تنش خشکی
رضوانه طاووسی؛ محمد سیاری؛ علی عزیزی
چکیده
در این پژوهش، اثر تنش خشکی در مراحل مختلف بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمیایی گیاه سرخارگل مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان در مرحله 10 برگی، قبل از گلدهی و گلدهی تحت تنش خشکی قرار گرفتند. آبیاری شامل سه سطح بدون تنش (شاهد)، تنش ملایم و تنش شدید (به ترتیب آبیاری در 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر برهمکنش سطوح آبیاری ...
بیشتر
در این پژوهش، اثر تنش خشکی در مراحل مختلف بر خصوصیات رشدی و فیتوشیمیایی گیاه سرخارگل مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان در مرحله 10 برگی، قبل از گلدهی و گلدهی تحت تنش خشکی قرار گرفتند. آبیاری شامل سه سطح بدون تنش (شاهد)، تنش ملایم و تنش شدید (به ترتیب آبیاری در 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر برهمکنش سطوح آبیاری و مراحل رشد برای ویژگیهای سطح برگ، طول ساقه، قطر گل، وزن خشک گل، کلروفیل a، کلروفیل b، کاروتنوئید و فنل و فلاونوئید کل گل و ریشه معنیدار بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث کاهش معنیدار ویژگیهای رشدی، کلروفیل a، کاروتنوئید و افزایش محتوای کلروفیلb گیاه سرخارگل در مراحل مختلف رشد گردید. غلظت فنل کل و فلاونوئید کل در کاپیتول، تحت تنش شدید خشکی به ترتیب به میزان 37.58 و 25.67 درصد افزایش پیدا کرد. همچنین ظرفیت آنتی اکسیدانی گل تحت تنش شدید خشکی افزایش پیدا کرد ولی تنش خشکی تاثیری بر میزان ظرفیت آنتی اکسیدانی ریشه نداشت. افزون بر این بیش از 70 درصد اجزاء اسانس در زمان اعمال تنش ملایم در مراحل 10 برگی و قبل از گلدهی و تنش شدید در هر سه مرحله رشد را چهار ترکیب جرماکرن دی، اِن-دُدکان، اِن-تری دکان و اِن-اُن دکان تشکیل دادند. در مقایسه با شرایط تنش ملایم، بیشتر ترکیبات اسانس سرخارگل با اعمال تنش شدید در مراحل رشدی 10 برگی و قبل از گلدهی کاهش یافت اما در مرحله گلدهی افزایش پیدا کردند. تنش خشکی شدید باعث کاهش ترکیب جرماکرن دی در مراحل 10 برگی و گلدهی (به ترتیب به میزان 41.6 و 41.3 درصد) و افزایش آن در مرحله قبل از گلدهی (77.2 درصد) گردید.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
رقیه بهشتی زاده؛ محمد اقبال قبادی؛ هوشنگ قمرنیا
چکیده
استویا گیاهی چندساله با برگ های شیرین که حدود 300 بار شیرینتر از ساکارز (شکر) بوده و امروزه در نقاط زیادی در دنیا کشت میگردد. تنش خشکی و کمبود نیتروژن از مهمترین تنشهای محیطی محدودکننده تولید این گیاه بوده و اثرات نامطلوبی بر رشد و نمو گیاه و سایر فرآیندهای متابولیکی دارد. ازاین‌رو، به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود ...
بیشتر
استویا گیاهی چندساله با برگ های شیرین که حدود 300 بار شیرینتر از ساکارز (شکر) بوده و امروزه در نقاط زیادی در دنیا کشت میگردد. تنش خشکی و کمبود نیتروژن از مهمترین تنشهای محیطی محدودکننده تولید این گیاه بوده و اثرات نامطلوبی بر رشد و نمو گیاه و سایر فرآیندهای متابولیکی دارد. ازاین‌رو، به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن بر رشد و عملکرد استویا، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، در سال 1395 اجرا گردید. فاکتورها شامل تنش خشکی (بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید) و کود نیتروژن (0، 50، 100، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار) بودند. زمان آبیاری برای بدون تنش، تنش ملایم و شدید به ترتیب 50، 65 و 80 درصد تخلیه رطوبت قابل‌استفاده در خاک بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی و میزان نیتروژن بر صفات زیست‌توده، ماده خشک برگ، ماده خشک ساقه، کلروفیلهای a، b و کارتنوئیدها، محتوای نسبی آب برگ، کارایی مصرف آب، قندهای محلول، پرولین و آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، پراکسیداز و کاتالاز اثر معنی داری داشتند. بیشترین ماده خشک برگ در تیمار بدون تنش خشکی و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در چین اول و چین دوم به ترتیب 20.4 و 17.1 گرم در بوته و کمترین مقدار ماده خشک برگ در تیمار تنش شدید و مصرف 200 کیلوگرم نیتروژن در چین اول و دوم به ترتیب 6.81 و 5.86 گرم در بوته به دست آمد. به‌طورکلی نتایج نشان داد که تولید برگ استویا در شرایط آب و هوایی کرمانشاه با مصرف آب زیاد امکان‌پذیر بوده و در شرایط تنش خشکی در چین اول و چین دوم به ترتیب 66.6 و 66.3 درصد نسبت به شاهد کاهش نشان دادند.
تنش خشکی
رقیه بام شاد؛ علیرضا سیروس مهر؛ علی اکبر محمودی؛ نورالله حیدری صادق
چکیده
چکیدهبه دلیل نگرانی‌های زیست محیطی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی، اخیراً استفاده از انواع اسیدهای آلی برای بهبود کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی رواج فراوان یافته است و به دلیل وجود ترکیبات هورمونی اثرات مفیدی در افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی دارند. به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی و محلول‌پاشی اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی ...
بیشتر
چکیدهبه دلیل نگرانی‌های زیست محیطی ناشی از مصرف کودهای شیمیایی، اخیراً استفاده از انواع اسیدهای آلی برای بهبود کمی و کیفی محصولات زراعی و باغی رواج فراوان یافته است و به دلیل وجود ترکیبات هورمونی اثرات مفیدی در افزایش تولید و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی دارند. به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی و محلول‌پاشی اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی خرفه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تنش خشکی در سه سطح: (90، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی) و اسید هیومیک در چهار سطح (صفر، 25، 50 و 75 میلیگرم در لیتر) اجرا گردید. نتایج نشان دهنده اختلاف معنی دار اثر تنش خشکی، اسید هیومیک و برهمکنش آنها بر اکثر صفات مورد بررسی بود. صفاتی از قبیل ارتفاع و طول ریشه در تنش خشکی به ترتیب (70 و 50 درصد ظرفیت زراعی) افزایش معنیداری نسبت به تیمار شاهد نشان دادند. وزن تر و خشک ریشه در شرایط تنش شدید (50 درصد ظرفیت زراعی) کاهش معنیداری نسبت به شاهد نشان داد و محلول‌پاشی اسید هیومیک با غلظت (75 میلیگرم در لیتر) تحت تنش خشکی سبب بهبود این صفات نسبت به تیمار شاهد گردید. افزایش مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی در تنش (70 درصد ظرفیت زراعی) و محلول‌پاشی (50 میلیگرم در لیتر) اسید هیومیک مشاهده شد. بالاترین میزان کربوهیدرات و پرولین در گیاه حاصل از محلول‌پاشی به ترتیب (25 و 50 میلی گرم در لیتر) تحت تنش ملایم خشکی مشاهده شد. بنابراین با توجه به افزایش مقادیر اکثر صفات مورد بررسی در شرایط تنش ملایم و شدید میتوان اظهار داشت که مقدار (50 تا 75 میلیگرم در لیتر) محلول‌پاشی اسید هیومیک در شرایط کمبود آب موجود برای خرفه به خصوص تنش شدید (50 درصد ظرفیت زراعی) میتواند تا حدودی مفید باشد.
تنش شوری
شکوفه غلامی؛ طیبه رستمی؛ خدیجه احمدی؛ محمود باقری
چکیده
به دلیل توسعه زمین‌های شور و کاهش زمین‌های کشاورزی مطلوب برای کشت، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری و یا عواملی که بتواند اثر شوری را کاهش دهند دارای اهمیت بالایی می‌باشند. جهت بهبود استقرار گیاهچه و افزایش کارایی گیاهان در مزارع از پرایمینگ بذر استفاده می‌شود. اسید سالیسیلیک نقش مهمی در پاسخ به تنشهای زنده و غیر زنده ایفا ...
بیشتر
به دلیل توسعه زمین‌های شور و کاهش زمین‌های کشاورزی مطلوب برای کشت، شناسایی گیاهان دارویی مقاوم به شوری و یا عواملی که بتواند اثر شوری را کاهش دهند دارای اهمیت بالایی می‌باشند. جهت بهبود استقرار گیاهچه و افزایش کارایی گیاهان در مزارع از پرایمینگ بذر استفاده می‌شود. اسید سالیسیلیک نقش مهمی در پاسخ به تنشهای زنده و غیر زنده ایفا می‌کند. به منظور بررسی اثر پیش تیمار اسید سالیسیلیک بر شاخصهای جوانه‌زنی گیاه کینوا تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1398 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل اسید سالیسیلیک در چهار سطح (0، 0.5، 1 و 1.5 میلی مولار) و تنش شوری. ناشی از کلرید سدیم درچهار سطح (0، 5، 10، 15 دسی زیمنس بر متر) و ارقام گیاه کینوا رقم Giza1 و Titicaca بودند. نتایج نشان داد که افزایش تنش شوری، کاهش محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی و خصوصیات جوانه‌زنی بذر را در پی داشت. در شرایط تنش شوری با افزایش تنش روند درصد جوانه‌زنی کاهشی شده به طوری که کمترین درصد جوانه‌زنی در تنش شوری 15 دسی‌زیمنس بر متر مشاهده شد. کاربرد اسید سالیسیلیک در شرایط تنش شوری روندی مثبت در وضعیت درصد جوانه‌زنی داشت به طوری که در سطوح مختلف شوری کاربرد 1 میلی‌مولار اسید سالسیلیک بیشترین تاثیر را در درصد جوانه‌زنی نشان داد. و در غلظت‌های پایین‌تر از 1 میلی‌مولار این روند کاهشی شد. بیشترین شاخص طولی و شاخص وزنی بنیه گیاهچه در غلظت 1 میلی‌مولار اسید سالیسلیک و عدم تنش شوری مشاهده شد. با افزایش غلظت اسید سالیسلیک محتوای رنگیزه‌های فتوسنتزی روندی افزایشی را نشان دادند. براساس این نتایج، با اعمال پرایمینگ بذر با اسید سالیسلیک، میتوان استقرار گیاه را در شرایط تنش شوری بهبود داد.
سارا علی نیان جوزدانی؛ محمد رفیعی الحسینی؛ جمشید رزمجو؛ بابک بحرینی نژاد
چکیده
گیاه علف چای یک گیاه دارویی ارزشمند با خاصیت درمان کنندگی افسردگی و التیام زخم است. این آزمایش به صورت گلدانی در بهار 95 و 96 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این تحقیق علف چای با غلظت‌های مختلف آب شور شامل 2 (شاهد)، 6 و 10 دسی‌زیمنس بر متر و محلول‌پاشی اسید آسکوربیک ( شاهد، 200 و 400 میلیگرم بر لیتر) تیمار ...
بیشتر
گیاه علف چای یک گیاه دارویی ارزشمند با خاصیت درمان کنندگی افسردگی و التیام زخم است. این آزمایش به صورت گلدانی در بهار 95 و 96 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این تحقیق علف چای با غلظت‌های مختلف آب شور شامل 2 (شاهد)، 6 و 10 دسی‌زیمنس بر متر و محلول‌پاشی اسید آسکوربیک ( شاهد، 200 و 400 میلیگرم بر لیتر) تیمار شد. بر اساس نتایج حاصله، شوری مقدار رنگیزه‌های فتوسنتزی، کارتنوئید، فنل برگ، پتاسیم ریشه، نسبت پتاسیم به سدیم هر دو بخش برگ و ریشه و وزن خشک هر دو بخش هوایی و زیرزمینی را کاهش داد اما افزایش مقدار کلرید سدیم، پراکسید هیدروژن و سدیم برگ و ریشه را افزایش داد و تأثیری بر فنل ریشه و پتاسیم برگ نداشت. استفاده از اسید آسکوربیک کلروفیل a، کلروفیل کل،کارتنوئید، فنل برگ، پتاسیم و سدیم برگ، وزن خشک بخش هوایی و زیرزمینی را نسبت به شاهد افزایش داد و توانست پراکسید هیدروژن برگ و ریشه را کاهش دهد. در گیاهانی که با اسید آسکوربیک و شوری تیمار شدند،کاهش کلروفیل a، فنل برگ، پراکسید هیدروژن برگ و ریشه، پتاسیم برگ، نسبت پتاسیم به سدیم ریشه، وزن خشک اندام هوایی و ریشه در مقایسه با تیمارهایی که تنها تحت شوری بودند کمتر بود. بر پایه نتایج این پژوهش، به نظر می‌رسد که افزایش ترکیبات فنلی به علت خاصیت آنتی اکسیدانی آنها و حفظ پتاسیم برگ مکانیسم‌های احتمالی تحمل به شوری است. بالاترین غلظت اسید اسکوربیک (400 میلیگرم بر لیتر) به طور موثرتری اثرات منفی شوری را کاهش داد.
شکوفه غلامی؛ طیبه رستمی؛ خدیجه احمدی؛ مجید امینی دهقی؛ محمود باقری
چکیده
خشکی یکی ازشایع‌ترین تنشهای زیست محیطی می‌باشد که در رشد و توسعه گیاهان نقش دارد و یکی از عوامل مهم کاهش تولید محصولات می‌باشد. پرایمینگ تکنیک ساده‌ای است که قدرت استقرار گیاهچه‌ها و کارایی گیاه در مزارع را بهبود می‌بخشد. اسید سالسیلیک نقش مهمی را در تنش های غیر زنده ایفا می کند منفعت بیشترSA به دلیل توانایی آن برای حفاظت از گیاه ...
بیشتر
خشکی یکی ازشایع‌ترین تنشهای زیست محیطی می‌باشد که در رشد و توسعه گیاهان نقش دارد و یکی از عوامل مهم کاهش تولید محصولات می‌باشد. پرایمینگ تکنیک ساده‌ای است که قدرت استقرار گیاهچه‌ها و کارایی گیاه در مزارع را بهبود می‌بخشد. اسید سالسیلیک نقش مهمی را در تنش های غیر زنده ایفا می کند منفعت بیشترSA به دلیل توانایی آن برای حفاظت از گیاه تحت شرایط نامطلوب محیطی می باشد. بدین ترتیب به منظور بررسی اثر پیش تیمار اسید سالیسیلیک بر شاخصهای جوانه‌زنی گیاه دارویی کینوا تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه شاهد در سال 1397 انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل اسید سالیسیلیک در چهار سطح (0، 0.5، 1 و 1.5 میلی مولار) و تنش خشکی. ناشی از پلی اتیلن گلایکول درچهار سطح (0، 4-، 8-، 12- بار) و ارقام گیاه کینوا رقم Giza1 و Titicaca بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که پیش تیمار اسید سالیسیلیک، تنش خشکی و اثر متقابل آنها تأثیر معنیداری بر شاخصهای جوانه‌زنی و میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی ارقام گیاه دارویی کینوا در سطح احتمال یک درصد داشتند. به طوری که با افزایش تنش خشکی خصوصیات جوانه‌زنی گیاه کینوا کاهش و کاربرد اسید سالیسیلیک باعث بهبود ویژگیهای جوانه‌زنی بذور کینوا شد. بالاترین درصد جوانه‌زنی (98 %) و صفات موثر بر آن از تیمار خیساندن بذر با اسید سالیسیلیک با حداکثر غلظت (1.5 میلی‌مولار) و سطوح پایین تنش خشکی بدست آمد. شاخص طولی و وزنی بنیه گیاهچه در غلظت‌های بالای اسید سالیسیلیک و سطوح بالای تنش خشکی کاهش یافت. مصرف یک و یک و نیم میلی‌مولار اسید سالیسیلیک باعث افزایش مقدار کلروفیل و کاروتنوئید و افزایش تحمل این گیاه در برابر تنش خشکی شد .
حسین آزادواری؛ معصومه نعیمی؛ عبدالطیف قلیزاده؛ علی نخ زری مقدم
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی و پیش‌تیمار با اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت شرایط رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی گنبد کاووس در زمستان و بهار سال 97-1396 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی و پیش‌تیمار با اسید سالیسیلیک بر برخی از صفات فیزیولوژیک و عملکرد گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.) تحت شرایط رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی گنبد کاووس در زمستان و بهار سال 97-1396 اجرا شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح مختلف آبیاری در چهار سطح شامل: عدم آبیاری (دیم)، یک‌بار آبیاری در مرحله گلدهی، یک‌بار آبیاری در مرحله پر شدن دانه و انجام دو بار آبیاری بهترتیب در زمان گلدهی و پر شدن دانه و عامل اسید سالیسیلیک در سه سطح شامل: عدم مصرف اسید سالیسیلیک (شاهد)، پیش‌تیمار بذر با اسید سالیسیلیک و محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک به‌میزان 0.5 میلی‌مولار در لیتر در نظر گرفته شد. پس از اعمال تیمارها نمونه‌برداری‌های لازم از گیاه به‌عمل آمد و صفاتی از قبیل کلروفیلa ، کلروفیلb ، کلروفیل کل، کارتنوئید، نشت الکترولیت، پرولین، قندهای محلول و در نهایت عملکرد دانه در گیاه ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که اثرات ساده آبیاری و اسید سالیسیلیک و اثرات متقابل آنها بر کلیه صفات مورد مطالعه معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد، کاربرد محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک باعث افزایش صفاتی مانند رنگیزه‌های فتوسنتزی، پرولین، قندهای محلول و عملکرد دانه در تمام شرایط آبیاری گردید. پیش‌تیمار اسید سالیسیلیک کمترین نشت الکترولیت را به‌خود اختصاص داد. بیشترین عملکرد دانه در تیمار محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک به‌میزان 1330 کیلوگرم در هکتار در شرایط دوبار آبیاری و کمترین عملکرد دانه در تیمار عدم مصرف اسید سالیسیلیک به‌میزان 817 کیلوگرم در هکتار در شرایط دیم به‌دست آمد. با توجه به مشاهدات این تحقیق میتوان نتیجه گرفت که استفاده از اسید سالیسیلیک به‌صورت محلول‌پاشی، راهکاری مناسب به‌منظور افزایش مقاومت گیاه سیاهدانه در برابر تنش کم‌آبی است.
سودابه رضا بیگی؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری؛ وحید براتی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلول‌پاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلول‌پاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، 2 و 3 میلی‌مولار و دو رقم گندم نان (چمران) و ماکارونی (شبرنگ) بود. نتایج نشان داد که اثرات اصلی تنش خشکی پایان فصل، ارقام و سیلیکون بر محتوای کلروفیل a و b، آنزیم پراکسیداز و کاتالاز و عملکرد معنی دار بود. محتوای کلروفیل a و b در شرایط تنش خشکی و مصرف 3 میلی‌مولار سیلیکون به ترتیب 44 و 41 درصد افزایش نسبت به شرایط عدم مصرف سیلیکون داشتند. همچنین فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در شرایط تنش خشکی و 3 میلی‌مولار سیلیکون به ترتیب 35 و 52 درصد افزایش را نشان دادند. در شرایط تنش و عدم مصرف سیلیکون کلروفیل a و b به ترتیب 55 و 58 درصد کاهش داشتند. در رقم چمران کاربرد برگی سیلیکون به میزان 3 میلی‌مولار محتوای کلروفیل a و b و فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز را به ترتیب به میزان 54.9، 37.8، 44.8 و 46.7 درصد افزایش داد که درنهایت منجر به افزایش 19.7 درصد عملکرد دانه نسبت به رقم شبرنگ در شرایط تنش خشکی گردید.
ایوب مزارعی؛ سید محسن موسوی نیک؛ احمد قنبری؛ لیلا فهمیده
چکیده
یکی از راه‌های مقابله با اثر مخرب خشکی استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز و مدرنی چون علم نانو است. این آزمایش به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی نانو دی‌اکسید تیتانیوم بر برخی خصوصیات فیزیولوژی و فعالیت ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مریم‌گلی تحت تنش خشکی انجام شد. این تحقیق در سال ۱۳۹۵ به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار ...
بیشتر
یکی از راه‌های مقابله با اثر مخرب خشکی استفاده از تکنولوژی‌های به‌روز و مدرنی چون علم نانو است. این آزمایش به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی نانو دی‌اکسید تیتانیوم بر برخی خصوصیات فیزیولوژی و فعالیت ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مریم‌گلی تحت تنش خشکی انجام شد. این تحقیق در سال ۱۳۹۵ به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل تنش خشکی (آبیاری در حد ظرفیـت زراعـی، تخلیـه ۵۰ و ۷۵ درصد رطوبـت ظرفیـت زراعی) و محلول‌پاشی با نانو دی‌اکسید تیتانیوم (صفر (شاهد)، ۵۰ و ۱۰۰ میلیگرم در لیتر) بود. بر اساس نتایج حاصله، بالاترین مقدار ماده خشک (6.67 گرم) و کلروفیل a، b و کل برگ (بهترتیب 2.45، 2.08 و 4.62 میلیگرم بر وزن تر) در گیاهان محلول‌پاشی شده با ۱۰۰ میلیگرم در لیتر نانو دی‌اکسید تیتانیوم به دست آمد و بیشترین غلظت پرولین (15/5 میلیگرم بر وزن تر) و فعالیت ترکیبات آنتی‌اکسیدانی شامل: مقدار فنل کل (14.49 میلیگرم بر وزن تر)، آنزیم‌های پراکسیداز (4.48 میلیگرم بر وزن تر)، آسکوربات پراکسیداز (0.60 میلیگرم بر وزن تر)، گایاکول پراکسیداز (0.60 میلیگرم بر وزن تر)، سوپراکسید دیسموتاز (5.53 میلیگرم بر وزن تر) و کاتالاز (5.65 میلیگرم بر وزن تر) در گیاهان آبیاری شده پس از تخلیه ۷۵ درصد رطوبت ظرفیت زراعی و محلول‌پاشی شده با غلظت ۱۰۰ میلیگرم در لیتر نانو تیتانیوم حاصل شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده میتوان بیان کرد که نانو دی‌اکسید تیتانیوم به دلیل اندازه کوچک ذرات و امکان نفوذ راحت‌تر به برگ میتواند بر برخی ویژگیهای رشد مریم‌گلی مؤثر باشد.
فاطمه ملک ملکی؛ نصرت اله عباسی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مهرشاد براری؛ محمد جواد زارع
چکیده
هدف انجام این آزمایش بررسی تغییرات عملکرد بوته، اسانس و برخی ویژگیهای فیزیولوژیک برگ دو اکوتیپ گیاه داروئی زوفایی به اعمال تنش رطوبتی بود. آزمایش در قالب طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال (1395 و 1396) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام انجام گرفت. کرتهای اصلی شامل سه سطح تنش رطوبتی (آبیاری ...
بیشتر
هدف انجام این آزمایش بررسی تغییرات عملکرد بوته، اسانس و برخی ویژگیهای فیزیولوژیک برگ دو اکوتیپ گیاه داروئی زوفایی به اعمال تنش رطوبتی بود. آزمایش در قالب طرح کرتهای خردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار و در دو سال (1395 و 1396) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام انجام گرفت. کرتهای اصلی شامل سه سطح تنش رطوبتی (آبیاری نرمال، تنش ملایم و تنش شدید) و کرتهای فرعی دربرگیرنده فاکتور فرعی شامل دو اکوتیپ گیاه زوفایی بود. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح مختلف تیمارهای تنش رطوبتی بر صفات موردبررسی ازجمله عملکرد خشک برگ و بوته، درصد و عملکرد اسانس، شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته و رنگیزه های فتوسنتزی تأثیر معنیداری داشت. به‌طوری‌که افزایش فاصله آبیاری از آبیاری نرمال تا تنش شدید سبب کاهش معنیدار تمامی صفات مذکور شد. بیشترین عملکرد خشک برگ، بوته، شاخص سطح برگ و کلروفیل a در تیمار آبیاری نرمال و بیشترین میزان درصد و عملکرد اسانس، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید در تیمار تنش ملایم حاصل گردید. با توجه به یافتههای آزمایش اکوتیپ ملکشاهی ازنظر عملکرد خشک برگ و بوته، درصد و عملکرد اسانس نسبت به اکوتیپ سومار برتری داشت. نتیجه بررسی دوساله آزمایش نشان داد که طی سال دوم به دلیل افزایش ارتفاع و شاخص سطح برگ بوته ها، میانگین صفاتی از قبیل عملکرد خشک برگ و بوته و عملکرد اسانس 1.7 درصد نسبت به سال اول آزمایش افزایش نشان داد. ازآنجاکه دو اکوتیپ مورد آزمایش در طبیعت به‌صورت خودرو بوده و با شرایط اقلیمی ناپایدار و نامنظم بارشی سازگاری یافتهاند، بنابراین اعمال آبیاری منظم در کشت آنها به‌صورت زراعی در مقایسه با ایجاد محدودیت آبی ملایم موجب پاسخ منفی این گیاه ازنظر درصد و عملکرد اسانس و سایر خصوصیات رشدی میگردد که در مدیریت زراعی آن باید در نظر گرفته شود.
بی بی الهه موسوی فر؛ حمید رضا خزاعی؛ محمد کافی
چکیده
مطالعه ای با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر فتوسنتز و عوامل مؤثر بر آن در گیاه کوشیا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 92-1391 اجرا شد. 9 تیمار خشکی شامل: شاهد (بدون تنش)، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله ...
بیشتر
مطالعه ای با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر فتوسنتز و عوامل مؤثر بر آن در گیاه کوشیا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 92-1391 اجرا شد. 9 تیمار خشکی شامل: شاهد (بدون تنش)، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله رویشی و تنش شدید در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله رویشی و تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش ملایم در کل دوره رشد و تنش شدید در کل دوره رشد گیاه بودند.نتایج نشان داد که غلظت کلروفیل a و b، رنگ‌دانه کل و قرائت کلروفیل متر در تیمارهای تحت تنش نسبت به شاهد کمتر بود و بین تیمارهای شاهد و تنش ملایم خشکی در مرحله رویشی تفاوت معنی داری ازلحاظ آماری مشاهده نشد. اثر خشکی بر شاخصهای فلورسانس کلروفیل معنی دار بود و حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II به دلیل افزایش فلورسانس مبدأ و کاهش فلورسانس حداکثر، کاهش یافت. میزان فتوسنتز نیز تحت تأثیر خشکی در مراحل مختلف رشد کاهش یافت. بیشترین و کمترین میزان زیست‌توده نیز به ترتیب در تیمارهای شاهد و تنش شدید کل دوره مشاهده شد. میزان عملکرد زیست‌توده در شاهد، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله رویشی و تنش شدید در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله رویشی و تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش ملایم در کل دوره رشد و تنش شدید در کل دوره رشد گیاه به ترتیب 42.93، 36.75، 27.09، 27.29، 32.80، 29.72، 25.76، 34.69 و 21 گرم در بوته بود. درنهایت این مطالعه نشان داد که عوامل روزنهای (تعرق، هدایت روزنهای و CO2 زیر روزنه) با فتوسنتز همبستگی معنی داری نداشتند و بنابراین نقش محدودکننده ای در فتوسنتز و زیست‌توده کوشیا ندارند؛ اما عوامل محدودکننده غیرروزنه ای (کلروفیل a و b، قرائت کلروفیل متر و حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II) با میزان فتوسنتز همبستگی مثبت و معنی داری داشتند و کاهش در هریک از این عوامل به کاهش در میزان فتوسنتز و زیست‌توده منجر شد.
قادر رستمی؛ محمد مقدم؛ عبدالله قاسمی پیربلوطی؛ علی تهرانی فر
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی آهن و روی به فرم‌های سولفاته و نانو ذرات بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی نعناع فلفلی تحت تأثیر تنش شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عامل اول شامل: تنش شوری در چهار سطح (صفر، 40، 80، 120 میلی مولار NaCl) ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر محلول‌پاشی آهن و روی به فرم‌های سولفاته و نانو ذرات بر خصوصیات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی نعناع فلفلی تحت تأثیر تنش شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. عامل اول شامل: تنش شوری در چهار سطح (صفر، 40، 80، 120 میلی مولار NaCl) و عامل دوم شامل: محلول پاشی کود در پنج سطح (شاهد (بدون کاربرد کود)، سولفات آهن 1500 میلیگرم در لیتر، سولفات روی 1500 میلیگرم در لیتر، نانو اکسید آهن 300 میلیگرم در لیتر و نانو اکسید روی 300 میلیگرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد که تنش شوری بر شاخص های رشدی و بیوشیمیایی نعناع فلفلی تأثیر معنی داری داشت و سبب کاهش صفات مورد بررسی شد. همچنین بررسی اثر متقابل داد هها نشان داد که بیشترین میزان شاخصهای رشد و محتوای کلروفیل در تیمارهای شاهد (بدون تنش شوری) و تنش ملایم (40 میلی‌مولار) همراه با محلول پاشی نانو کود آهن و روی حاصل شد. به‌طوری‌که بیشترین ارتفاع بوته (78 سانتیمتر)، تعداد شاخه فرعی (36 شاخه در بوته) و طول برگ (6 سانتیمتر) مربوط به تیمار شاهد (بدون تنش شوری) و محلول پاشی نانو کود آهن بود. درحالی‌که بیشترین عرض برگ (2.16 سانتیمتر) در تنش ملایم 40 میلی مولار همراه با کاربرد نانو کود آهن به دست آمد که تفاوت معنیداری با کاربرد کودهای نانو در تیمار شاهد نداشت. بیشترین میزان کربوهیدرات‌های محلول با مقدار 1.28 و 1.12 میلی گرم در گرم وزن خشک به ترتیب در شرایط تنش شوری 40 و 80 میلی مولار همراه با کاربرد نانو کود آهن به دست آمد. به‌طورکلی میتوان گفت که مصرف نانو کود آهن و روی نسبت به شکل سولفاته آن در شرایط تنش شوری ملایم (40 میلی مولار) میتواند باعث افزایش رشد گیاه و بهبود خصوصیات بیوشیمیایی نعناع فلفلی شود.
مهری عسکری؛ فریبا امینی؛ سیدمهدی طالبی؛ معصومه شفیعی گواری
چکیده
آهن یک عنصر کم‌مصرف مغذی و ضروری برای رشد گیاهان است که در متابولیسم گیاهان نقش مهمی را ایفا می‌کند. به‌منظور بررسی اثرات کمبود آهن و سطوح مختلف نانوذرات اکسیدآهن (0، 5، 10، 20 و 25 میکرومولار) در مقایسه با کلات آهن بر رشد برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه یونجه رقم همدانی، آزمایشی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار ...
بیشتر
آهن یک عنصر کم‌مصرف مغذی و ضروری برای رشد گیاهان است که در متابولیسم گیاهان نقش مهمی را ایفا می‌کند. به‌منظور بررسی اثرات کمبود آهن و سطوح مختلف نانوذرات اکسیدآهن (0، 5، 10، 20 و 25 میکرومولار) در مقایسه با کلات آهن بر رشد برگ، رنگیزه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه یونجه رقم همدانی، آزمایشی بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در دانشگاه اراک سال 1394 انجام شد. تیمار آهن بر پارامترهای رشد و رنگیزه‌های فتوسنتزی اثر مثبت داشت. بیشترین و کمترین مقدار رشد برگ و رنگیزه‌های فتوسنتزی به ترتیب در سطح ٢۵ و صفر میکرومولار نانوذرات اکسیدآهن به دست آمد. تیمار نانو کود آهن در غلظت‌های مختلف، حتی غلظت 5 میکرومولار، سبب افزایش معنیدار رشد برگ و مقادیر رنگیزه‌های فتوسنتزی در مقایسه با کلات آهن شد. بیشترین مقدار آنتی‌اکسیدان‌ها و پرولین در غلظت صفر میکرومولار نانوذرات اکسید آهن اندازه‌گیری شد؛ بنابراین غلظت صفر آهن برای گیاه یونجه تنش محسوب می‌شود. هیچ اختلاف معنیداری بین سطوح مختلف نانوذرات اکسید آهن و کلات آهن بر اساس مقادیر پرولین و فعالیت آنتی‌اکسیدان‌ها وجود نداشت؛ بنابراین نوع مناسب کود آهن برای گیاه یونجه نانو کود آهن است و غلظت 25 میکرومولار نانوذرات اکسید آهن مقدار مطلوب و بهینه است.
مهدیه عسکری؛ محمدعلی بهدانی؛ سهیل پارسا؛ مجید جامی الاحمدی؛ سهراب محمودی
چکیده
تنش خشکی اصلیترین عامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است و رشد گیاهان دارویی و معطر را نیز کاهش میدهد. یکی از مهمترین اثرات منفی تنش خشکی، کاهش دسترسی و جذب عناصر غذایی مختلف برای گیاه است. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود دامی بر برخی صفات کمی و فیزیولوژیکی دو گونه آویشن باغی (Thymus vulgaris) و آویشن دنایی (Thymus daenensis)، ...
بیشتر
تنش خشکی اصلیترین عامل محدودکننده تولید محصولات کشاورزی است و رشد گیاهان دارویی و معطر را نیز کاهش میدهد. یکی از مهمترین اثرات منفی تنش خشکی، کاهش دسترسی و جذب عناصر غذایی مختلف برای گیاه است. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش خشکی و کود دامی بر برخی صفات کمی و فیزیولوژیکی دو گونه آویشن باغی (Thymus vulgaris) و آویشن دنایی (Thymus daenensis)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 1394 به اجرا درآمد. تیمارهای تنش آبیاری شامل: 100 درصد ظرفیت زراعی، 67 درصد ظرفیت زراعی و 33 درصد ظرفیت زراعی تیمارهای کود دامی:عدم مصرف و مصرف 30 تن در هکتار کود دامی و دو گونه آویشن باغی و دنایی بودند. نتایج نشان داد تنش خشکی باعث کاهش میزان صفات کلروفیل (a و b) شاخص SPAD، وزن خشک برگ، ساقه، گل و وزن خشک کل (TDM)، گردید اما میزان کاروتنوئید و آنتوسیانین تحت شرایط تنش خشکی در هر دو گونه موردبررسی افزایش پیدا کرد. کود دامی ضمن کاهش اثرات تنش خشکی موجب افزایش مقدار صفات مذکور به جزء کاروتنوئید و آنتوسیانین نسبت به شرایط عدم مصرف کود گردید. ازآنجایی‌که کود دامی باعث کاهش اثرات تنش خشکی و بهبود عملکرد گیاه گردید، میتوان بیان کرد در سطوح بالای تنش خشکی استفاده از کود دامی از کارایی بیشتری در عملکرد گیاه آویشن برخورداراست ومصرف کودهای دامی در مدیریت منابع غذایی و رطوبتی در شرایط تنش خشکی جهت حصول عملکرد کمی مطلوب قابل توصیه است.
مهدی خورشیدی؛ میلاد باقری؛ امین خوشنویسان؛ معصومه عالمی؛ بهاره بیچرانلو
چکیده
کادمیم یکی از عناصر سمی است که به دلیل قدرت تجمع بالای آن در اندام‌های گیاهی تغییرات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مهمی را در پیکره گیاهان ایجاد می‌نماید. از این رو و به منظور بررسی تأثیر پیش تیمار سالیسیلیک اسید بر کاهش خسارت کلرید کادمیم بر گیاهچه‌های ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1390 ...
بیشتر
کادمیم یکی از عناصر سمی است که به دلیل قدرت تجمع بالای آن در اندام‌های گیاهی تغییرات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مهمی را در پیکره گیاهان ایجاد می‌نماید. از این رو و به منظور بررسی تأثیر پیش تیمار سالیسیلیک اسید بر کاهش خسارت کلرید کادمیم بر گیاهچه‌های ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1390 در آزمایشگاه تحقیقاتی دانشگاه دامغان انجام گردید. آزمایش شامل دو فاکتور کاربرد سالیسیلیک اسید (شامل کاربرد و عدم کاربرد سالیسیلیک اسید) و غلظت‌های مختلف کلرید کادمیم (شامل صفر، 0/05، 0/1 و 0/2 میلی مولار) بود. نتایج نشان داد که افزایش غلظت کلرید کادمیم کاهش میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، آنتوسیانین و صفات مورفولوژیک گیاهچه‌های ذرت را در پی داشت، این در حالی بود که میزان مالون دی آلدهید، پرولین و ترکیبات فنلی گیاهچه‌های ذرت با افزایش همراه بود. پیش تیمار بذر با سالیسیلیک اسید در مقایسه با عدم کاربرد آن افزایش میزان رنگیزه‌های فتوسنتزی، آنتوسیانین، ترکیبات فنلی، پرولین و صفات مورفولوژیک و کاهش میزان مالون دی آلدهید گیاهچه‌های ذرت را به دنبال داشت. کاربرد سالیسیلیک اسید در بالاترین غلظت کلرید کادمیم (0/2 میلی مولار) نسبت به عدم کاربرد آن میزان کلروفیل b، کاروتنوئید، ترکیبات فنلی اندام هوایی و ریشه‌چه را به ترتیب 8/24 درصد، 19/64 درصد، 29/13 درصد و 47/05 درصد بهبود بخشید و باعث کاهش مالون دی آلدهید اندام هوایی و ریشه‌چه به ترتیب به میزان 27/04 درصد و 16/19 درصد گردید.
