نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آزیتا نخعی ¹
• الیاس آرزمجو ²
• محمد رضا عباسی ³

¹ کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی

² کارشناس ارشد زراعت، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان جنوبی

³ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

چکیده

به منظور مقایسه واکنش 13 اکسشن ارزن مربوط به کلکسیون بانک ژن نسبت به تنش خشکی انتهای فصل در جهت تکمیل بانک اطلاعاتی ذخایر توارثی گیاهان و ارزیابی تخصصی و یافتن بهترین شاخص‌های تحمل به تنش، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان جنوبی از سال زراعی 84-1383 به مدت دو سال اجرا گردید. آزمایش اول در شرایط آبیاری نرمال و آزمایش دوم در شرایط تنش خشکی (قطع آبیاری در مرحله 10% ظهور پانیکول) انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 13 اکسشن ارزن بودند. نتایج نشان داد که اکسشن‌های 143-15 (خراسان جنوبی) و 24-15 (یزد) دارای بیشترین میانگین دو ساله عملکرد دانه و علوفه خشک و اکسشن 132-15 (همدان) دارای کمترین عملکرد دانه در بین اکسشن‌های مورد بررسی بودند. ارزیابی اکسشن‌ها از نظر تحمل به خشکی با استفاده از شاخص‌های MP، TOL، SSI، GMP، STI و HARM انجام شد. با توجه به میزان همبستگی این شاخص‌ها با عملکردهای دانه و علوفه خشک در دو شرایط تنش و غیر تنش، شاخص‌های HARM، GMP و STI، بهترین شاخص‌ها در تفکیک اکسشن های متحمل به خشکی بودند. با استفاده از روش ترسیمی سه بعدی و وضع قرار گرفتن اکسشن ها در آن، اکسشن های 143-15 (خراسان جنوبی)، 131-15 (خراسان جنوبی) و 24-15 (یزد) به عنوان اکسشن های پرمحصول و متحمل به تنش شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

• اکسشن
• ارزن
• قطع آبیاری
• شاخص‌های تحمل و حساسیت به تنش