ارزیابی ژنوتیپ‌های بهاره گندم با استفاده از شاخص‌های تحمل به خشکی و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی

فیروزی, بهنام; سفالیان, امید; شکرپور, مجید; رسول زاده, علی; احمدپور, فاطمه

doi:10.22077/escs.2013.118

ارزیابی ژنوتیپ‌های بهاره گندم با استفاده از شاخص‌های تحمل به خشکی و تجزیه به مؤلفه‌های اصلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای رشته بیوتکنولوژی کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی

² استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی

³ استادیار گروه باغبانی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

⁴ استادیار گروه علوم آب و مدیریت کشاورزی دانشکده فناوری کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

⁵ فارغ التحصیل کارشناسی ارشد رشته اصلاح نباتات

10.22077/escs.2013.118

چکیده

تنش خشکی یکی از مهم‌ترین تنشهای غیر زنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا میشود. یکی از راهبردهای مفید در زمینه اصلاح گیاهان برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره گیری از تنوع موجود در بین ارقام است. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و ارزیابی شاخص‌های تحمل، تعداد 39 ژنوتیپ گندم بهاره در قالب طرح کرت‌های خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی کشت شدند. سطوح تنش شامل شاهد (آبیاری کامل)، سطح تنش دو سوم نیاز آبیاری و سطح تنش یک سوم نیاز آبیاری بود. سطوح تنش به عنوان کرت‌های اصلی در نظر گرفته شده و ژنوتیپها نیز به عنوان کرت‌های فرعی داخل کرت‌های اصلی به صورت تصادفی کشت شدند.در تنش دو سوم آبیاری از نظر شاخصهای STI، GMP و HARM، ژنوتیپهای سپاهان کرج3، بهار و یاواروس بهترین ژنوتیپها شناخته شدند. در شرایط تنش یک سوم آبیاری از نظر شاخص‌های فوق ژنوتیپهای هیرمند، بهار، یاواروس و مرودشت بهترین بودند. بالاترین ضریب همبستگی عملکرد دانه در شرایط بدون تنش به ترتیب با شاخصهای GMP، STI و HARM و در شرایط تنش دو سوم آبیاری به ترتیب با HARM، GMP و STI حاصل گردید. همچنین طبق نمودار بایپلات حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی در سطح تنش دو سوم آبیاری ژنوتیپهای مغان1، گلستان، کویر، مارون، کرخه، چناب، بهار، سپاهان، قرمزک و تجن و در سطح تنش یک سوم آبیاری شامل ژنوتیپهای گلستان، نیکنژاد، مارون، داراب، فلات، آرتا، مرودشت، بهار، هیرمند و قرمزک جزو ژنوتیپهای متحمل به خشکی بودند.

کلیدواژه‌ها