نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی و محقق سازمان تحقیقات کشاورزی (مربی)

2 دانشجوی مقطع دکترا

چکیده

کلزا یکی از مهم‌ترین گیاهان روغنی است که نقش عمده‌ای در تأمین روغن خوراکی دارد. به‌منظور تعیین بهترین رقم و میزان بذر در کلزا و خردل برای شرایط دیم سردسیر، این آزمایش با دو فاکتور به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار به مدت دو سال 85-1383 شامل دو رقم و میزان بذر در پنج سطح 2، 3/5، 5، 6/5 و 8 کیلوگرم در هکتار برابر با تراکم 50، 87، 125، 162 و 200 بوته در مترمربع در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان اجرا شد. ویژگی‌های درصد سبز شدن و استقرار بوته‌ها، تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن هزار دانه و عملکرد دانه ثبت گردید. اثر رقم بر کلیه ویژگی‌ها در سطح 1% معنی‌دار بود. اثر تراکم بوته بر ویژگی‌های تعداد روز تا رسیدگی، تعداد روز تا گلدهی و درصد سبز شدن و استقرار بوته در سطح 1% معنی‌دار بود. رقم Bard-1 با عملکرد دانه 814 کیلوگرم در هکتار از هیبریدHyola-401 با 736 کیلوگرم در هکتار، عملکرد دانه بیشتری تولید کرد. بیشترین عملکرد دانه که برابر با821 کیلوگرم در هکتار بود، از میزان 6/5 کیلوگرم بذر در هکتار به دست آمد. بر طبق نتایج این آزمایش، مصرف 6/5 کیلوگرم بذر در هکتار جهت کاشت بهاره هیبریدHyola-401 و خردل روغنی Bard-1 در شرایط دیم سردسیری مناسب به نظر می‌رسد. همچنین استفاده از ارقام دو صفر و زودرس خردل روغنی بر استفاده از ارقام کلزا در شرایط دیم مناطق سردسیر کشور ارجحیت دارد.

کلیدواژه‌ها

Alizadeh, Kh., FeiziAsl, V., Eskandari, M., 2003. Optimal levels for some characteristics in Brassica oilseed crops in the cold drylands of Iran. Brassica (An International Journal of Brassicas). 5(3&4), 48-52.
Angadi, H.W.C., McConkey, B.G., Gan, K., 2003. Yield adjustment by canola grown at different plant population under semiarid conditions. Crop Science. 43, 1358-1366.
Bilgili, U., Sincik, M., Uzan, A., Acikgoz, E., 2003. The influence of row spacing and seeding rate on seed yield and yield components of forage turnip (Brassica napus L.). Journal of Agronomy. 189(4), 250-254.
Christensen, J.V., Drabble, J.C., 1984. Effect of row spacing and seeding rate on rapeseed yield in Northwest Alberta. Canadian Journal of Plant Science. 64, 1011-1013.
DaneshShahraki, A., Kashani, A., Mesgarbashi, M., Nabipor, M., Kohi, M., 2008. The effect of plant densities and time of nitrogen application on some agronomic characteristic of rapeseed. PazhuheshvaSazandegi. 79, 10-17. [In Persian with English Summary].
Donovan, J.T., 1994. Canola (Brassica. rapa) plant density influences, Tatary black wheat (Fagopyrumtataricum) interference, biomass and seed yield. Weed Science. 42, 385-389.
Eilkaee, M., Emam, Y. 2003. The effect of plant density on yield and yield components of two winter rapeseed cultivar (Brassica napusL.). Iranian Agricultural Science. 34(3), 509-515. [In Persian with English Summary].
Fathi, G., Banisaidy, A., Siadat, A., Ebrahimpoor, F., 2008. Effect of different levels and plant density on grain yield of rapeseed, cultivar PF7045 in Khuzestan conditions. The Scientific Journal of Agriculture. 25(1), 43-58. [In Persian with English Summary].
Faraji, A., 2004. Effect of row spacing and seed amont on yield and yield component of rapeseed (Cultivar: Quantom) in Gonbad. Seed and Plant Journal. 20, 297-314. [In Persian with English Summary].
Faraji, A., 2006. Effect of agronomic factors on yield, yield component and oil percentage of two spring rapeseed genotype in Gonbad. Seed and Plant Journal. 22, 277-289. [In Persian with English Summary].
Habekotte, B., 1993. Quantitative analysis on pod formation, seed set and seed filling in winter oilseed rape (B. napus L.) under field crop condition. Field Crop Research. 35, 27-33.
Kandil, A.A., Mahandes, S.I., Mahrous, N.M., 1995.Gnotypic and phenotypic variability, heritability and interrelationships of some characters in oilseed rape (Brassica napus L.). Plant Breeding Abstracts. 65, No. 9.
Keyhanian, A., Mobaser, H., Samedaliri, M. 2014. The effect of different plant densities and N fertilizer on canola yield. Journal of Plant Science Research. 8, 56-64. [In Persian with English Summary].
Koocheki, A., nowroozian, A., Azizi, M., Najibnia, S. 2015.Study on wide range of plant density on yield and yield component of rapeseed cultivars. Journal of Agroecology, 6(4), 1-21. [In Persian with English Summary]
Lythgoe, B., Norton, R.M., Nicolas, M.E., Conner, D.J., 2001. Compensatory and competitive ability of two canola cultivars. In: proc. 8th Australian Agron. Conf. pp: 1-8.
Majdam, M. Esmaili, N., 2011. The effect of N fertilizer and plant density on yield of Hyola401. Crop Research and Research on Crops. 12(2), 7-12.
Potter, T.D., Kay, J.R., Ludwig, I.R., 2002. Effect of row spacing and sowing rate on canola cultivars with early vigor. South Australian Research and Development Institute. 4p.
Rahman, I., Ahmad, H., Sirajuddin, I., Ahmad, I., Abbasi, F.M., Islam, M., Ghafoor, S., 2009. Evaluation of rapeseed genotypes for yield and oil quality under rainfed conditions of district Mansehra. African Journal of Biotechnology. 8(24), 6844-6849.
Ranjbar, F., 2006. Study and determination of optimum plant density in rapeseed planting in dryland conditions. Dryland Agricultural Research Institute. No. 85/93. [In Persian].
Rao, M.S., Mendham, N.J., 1991. Comparison of chinoli (Brassica compestris L.) and oilseed rape using different growth regulators, plant population densities and irrigation treatment. Journal of Agricultural Science (Cambridge). 117, 177-187.
Shrief, S.A., Shabana, R., Ibrahim, A.F., Geisler, G., 1990. Variation in seed yield and quality characters of four spring oil rapeseed cultivars as influenced by population arrangements and densities. Journal of Agronomy and Crop Science. 165, 103-109.
Taylor, A.J., Smith, C.J., 1992. Effects of sowing date and seeding rate on yield and yield component of irrigated canola grown on a redbrown earth in south eastern Australian. Australian Journal of Agricultural Research. 43, 1929-1941.
Thurling, N., 1991. Application of the ideotype concept in breeding for higher yield in the oilseed. Field Crops Research. 26, 201-219.
Yazdifar, S., Amini, A., Rameye, V., 2006. Study the effects of row spacing and seed amont on yield, yield component and oil percentage in spring rapeseed cultivars. Journal of Agricultural sciences and Natural Resources Science. 13, 58-65. [In Persian With English Summary].
Zang, P.H., Sedum, P.J., 1995. Interactions among phosphorous, nitrogen and growth in oil seed rape. Canadian Journal of Plant Sciences. 74(3), 173-180.