فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
سجاد عیسی پور نخجیری؛ مجید عاشوری؛ سید مصطفی صادقی؛ ناصر محمدیان روشن
چکیده
اعمال مدیریت صحیح نحوه آبیاری و مصرف بهینه کود نیتروژنه در زراعت برنج بسیار مهم و اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، میزان پرولین برگ و محتوای عناصر فسفر و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و سفید در سال‌های زراعی1396 و 1397در رشت اجرا گردید. آزمایش با طرح کرت‌های دوبارخردشده بر پایه بلوکهای ...
بیشتر
اعمال مدیریت صحیح نحوه آبیاری و مصرف بهینه کود نیتروژنه در زراعت برنج بسیار مهم و اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، میزان پرولین برگ و محتوای عناصر فسفر و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و سفید در سال‌های زراعی1396 و 1397در رشت اجرا گردید. آزمایش با طرح کرت‌های دوبارخردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آبیاری غرقاب، آبیاری تناوبی با فاصله 7 و 14 روز در کرت اصلی، مصرف 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در کرت فرعی و ارقام هاشمی و گیلانه در کرت فرعی فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با افزایش فاصله آبیاری، عملکرد دانه کاهش یافت، درحالی که مصرف 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن عملکرد دانه را در هر سه سطح آبیاری در مقایسه با سطح 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن افزایش داد. بیشترین میزان فسفر در برنج قهوه‌ای در تیمار 7 روز آبیاری، 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم گیلانه با میزان 0.303 درصد و کمترین مقدار آن نیز در تیمار 7 روز آبیاری و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن و در رقم گیلانه به میزان 0.056 درصد و بیشترین درصد پتاسیم در برنج سفید در تیمار 14 روز آبیاری، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم هاشمی با میزان 0.246 درصد و کمترین مقدار آن نیز در تیمار غرقاب و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن بود. به نظر می‌رسد مصرف 75 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در هر دو رقم هاشمی و گیلانه توانست در هر سه سطح آبیاری، عملکرد کمی و کیفی دانه را در مقایسه با دو سطح دیگر کود نیتروژن در فواصل آبیاری مختلف افزایش دهد.
تنش شوری
خدیجه صورآذر؛ رئوف سیدشریفی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 و 100 میلی مولار از نمک سدیم کلرید)، دو سطح ورمی کمپوست (بدون کاربرد به عنوان شاهد و کاربرد ورمی کمپوست) و سه سطح متانول (محلول‌پاشی با آب به‌عنوان شاهد، محلول پاشی 15 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در سطح شوری 100 میلی مولار فعالیت آنزیم پراکسیداز (73.4 درصد)، پلی فنل اکسیداز (89.6 درصد)، قند محلول (20.3 درصد)، پروتئین (38 درصد)، پرولین (101.9 درصد) و محتوای نسبی آب (20.6 درصد) را نسبت به تیمار عدم کاربرد ورمی کمپوست و متانول درهمین سطح شوری افزایش داد. کاربرد ورمی کمپوست محتوای مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن را (به ترتیب 9 و 20 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد ورمی کمپوست کاهش داد. کاربرد متانول 30 درصد حجمی محتوای مالون دی آلدهید و پراکسیدهیدروژن را (به ترتیب 40 و 55 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد متانول کاهش داد. بیش ترین عملکرد دانه از کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در شرایط عدم شوری به دست آمد. براساس نتایج این تحقیق، به نظر می رسد کاربرد ورمی کمپوست و متانول به دلیل بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و اسمولیت های سازگار می تواند موجب افزایش عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش شوری شود.
تنش خشکی
فاطمه حسینی؛ سید سعید موسوی؛ محمد رضا عبداللهی؛ علی سپهری
چکیده
در بین گیاهان زراعی، گندم بیشترین سطح زیر کشت دیم را به خود اختصاص داده است و تنش خشکی مهم ترین عامل افت عملکرد این گیاه راهبردی است. یکی از راهکارهای مقابله با این تنش، استفاده از گونه‌های مختلف جنس آژیلوپس در برنامههای به نژادی گندم است. هدف این تحقیق ارزیابی ارتباط بین عملکرد دانه با 32 صفت مختلف فنولوژیک و اگرومورفوفیزیولوژیک ...
بیشتر
در بین گیاهان زراعی، گندم بیشترین سطح زیر کشت دیم را به خود اختصاص داده است و تنش خشکی مهم ترین عامل افت عملکرد این گیاه راهبردی است. یکی از راهکارهای مقابله با این تنش، استفاده از گونه‌های مختلف جنس آژیلوپس در برنامههای به نژادی گندم است. هدف این تحقیق ارزیابی ارتباط بین عملکرد دانه با 32 صفت مختلف فنولوژیک و اگرومورفوفیزیولوژیک در ده اکوتیپ مختلف آژیلوپس تائوشی بود که در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در طی دو دوره آزمایش و تحت شرایط تنش خشکی ارزیابی شدند. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار (p≤0.01) با صفات کارایی مصرف آب، طول پدانکل، شاخص برداشت بوته، وزن سنبله اصلی، وزن دانه در سنبله اصلی، تعداد سنبله بارور در بوته، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، قدرت حفظ آب در برگ قطع‌شده، تعداد دانه در بوته، وزن پدانکل و شاخص سطح برگ نشان داد. اغلب صفات فنولوژیک و ریشه ای دارای همبستگی منفی و معنیدار (p≤0.05) با عملکرد دانه بودند. طبق نتایج رگرسیون گام‌به‌گام صفات کارایی مصرف آب و تعداد سنبله بارور در بوته، با ضریب رگرسیونی مثبت و صفات قطر ریشه و روز تا سنبله دهی با ضریب رگرسیونی منفی، به‌عنوان مهمترین صفات مؤثر بر تغییرات عملکرد دانه به ترتیب وارد مدل رگرسیونی شدند. صفت کارایی مصرف آب بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر افزایش عملکرد دانه داشت. صفت کارایی مصرف آب، از طریق افزایش روز تا سنبله‌دهی، بیشترین اثر غیرمستقیم منفی را بر عملکرد دانه داشت. بهطورکلی با توجه به قرابت ژنتیکی بین گندم زراعی و گونه آژیلوپس تائوشی، به عنوان جد دهنده ژنوم D به گندم زراعی، گزینش بر اساس مقادیر بیشتر دو صفت کارایی مصرف آب و تعداد سنبله بارور در بوته، که دارای توارث پذیری ساده تری نسبت به عملکرد دانه هستند، همچنین انتخاب برای مقادیر کمتر صفات فنولوژیک و ریشهای ممکن است منجر به بهبود عملکرد گندم در شرایط تنش خشکی شود.
تنش های ترکیبی
الهه سیفی پور؛ نجمه یرمی؛ ابوالفضل عزیزیان؛ غلامحسن رنجبر
چکیده
خشکی و شوری از مهمترین چالش های کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی شاخص سطح برگ، برخی صفات فیزیولوژیکی و بهره وری مصرف آب کنجد رقم اولتان در شرایط تنشهای همزمان خشکی و شوری بود. برای این منظور آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه اردکان در سال زراعی 1398-1399 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
خشکی و شوری از مهمترین چالش های کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی شاخص سطح برگ، برخی صفات فیزیولوژیکی و بهره وری مصرف آب کنجد رقم اولتان در شرایط تنشهای همزمان خشکی و شوری بود. برای این منظور آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه اردکان در سال زراعی 1398-1399 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری با دورهای 4، 8 و 12 روز و چهار سطح شوری آب شامل 1.5، 4، 7 و 10 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که افزایش دور آبیاری از 4 به 12 روز باعث کاهش حداکثر شاخص سطح برگ بهمیزان 49 درصد، افزایش 14 درصدی شاخص سبزینگی و کاهش 15 درصدی پتانسیل آب برگ شد و اثر معنیدار بر دمای سطح برگ نداشت. افزایش شوری از 1.5 به 10، کاهش 58 درصدی حداکثر شاخص سطح برگ، افزایش 18 درصدی دمای سطح برگ، کاهش 40 درصدی شاخص سبزینگی و کاهش 17 درصدی پتانسیل آب را بهدنبال داشت. افزایش شوری آب آبیاری از 1.5 به 4، 7 و 10، باعث کاهش 35، 80 و 96 درصدی عملکرد دانه شد. افزایش دور آبیاری از 4 به 8 و 12 روز، به ترتیب باعث کاهش معنیدار 55 و 51 درصدی بهرهوری مصرف آب شد. نتایج اثر متقابل نیز نشان داد که در همه صفات مورد بررسی به‌جز پتانسیل آب برگ اختلاف معنی داری بین دورهای آبیاری 8 و 12 روز در همه سطوح شوری مشاهده نشد. اگرچه بیشترین عملکرد دانه و بهرهوری مصرف آب در تیمار شوری 1.5 و دور 4 روز مشاهده شد اما بر اساس نتایج بررسی صفات فیزیولوژیکی، عملکرد دانه و بهرهوری مصرف آب کنجد به خصوص در شرایط کمبود آب استفاده از دور آبیاری 12 روز به‌جای دور 8 روز در همه سطوح شوری قابل توصیه است.
تنش سرما
فاطمه محمدی آذر؛ امید سفالیان؛ علی اصغری؛ اصغر عبادی؛ رحمت الله کریمی زاده
چکیده
با توجه به وجود تنش سرما در مناطق سردسیر کشور لزوم گزینش ژنوتیپ‌هایی با پتانسیل عملکرد بالا و سایر ویژگی‌های مناسب زراعی بیش از پیش آشکار می‌باشد. هدف این مطالعه بررسی تنوع لاین‌های گندم دوروم در شرایط تنش یخ‌زدگی و شناسایی لاین‌های مقاوم به سرما در گندم دوروم بر اساس برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و تعیین رابطه بین صفات گندم دوروم ...
بیشتر
با توجه به وجود تنش سرما در مناطق سردسیر کشور لزوم گزینش ژنوتیپ‌هایی با پتانسیل عملکرد بالا و سایر ویژگی‌های مناسب زراعی بیش از پیش آشکار می‌باشد. هدف این مطالعه بررسی تنوع لاین‌های گندم دوروم در شرایط تنش یخ‌زدگی و شناسایی لاین‌های مقاوم به سرما در گندم دوروم بر اساس برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و تعیین رابطه بین صفات گندم دوروم و تحمل به سرما بود. آزمایشات یخ‌زدگی و آزمایشگاهی در گلخانه و آزمایشگاه اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98 بر روی 45 لاین امیدبخش گندم دوروم به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. تمامی لاین‌های مورد بررسی قادر به تحمل تنش بودند. در مجموع لاین‌های 34، 36 و 37 بیشترین درصد زنده‌مانی و لاین‌های 1، 23 و 25 کمترین میزان زنده‌مانی را نشان دادند. صفات LT50، درصد زنده‌مانی، ارتفاع، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن اشباع اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای آب نسبی و نشت الکترولیت مورد بررسی قرار گرفتند. لاین‌هایی که در گروه لاین‌های پابلند خوشه‌بندی شدند از نظر صفت LT50 نیز در گروه لاین‌های مقاوم قرار گرفتند. در تجزیه خوشه‌ای لاین‌ها در شرایط شاهد، تنش 8- و 12- درجه سانتی‌گراد لاین‌ها در چهار گروه و در شرایط تنش 10- درجه سانتی‌گراد لاین‌ها در 5 گروه قرار گرفتند. صفات وزن تر اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای نسبی آب برگ و هدایت الکتریکی نقش مهمی در میانگین گروه‌ها داشتند.در تجزیه به عامل‌ها در سطوح شاهد و تنش 8- درجه سانتی‌گراد چهار عامل و برای سطوح تنش 10- و 12- درجه سانتی‌گراد سه عامل برای تفسیر داده‌ها انتخاب شد. با توجه به نتایج نهایی مطالعه، لاین‌های 17، 24، 27، 35، 38 و 40 لاین‌های مقاوم شناخته شدند. لاین‌های 3، 12، 18، 20 و 44 حساس شناخته شدند.
تنش شوری
الهام افشارنیا؛ علیرضا خوانین زاده؛ مهدی کریمی
چکیده
امروزه با توجه به جمعیت روز افزون و افزایش نیاز غذایی ضروری است با استفاده از منابع آب و خاک شور جهت تامین نیاز غذایی این جمعیت رو به رشد با تاکید بر گونه های مقاوم و سازگار گیاهی اقدام نمود. به منظور ارزیابی مقاومت به شوری گونه گیاهی دارویی کنگر فرنگی و تعیین مقاومت این گونه به شوری در مراحل رویشی، آزمایشی با شش سطح شوری شامل )شاهد (،12،9، ...
بیشتر
امروزه با توجه به جمعیت روز افزون و افزایش نیاز غذایی ضروری است با استفاده از منابع آب و خاک شور جهت تامین نیاز غذایی این جمعیت رو به رشد با تاکید بر گونه های مقاوم و سازگار گیاهی اقدام نمود. به منظور ارزیابی مقاومت به شوری گونه گیاهی دارویی کنگر فرنگی و تعیین مقاومت این گونه به شوری در مراحل رویشی، آزمایشی با شش سطح شوری شامل )شاهد (،12،9، و 15 دسی زیمنس بر متر در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکراردر شرایط گلدانی اجرا شد. در پایان معنی دار بودن داده های آزمایشی در سطح پنج درصد مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد تیمار شوری بر صفات کلروفیل a ، b ، کل،نشت یونی، درصد خشکی و ریزش برگ، درصد خاکستر برگ، وزن مخصوص و محتوی رطوبت برگ اثر معنی داری در سطح پنج درصد دارد و گیاه کنگر فرنگی شوری تا سطح 9 دسی زیمنس بر متر را میتواند در مراحل رویشی تحمل نماید اما در سطوح بالاتر شوری حساس می باشد. به عبارتی شوری 12 دسی زیمنس باعث کاهش بیش از 50 درصد جوانه زنی گونه کنگر فرنگی شده و باعث افزایش معنی دار نشت یونی، درصد خاکستر و همچنین درصد خشکیدگی،درصد ریزش برگ به میزان 50 درصد شده است که میتواند بیانگر کاهش عملکرد معنی دار رویشی این گونه در این سطح شوری باشد. با توجه به نتایج به ازا افزایش هر واحد شوری میزان کاهش وزن برگ کنگر فرنگی معادل 11 درصد ثبت شد. بطور کلی با توجه به نتایج گونه گیاهی کنگر فرنگی از نظر مقاومت به شوری دارای تحمل نسبتا مناسب و خوبی در مراحل رویش می باشد با استفاده از منابع آب شور تا حد 9 دسی زیمنس بر متر میتوان جهت کشت و تولید از این گونه گیاهی در مراحل رویشی استفاده نمود.
تنش سرما
تکتم احمدی؛ سید حسین نعمتی؛ جعفر نباتی
چکیده
به‌منظور بررسی تحمل به سرما در برخی ارقام سیبزمینی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای دمایی شامل (4، 2، 0، 2-، 4- درجه سانتی گراد) و ارقام سیبزمینی (اگریا، فونتانه، آریندا و سانته) بودند. نتایج حاصل نشان داد در رقم سانته بقا بهطور معنیداری با افت دما کاهش پیدا کرد. بقا در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تحمل به سرما در برخی ارقام سیبزمینی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای دمایی شامل (4، 2، 0، 2-، 4- درجه سانتی گراد) و ارقام سیبزمینی (اگریا، فونتانه، آریندا و سانته) بودند. نتایج حاصل نشان داد در رقم سانته بقا بهطور معنیداری با افت دما کاهش پیدا کرد. بقا در دمای ۴- درجه سانتی گراد در رقم فونتانه 55 درصد بیشتر از رقم سانته بود. محتوای فنل در رقم سانته در دمای 2- درجه سانتی گراد، ۸۱ درصد بیشتر از رقم فونتانه بود. در رقم سانته محتوای پرولین با کاهش دما از 4 به صفر درجه سانتی‌گراد چهار برابر افزایش پیدا کرد. در رقم فونتانه کاهش دما از 4 به 2- درجه سانتی گراد محتوای پرولین افزایش و با کاهش بیشتر دما کاهش یافت. محتوای کربوهیدرات‌های محلول در رقم سانته، آریندا و اگریا با کاهش دما افزایش و در رقم فونتانه کاهش یافت. رقم سانته بیشترین و رقم فونتانه کمترین روند افزایشی مالون‌دی‌آلدئید را با کاهش دما از 4 به 4- درجه سانتی گراد داشتند. فعالیت آنزیم کاتالاز با کاهش دما تا دمای صفر درجه سانتی‌گراد در رقم سانته 2.9 برابر افزایش پیدا کرد. در رقم فونتانه بیشترین فعالیت آنزیم CAT در دمای 2 درجه سانتی گراد بود. فعالیت آنزیم پراکسیداز در رقم سانته با کاهش دما از صفر به 2- درجه سانتی گراد حدود 9.3 برابر افزایش یافت. در رقم فونتانه با کاهش دما تا 2 درجه سانتی گراد فعالیت آنزیم سوپر‌اکسید دیسموتاز کاهش یافت و با کاهش دما به صفر درجه سانتی‌گراد، 80 درصد افزایش یافت. ارتفاع بوته بعد از اعمال تنش سرما در رقم سانته و اگریا نسبت به شاهد کمتر بود ولی در رقم فونتانه با کاهش دما ارتفاع بوته نسبت به شاهد بیشتر بود. در دمای 4- درجه سانتی گراد بیشترین وزن خشک اندام هوایی در رقم فونتانه و کمترین وزن خشک اندام هوایی در رقم سانته مشاهده شد. بهطورکلی رقم فونتانه که دارای سازوکار دفاعی بهتر و کارآمدتری نسبت به سایر ارقام بود تحمل به سرمای بهتری نشان داد.
تنش خشکی
حمید نجفی نژاد؛ محمدعلی جواهری؛ نادر کوهی
چکیده
این مطالعه با هدف تأثیر تیمارهای مختلف تنش آبی بر عملکرد، بهرهوری مصرف آب و برخی خصوصیات زراعی گیاه کاکتوس در منطقه شاهماران در جنوب استان کرمان در سال 1398 انجام شد. طرح آزمایشی به‌صورت بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار روی بوته‌های کاکتوس سه‌ساله انجام شد. تیمارهای موردمطالعه شامل سه رژیم آبیاری بر اساس 160، 210 و 260 میلی‌متر تبخیر ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تأثیر تیمارهای مختلف تنش آبی بر عملکرد، بهرهوری مصرف آب و برخی خصوصیات زراعی گیاه کاکتوس در منطقه شاهماران در جنوب استان کرمان در سال 1398 انجام شد. طرح آزمایشی به‌صورت بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار روی بوته‌های کاکتوس سه‌ساله انجام شد. تیمارهای موردمطالعه شامل سه رژیم آبیاری بر اساس 160، 210 و 260 میلی‌متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک تبخیر کلاس A بود. نتایج نشان داد با افزایش سطح تنش آبی طول، عرض و ضخامت پد (ساق برگ) بهطور معنیداری کاهش یافت. بیشترین تعداد پد تولیدشده (27.7 عدد در بوته) متعلق به تیمار آبیاری نرمال و کمترین آن (15 عدد در بوته) در تیمار تنش شدید خشکی (رژیم آبیاری 260 میلی‌متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک تبخیر) مشاهده شد. بیشترین ضخامت پد در شرایط آبیاری نرمال (2.4 سانتی‌متر) و کمترین آن (0.9 سانتی‌متر) در شرایط تنش شدید خشکی به دست آمد. تأثیر تنش خشکی بر گسترش طول و عرض پد که شاخصی از سطح فتوسنتز کننده گیاه هستند معنیدار بود، به‌طوری‌که کمترین طول و عرض پد (به ترتیب 29.5 و 18 سانتی‌متر) در تیمار تنش شدید خشکی و بیشترین آن (37.7 و 24.7 سانتی‌متر) در تیمار آبیاری نرمال حاصل شد. نتایج نشان داد تنش آبی شدید بیشترین مقدار پتاسیم و کمترین مقدار فیبر را در علوفه خشک ایجاد کرد. رژیم آبیاری 160 میلی‌متر تبخیر تجمعی موجب تولید بالاترین مقدار عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب با تولید 112 و 8.97 تن در هکتار) گردید. در این تیمار بهرهوری مصرف آب 3.29 کیلوگرم ماده خشک بر مترمکعب آب به دست آمد. بیشترین پروتئین خام علوفه (7.9 درصد) نیز به رژیم آبیاری 210 میلی‌متر تبخیر تجمعی تعلق داشت. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، امکان کشت و تولید علوفه از گیاه دائمی کاکتوس با مصرف آب کم در منطقه شاهماران کرمان وجود دارد.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
احمد شاهی زاده؛ رسول اصغری زکریا؛ معرفت قاسمی کلخوران؛ پریسا شیخ زاده مصدق
چکیده
به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی، تعداد 18 ژنوتیپ گندم نان به همراه 2 رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی آخر فصل در سال زراعی 1400-1399 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. عملکرد در شرایط بدون تنش (Yp) و عملکرد در شرایط تنش (Ys) اندازه‌گیری ...
بیشتر
به منظور شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی، تعداد 18 ژنوتیپ گندم نان به همراه 2 رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی آخر فصل در سال زراعی 1400-1399 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. عملکرد در شرایط بدون تنش (Yp) و عملکرد در شرایط تنش (Ys) اندازه‌گیری و از روی آن شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش مختلف برآورد شدند. با استفاده از شاخصهای گزینش چند متغیره شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده‌ال (IGSI) و شاخص فاصله چندمتغیره ژنوتیپ از ژنوتیپ ایده‌ال (MGIDI)، ژنوتیپ‌های 11، 5، 1 و 12 با داشتن بیشترین مقدار IGSI و کمترین مقدارMGIDI ، جزو ژنوتیپ‌های با تحمل تنش خشکی آخر فصل شناخته شدند که این موضوع از طریق تجزیه کلاستر، نقشه حرارتی و نمودار بای‌پلات در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز مورد تأیید قرار گرفت. مقایسه میانگین ژنوتیپ‌های منتخب با میانگین کل برای شاخصهای مورد مطالعه در شرایط تنش خشکی آخر فصل نشان داد که ژنوتیپ‌های منتخب تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل از لحاظ عملکرد در شرایط تنش بالاتر از میانگین کل بودند و به‌ویژه کاهش عملکرد کمتری در شرایط تنش در مقایسه با میانگین ژنوتیپ‌های دیگر نشان دادند. در کل، نتایج این آزمایش نشان داد که میتوان ژنوتیپ‌های گندم متحمل به خشکی را با استفاده از شاخصهای IGSI و MGIDI انتخاب کرد. ژنوتیپ‌های انتخاب‌شده را میتوان از نظر ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیکی بیشتر ارزیابی کرد تا مناسب بودن آنها برای کشت در مناطق مستعد خشکی تأیید شود.
تنش سرما
لیلا صدوقی؛ علی اکبر نوروزی؛ علی محمدی ترکاشوند؛ ابراهیم پذیرا
چکیده
پدیده سرمازدگی منجر به خسارات جبران‌ناپذیری به شالیزارهای استان گیلان می‌شود. در کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران، ایستگاه‌های هواشناسی معمولاً پراکنده هستند به همین دلیل از سنجنده و حسگرهایی مانند MODIS که به‌صورت رایگان در دسترس هستند استفاده می‌کنند که کمک شایانی به کمبود توزیع ایستگاه‌های زمینی می‌کند. همچنین با استفاده ...
بیشتر
پدیده سرمازدگی منجر به خسارات جبران‌ناپذیری به شالیزارهای استان گیلان می‌شود. در کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران، ایستگاه‌های هواشناسی معمولاً پراکنده هستند به همین دلیل از سنجنده و حسگرهایی مانند MODIS که به‌صورت رایگان در دسترس هستند استفاده می‌کنند که کمک شایانی به کمبود توزیع ایستگاه‌های زمینی می‌کند. همچنین با استفاده از مدل‌های درون‌یابی، میتوان مشاهدات پراکنده را به نقشه‌های پیش‌بینی پیوسته در کل منطقه موردمطالعه تبدیل کرد. هدف از انجام این پژوهش بررسی خطر سرمازدگی در مراحل مختلف رشد گیاه برنج با بهره‌گیری از فناوری سنجش‌ازدور و تصاویر ماهواره MODIS در استان گیلان می‌باشد. در این پژوهش از بین محصولات سنجنده مودیس(MODIS) از داده‌های دمای روزانه سطح زمین (LST) با کد MOD11A1 استفاده شد و مختصات ایستگاه‌های هواشناسی استان گیلان و داده‌های موردنیاز از این ایستگاه‌ها طی دوره آماری 2000 تا 2017 از اداره هواشناسی اخذ گردید. تعیین دوره رشد گیاه برنج بر اساس اطلاعات و آمار استان انجام شد و با استفاده از تصاویر سنجده MODIS و با توجه به حد بحرانی دما که کمتر از آن گیاه دچار تنش سرما می‌شود، نقشه‌های پهنه‌بندی خطر سرمازدگی در نرم‌افزار ArcGIS، باتوجه‌به فراوانی و تعداد روزهایی که خطر سرمازدگی در هر مرحله رشد گیاه در منطقه رخ‌داده بود با روش درون‌یابی IDW تهیه گردید. پنج نوع کلاس متفاوت برای خطر سرمازدگی برنج تحت عنوان بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد در نظر گرفته شد. بر اساس نقشه‌های پهنه‌بندی خطر، رخ داد سرمازدگی طی 17 سال مورد بررسی قرار گرفت؛ و نشان داد که بیشترین خطر سرمازدگی در سطح کل استان مربوط به ارتفاعات 1000 تا 2000 متر بوده و در مرحله جوانه‌زنی و زایشی میزان این خطر زیاد و خیلی زیاد است و هر چه که به دریا نزدیک‌تر می‌شویم میزان خطر در همه مراحل رشد حتی در مراحل جوانه‌زنی و زایشی کم و خیلی کم است.
