بهنام فیروزی؛ امید سفالیان؛ مجید شکرپور؛ علی رسول زاده؛ فاطمه احمدپور
چکیده
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین تنشهای غیر زنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا میشود. یکی از راهبردهای مفید در زمینه اصلاح گیاهان برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره گیری از تنوع موجود در بین ارقام است. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و ارزیابی شاخصهای تحمل، تعداد 39 ژنوتیپ گندم ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین تنشهای غیر زنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا میشود. یکی از راهبردهای مفید در زمینه اصلاح گیاهان برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره گیری از تنوع موجود در بین ارقام است. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و ارزیابی شاخصهای تحمل، تعداد 39 ژنوتیپ گندم بهاره در قالب طرح کرتهای خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی کشت شدند. سطوح تنش شامل شاهد (آبیاری کامل)، سطح تنش دو سوم نیاز آبیاری و سطح تنش یک سوم نیاز آبیاری بود. سطوح تنش به عنوان کرتهای اصلی در نظر گرفته شده و ژنوتیپها نیز به عنوان کرتهای فرعی داخل کرتهای اصلی به صورت تصادفی کشت شدند.در تنش دو سوم آبیاری از نظر شاخصهای STI، GMP و HARM، ژنوتیپهای سپاهان کرج3، بهار و یاواروس بهترین ژنوتیپها شناخته شدند. در شرایط تنش یک سوم آبیاری از نظر شاخصهای فوق ژنوتیپهای هیرمند، بهار، یاواروس و مرودشت بهترین بودند. بالاترین ضریب همبستگی عملکرد دانه در شرایط بدون تنش به ترتیب با شاخصهای GMP، STI و HARM و در شرایط تنش دو سوم آبیاری به ترتیب با HARM، GMP و STI حاصل گردید. همچنین طبق نمودار بایپلات حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی در سطح تنش دو سوم آبیاری ژنوتیپهای مغان1، گلستان، کویر، مارون، کرخه، چناب، بهار، سپاهان، قرمزک و تجن و در سطح تنش یک سوم آبیاری شامل ژنوتیپهای گلستان، نیکنژاد، مارون، داراب، فلات، آرتا، مرودشت، بهار، هیرمند و قرمزک جزو ژنوتیپهای متحمل به خشکی بودند.
آزیتا نخعی؛ الیاس آرزمجو؛ محمد رضا عباسی
چکیده
به منظور مقایسه واکنش 13 اکسشن ارزن مربوط به کلکسیون بانک ژن نسبت به تنش خشکی انتهای فصل در جهت تکمیل بانک اطلاعاتی ذخایر توارثی گیاهان و ارزیابی تخصصی و یافتن بهترین شاخصهای تحمل به تنش، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی از سال زراعی 84-1383 به مدت دو سال اجرا گردید. آزمایش ...
بیشتر
به منظور مقایسه واکنش 13 اکسشن ارزن مربوط به کلکسیون بانک ژن نسبت به تنش خشکی انتهای فصل در جهت تکمیل بانک اطلاعاتی ذخایر توارثی گیاهان و ارزیابی تخصصی و یافتن بهترین شاخصهای تحمل به تنش، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی از سال زراعی 84-1383 به مدت دو سال اجرا گردید. آزمایش اول در شرایط آبیاری نرمال و آزمایش دوم در شرایط تنش خشکی (قطع آبیاری در مرحله 10% ظهور پانیکول) انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 13 اکسشن ارزن بودند. نتایج نشان داد که اکسشن‌های 143-15 (خراسان جنوبی) و 24-15 (یزد) دارای بیشترین میانگین دو ساله عملکرد دانه و علوفه خشک و اکسشن 132-15 (همدان) دارای کمترین عملکرد دانه در بین اکسشن‌های مورد بررسی بودند. ارزیابی اکسشن‌ها از نظر تحمل به خشکی با استفاده از شاخصهای MP، TOL، SSI، GMP، STI و HARM انجام شد. با توجه به میزان همبستگی این شاخص‌ها با عملکردهای دانه و علوفه خشک در دو شرایط تنش و غیر تنش، شاخصهای HARM، GMP و STI، بهترین شاخص‌ها در تفکیک اکسشن های متحمل به خشکی بودند. با استفاده از روش ترسیمی سه بعدی و وضع قرار گرفتن اکسشن ها در آن، اکسشن های 143-15 (خراسان جنوبی)، 131-15 (خراسان جنوبی) و 24-15 (یزد) به عنوان اکسشن های پرمحصول و متحمل به تنش شناسایی شدند.
مینا معراجی پور؛ محسن موحدی دهنوی؛ اشکبوس دهداری؛ هوشنگ فرجی؛ میترا معراجی پور
چکیده
معرفی شاخصهای فیزیولوژیک مرتبط با تحمل ارقام گلرنگ به خشکی نقش مهمی در انتخاب ارقام متحمل دارد. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گلرنگ بهاره، در سال 1389 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزری دانشگاه یاسوج، به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی آبیاری ...
بیشتر
معرفی شاخصهای فیزیولوژیک مرتبط با تحمل ارقام گلرنگ به خشکی نقش مهمی در انتخاب ارقام متحمل دارد. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گلرنگ بهاره، در سال 1389 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزری دانشگاه یاسوج، به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی آبیاری پس از 70، 140 و 210 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و عامل فرعی چهار رقم گلرنگ بهاره، اصفهان 14، محلی اصفهان، گلدشت و سینا 411 بودند. نتایج نشان دادند که برهمکنش تیمار آبیاری و رقم و اثرات ساده تیمارهای آزمایشی بر حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II معنی دار نبود. برهمکنش رقم و تیمار آبیاری بر صفات محتوای نسبی آب ، پرولین و قندهای محلول برگ معنیدار شد. بیشترین میزان محتوای نسبی آب در شرایط آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر (83/83 درصد)، 140 میلیمتر (82/62 درصد) و 210 میلیمتر (83/22 درصد) مربوط به رقم گلدشت بود. در شرایط آبیاری پس از 140 میلیمتر تبخیر بیشترین میزان پرولین (167/87 میکرو مول بر گرم وزن تر برگ) مربوط به رقم اصفهان 14 بود. بیشترین میزان قندهای محلول کل در شرایط آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر (631/81 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)، 140 میلیمتر (677/56 میلیگرم بر گرم بافت تر برگ) و 210 میلیمتر (678/71 میلیگرم بر گرم بافت تر برگ) مربوط به رقم سینا 411 بود. میتوان گفت که کم آبی موجب افزایش پرولین در رقم اصفهان 14 و افزایش محتوای قند محلول برگ در رقم سینا 411 شد.
سید غلامرضا موسوی؛ محمد جواد ثقه‌الاسلامی؛ سید مهدی موسوی
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف دوره رشد زایشی و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و راندمان مصرف آب رازیانه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. سه سطح آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و مرحله ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی در مراحل مختلف دوره رشد زایشی و مقادیر نیتروژن بر عملکرد و راندمان مصرف آب رازیانه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند اجرا گردید. سه سطح آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله گلدهی و مرحله پر شدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی و مقادیر نیتروژن در چهار سطح ( 0، 60، 120 و 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) به عنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد با اعمال تنش خشکی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه نسبت به تیمار آبیاری مطلوب، تعداد چتر در بوته به ترتیب 48/2 و 28/8 درصد، تعداد دانه در چتر به ترتیب 39/4 و 22/4 درصد، عملکرد دانه به ترتیب 69/7 و 52/6 درصد، شاخص برداشت به ترتیب 5/4 و 21/5 درصد و راندمان مصرف آب برای تولید دانه به ترتیب 65/6 و 65/9 درصد کاهش یافت. همچنین با افزایش مصرف نیتروژن از صفر به 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، تعداد چتر در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و راندمان مصرف آب برای تولید دانه و بیومس به ترتیب 22/1، 24/3، 21/8، 34/5 و 20/4 درصد افزایش یافت. اثر متقابل آبیاری و نیتروژن نیز تنها بر تعداد چتر در بوته و عملکرد دانه رازیانه معنیدار بود. بر اساس نتایج این تحقیق میتوان تیمار آبیاری مطلوب و کاربرد 60 کیلوگرم نیتروژن در هکتار را به علت رعایت مسائل زیست محیطی و داشتن عملکرد و راندمان مصرف آب مطلوب برای زراعت رازیانه در منطقه توصیه نمود.
سیف‌اله فلاح؛ منیر نظری
چکیده
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده است که تولید محصولات زراعی در مناطق نیمه‌خشک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از این رو، به منظور بررسی تأثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی ازتوباکتر، میکوریزا و سولفات روی بر رشد و عملکرد شنبلیله، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده است که تولید محصولات زراعی در مناطق نیمه‌خشک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. از این رو، به منظور بررسی تأثیر کاربرد جداگانه و تلفیقی ازتوباکتر، میکوریزا و سولفات روی بر رشد و عملکرد شنبلیله، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در سال زراعی ۱۳۹۱ اجرا شد. دو سطح آبیاری (شامل آبیاری نرمال به عنوان بدون تنش و قطع آبیاری در اوایل گلدهی به مدت 12 روز به عنوان تنش خشکی) در کرتهای اصلی و تیمارهای کودی شامل سولفات روی، ازتوباکتر، میکوریزا، سولفات روی+ ازتوباکتر، سولفات روی+ میکوریزا، سولفات روی+ میکوریزا+ ازتوباکتر و شاهد (NPK)، در کرتهای فرعی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در شرایط آبیاری مطلوب، بیشترین شاخص سطح برگ شنبلیله با کاربرد سولفات روی و یا تیمارهای دارای میکوریزا بدست آمد. همچنین بیشترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه به ترتیب با تیمارهای سولفات روی+ ازتوباکتر، سولفات روی و سولفات روی+ میکوریزا حاصل شد. اگرچه در شرایط آبیاری مطلوب، تیمار سولفات روی+ میکوریزا دارای بیشترین عملکرد دانه (2245 کیلوگرم در هکتار) بود، ولی در شرایط تنش خشکی، اختلاف معنی‌داری بین تیمارهای کودی مشاهده نشد. به طور کلی کاربرد تلفیقی سولفات روی با میکوریزا به منظور بهبود عملکرد دانه شنبلیله در شرایط آبیاری نرمال و همچنین حفظ تولید مطلوب در شرایط تنش خشکی مهم می‌باشد.
الناز حسین زاده ثابتی؛ سید احمد سادات نوری؛ نیراعظم خوش خلق سیما؛ حسینعلی رامشینی؛ محمد علی انصاری
چکیده
تنش شوری میتواند مرحله گیاهچهای برنج را تحت تأثیر شدید قرار دهد. به منظور بررسی تأثیر اشعه لیزر بر صفات مرتبط با تحمل به شوری در مرحله گیاهچهای برنج، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه عامل شامل لیزر در دو سطح (استفاده و عدم استفاده)، ارقام شامل حساس (رقم IR29) و متحمل (رقم FL478) و شوری در چهار سطح صفر، ...
بیشتر
تنش شوری میتواند مرحله گیاهچهای برنج را تحت تأثیر شدید قرار دهد. به منظور بررسی تأثیر اشعه لیزر بر صفات مرتبط با تحمل به شوری در مرحله گیاهچهای برنج، پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه عامل شامل لیزر در دو سطح (استفاده و عدم استفاده)، ارقام شامل حساس (رقم IR29) و متحمل (رقم FL478) و شوری در چهار سطح صفر، 30، 60 و 90 میلی مولار کلرید سدیم خالص در سه تکرار به صورت هیدروپونیک در سال 1390 در گلخانه دانشگاه تهران انجام شد. نتایج نشان داد استفاده از تیمار لیزر در هر دو رقم مورد مطالعه منجر به افزایش معنیدار صفات ارتفاع گیاه، وزن خشک اندام هوایی، محتوای نسبی آب برگ، طول ریشه، حجم ریشه، وزن خشک ریشه، و کاهش معنیدار میزان قرائتSPADو نشت الکترولیتی غشای سلول گردید. همچنین در تیمارهای لیزر خورده میزان افزایش وزن خشک اندام هوایی و کاهش عدد SPADدر کلیه سطوح شوری در رقم IR29بالاتر از رقم FL478بود، درحالی که محتوای نسبی آب در رقم متحمل FL478بالاتر بود که احتمالاً میتواند به دلیل پایداری بیشتر غشا در نگهداری آب باشد. از نتایج این آزمایش این گونه به نظر می رسد که پرتو لیزر باعث القای تحریکات زیستی در گیاه شده که ممکن است در تحمل گیاه به شوری موثر باشد.
محمد کافی؛ جعفر نباتی؛ محمد زارع مهرجردی؛ مرتضی گلدانی؛ سعید خانی نژاد؛ احسان کشمیری؛ علی نوروزیان
چکیده
نیاز به تولید گیاهان متحمل به شوری به دلیل کمبود میزان آب‌های شیرین در مناطق خشک و نیمه خشک افزایش یافته است. کوشیا یک گونه بسیار متحمل به شوری است که منبع ارزشمندی برای تامینعلوفه با آبیاری با آب شور فراهم میکند. به منظور بررسی کاربرد کلسیم و پتاسیم بر کاهش اثر شوری بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک کوشیا، آزمایشی با دو سطح شوری شامل 20 ...
بیشتر
نیاز به تولید گیاهان متحمل به شوری به دلیل کمبود میزان آب‌های شیرین در مناطق خشک و نیمه خشک افزایش یافته است. کوشیا یک گونه بسیار متحمل به شوری است که منبع ارزشمندی برای تامینعلوفه با آبیاری با آب شور فراهم میکند. به منظور بررسی کاربرد کلسیم و پتاسیم بر کاهش اثر شوری بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک کوشیا، آزمایشی با دو سطح شوری شامل 20 و 40 دسیزیمنس بر متر و تیمار شاهد (بدون شوری) و سه سطح کاربرد کلرید کلسیم (mM 10)، کلرید پتاسیم (mM 10)و کار برد توام کلرید کلسیم وکلرید پتاسیم (mM 5) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی به صورت کرتهای خرد شده با شش تکرار در گلخانه و شرایط هیدروپونیک اجرا شد. نتایج نشان داد که افزایش تنش شوری موجب کاهش معنیدار محتوای نسبی کلروفیل، فلورسانس متغیر (F'v)، بیشینه‌ی پتانسیل کارایی فتوشیمیاییفتوسیستم II (F'v/F'm)، رنگدانه‌های فتوسنتزی، فنول، محتوای نسبی آب برگ، شاخص پایداری غشاء، مهار فعالیت رادیکال DDPH و در نهایت ماده خشک کل شد. کاربرد کلیسم به تنهایی موجب بهبود میزان فتوسنتز، کلروفیل a و b، شاخص پایداری غشاء و مهار فعالیت رادیکال DDPH تحت تنش شوری شد و کاربرد پتاسیم به تنهایی موجب بهبود محتوای نسبی آب برگ تحت تنش شوری گردید. کاربرد کلسیم همراه با پتاسیم موجب کاهش اثر تنش شوری بر بازتاب فلورسانسی از برگ خو گرفته به نور بسیار کم (F'o)، بیشینه فلورسانس برگ خو گرفته به نور (F'm)، F'v، F'v/F'm، فنول و ماده خشک کل شد. بررسی ضرایب همبستگی نشان داد که تمام صفات، بجز فتوسنتز، نسبت کلروفیل a به b و مهار فعالیت رادیکال DDPH، سایر صفات همبستگی مثبت معنی‌داری با ماده خشک تولیدی داشتند. به طور کلی بر اساس این نتایج کاربرد کلسیم همراه با پتاسیم موجب کاهش اثر تنش شوری و بهبود میزان تولید ماده خشک کوشیا در این شرایط میشود.
ابراهیم عباسی سیه‌جانی؛ فرهاد فرح‌وش؛ حمداله کاظمی اربط؛ محمد باقر خورشیدی بنام
چکیده
به منظور ارزیابی سطوح مختلف تنش خشکی بر روی خصوصیات مورفولوژیک و زراعی آفتابگردان (هیبرید روغنی آلستار) آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمار دور آبیاری در پنج سطح (50، 100، 150، 200 و 250 میلیمتر از تشتک تبخیر کلاس A) اعمال شد. نتایج حاصل نشان داد که افزایش ...
بیشتر
به منظور ارزیابی سطوح مختلف تنش خشکی بر روی خصوصیات مورفولوژیک و زراعی آفتابگردان (هیبرید روغنی آلستار) آزمایشی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمار دور آبیاری در پنج سطح (50، 100، 150، 200 و 250 میلیمتر از تشتک تبخیر کلاس A) اعمال شد. نتایج حاصل نشان داد که افزایش شدت تنش آب باعث کاهش معنی دار قطر طبق، تعداد دانه در طبق، وزن صد دانه، درصد روغن، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه گردید. میانگین عملکرد دانه از 4460 کیلوگرم در هکتار در تیمار شاهد به 3460، 3200، 2210 و 1810 کیلوگرم در هکتار به ترتیب در چهار سطح تنش اعمال شده کاهش یافت.حساس ترین صفت مورفولوژیکی حساس به تنش آب شاخص سطح برگ است که با اقزایش در تنش کاهش معنیدار یافت. هر گونه تاخیر در آبیاری منجر به کاهش عملکرد از طریق کاهش مرحله زایشی، تولید تعداد کمتر بذر و عدم امکان انتقال آسمیلاتها برای پر شدن دانهها شد.
