نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

3 استادیار گروه فیزیولوژی مولکولی، پژوهشکده ببوتکنولوژی کشاورزی کرج

چکیده

به‌منظور شناسایی لاینهای گندم متحمل به تنش خشکی، ۶۷ لاین اینبرد نوترکیب به همراه والدینشان (روشن و سوپرهد) در دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو تکرار در شرایط نرمال و تنش خشکی در سال ۹۱-1390 بررسی شدند. برای شناسایی لاینهای متحمل به خشکی از هفت شاخص تحمل و حساسیت به خشکی (میانگین محصولدهی، میانگین هندسی محصولدهی، شاخص تحمل تنش، شاخص عملکرد، شاخص پایداری عملکرد، شاخص تحمل و شاخص حساسیت تنش)، تحلیل عاملی و نمره تحمل تنش استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنیداری را بین لاینها ازلحاظ عملکرد دانه و شاخصهای تحمل و حساسیت به خشکی در شرایط تنش و بدون تنش نشان داد. نمره تحمل تنش در جداسازی گروه A از سایر گروهها (B, C, D) موفق بود. بر اساس نمره تحمل تنش و تحلیل عاملی لاینهای 139، 69، 19، 23، 149، 117، 27، 181 و 94 به‌عنوان لاینهای متحمل به تنش خشکی برای بررسی بیشتر انتخاب شدند.

کلیدواژه‌ها

Abdolshahi, R., Safarian, A., Nazari, M., Pourseyedi, S., Mohamadi-Nejad, G., 2012. Screening drought-tolerant genotypes in bread wheat (Triticum aestivum L.) using different multivariate methods. Archives of Agronomy and Soil Science. 59(5), 685-704.
Amirifar, E., AghaeeSarbarze, M., Haghparast, R., Khosroushahli, M., 2011.Yield stability, bread making quality and drought tolerance in bread wheat genotypes. Iranian Journal of Seed and Plant. 27 (2), 233-255. [In Persian with English summery].
Bouslama, M., Schapaugh, W.T., 1984. Stress tolerance in soybeans. I: evaluation of three screening techniques for heat and drought tolerance1. Crop Science. 24(5), 933-937.
Dhanda, S. S., Sethi, G.S., 2002. Tolerance to drought stress among selected Indian wheat cultivars. The Journal of Agricultural Science. 139(03), 319-326.
Emam, Y., 2011. Cereal Crop Production. 4th Edition. Shiraz University Press. 190 pages. [In Persian].
FAO, 2010. FAOSTAT. Food and Agriculture Organization of the United Nations from http://faostat.fao.org/default.aspx.
Fernandez, G.C.J., 1992. Effective selection criteria for assessing stress tolerance. In: Kuo CG editor, Proceedings of the International Symposium on ‘Adaptation of vegetables and other food crops in temperature and water stress’. AVRDC Publication. Tainan, Taiwan. 13–18 Aug. Chapter 25:257–270.
Fischer, R., Maurer, R., 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars. I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research. 29(5), 897-912.
Gavuzzi, P., Rizza, F., Palumbo, M., Campaline, R.G., Ricciardi, G.L., Borghi, B., 1997. Evaluation of field and laboratory predictors of drought and heat tolerance in winter cereals. Canadian Journal of Plant Science. 77, 523–531.
Golabadi, M., Arzani A., Mirmohammadi Maibody, S.M., 2006. Assessment of drought tolerance in segregation population in drum wheat. African Journal of Agricultural Research. 1, 162-171.
Ma, Z., Zhao, D., Zhang, C., Zhang, Z., Xue, S., Lin, F., Luo, Q., 2007.. Molecular genetic analysis of five spike-related traits in wheat using RIL and immortalized F2 populations. Molecular Genetics and Genomics. 277(1), 31-42.
McIntyre, C.L., Mathews, K., Rattey, A., Chapman, S., Drenth, J., Ghaderi, M., Shorter, R., 2010. Molecular detection of genomic regions associated with grain yield and yield-related components in an elite bread wheat cross evaluated under irrigated and rainfed conditions. Theoretical and Applied Genetics. 120(3), 527-541.
Murri, S., Emam, Y., Surshojani, H., 2013. Evaluation of terminal drought tolerance in wheat using yield, yield components and quantitative indices of drought tolerance. Journal of environmental stress in Crop Science. 5(1), 32-19.
Passioura, J.B., 1996. Drought and drought tolerance. Plant Growth Regulation. 20(2), 79-83.
Quarrie, S., Stojanović, J., Pekić, S., 1999. Improving drought resistance in small-grained cereals: A case study, progress and prospects. Plant Growth Regulation. 29(1-2), 1-21.
Richards, R. A., 1996. Defining selection criteria to improve yield under drought. Plant Growth Regulation. 20(2), 157-166.
Roohi, E., Siosemardeh, A., 2008. Study on gas exchange in different wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under moisture stress conditions. Iranian Journal of Seed and Plant. 24 (1):45-62. [In Persian with English Summery].
Rosielle, A.A., Hamblin, J., 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environment1. Crop Science. 21(6), 943-946.
Saba, J., Moghaddam, M., Ghassemi, M., Nishabouri, M.R., 2001.Genetic properties of drought resistance indices. Journal of Agricultural Science and Technology. 3, 43-49.
Shafazadeh, M.K., YazdanSepas, A., Amini, A., Ghanadha, M. R, 2004. Study of terminal drought tolerance in promising winter and facultative wheat genotypes using stress susceptibility and tolerance indices.  Seed and Plant. 20(1), 57-71. [In Persian with English Summery].
Sio-Semardeh, A., Ahmadi, A., Poostini, K., Mohammadi, V., 2006.Evaluation of drought resistance indices under various environmental conditions. Field Crops Research. 98, 222-229.
Zebarjadi, A. R., TavakoliShadpey, S., Etminan, A. R., Mohammadi, R., 2013. Evaluation of drought stress tolerance in durum wheat genotypes using drought tolerance indices.  Seed and Plant Improvement Journal. 29(1), 1-12. [In Persian with English summary].