نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق دکتری زراعت، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

2 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

3 استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران

10.22077/escs.2024.4991.2098

چکیده

اعمال مدیریت صحیح نحوه آبیاری و مصرف بهینه کود نیتروژنه در زراعت برنج بسیار مهم و اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، میزان پرولین برگ و محتوای عناصر فسفر و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و سفید در سال‌های زراعی1396 و 1397در رشت اجرا گردید. آزمایش با طرح کرت‌های دوبارخردشده بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آبیاری غرقاب، آبیاری تناوبی با فاصله 7 و 14 روز در کرت اصلی، مصرف 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در کرت فرعی و ارقام هاشمی و گیلانه در کرت فرعی فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با افزایش فاصله آبیاری، عملکرد دانه کاهش یافت، درحالی که مصرف 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن عملکرد دانه را در هر سه سطح آبیاری در مقایسه با سطح 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن افزایش داد. بیش‌ترین میزان فسفر در برنج قهوه‌ای در تیمار 7 روز آبیاری، 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم گیلانه با میزان 0.303 درصد و کم‌ترین مقدار آن نیز در تیمار 7 روز آبیاری و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن و در رقم گیلانه به میزان 0.056 درصد و بیش‌ترین درصد پتاسیم در برنج سفید در تیمار 14 روز آبیاری، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم هاشمی با میزان 0.246 درصد و کم‌ترین مقدار آن نیز در تیمار غرقاب و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن بود. به نظر می‌رسد مصرف 75 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در هر دو رقم هاشمی و گیلانه توانست در هر سه سطح آبیاری، عملکرد کمی و کیفی دانه را در مقایسه با دو سطح دیگر کود نیتروژن در فواصل آبیاری مختلف افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Ashouri, M., 2015. The effect of different irrigation regimes and nitrogen levels on some of rice growth analysis in north of Iran. International Journal of Chemical, Environmental and Biological Sciences. 3, 2320–4087. https://doi.org/10.7763/IJBBB.2012.V2.70
Bates, L.S., 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and Soil 39, 205-207.
Castillo, E.G., T.P. Tuong. U,. Singh. K,. Inubushi., Padilla, J., 2006. Drought response of dry-seeded rice to water stress timing and N-fertilizer rates and sources. Soil Science and Plant Nutrition. 52, 496-508. https://doi.org/10.1111/j.1747-0765.2006.00064.x
Emami, A., 1996. Methods of Plant Analysis (Volume I). Soil and Water Research Institue. 2(982). 128p. [In Persian].
Farooq, M., S. Basra. A., Wahid. Z., Cheema. M., Khaliq, A., 2008. Physiological role of exogenously applied glycinebetaine to improve drought tolerance in fine grain aromatic rice (Oryza sativa L.). Journal of Agronomy and Crop Science. 194, 325-333. https://doi.org/10.1111/j.1439-037X.2008.00323.x
Gandebe, M., A. Ngakou., Ndjouenkeu, R., 2017. Changes in Some Nutritional and mineral components of Nerica rice varieties as affected by field application with mycorrhiza and chemical fertilizer in northern Cameroon. Food and Nutrition Sciences. 8, 823-839. https://doi.org/10.4236/fns.2017.88059
Haefele, S. M., Kato, Y., Singh, S., 2016. Climate ready rice: augmenting drought tolerance with best management practices. Field Crops Research. 190, 60-69. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2016.02.001
Hasanzadeh, E., Ghajar Sepanlo, M., Bamanyar, M. A., 2012. The effect of using potassium and animal manure on the yield and concentration of some commonly used elements In wheat under water stress. European Journal of Experimental Biology. 2(3), 520-524.
Karimi, A., Ghobadi, M.E., Ghobadi, M., Nosrati, I., 2020. Study the effect of not-irrigation at different growth stages of corn on content and amount of grain’s elements. Envirnmental Stresses In Crop Sciences. 12, 749-652. [In Persian with English Summary]. https://doi.org/10.22077/escs.2020.2261.1577
Latifi, A. 2011. Effect of drying temperature and paddy final moidture on milling qulity of three rice varieties. Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi). 102, 71-75. [In Persian]. https://doi.org/10.22092/AJ.2014.100931
Limouchi, K., Yarnia, M., 2016. The effect of drought stress on the yield stability and grain field elements of aerobic rice genotype in the north of khouzestan. Applied Field Crops Research. 29(4), 60-71. [In Persian]. https://doi.org/10.22092/aj.2017.108411.1094
Logan.T.J., Goins Jlindsay, B., 1997. Field assessment of trace element uptake by six vegetables from N-viro soil. Water Environmental Research, 69, 28-33.
Malakouti, M.J., 2000. Requirement for inhibition of potassium depletion from the paddy land soils of North Country. Ministry of Agriculture publication. Technical Issue. No, 62. [In Persian].
Mengel, K., Kirkby, E. A., 2004. Principles of plant nutrition. Dordrecht:  Kluwer Academic Publishers. (hardback).  849 p. https://doi.org/10.1093/aob/mch063
Nagaraju, N., Bandaru, V.R., Tarakeswara, N.M., Srinivasa, R.D., 2014. Weed flora and diversity of rice agro-ecosystems in Visakhapatnam district of Andhra Pradesh. India. International Journal of Current Research, 6, 8018-8022.
Pan, J., Y. Liu. X., Zhong. R.M., Lampayan. G.R., Singleton. Huang, N., Tian, K., 2017. Grain yield, water productivity and nitrogen use efficiency of rice under different water management and fertilizer-N inputs in South China. Agricultural Water Management. 184, 191-200. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2017.01.013
Pirzad, A., Shakiba, M.R., Zehtab-Salmasi, S., Mohammadi, S,A., 2013. Effects of water stress on some nutrients uptake in Matricaria chamomilla L. Applied Field Crop Research. 28(106), 1-7. [In Persian with English Summary]. https://doi.org/10.22092/aj.2015.105662
Prasertsak, A. Fukai, S., 1997. Nitrogen availability and water stress interaction on rice growth and yield. Field crops research. 52, 249-260. https://doi.org/10.1016/S0378-4290(97)00016-6
Rajala, A., Hakala, K., Makela, P., Muurinen, S., Peltonen- Sainio, P., 2009. Spring Wheat response to timing of water deficit through sink and grain filling capacity. Field Crops Research. 11, 56-69. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2009.08.007
Ramakrishna, Y., Singh, S., Parihar,S., 2007. Influence of irrigation regime and nitrogen management on productivity, nitrogen uptake and water use by rice (Oryza sativa). Indian Journal of Agronomy. 52, 102-106. https://doi.org/10.59797/ija.v52i2.4901
Rezaei, M., Vahed, H.S., Amiri, E., Motamed, M.K., Azarpour, E., 2009. The effects of irrigation and nitrogen management on yield and water productivity of rice. World Applied Sciences Journal. 7, 203-210.
Sabokrow Foomani, K., Valad Abadi, S.A., Kavoosi, M., Zakerin, H., Yazdani. M., 2020. Effect of irrigation interval and nitrogen amount on water requirement, and growth of rice (Oryza sativa l.) Hashemi cultivar under Gilan climate conditions. Journal of Agroecology. 12(2), 281-298. [In Persian with English Summary].   https://doi.org/10.22067/JAG.V12I2.75192
Sadeghnejhad, N., Tabrizi, A. A., Esmaeilzadeh, E., Taghvaei, F., 2018. Studying the effect of intermittent irrigation on the yield and yield components of Tarem Hashemi rice in Joybar city. The 18th National Rice Conference of the country. Sari University of Agriculture and Natural Resources. November 28 and 29. [In Persian].
Seyed Sharifi, R., Seyed Sharifi, R., Khalil Zadeh, R., 2024. Effects of vermicompost and nano silicon on yield and some physiological and biochemical traits of safflower (Carthamus tinctories L.) under irrigation withholding condition. Environmental Stresses in Crop Sciences. 17, 1-16. [In Persian with English Summary]. https://doi.org/10.22077/escs.2023.4884.2085
Wang, J., Lu, Y.P., Wang, J., Xu, R.X., Li, J., Hu. W., Tian, X.H., 2018. Effects of elevated nitrogen application on nitrogen partitioning, plant growth, grain quality and key genes involved in glutamate biosynthesis among three rice genotypes. Chilean Journal of Agricultural Research. 78, 152-164.
Wang, Z., Zhang, W., Beebout, S.S., Zhang, H., Liu, L., Yang, J., Zhang, J., 2016. Grain yield, water and nitrogen use efficiencies of rice as influenced by irrigation regimes and their interaction with nitrogen rates. Field Crops Research. 193, 54-69. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2016.03.006
Yamaji, E., 2011. Achieving more with less water: alternate wet and dry Irrigation (AWDI) as an alternative to the conventional water management practices in rice farming. Journal of Agricultural Science. 3, 1-11. https://doi.org/10.5539/jas.v3n3p3
Zubaer, M., Chowdhury A., Islam, M., Ahmed, T., Hasan, M., 2007. Effects of water stress on growth and yield attributes of aman rice genotypes. International Journal of Sustainable Crop Production. 2, 25-30.