رطوبتی خاک (100 تا 50 درصد ظرفیت نگهداری آب گلدان) تاج‌خروس وحشی نسبت به خلّر از قدرت رقابتی بیشتری برخوردار است. اگرچه خلّر با کاهش بیشتر آب خاک به 25 درصد ظرفیت نگهداری آب گلدان بر تاج‌خروس وحشی برتری نشان داد، اما به نظر میرسد تحت این شرایط کشت خلّر از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر نخواهد بود.
مسعود گلسرخی؛ عباس بیابانی؛ حسین صبوری؛ مجید محمد اسمعیلی
چکیده
بهمنظور بررسی روابط بین صفات زراعی برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی ژنوتیپهای برنج (6 رقم متحمل به تنش خشکی و 1 رقم بومی) در دو آزمایش جداگانه (غرقاب و خشکی) بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس در سال 1389 در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. فاکتور ...
بیشتر
بهمنظور بررسی روابط بین صفات زراعی برنج در شرایط غرقاب و تنش خشکی ژنوتیپهای برنج (6 رقم متحمل به تنش خشکی و 1 رقم بومی) در دو آزمایش جداگانه (غرقاب و خشکی) بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبدکاووس در سال 1389 در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. فاکتور اصلی و فرعی به‌ترتیب تیمار کنترل علف‌های هرز در سه سطح (کنترل علف‌های هرز تا مرحله حداکثر پنجه‌زنی، کنترل علف‌های هرز از حداکثر پنجه‌زنی تا رسیدگی و بدون کنترل علف‌های هرز) و رقم در هفت سطح شیرودی، دم‌سیاه، IR70358-84-1-1، IR70358-84-1-2، IR83757-B-B-12-3، WAB56-125وKORAL بودند. ارقام از لحاظ عملکرد و اجزای عملکرد در دو شرایط غرقاب و خشکی با یکدیگر اختلاف معنیداری داشتند. همچنین تفاوت عملکرد و اجزای عملکرد هر رقم در دو محیط معنیدار بود. مطالعهی ضرایب همبستگی بین صفات در دو محیط غرقاب و خشکی نشان داد که در هر یک از شرایط متفاوت رطوبتی همبستگی عملکرد دانه با عملکرد کاه و کلش، شاخص برداشت، تعداد دانهی پر در خوشه و تعداد پنجهی بارور مثبت و معنیدار بود. نتایج رگرسیون مرحله‌ای نشان داد که در شرایط غرقاب به‌ترتیب صفات وزن خشک کاه و کلش و شاخص برداشت و در شرایط خشکی به‌ترتیب صفاتی نظیر شاخص برداشت و عملکرد کاه و کلش به‌عنوان ویژگی‌های مهم و تأثیرگذار بر عملکرد دانه وارد مدل نهایی رگرسیون چند متغیره شدند. ارزیابی میزان آثار مستقیم و غیرمستقیم اجزای عملکرد بر عملکرد دانه از روش تجزیه علیت نشان داد که در هر یک از شرایط متفاوت رطوبتی، تعداد دانه پر به‌دلیل اثر مستقیم مثبت و بالا و تعداد پنجهی بارور به‌دلیل اثر غیرمستقیم از طریق تعداد دانه پر میتواند به‌عنوان مهمترین صفات جهت افزایش عملکرد دانه موردتوجه قرار گیرد.
پرهام نیک‌سیر؛ سعید نواب‌پور؛ حسین صبوری؛ حسن سلطانلو
چکیده
برنج از مهمترین محصولات کشاورزی ایران و جهان است و خشکییک عامل محدودکننده مهم در تولید این محصول است. اصلاح برای تحمل به خشکی می‌تواندیک روش مؤثر برای بهبود و پایداری عملکرد در مناطق کم‌آب باشد. بهمنظور بررسی تحمل به خشکی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و بهصورت فاکتوریل با سه تکرار در شرایط کشت هیدروپونیک در آزمایشگاه ...
بیشتر
برنج از مهمترین محصولات کشاورزی ایران و جهان است و خشکییک عامل محدودکننده مهم در تولید این محصول است. اصلاح برای تحمل به خشکی می‌تواندیک روش مؤثر برای بهبود و پایداری عملکرد در مناطق کم‌آب باشد. بهمنظور بررسی تحمل به خشکی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و بهصورت فاکتوریل با سه تکرار در شرایط کشت هیدروپونیک در آزمایشگاه اصلاح نباتات دانشگاه گنبدکاووس در سال 1391 به اجرا درآمد. ترکیب 22 ژنوتیپ برنج به همراه دو تیمار خشکی (شاهد و 5- بار) بهصورت فاکتوریلبه‌عنوان تیمارهایموردبررسی در نظر گرفته شدند. خصوصیاتموردمطالعه شامل قطر ریشه، وزن ریشه، تعداد ریشه، طول ریشه، وزن ساقه، طول ساقه، زیست‌توده و کد ژنوتیپی (میزان تحمل نسبی ژنوتیپها به خشکی) بود. تجزیه واریانس نشان داد تفاوت بسیار معنیداری (0/01) بین ژنوتیپها ازنظر کلیه صفات وجود داشت. وجود اختلاف معنیدار میانگین صفات بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپهای موردمطالعه بود. در تجزیه خوشه‌ایبر اساس صفات گیاهچه‌ای، ژنوتیپ‌هایی که با رقم متحمل Bala در یک گروه قرار گرفتند گروه متحمل و ژنوتیپ‌هایی که با رقم نسبتاً حساس Azucena دسته‌بندی شدند، گروه حساس نامیده شدند. رگرسیون مرحله‌ای با در نظر گرفتن زیست‌توده به‌عنوان متغیر وابسته و سایر صفات به‌عنوان متغیرهای مستقل نشان داد که در شرایط تنش خشکی صفات وزن ساقه ووزن ریشه (0/61=R2) به ترتیب بیشترین تأثیر را بر صفت زیست‌توده داشتند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که با توجه به وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپهای موردمطالعه، میتوان از آن‌ها در جهت افزایش تحمل به خشکی در ارقام پر محصول برنج استفاده نمود.
محمد ضابط؛ علیرضا صمد زاده؛ علی شوروزدی
چکیده
بهمنظور بررسی عملکرد و اجزای آن و تعیین مهمترین صفات مؤثر بر عملکرد، هفت ژنوتیپ آفتابگردان تحت دو شرایط آبیاری نرمال و تنش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی هرکدام با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 90-1389 کشت شدند. تیمارهای آزمایش عبارت از دو سطح نرمال و تنش بودند. صفات مورداندازه‌گیری عبارت از عملکرد دانه، ...
بیشتر
بهمنظور بررسی عملکرد و اجزای آن و تعیین مهمترین صفات مؤثر بر عملکرد، هفت ژنوتیپ آفتابگردان تحت دو شرایط آبیاری نرمال و تنش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی هرکدام با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 90-1389 کشت شدند. تیمارهای آزمایش عبارت از دو سطح نرمال و تنش بودند. صفات مورداندازه‌گیری عبارت از عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در طبق، قطر طبق، ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، تعداد برگ، قطر بالا و پایین ساقه، طول دمبرگ، فاصله طبق تا زمین و فاصله بلندترین نقطه ساقه از زمین بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس ساده نشان داد که صفات فاصله طبق تا زمین، قطر پایین ساقه، تعداد برگ، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در هردو شرایط اختلاف معنیداری را در بین ارقام موردمطالعه داشتند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که ژنوتیپ‌هایموردنظر ازلحاظ کلیه صفات به‌استثنای طول برگ تفاوت معنیداری را باهم در هر دو محیط دارند و اثرات تنش بر روی صفات عملکرد، وزن هزار دانه و قطر طبق معنی‌داراست.در شرایط نرمال همبستگی عملکرد با صفات تعداد دانه در طبق، فاصله بالاترین نقطه ساقه از زمین، طول و عرض برگ، طول دمبرگ، قطر بالا و پایین ساقه، وزن هزار دانه و قطر طبق و در شرایط تنش همبستگی عملکرد تنها با تعداد دانه در طبق معنیدار شد. نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، قطر طبق و طول دمبرگ تأثیرگذارترین صفات بر عملکرد در دو شرایط هستند. تجزیه علیت تعداد دانه در طبق را مؤثرترین صفت در عملکرد دانه نشان داد. تجزیه به عاملها باعث شناسایی 3 عامل (توجیه 79/37 درصد از تغییرات کل داده ها) در شرایط نرمال و 5 عامل(توجیه 86/88 درصد از تغییرات کل دادهها) در شرایط تنش گردید. تجزیه خوشه‌ای ارقام را به ترتیب در دو و سه دسته در شرایط نرمال و تنش دسته تقسیم‌بندی نمود.
سمیرا سراوانی؛ علیرضا سبحانی؛ مسعود احمدی
چکیده
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و ارزیابی ژنوتیپهای چغندرقند ازنظر تحمل به تنش خشکی، پژوهشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز بهصورت آزمایشگاهی و در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی در سال 1386 انجام گرفت. در بخش آزمایشگاهی از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار استفاده شد که دو ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تنوع ژنتیکی و ارزیابی ژنوتیپهای چغندرقند ازنظر تحمل به تنش خشکی، پژوهشی در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز بهصورت آزمایشگاهی و در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی در سال 1386 انجام گرفت. در بخش آزمایشگاهی از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار استفاده شد که دو فاکتور موردمطالعه عبارت از 49 ژنوتیپ (44 هیبرید تست کراس و 5 شاهد) و 5 سطح تنش خشکی (صفر، 2/5-، 5- ، 7/5- ، 10- بار) بودند. پژوهش مزرعه‌ای بر پایه طرح لاتیس مربع (7×7) با سه تکرار انجام یافت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس آزمایشگاهی و مزرعه‌ای نشان داد که درصد جوانهزنی، طول ساقه چه و ریشه‌چه، وزن تر ساقه چه و ریشه‌چه، وزن خشک ساقه چه و ریشه‌چه در بین ژنوتیپهای چغندرقند و سطوح مختلف خشکی تفاوت معنیدار داشتند. ژنوتیپهای متحمل به خشکی در شرایط آزمایشگاه (ژنوتیپهای شماره 1، 10، 22، 23، 32، 41 و 49) با میانگین صفات درصد جوانهزنی، وزن خشک ساقه چه و وزن خشک ریشه‌چهبه ترتیب با 43/29 درصد، 4/22 میکروگرم و 2/75 میکروگرم نسبت به سایر گروه‌ها برتری داشتند. در مورد صفات مزرعه‌ای گروه متحمل به تنش خشکی (ژنوتیپهای 11، 19، 21، 15 و 43) با میانگین صفت عملکرد قند سفید 10/18 تن در هکتار نسبت به گروه حساس با 5/84 تن در هکتار عملکرد قند سفید برتری داشت. طبق کلاستربندی بر اساس صفات موردمطالعه در پژوهش آزمایشگاهی، ژنوتیپهای چغندرقند در پنج گروه قرار می‌گیرند و در پژوهش مزرعه‌ای ژنوتیپهای چغندرقند به چهار گروه تقسیم شدند. این موضوع بیانگر تنوع ژنتیکی برای تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌هایموردبررسی است. صفات درصد جوانهزنی و وزن خشک ریشه‌چه در شرایط تنشمی‌توانند به‌عنوان صفاتیمؤثر در انتخاب ژنوتیپهای متحمل به خشکی در مزرعه موردتوجه قرار گیرند.
فاطمه محمدی؛ قاسم محمدی نژاد؛ بابک ناخدا
چکیده
بهمنظور شناسایی لاینهای گندم متحمل به تنش خشکی، ۶۷ لاین اینبرد نوترکیب به همراه والدینشان (روشن و سوپرهد) در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در شرایط نرمال و تنش خشکی در سال ۹۱-1390 بررسی شدند. برای شناسایی لاینهای متحمل به خشکی از هفت شاخص تحمل و حساسیت به خشکی (میانگین محصولدهی، میانگین هندسی محصولدهی، ...
بیشتر
بهمنظور شناسایی لاینهای گندم متحمل به تنش خشکی، ۶۷ لاین اینبرد نوترکیب به همراه والدینشان (روشن و سوپرهد) در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در شرایط نرمال و تنش خشکی در سال ۹۱-1390 بررسی شدند. برای شناسایی لاینهای متحمل به خشکی از هفت شاخص تحمل و حساسیت به خشکی (میانگین محصولدهی، میانگین هندسی محصولدهی، شاخص تحمل تنش، شاخص عملکرد، شاخص پایداری عملکرد، شاخص تحمل و شاخص حساسیت تنش)، تحلیل عاملی و نمره تحمل تنش استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنیداری را بین لاینها ازلحاظ عملکرد دانه و شاخصهای تحمل و حساسیت به خشکی در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد. نمره تحمل تنش در جداسازی گروه A از سایر گروه‌ها (B, C, D) موفق بود. بر اساس نمره تحمل تنش و تحلیل عاملی لاینهای 139، 69، 19، 23، 149، 117، 27، 181 و 94 به‌عنوان لاینهای متحمل به تنش خشکی برای بررسی بیشتر انتخاب شدند.
صحبت بهرامی نژاد؛ رضوان کشوری؛ رضا امیری
چکیده
یولاف به‌عنوان یکی از غلاتی که در اغلب نقاط دنیا کشت میگردد، دارای خواص غذایی و دارویی بسیاری است و این ظرفیت را دارد که در ایران نیز بهطور اقتصادی کشت‌وکار شود، اما همانند بسیاری دیگر از محصولات زراعی تنش خشکی میتواند ازجمله موانع توسعه و تولید مطلوب آن باشد. لذا بهمنظور مطالعهی تحمل خشکی 25 ژنوتیپ یولاف، مطالعهای ...
بیشتر
یولاف به‌عنوان یکی از غلاتی که در اغلب نقاط دنیا کشت میگردد، دارای خواص غذایی و دارویی بسیاری است و این ظرفیت را دارد که در ایران نیز بهطور اقتصادی کشت‌وکار شود، اما همانند بسیاری دیگر از محصولات زراعی تنش خشکی میتواند ازجمله موانع توسعه و تولید مطلوب آن باشد. لذا بهمنظور مطالعهی تحمل خشکی 25 ژنوتیپ یولاف، مطالعهای در سال زراعی 92-1391 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط تنش خشکی و نرمال رطوبتی در مزرعهی تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. بر اساس عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و دارای تنش خشکی، 14 شاخص مختلف تحمل و حساسیت به خشکی محاسبه شد. نتایج حاکی از وجود همبستگی معنیدار مثبت و بالایی بین MP، GMP، STI، YI، HAM، K1STI وK2STIبا عملکرد دانه در هر دو شرایط بود که نشاندهندهی مناسب بودن آن‌ها برای غربالگری ژنوتیپهای متحمل به خشکی است. بر اساس تمامی محاسبات و تجزیههای آماری انجام شده ازجمله شاخصها، روش رتبهبندی، تجزیه به مؤلفههای اصلی، بای‌پلات و تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپهایUfrgs948886 وEuro به‌عنوان ژنوتیپهای با عملکرد بالا تحت هر دو شرایط دارای تنش و بدون تنش خشکی شناسایی شدند.
آمنه قاسمی مصرمی؛ سعید نواب پور؛ احد یامچی؛ سعداله هوشمند
چکیده
شوری در حال تبدیل‌شدن به یک مشکل جدی در نقاط مختلف جهان است. شوره‌زارها سه برابر بزرگ‌تر از زمین مورداستفاده برای کشاورزی میباشد. ازاین‌رو بهمنظور بررسی اثر شوری بر برخی شاخصهای مورفولوژیک و بیوشیمیایی در ژنوتیپهای گندم آزمایشی در شرایط کشت هیدروپونیک در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل ...
بیشتر
شوری در حال تبدیل‌شدن به یک مشکل جدی در نقاط مختلف جهان است. شوره‌زارها سه برابر بزرگ‌تر از زمین مورداستفاده برای کشاورزی میباشد. ازاین‌رو بهمنظور بررسی اثر شوری بر برخی شاخصهای مورفولوژیک و بیوشیمیایی در ژنوتیپهای گندم آزمایشی در شرایط کشت هیدروپونیک در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو سطح شوری (شاهد و هدایت الکتریکی 6 دسی زیمنس بر متر) و سه ژنوتیپ [دو لاین موتانت T-67-60)، (T-65-7-1 و رقم طبسی] بودند. ابتدا بذور لاینهای موتانت T-65-7-1 وT-67-60 و طبسی برای داشتن گیاهچه های عاری از هرگونه آلودگی ضدعفونی گردید. سپس بذور روی کاغذ صافی مرطوب درون پتریدیش در شرایط تاریک انکوباتور به مدت 3 روز در دما 1±24 سانتیگراد کشت شدند. پس‌ازآن انتقال گیاهچه ها در محیط مایع یوشیدا به روش هیدروپونیک در شرایط تیمار شوری و شاهد قرار گرفتند. صفات مورد ارزیابی شامل وزنتر و خشک ساقه و ریشه و طول ساقه و ریشه به‌عنوان صفات مورفولوژیک و میزان اسید آسکوربیک، آنزیم لیپوکسیژناز (LOX)، کلروفیل و شاخص اکسیداسیون سلولی (TBARM) به‌عنوان خصوصیات بیوشیمیایی اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری بر رشد گیاه تأثیر منفی دارد. با اعمال شوری میزان LOX، TBARM، اسید آسکوربیک و کلروفیل در ژنوتیپهای موردمطالعه اختلاف معنیداری نشان داد. بیشترین میزان تغییرات LOX و TBARM مربوط به رقم طبسی و کمترین مقدار مربوط به لاین T-67-60 بود. با توجه به همبستگی منفی بین میزان TBARM، LOX و کلروفیل با تحمل به شوری، چنین به نظر میرسد که لاین موتانت T-67-60تحمل بیشتری در مقایسه با ژنوتیپهای دیگر داشت.
معصومه حسینی ابراهیمی؛ آرمان آذری؛ سید علی طباطبایی؛ شهاب مداح حسینی
چکیده
این تحقیق بهمنظور مطالعه تغییرات عملکرد و اجزای عملکرد لاینهای امیدبخش جو در شرایط شوری آب آبیاری، با هدایت الکتریکی 10 دسیزیمنس بر متر، در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد، واقع در اردکان، در سال زراعی 92-1391 به اجرا در آمد. طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که در آن، 18 لاین امیدبخش جو به ...
بیشتر
این تحقیق بهمنظور مطالعه تغییرات عملکرد و اجزای عملکرد لاینهای امیدبخش جو در شرایط شوری آب آبیاری، با هدایت الکتریکی 10 دسیزیمنس بر متر، در مزرعه آزمایشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد، واقع در اردکان، در سال زراعی 92-1391 به اجرا در آمد. طرح در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد که در آن، 18 لاین امیدبخش جو به همراه دو لاین شاهد (EMBS-89-18 و لاین شماره 4 شوری) موردبررسی قرار گرفتند. صفات درصد سبز مزرعه، ارتفاع بوته، تعداد پنجههای بارور و نابارور در واحد سطح، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، عملکرد سنبله، وزن دانه، وزن هکتولیتر دانه، میزان پروتئین، فسفر و خاکستر دانه اندازهگیری شد. تنش شوری بر درصد سبز مزرعه تأثیر نداشت؛ اما اختلاف بین لاینها در ارتباط با اغلب صفات موردمطالعه، معنیدار بود. بااین‌حال، تمامی لاینهای آزمایشی بر اساس عملکرد و اجزای آن، به چهار گروه تقسیم شدند. 6 لاینکه به همراه لاین شاهد EMBS-89-18 در یک گروه قرار گرفتند، عملکرد بیشتری تولید نمودند که میتوان این آن‌ها را برای کشت در نقاط شور موردمطالعه بیشتر قرار داد. همچنین بر اساس خصوصیات زراعی میتوان گفت صفاتی نظیر ارتفاع کمتر بوته، توانایی پنجه‌زنی محدود و زودرس و اجزای زایشی بیشتر در هر سنبله و وزن هزار دانه زیادتر میتوانند به‌عنوان معیاری برای شناسایی و انتخاب ژنوتیپهای از جو که دارای تحمل بیشتری نسبت به شرایط شور هستند، مورداستفاده قرار گیرد. طبق نتایج رگرسیون مرحله‌ای وزن هزار دانه در اولین مرحله 52 درصد تنوع موجود برای عملکرد دانه در بوته را توجیه نمود که شاید بتوان گفت وزن هزار دانه، مهمترین جزء عملکرد در شرایط شور بوده است.
رئوف سیدشریفی؛ حمید نظرلی
چکیده
شوری منابع آب‌وخاک از مهمترین مشکلات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران است. برای بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر فیلوکرون و سرعت ظهور برگ ارقام جو، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1389 انجام شد. عامل‌های موردبررسی شامل ارقام جو در ...
بیشتر
شوری منابع آب‌وخاک از مهمترین مشکلات کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران است. برای بررسی تأثیر شوری آب آبیاری بر فیلوکرون و سرعت ظهور برگ ارقام جو، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1389 انجام شد. عامل‌های موردبررسی شامل ارقام جو در سه سطح (لیسیوی، ماکویی و سهند) و شوری آب آبیاری در گلدان‌ها در چهار سطح {صفر یا استفاده از آب معمولی به‌عنوان شاهد، آبیاری با شوری‌های 20، 40 و 60 میلی مولار با استفاده از نمک (NaCl)} بود. صفاتی مانند سرعت ظهور برگ، فیلوکرون، تعداد برگ، ماده خشک برگ و شاخص سطح برگ مطالعه شدند. نتایج نشان داد فیلوکرون (فاصله زمانی بین ظهور دو برگ متوالی)، تحت تأثیر شوری، رقم و اثر متقابل این دو عامل قرار گرفت. افزایش شوری منجر به افزایش فیلوکرون و کاهش سرعت ظهور برگ‌ها شد. ولی بین ارقام از این نظر تفاوت معنیداری وجود داشت. سرعت ظهور برگ‌ها در رقم سهند بیشتر از دیگر ارقام موردبررسی بود. مقایسه میانگین ترکیب تیماری نوع آب آبیاری در ارقام موردبررسی نشان داد که بالاترین فیلوکرون به رقم لیسیوی در آبیاری با آب با شوری 60 میلی مولار و کمترین آن به آبیاری با آب معمولی در رقم سهند تعلق داشت. شوری آب آبیاری سبب کاهش شاخص سطح برگ شد. در تمامی سطوح شوری، روند تغییرات شاخص سطح برگ تا 24 روز بعد از کاشت، تقریباً از روند مشابهی تبعیت کرد. از 24 تا 64 روز بعد از کاشت، شاخص سطح برگ از روند صعودی برخوردار بود به‌طوری‌که در 64 روز بعد از کاشت مقدار این شاخص به حداکثر رسید و سپس تا 74 روز بعد از کاشت به‌آرامی کاهش یافت. این کاهش ممکن است با افزایش سن برگ‌ها، سایه‌اندازی بوته‌ها روی‌هم و رقابت بر سر نور و دیگر منابع در ارتباط باشد. بیشترین شاخص سطح برگ (1/95) به ترکیب تیماری آبیاری با آب معمولی در رقم سهند و کمترین آن (0/89) به بالاترین سطح از شوری آب آبیاری در رقم لیسیوی تعلق داشت. شوری آب آبیاری منجر به کاهش تعداد و وزن خشک برگ‌ها شد. به نظر میرسد برای تسریع در سرعت ظهور برگ، افزایش شاخص سطح برگ و تعداد برگ‌ها میتوان پیشنهاد نمود که در شرایط آبیاری با آب‌شور، از رقم سهند استفاده شود.
فاطمه چهارلنگ بدیل؛ مهرشاد براری؛ محمود شمیلی؛ زهرا طهماسبی
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات کاربرد خارجی سالیسیلیک اسید (SA) بر رشد و برخی پاسخهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه نیشکر تحت تنش شوری آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار تحت شرایط گلخانه‌ای در موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر خوزستان در سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح شوری آب آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثرات کاربرد خارجی سالیسیلیک اسید (SA) بر رشد و برخی پاسخهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه نیشکر تحت تنش شوری آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار تحت شرایط گلخانه‌ای در موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر خوزستان در سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح شوری آب آبیاری (1>ECW، 3ECW=، 6ECW= دسیزیمنس بر متر) و چهار غلظت SA (صفر، 0/5، یک و 1/5 میلی مولار) بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که تنش شوری و کاربرد SA در مرحله رویشی اثر معنیداری بر شاخصهای مختلف فیزیولوژیک و بیوشیمیایی و همچنین مرفولوژیک گیاه نیشکر داشت. کاربرد SA در فاز رویشی بهصورت محلول‌پاشی موجب بهبود میزان ارتفاع، وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه و کاهش نفوذپذیری نسبی غشاء شد. تیمارمحلول‌پاشی با SA با غلظت یک میلی مولار به ترتیب موجب افزایش 11/38، 8/88، 18/23، 10/16، 55/80 درصدی ارتفاع، وزن تر اندام هوایی، وزن تر ریشه، وزن خشک کل، نسبت پتاسیم به سدیم برگ و کاهش 15/28 درصدی نفوذپذیری نسبی غشاء سلولی در مقایسه با عدم کاربرد SA (شاهد) شد. SA در غلظت 1/5 میلی مولار به دلیل تغییر صفات فیزیولوژیک گیاه نسبت به تیمار 0/5 و یک میلی مولار تأثیر مثبت کمتری در شرایط تنش شوری داشت. نتایج بیانگر آن است که کاربردSA با غلظت یک میلی مولار در لیتر در کاهش عوارض تنش شوری مؤثر بوده و در شرایط آب و خاک مشابه کاربرد آن در نیشکر به صورت محلول‌پاشی تا شوری dS/m 3 میتواند مفید باشد.
علی کمندی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ جعفر نباتی
چکیده
کاربرد برخی از مواد شیمیایی مانند تریازول‌ها میتواند در تخفیف تنشهای محیطی ازجمله سرما مؤثر باشد. به همین منظور آزمایشی بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. غلظت‌های مختلف پاکلوبوترازول (0، 10، 20 میلی‌گرم در لیتر) قبل از اعمال سرما در محیط ریشه روی گیاهچه‌های کوشیا تیمار شد و سپس گیاهان در شرایط کنترل‌شده در ...
بیشتر
کاربرد برخی از مواد شیمیایی مانند تریازول‌ها میتواند در تخفیف تنشهای محیطی ازجمله سرما مؤثر باشد. به همین منظور آزمایشی بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. غلظت‌های مختلف پاکلوبوترازول (0، 10، 20 میلی‌گرم در لیتر) قبل از اعمال سرما در محیط ریشه روی گیاهچه‌های کوشیا تیمار شد و سپس گیاهان در شرایط کنترل‌شده در معرض دماهای یخ‌زدگی (0، 3-، 6-، 9-، 12- و 16- درجه سانتیگراد) قرار گرفتند. قبل از اعمال دماهای یخ‌زدگی قند محلول برگ، پرولین، فنل کل، رنگ‌دانه‌های فتوسنتزی و مهار فعالیت رادیکال DPPH(1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl) اندازهگیری شد. پس از اعمال دماهای یخ‌زدگی پایداری غشاء سلولی از طریق اندازهگیری نشت الکترولیت‌ها و درجه حرارت کشنده برای 50% نمونه‌ها بر اساس نشت الکترولیت‌ها (LT50el) تعیین شد. درصد بقاء و رشد مجدد گیاهان نیز سه هفته پس از بازیابی گیاهان در شرایط طبیعی تعیین شد. نتایج نشان داد که با کاهش دما تا 9- درجه سانتیگراد میزان نشت الکترولیت‌ها ثابت ماند و کاهش دما به 12- درجه سانتیگراد موجب افزایش شدید نشت الکترولیت‌ها گردید. همچنین درصد بقاء نیز تا دمای 9- درجه سانتیگراد تحت تأثیر قرار نگرفت ولی کاهش دما به 12- درجه سانتیگراد موجب کاهش معنیدار آن گردید. کاربرد پاکلوبوترازول باعث افزایش میزان کلروفیل a و b، مهار فعالیت رادیکال DPPH و درصد بقاء شد ولی میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول، فنل کل و میزان نشت الکترولیت‌ها را کاهش داد. برهمکنش دما و توده بر مجموع رنگ‌دانه‌ها حاکی از افزایش آن‌ها در توده بروجرد در غلظت 20 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول بود و میزان پرولین و کربوهیدرات‌ها در توده سبزوار و عدم کاربرد پاکلوبوترازول بهطور معنیداری بیشتر از سایر تیمارها بود. درمجموع کاربرد غلظت‌های 10 و 20 میلی‌گرم در لیتر پاکلوبوترازول در شرایط یخ‌زدگی از کاهش شدید درصد بقاء ممانعت کرد.
حیدر حمیداوی؛ سید وحید اسلامی؛ مجید جامی الاحمدی
چکیده
حلفه یکی از خطرناکترین علف‌های هرز در نخلستانها و صنعت نیشکر خوزستان است. شناخت هر چه بهتر تأثیر تنشهای محیطی بر قابلیت تکثیر رویشی و جوانهزنی ریزومهای این علفهرز میتواند به کنترل آن کمک نماید. به همین جهت دو آزمایش جداگانه بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 سطح مختلف خشکی (صفر، 0/3-، 0/6-، 0/9-، 1/2- و 1/5- مگاپاسکال) ...
بیشتر
حلفه یکی از خطرناکترین علف‌های هرز در نخلستانها و صنعت نیشکر خوزستان است. شناخت هر چه بهتر تأثیر تنشهای محیطی بر قابلیت تکثیر رویشی و جوانهزنی ریزومهای این علفهرز میتواند به کنترل آن کمک نماید. به همین جهت دو آزمایش جداگانه بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 6 سطح مختلف خشکی (صفر، 0/3-، 0/6-، 0/9-، 1/2- و 1/5- مگاپاسکال) با استفاده از پلیاتیلن گلیکول 6000، و 6 سطح شوری (صفر، 3، 6، 9، 12 و 15 دسیزیمنس بر متر) با استفاده از کلرید سدیم، در آزمایشگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات و آموزش توسعه نیشکر و صنایع جانبی خوزستان انجام شدند. در این آزمایش ریزومهای 5 سانتیمتری این گیاه با قطر 3-2 میلیمتر در ژرمیناتوری با شرایط دمایی 22/30 درجه سانتیگراد و شرایط نوری 16/8 ساعت (شب/ روز) تحت تاثیر تیمارهای فوق قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش های خشکی و شوری درصد و سرعت جوانهزنی ریزومها بهطور معنیداری نسبت به شاهد کاهش یافتند (0/01> P). طبق برآورد مدل لجستیک سه پارامتریمیزان شوری و خشکی لازم برای کاهش 50 درصدی حداکثر میزان جوانه زنی ریزوم های حلفه به ترتیب 6/42 دسی زیمنس بر متر و 0/96- مگاپاسکال بود. طبق یافته های این تحقیق، ریزوم های حلفه در شرایط تنش شوری و خشکی قادر به جوانه زنی بودند که حاکی از دردسرساز بودن این علفهرز در شرایط تنشهای مذکور است.
الهام رمضانی؛ مهدی قاجار سپانلو؛ حسنعلی نقدی بادی
چکیده
بهمنظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گلگاوزبان Echium amoenum، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا گردید. در این آزمایش اثر سطوح مختلف خشکی شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی به‌عنوان تیمار شاهد و آبیاری پس از ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی گلگاوزبان Echium amoenum، آزمایشی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی اجرا گردید. در این آزمایش اثر سطوح مختلف خشکی شامل آبیاری در حد ظرفیت زراعی به‌عنوان تیمار شاهد و آبیاری پس از تخلیه 25، 50 و 75 درصد آب قابل‌استفاده گیاه بر خصوصیات کمی (طول و عرض برگ، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی) و کیفی (میزان پرولین و قندهای محلول کل) در مرحلهی رشد رویشی در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که خشکی موجب کاهش معنیدار صفات مورفولوژیک موردمطالعه (به‌استثناء طول ریشه) شده است، درحالی‌که غلظت پرولین و قندهای محلول کل برگ با افزایش سطوح تنش خشکی بهطور معنیداری در مقایسه با شاهد افزایش یافت. نتایج نشان داد که تجمع پرولین و قندهای محلول شاخص خوبی برای تحمل خشکی میباشد. با افزایش سطوح تنش خشکی میزان پرولین برگ بیش از 5 برابر نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت. همچنین افزایش شدت تنش خشکی از تیمار شاهد (عدم تنش) تا تیمار تخلیه 75% آب قابل‌دسترس محتوای قندهای محلول برگ را نسبت به تیمار شاهد به میزان 2 برابر افزایش داد. به‌طورکلی نتایج نشان داد این گیاه از طریق تنظیم اسمزی خشکی را تحمل کرده و این مکانیسم در بقای گیاه در شرایط تنش خشکی نقش داشته است.
علیرضا زبرجدی؛ عسگر سرتیپ؛ عبداله نجفی؛ عباس رضایی زاد
چکیده
بهمنظور بررسی عملکرد پانزده ژنوتیپ کلزا در شرایط تنش خشکی و ارزیابی ژنوتیپها با استفاده از شاخصهای مقاومت به خشکی، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط آبی و دیم در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. شاخصهای حساسیت به تنش، تحمل، میانگین ...
بیشتر
بهمنظور بررسی عملکرد پانزده ژنوتیپ کلزا در شرایط تنش خشکی و ارزیابی ژنوتیپها با استفاده از شاخصهای مقاومت به خشکی، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط آبی و دیم در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. شاخصهای حساسیت به تنش، تحمل، میانگین هارمونیک، میانگین هندسی تولید، متوسط تولید، تحمل تنش، عملکرد و پایداری عملکرد بر اساس عملکرد دانه در هر دو شرایط محاسبه شدند. تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که محیط بهطور معنیداری بر روی عملکرد تأثیر گذاشته به‌طوری‌که میانگین عملکرد در محیط دیم کمتر از محیط آبی بود. بین ژنوتیپهای موردبررسی اختلاف معنیداری ازنظر شاخصها و عملکرد در هر دو شرایط وجود داشت. بررسی همبستگی شاخصها نشان داد که شاخصهای میانگین بهرهوری،میانگین بهرهوری هندسیوتحمل تنش با عملکرد در هر دو شرایط، همبستگی بالایی داشته و بر اساس نمودار سه‌بعدی این شاخصها، ژنوتیپهای HW113، L146 و L201 مناسبترین ژنوتیپها برای هر دو شرایط در نظر گرفته شدند. با توجه به نمودار بای‌پلات حاصل از دو مؤلفه اصلی اول و دوم نیز، ژنوتیپهای HW113، L146 و L201 نسبت به سایر ژنوتیپها دارای تحمل بیشتری به تنش خشکی بوده و ژنوتیپهای L72 و OPERA حساسترین ژنوتیپها به شرایط تنش خشکی شناخته شدند.
