تنش خشکی
سپیده طراح؛ حمید دهقان زاده؛ مجتبی جعفرزاده کنارسری
چکیده
به منظور بررسی تیمارهای آبیاری در مراحل مختلف رشدی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام گتدم، آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 93- 1392 اجراء شد. تنش خشکی در سه سطح، شامل آبیاری پس از 60 میلیمتر تبخیر تجمعی (شاهد)، 95 و130 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A (بترتیب به عنوان تنش ملایم ...
بیشتر
به منظور بررسی تیمارهای آبیاری در مراحل مختلف رشدی بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه ارقام گتدم، آزمایش به صورت اسپیلت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار در سال زراعی 93- 1392 اجراء شد. تنش خشکی در سه سطح، شامل آبیاری پس از 60 میلیمتر تبخیر تجمعی (شاهد)، 95 و130 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک تبخیر کلاس A (بترتیب به عنوان تنش ملایم و تنش شدید) به عنوان فاکتور اصلی در نظر گرفته شد. اعمال تیمارهای کم آبیاری در دو مرحله رشدی S0 (آغاز رشد طولی ساقه تا ظهور گل آذین) و S1 (ظهور گل آذین تا رسیدگی) و ارقام گندم (سپاهان، بک‌کراس‌روشن و کویر) به صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی جای گرفتند. نتایج نشان داد خشکی باعث کاهش ارتفاع بوته، تعداد پنجه بارور، عملکرد و اجزای عملکرد دانه؛ شاخص برداشت، محتوای نسبی آب برگ و مقدار کلروفیل برگ پرچم و افزایش موم کوتیکول و راندمان مصرف آب گردید. کاهش عملکرد دانه در تیمار خشکی ملایم و شدید در مقایسه با شاهد بترتیب 12 و 41.8 درصد بود. میزان کاهش مصرف آب در تیمارهای تنش ملایم و شدید در مقایسه با شاهد بترتیب 20 و 40 درصد بود. اعمال تنش خشکی از مرحله زایشی منجر به کاهش بیشتر عملکرد دانه و شاخص برداشت در مقایسه با اعمال تنش از مرحله رویشی گردید. ارقام کویر، سپاهان و بک کراس روشن بترتیب دارای بیشترین تا کمترین عملکرد دانه بودند. رقم کویر به دلیل داشتن ارتفاع کمتر بوته، موم کوتیکول بالاتر (در شرایط تنش و شاهد)، حفظ محتوای نسبی آب برگ بالاتر (در شرایط تنش و شاهد)، کلروفیل برگ پرچم بیشتر، شاخص برداشت و راندمان مصرف آب بالاتر دارای عملکرد دانه بیشتری در مقایسه با دو رقم دیگر بود.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
رقیه بهشتی زاده؛ محمد اقبال قبادی؛ هوشنگ قمرنیا
چکیده
استویا گیاهی چندساله با برگ های شیرین که حدود 300 بار شیرینتر از ساکارز (شکر) بوده و امروزه در نقاط زیادی در دنیا کشت میگردد. تنش خشکی و کمبود نیتروژن از مهمترین تنشهای محیطی محدودکننده تولید این گیاه بوده و اثرات نامطلوبی بر رشد و نمو گیاه و سایر فرآیندهای متابولیکی دارد. ازاین‌رو، به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود ...
بیشتر
استویا گیاهی چندساله با برگ های شیرین که حدود 300 بار شیرینتر از ساکارز (شکر) بوده و امروزه در نقاط زیادی در دنیا کشت میگردد. تنش خشکی و کمبود نیتروژن از مهمترین تنشهای محیطی محدودکننده تولید این گیاه بوده و اثرات نامطلوبی بر رشد و نمو گیاه و سایر فرآیندهای متابولیکی دارد. ازاین‌رو، به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن بر رشد و عملکرد استویا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، در سال 1395 اجرا گردید. فاکتورها شامل تنش خشکی (بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید) و کود نیتروژن (0، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) بودند. زمان آبیاری برای بدون تنش، تنش ملایم و شدید به ترتیب 50، 65 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده در خاک بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی و میزان نیتروژن بر صفات زیست‌توده، ماده خشک برگ، ماده خشک ساقه، کلروفیلهای a، b و کارتنوئیدها، محتوای نسبی آب برگ، کارایی مصرف آب، قندهای محلول، پرولین و آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز و کاتالاز اثر معنی داری داشتند. بیشترین ماده خشک برگ در تیمار بدون تنش خشکی و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در چین اول و چین دوم به ترتیب 20.4 و 17.1 گرم در بوته و کمترین مقدار ماده خشک برگ در تیمار تنش شدید و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در چین اول و دوم به ترتیب 6.81 و 5.86 گرم در بوته به دست آمد. به‌طورکلی نتایج نشان داد که تولید برگ استویا در شرایط آب و هوایی کرمانشاه با مصرف آب زیاد امکان‌پذیر بوده و در شرایط تنش خشکی در چین اول و چین دوم به ترتیب 66.6 و 66.3 درصد نسبت به شاهد کاهش نشان دادند.
تنش شوری
فاطمه آزادی؛ اکرم حاتمی؛ هادی سالک معراجی
چکیده
شوری به‌عنوان یکی از مهمترین تنشهای غیرزنده سبب کاهش رشد، نمو و عملکرد گیاهان شده و کاربرد تنظیم کننده‌های رشد، یکی از راهکارهای مفید جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری در گیاهان می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی سیتوکینین بر صفات مورفوفیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سیاه‌دانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح ...
بیشتر
شوری به‌عنوان یکی از مهمترین تنشهای غیرزنده سبب کاهش رشد، نمو و عملکرد گیاهان شده و کاربرد تنظیم کننده‌های رشد، یکی از راهکارهای مفید جهت کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری در گیاهان می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی سیتوکینین بر صفات مورفوفیزیولوژیکی، عملکرد و اجزای عملکرد سیاه‌دانه، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در گلخانه اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل شوری در پنج سطح 0، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر محلول‌پاشی سیتوکینین در سه غلظت صفر، 100 و 200 میکرومولار بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که شوری بر تمام صفات مورد بررسی اثر معنیداری داشت. تنش شوری، نشت یونی و پرولین را افزایش و سایر صفات را کاهش داد. بیشترین عملکرد دانه با 2.24 گرم در بوته در تیمار شاهد و کمترین آن با 0.81 گرم در بوته در غلظت 12 دسی‌زیمنس شوری بدست آمد. سیتوکینین بر تمام صفات مورد بررسی به‌جز کلروفیل a، پرولین و تعداد کپسول در بوته اثر معنیداری داشت. محلول‌پاشی سیتوکینین سبب کاهش اثرات نامطلوب تنش شوری در گیاه سیاه‌دانه گردید و غلظت 100 میکرومولار نسبت به غلظت 200 میکرومولار سیتوکینین از کارایی بالاتری برخوردار بود. کمترین عملکرد دانه (1.51 گرم در بوته) در تیمار عدم کاربرد سیتوکینین و بیشترین عملکرد دانه (1.83 گرم در بوته) در غلظت 200 میکرومولار سیتوکینین مشاهده شد. محلول‌پاشی سیتوکینین روی تمام صفات موفوفیزیولوژیکی مورد مطالعه در شرایط تنش شوری اثر گذار بود. در شرایط تنش شوری، کاربرد سیتوکینین فقط بر تعداد دانه در کپسول اثرگذار بود و بر عملکرد و سایر صفات مرتبط با عملکرد اثر معنیداری نداشت. نتایج بدست آمده نشان داد که محلول‌پاشی سیتوکینین در شرایط تنش شوری ممکن است سبب بهبود برخی صفات شود ولی این امر به‌منزله افزایش قطعی عملکرد و اجزای عملکرد در شرایط تنش شوری نبوده و ممکن است تغییری در عملکرد دانه حاصل نشود.
تنش خشکی
سجاد عیسی پورنخجیری؛ مجید عاشوری؛ سید مصطفی صادقی؛ ناصر محمدیان روشن؛ مجتبی رضایی
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی پاسخ صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک برگ به تنش خشکی و مصرف کود نتیروژن در دو رقم برنج در سال های1396 و 1397 در رشت اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار بود. فاکتور اصلی آبیاری در سه سطح غرقاب، دور آبیاری 7 و 14 روز و کرت-های فرعی کود نیتروژن در سه سطح 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار و نتایج نشان ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی پاسخ صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک برگ به تنش خشکی و مصرف کود نتیروژن در دو رقم برنج در سال های1396 و 1397 در رشت اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار بود. فاکتور اصلی آبیاری در سه سطح غرقاب، دور آبیاری 7 و 14 روز و کرت-های فرعی کود نیتروژن در سه سطح 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار و نتایج نشان داد که اثر سال بر ارتفاع ساقه، طول، عرض و محتوای نسبی آب برگ پرچم، عدد کلروفیل‌متر و ضریب خاموشی نور غیر معنیدار و بر شاخص سطح برگ بیشینه و ماده خشک تولیدی معنیدار شد. برهمکنش سه عامل مورد مطالعه بر عدد کلروفیل‌متر، ضریب خاموشی نور، محتوای نسبی آب برگ پرچم، سطح برگ بیشینه و ماده خشک تولیدی در سطح یک درصد معنیدار بود. افزایش دور آبیاری، ماده خشک، شاخص سطح برگ بیشینه، محتوای نسبی آب برگ، عدد کلروفیل‌متر و طول برگ پرچم را در هر دو رقم کاهش داد. افزایش مصرف کود نیتروژن نیز این صفات را در هر سه سطح آبیاری بهبود داد. کمترین ضریب خاموشی نور (0.14) در آبیاری غرقاب و مصرف 100 کیلوگرم در هکتار کود ازته حاصل گردید که در دو رقم یکسان بود. بیشترین تجمع ماده خشک (803.3 گرم بر متر مربع در سال 1396 و 760.7 گرم بر متر مربع در سال 1397) با مصرف 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در آبیاری غرقاب و در رقم گیلانه حاصل شد. تنش خشکی صفات مرفولوژیک و فیزیولوژیک مورد بررسی را کاهش داد، درحالی که مصرف 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن نسبت به دو سطح دیگر در هر دو رقم توانست این صفات را در شرایط تنش و عدم بروز تنش بهبود داده و ماده خشک بیشتری را در هر دو سال مطالعه تولید نماید.
محمود دژم؛ مجید رجایی؛ شیما جوهری؛ سیروس طهماسبی
چکیده
به منظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن، کلسیم و پتاسیم بر ویژگیهای مورفو-فیزیولوژیکی زیره سبز تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول سطوح شوری در سه سطح شاهد (محلول نیم هوگلند)، محلول نیم هوگلند+ 75 میلی مولار کلرید سدیم و محلول غذایی نیم هوگلند+ 150 میلی مولار کلرید ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن، کلسیم و پتاسیم بر ویژگیهای مورفو-فیزیولوژیکی زیره سبز تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول سطوح شوری در سه سطح شاهد (محلول نیم هوگلند)، محلول نیم هوگلند+ 75 میلی مولار کلرید سدیم و محلول غذایی نیم هوگلند+ 150 میلی مولار کلرید سدیم و عامل دوم محلول پاشی در پنج سطح شاهد (آب مقطر)، نیترات کلسیم، نیترات پتاسیم، نیترات آمونیوم، نیترات کلسیم + نیترات پتاسیم بود. نتایج نشان داد که افزایش سطح شوری سبب کاهش وزن خشک بوته، محتوای کلروفیل a و b برگ در زیره سبز در مقایسه با تیمار شاهد گردید. تنش شوری 75 میلی مولار نتوانست محتوای نسبی آب برگ زیره سبز را کاهش دهد، اما تنش شوری 150 میلی مولار سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ در مقایسه با تیمار شاهد شد. محلول پاشی کلسیم و پتاسیم سبب افزایش پایداری غشاء و کاهش نشت یونی در زیره سبز در مقایسه با تیمار شاهد گردید. تنش شوری باعث افزایش محتوای سدیم در اندام هوایی و با بر هم زدن تعادل کاتیونی، مانع از جذب کاتیون‌های دیگری مانند کلسیم و منیزیم گردید. استفاده از ترکیبات مختلف محلول پاشی در تنش شوری 75 میلی مولار، توانست از کاهش تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر جلوگیری کند. در این سطح شوری میزان وزن خشک بوته، تعداد چتر در دانه، کلروفیل a، وزن هزار دانه در محلول پاشی نیترات کلسیم + نیترات پتاسیم نسبت به شاهد افزایش 49.1، 46.9، 30.0 و 40.9 درصدی نشان دادند. سرانجام نتایج نشان داد که نیتروژن، کلسیم و پتاسیم تاثیرات مخرب شوری را تا حدودی بهبود بخشیده و باعث افزایش تحمل گیاه به تنش شوری گردیده است.
علی جلالوند؛ بابک عندلیبی؛ افشین توکلی؛ پرویز مرادی
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات سالیسیلیک اسید و سایکوسل بر تبادلات گازی گیاه دارویی بادرشبویه در شرایط تنش کم‌آبی پژوهشی در بهار سال‌های 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات با دو عامل سطوح رطوبتی و تنظیم کننده‌های رشد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات سالیسیلیک اسید و سایکوسل بر تبادلات گازی گیاه دارویی بادرشبویه در شرایط تنش کم‌آبی پژوهشی در بهار سال‌های 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات با دو عامل سطوح رطوبتی و تنظیم کننده‌های رشد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. عامل اصلی سطوح رطوبتی در دو سطح بدون تنش (آبیاری کامل تا انتهای دوره رشد)، تنش کم‌آبی (آبیاری کامل تا قبل از شروع گلدهی و قطع آبیاری قبل از شروع گلدهی تا انتهای دوره رشد) اجراشد. عامل فرعی سطوح مختلف سالیسیلیک اسید (800 و 1600 میکرومولار)، سایکوسل (600 و 1200 میکرومولار) و شاهد (محلول‌پاشی با آب مقطر) که قبل ازگلدهی به‌صورت یک بار محلول‌پاشی اعمال شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب دوساله نشان داد که اثر متقابل مرحله نمونه‌برداری در سال در رطوبت برای صفات محتوای نسبی آب برگ، دمای کانوپی، درصد اسانس، عملکرد اسانس، وزن تر بوته و وزن خشک بوته در سطح احتمال یک درصد کاملاً معنی دار گردید. میانگین اثر متقابل تنظیم کننده رشد در زمان نمونه‌برداری نشان داد که تیمار سالیسیلیک اسید 800 میکرومولار در مرحله انتهای گلدهی (H3B1) بیشترین درصد اسانس (0.37) و کمترین درصد اسانس نیز مربوط به تیمار سایکوسل 600 میکرومولار (0.16) در مرحله شروع گلدهی (H1B2) است. درصد اسانس در مراحل نموی روند افزایشی دارد به‌طوری‌که بیشترین میزان درصد اسانس مربوط به مرحله انتهای گلدهی است. در شرایط تنش خشکی عملکرد اسانس کاهش می‌یابد. تیمار سایکوسل 1200 میکرومولار از طریق افزایش رشد ریشه و افزایش جذب آب از اعماق خاک موجب شد که گیاه نسبت به سایر تیمارها عملکرد اسانس بیشتری داشته باشد.
عزت اله فرشادفر؛ رضا امیری
چکیده
به منظور مطالعه و شناسایی معیارهای آگروفیزیولوژیک مؤثر در تحمل تنش خشکی (عملکرد دانه، پارامترهای تبادلات گازی، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید)، آزمایشی روی 19 نژاد بومی گندم نان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و تحت دو شرایط آبی و دیم در فصل زراعی 91-1390 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه ...
بیشتر
به منظور مطالعه و شناسایی معیارهای آگروفیزیولوژیک مؤثر در تحمل تنش خشکی (عملکرد دانه، پارامترهای تبادلات گازی، محتوای نسبی آب برگ، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید)، آزمایشی روی 19 نژاد بومی گندم نان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار و تحت دو شرایط آبی و دیم در فصل زراعی 91-1390 در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. تنش خشکی سبب کاهش عملکرد دانه به میزان 22.86 گردید اما در عوض موجب افزایش پرولین به میزان بیش از 253 درصد نسبت به شرایط آبی شد. تمامی صفات مطالعه شده مرتبط با تبادلات گازی در شرایط دیم نسبت به شرایط آبی با کاهش مواجه شدند، به طوری که هدایت روزنهای با حدود 45 درصد بیشترین کاهش را داشت. بر اساس نتایج، شاخص انتخاب جامع (ISI) ژنوتیپ های شماره 4 (WC-4530)، 9 (WC-47381)، 18 (WC-47636) و 11 (WC-4566) را به عنوان ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی مبتنی بر تمام صفات مورد مطالعه معرفی کرد. همچنین نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که شاخص انتخاب جامع دارای ارتباط نزدیکی با صفات محتوای کلروفیل a، b و کاروتنوئید، دمای سطح برگ، میزان پرولین، سرعت فتوسنتز، هدایت روزنه ای و عملکرد دانه در هر دو شرایط بود. بنابراین، به کمک بایپلات، این صفات به‌عنوان صفات برتر در گزینش ژنوتیپ‌های متحمل به خشکی شناسایی شدند.
الهام کلاهیان همدانی زاد؛ حسینعلی رامشینی؛ محمد قادر قادری؛ مهدی فاضل نجف آبادی
چکیده
ازآنجاکه بیشتر بارندگی‌ها در ایران در زمستان و آغاز بهار رخ می‌دهد، گندم به‌ویژه در کشت دیم بیشتر وابسته به رطوبت نگهداری شده در اعماق خاک خواهد بود. به‌منظور شناسایی ژنوتیپ‌هایی که دارای گسترش مناسب ریشه در عمق خاک باشند، آزمایشی با 63 ژنوتیپ گندم نان در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی به‌صورت کشت در لوله‌های پی‌وی‌سی انجام شد. در ...
بیشتر
ازآنجاکه بیشتر بارندگی‌ها در ایران در زمستان و آغاز بهار رخ می‌دهد، گندم به‌ویژه در کشت دیم بیشتر وابسته به رطوبت نگهداری شده در اعماق خاک خواهد بود. به‌منظور شناسایی ژنوتیپ‌هایی که دارای گسترش مناسب ریشه در عمق خاک باشند، آزمایشی با 63 ژنوتیپ گندم نان در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی به‌صورت کشت در لوله‌های پی‌وی‌سی انجام شد. در شرایط بدون تنش آبیاری به‌صورت معمولی و در تنش خشکی پس از رسیدن رطوبت خاک به 30 درصد ظرفیت زراعی گیاهان آبیاری شدند. پس از اعمال تنش و در پایان دوره رشد صفات مرتبط با ریشه در چهار عمق مختلف (20-0، 40-20، 60-40 و 100-60 سانتی‌متر) به همراه صفات مرفولوژی، عملکرد و اجزای آن اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان‌دهنده تنوع بالا میان ژنوتیپ‌ها برای همه صفات اندازه‌گیری شده بود. همبستگی بالا و معنیداری میان وزن خشک ریشه با عملکرد در شرایط تنش دیده شد (p=0/01، 0/58 =r). در این شرایط با هر واحد افزایش در وزن خشک ریشه، 0/24 گرم به عملکرد دانه افزوده شد. تجزیه همبستگی جداگانه برای هر عمق نشان داد که در پایین‌ترین عمق تأثیر وزن خشک ریشه بر عملکرد (0/01 p =، 0/75=r) بیشتر از سایر عمق‌ها است. در شرایط تنش تأثیر وزن ریشه در عمق 100-60 سانتی‌متر بر عملکرد دانه مثبت و بسیار معنیدار بود. ژنوتیپ‌های سرداری، شعله، ناز و اینیا به ترتیب با 0/44، 0/39، 0/37 و 0/37 گرم در گیاه بهترین ژنوتیپ‌ها برای وزن خشک ریشه در این عمق بودند.
حمید جبّاری؛ غلامعباس اکبری؛ نیر اعظم خوش خلق سیما؛ امیرحسین شیرانی راد؛ ایرج اله دادی؛ فائزه تاجدینی
چکیده
به‌منظور بررسی ویژگیهای زراعی، فیزیولوژیک و کیفی کلزا تحت تنش آبیاری، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس در سال زراعی 90-1389 اجرا شد. در این آزمایش تیمار آبیاری در سه سطح شامل آبیاری مطلوب در طول دوره رشد بر اساس ٨٠ میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A به عنوان ...
بیشتر
به‌منظور بررسی ویژگیهای زراعی، فیزیولوژیک و کیفی کلزا تحت تنش آبیاری، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس در سال زراعی 90-1389 اجرا شد. در این آزمایش تیمار آبیاری در سه سطح شامل آبیاری مطلوب در طول دوره رشد بر اساس ٨٠ میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاس A به عنوان شاهد، قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک، و قطع آبیاری از خورجین دهی تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک بود. نتایج حاصل نشان داد که اثر آبیاری بر ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، محتوای آب نسبی برگ، کمبود اشباع آب، میزان کلروفیل a و کارتنوئیدها، طول خورجین، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، شاخص برداشت و تلاش بازآوری معنی دار بود. قطع آبیاری از مراحل گلدهی و خورجین دهی به بعد به ترتیب سبب کاهش 43/1 و 29/5 درصد محتوای نسبی آب برگ، 32/7 و 26/5 درصد میزان کلروفیل a و 49/6 و 31/8 درصد میزان کاروتنوئید در مقایسه با آبیاری مطلوب (شاهد) گردید. در این بررسی بیشترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری مطلوب مشاهده شد و در شرایط قطع آبیاری از مراحل گلدهی و خورجین دهی به بعد به ترتیب عملکرد دانه از 2577 کیلوگرم در هکتار در تیمار شاهد به 1483 و 1907 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. بین عملکرد دانه با اجزاء عملکرد به‌جز تعداد دانه در خورجین همبستگی مثبت و معنیداری مشاهده شد و بیشترین همبستگی عملکرد دانه به ترتیب با وزن هزار دانه و تعداد خورجین در بوته بود. نتایج کلی این بررسی نشان داد که قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک اثرات منفی شدیدتری بر ویژگی های فیزیولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در مقایسه با قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی در گیاه کلزا داشت.
علی حامد؛ غلامعباس اکبری؛ نیراعظم خوش خلق سیما؛ امیرحسین شیرانی راد؛ حمید جبّاری؛ سید علی طباطبایی
چکیده
به منظور ارزیابی ویژگیهای زراعی و برخی صفات فیزیولوژیک ارقام کلزا تحت تأثیر تنش خشکی آزمایشاتی به صورت جداگانه در سال زراعی 91-1390 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد انجام گرفت. هر آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بود. آزمایش اول،(شاهد) آبیاری براساس 80 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس ...
بیشتر
به منظور ارزیابی ویژگیهای زراعی و برخی صفات فیزیولوژیک ارقام کلزا تحت تأثیر تنش خشکی آزمایشاتی به صورت جداگانه در سال زراعی 91-1390 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد انجام گرفت. هر آزمایش در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار بود. آزمایش اول،(شاهد) آبیاری براساس 80 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در کلیه مراحل رشدی گیاه، آزمایش دوم، تنش خشکی از مرحله ساقه دهی تا رسیدگی فیزیولوژیک، آزمایش سوم، تنش خشکی از گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک و آزمایش چهارم، تنش خشکی از مرحله خورجین دهی تا پایان رسیدگی فیزیولوژیک در ارقام GKH2005، Opera و Okapi بودند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد قطع آبیاری از مرحله ساقه دهی، گلدهی و خورجین دهی به ترتیب سبب کاهش معنیدار 44، 34 و 9 درصدی تعداد خورجین در ساقه اصلی، 60، 34 و 17 درصدی تعداد خورجین در شاخه های فرعی، 62، 35 و 5 درصدی تعداد دانه در خورجین ساقه اصلی، 73، 46 و 11 درصدی تعداد دانه در خورجین شاخه های فرعی، 19، 28 و 26 درصدی وزن هزار دانه و 62، 51 و 27 درصدی عملکرد دانه در مقایسه با شاهد گردید. بیشترین عملکرد دانه در آزمایش شاهد، به میزان 3110 کیلوگرم در هکتار، و پس از آن به ترتیب در آزمایش های قطع آبیاری از خورجین دهی، گلدهی و ساقه دهی به میزان 2510،1773 و1450 کیلوگرم در هکتار بود. تنش خشکی سبب کاهش هدایت روزنه ای، محتوای نسبی آب برگ و پایداری غشاء سلولی شد، در حالی که عدد SPAD را افزایش داد. در بین ارقام مورد بررسی، رقم GKH در شرایط تنش خشکی با کمترین درصد نشت الکترولیتها، هدایت روزنه ای و محتوای نسبی آب برگ بالا، از بالاترین تعداد خورجین، تعداد دانه در خورجین و عملکرد دانه برخوردار بود. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که اعمال قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به دلیل کاهش تعداد دفعات آبیاری و استفاده بهینه از آن در آبیاری محصولات تابستانه همراه با استفاده از ارقام متحمل به خشکی، میتواند در افزایش بهرهوری و سطح زیر کشت کلزا در مناطق خشک و نیمه خشک مؤثر باشد.
مریم گل آبادی؛ زهرا عباسی؛ احمدرضا گل پرور
چکیده
تنش خشکی به عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمی در کاهش تولید محصول گیاهان زراعی در نواحی خشک و نیمه خشک جهان دارد. در این رابطه صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش خشکی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشند. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخصهای فیزیولوژیک برگ پرچم گندم نان آزمایشی درسال زراعی87- 1386 در دانشکده کشاورزی ...
بیشتر
تنش خشکی به عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمی در کاهش تولید محصول گیاهان زراعی در نواحی خشک و نیمه خشک جهان دارد. در این رابطه صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش خشکی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشند. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخصهای فیزیولوژیک برگ پرچم گندم نان آزمایشی درسال زراعی87- 1386 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی را سه رژیم مختلف آبیاری شامل، شرایط آبیاری نرمال، تنش رطوبتی با قطع آبیاری از 50 درصد ظهور سنبله تا زمان برداشت و تنش رطوبتی با قطع آبیاری از 50 درصد ظهور سنبله تا زمان برداشت همراه با 30 درصد افزایش کود نیتروژن و عامل فرعی را 7 ژنوتیپ گندم نان تشکیل دادند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات فیزیولوژیک محتوای نسبی آب برگ، محتوای آب برگ، ظرفیت حفظ رطوبت، آب حفظ شده برگهای بریده شده، نسبت آب از دست رفته و صفت عملکرد دانه تفاوت معنیداری را در شرایط محیطی مختلف داشنتد. صفات فیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی همراه با 30 درصد افزایش کود نیتروژن مقادیر معنیدار بالاتری نسبت به شرایط تنش رطوبتی بدون مصرف کود اضافی نشان دادند. به نظر میرسد کود نیتروژن با افزایش رشد رویشی و محتوای آب برگ، باعث افزایش تحمل گیاه نسبت به شرایط تنش رطوبتی شده است. نتایج نشان داد که ارقام سپاهان، پیشتاز و لاین 11 با داشتن بیشترین مقدار عملکرد دانه و دارا بودن بیشترین مقادیر صفات فیزیولوژیک و کمترین مقدار صفت نسبت آب از دست رفته در محیطهای مختلف به عنوان ارقام برتر معرفی گردیدند.
حمید تجلی؛ سید غلامرضا موسوی؛ رضا برادران؛ محمد حسین صابری
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی انتهای فصل بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی 20 ژنوتیپ امیدبخش، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی در سال زراعی 87-86 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح شامل شاهد (آبیاری کامل) و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد ظهور سنبله، ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی انتهای فصل بر صفات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی 20 ژنوتیپ امیدبخش، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی در سال زراعی 87-86 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح شامل شاهد (آبیاری کامل) و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد ظهور سنبله، و 20 ژنوتیپ امیدبخش جو بودند. نتایج نشان داد قطع آبیاری باعث شد عملکرد دانه به میزان 14/64 درصد و عملکرد بیولوژیک به میزان 8/12 درصد در مقایسه با تیمار آبیاری کامل کاهش یابد. همچنین اعمال تنش خشکی منجر به افزایش شاخص کلروفیل و تراوایی غشاء سلول و کاهش محتوی نسبی آب برگ پرچم گردید. بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی تفاوت معنی داری از لحاظ عملکرد بیولوژیک مشاهده نشد ولی از لحاظ عملکرد دانه، ژنوتیپ 18 بیشترین (5997/2 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ 16 کمترین عملکرد دانه (3420/8 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص دادند. ژنوتیپ‌های 5 و 13 بیشترین میزان کلروفیل، و ژنوتیپ 8 نیز بیشترین مقدار محتوای نسبی آب برگ (80/7 درصد) را به خود اختصاص دادند. بر اساس نتایج این آزمایش، ژنوتیپ‌های 18 و 20 در هر دو شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی عملکرد مطلوبی داشتند.
