حمید رضا روستا؛ عبدالرضا سجادی نیا
چکیده
تنش سرما باعث کاهش زیادی در تولید محصولات گلخانهای میشود. به منظور مطالعه آسیب ناشی از تنش سرما در چند محصول گلخانهای این آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور دما در دو سطح 4 و 21 درجه سانتیگراد و گونه گیاهی در 4 سطح ریحان سبز، ریحان بنفش، گوجه فرنگی و کاهو و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی اجرا شد. جهت ایجاد تنش گیاهان به مدت 12 ساعت ...
بیشتر
تنش سرما باعث کاهش زیادی در تولید محصولات گلخانهای میشود. به منظور مطالعه آسیب ناشی از تنش سرما در چند محصول گلخانهای این آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور دما در دو سطح 4 و 21 درجه سانتیگراد و گونه گیاهی در 4 سطح ریحان سبز، ریحان بنفش، گوجه فرنگی و کاهو و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی اجرا شد. جهت ایجاد تنش گیاهان به مدت 12 ساعت در تنش سرمای 4 درجه سانتیگراد و در شرایط تاریکی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان فلورسانس کلروفیل حداقل در تیمار شاهد در گیاه ریحان سبز به طور معنیداری بیش از گیاهان تحت تنش بود، اما در مورد کاهو میزان فلورسانس کلروفیل حداقل در گیاهان تحت شرایط تنش به طور معنیداری بیشتر از گیاهان شاهد بود. همچنین در این آزمایش مشاهده شد که میزان فلورسانس کلروفیل حداکثر، فلورسانس کلروفیل متغیر و حداکثر بازده کوانتومی فتوسیستم II در گیاهان ریحان سبز، ریحان بنفش و گوجه فرنگی در شرایط تنش سرما به طور معنیداری کمتر از گیاهان شاهد بود. اما در کاهو این پارامترها نه تنها کاهش نیافتند بلکه افزایش نیز نشان دادند. این مسئله نشاندهندهء مقاومت کاهو به تنش سرما و تحریک این گیاه به افزایش بازده کوانتومی فتوسیستم II در شرایط دمای پایین میباشد.
احمد نظامی؛ جعفر نباتی؛ اعظم برزوئی؛ علی کمندی؛ علی معصومی؛ معصومه صالحی
چکیده
خطر پذیری آب و هوائی از جمله عواملی است که همواره در میزان تولید غلات در بسیاری از مناطق موثر بوده است. به منظور بررسی تحمل به یخ‌زدگی ارقام جو در شرایط کنترل شده، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجراء در آمد. ترکیب 5 رقم جو ماکوئی، ...
بیشتر
خطر پذیری آب و هوائی از جمله عواملی است که همواره در میزان تولید غلات در بسیاری از مناطق موثر بوده است. به منظور بررسی تحمل به یخ‌زدگی ارقام جو در شرایط کنترل شده، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت آزمایش فاکتوریل با سه تکرار در آزمایشگاه فیزیولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجراء در آمد. ترکیب 5 رقم جو ماکوئی، کارون×کویر، لخت، ریحان و والفجر به همراه 6 تیمار دمائی (0، 4-، 8-، 12-، 16- و 20- درجه سانتیگراد) به صورت فاکتوریل به عنوان تیمارهای مورد بررسی در نظر گرفته شدند. در این آزمایش گلدان‌ها از زمان کاشت تا مرحله 6-4 برگی جهت گذراندن دوره خوسرمائی در شرایط طبیعی قرار گرفتند و پس از آن جهت اعمال یخ‌زدگی به فریزر ترموگرادیان منتقل شدند. میزان پایداری غشاء سیتوپلاسمی ژنوتیپ‌ها با استفاده از نشت الکترولیت‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت وسپس درجه حرارت کشنده برای 50 درصد نمونه‌ها (LT50 ) بر اساس نشت الکترولیت‌ها تعیین گردید. همچنین سه هفته بعد از زمان اعمال دماهای یخ‌زدگی و رشد مجدد آنها در گلخانه، درصد بقاء، ارتفاع، وزن خشک، دمای کشنده 50 درصد گیاهان ((LT50 بر اساس درصد بقاء و دمای کاهنده 50 درصدوزن خشک گیاهان (RDMT50) اندازه‌گیری و ثبت شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که درصد نشت الکترولیت‌ها در نمونه‌های برگ و طوقه ارقام مورد بررسی دارای تفاوت معنیداری ( p<0/01) بود، به نحوی که برگ رقم والفجر با 69/4 درصد و رقم کارون×کویر با 5/58 درصد به ترتیب از بیشترین و کمترین درصد نشت برخوردار بودند. در نمونه‌های طوقه رقم ریحان با 78/9 درصد بیشترین درصد نشت الکترولیت را داشت و ارقام ماکوئی، کارون×کویر، لخت و والفجر بدون تفاوت معنیدار کمترین درصد نشت را به خود اختصاص دادند. اندازه‌گیری صفاتی نظیر وزن خشک و ارتفاع بوته سه هفته پس از بازیافت اختلاف معنیداری را در بین رقم‌های مورد بررسی نشان داد، به عنوان مثال رقم کارون × کویر با 978 میلی‌گرم بیشترین و رقم والفجر با 480 میلی‌گرم کمترین وزن خشک تک بوته را داشتند. همچنین اغلب صفات مورد بررسی از تیمار دمائی 12- درجه سانتی گراد به پائین کاهش معنیداری نسبت به شاهد (تیمار صفر درجه سانتیگراد) نشان دادند.
الیاس آرزمجو؛ مصطفی حیدری؛ احمد قنبری؛ براتعلی سیاه سر؛ احمد احمدیان
چکیده
به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و سه نوع کود شیمیایی، دامی و کمپوست زباله شهری بر رنگدانه های فتوسنتزی، تنظیم کننده های اسمزی و اسانس بابونه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمار تنش خشکی در سه سطح شامل شاهد یا 90 درصد ظرفیت ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و سه نوع کود شیمیایی، دامی و کمپوست زباله شهری بر رنگدانه های فتوسنتزی، تنظیم کننده های اسمزی و اسانس بابونه، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمار تنش خشکی در سه سطح شامل شاهد یا 90 درصد ظرفیت زراعی مزرعه(W1)، 70 درصد ظرفیت زراعی(W2) و 50 درصد ظرفیت زراعی(W3) به عنوان فاکتور اصلی و تیمار مصرف انواع کود در چهار سطح شامل شاهد یا بدون مصرف کود (F1)، کود شیمیایی (F2)، 25 تن در هکتارکود دامی (F3) و 25 تن در هکتارکمپوست زباله شهری (F4) به عنوان فاکتور فرعی بودند. در این آزمایش خشکی سبب افزایش درصد اسانس شد اما بیشترین درصد اسانس و عملکرد اسانس در سطح خشکی 70 درصد ظرفیت زراعی مشاهده گردید. با بالا رفتن سطح تنش خشکی بر میزان کاروتنوئید، پرولین و کربوهیدرات در بافت سبز برگ افزوده ولی از میزان کلروفیل a و کلروفیل b آن کاسته شد. مصرف کود شیمیایی نسبت به سایر تیمارهای کودی بیشترین تاثیر را بر صفات مورد مطالعه در این آزمایش داشت. نتایج نشان داد که در گیاه دارویی بابونه برای مقاومت به خشکی مقدار پرولین و کربوهیدرات افزایش می یابد. براساس نتایج این آزمایش می توان بالاترین میزان اسانس بابونه را با اعمال تنش متوسط (70درصد ظرفیت زراعی) به دست آورد. در سطوح بالای تنش خشکی نیز استفاده از کود دامی از کارایی بیشتری در گیاه بابونه برخودار است.
علی گنجعلی؛ محمد کافی؛ مژگان ثابت تیموری
چکیده
آب قابل دسترس، عامل اصلی محدود کننده رشد و تولید محصول درمناطق خشک میباشد. نتایج بررسیها مؤید این است که خصوصیات ریشهو اندام هوایی، نقش مؤثری در تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های نخود دارند. در این راستا به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخصهای فیزیولوژیکی گیاه نخود، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی ...
بیشتر
آب قابل دسترس، عامل اصلی محدود کننده رشد و تولید محصول درمناطق خشک میباشد. نتایج بررسیها مؤید این است که خصوصیات ریشهو اندام هوایی، نقش مؤثری در تحمل به خشکی ژنوتیپ‌های نخود دارند. در این راستا به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخصهای فیزیولوژیکی گیاه نخود، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که وزن خشک تجمعی و سرعت رشد محصول در تیمار فراهمی رطوبت (شاهد) به دلیل تداوم رشد رویشی و تولید ماده خشک، نسبت به تنش خشکی با تأخیر به حداکثر خود رسید. در مراحل گل‌دهی و تشکیل غلاف ها، تنش خشکی باعث افزایش معنیداری در نسبت ریشه به اندام هوایی شد (0/01 P≤). در شرایط تنش خشکی، سطح برگ در طول دوره تنش به صورت معنیداری کمتر از شرایط فراهمی رطوبت بود. در این آزمایش، تفاوت‌های مشاهده شده در مقدار تجمع ماده خشک و CGR عمدتاً به کاهش سطح برگ در تیمار تنش خشکی مربوط میشود، زیرا میزان NAR در شرایط تنش خشکی، بدون تغییر باقی ماند. بنابراین در فرایند انتخاب برای بهبود تحمل به خشکی گیاه، وجود تعادل مناسب بین کاهش سطح برگ یک رقم به منظور کاهش تبخیر و تعرق و وجود سطح برگ کافی برای فتوسنتز ضروری است.
محمد گلباشی؛ محسن ابراهیمی؛ سعید خاوری خراسانی؛ رجب چوگان
چکیده
بمنظور مطالعه و مقایسه اثر تنش خشکی برخصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد 28 رقم ذرت هیبرید جدید مقاوم به گرما و خشکی به همراه 6 رقم تجاری و امید بخش، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط تنش خشکی (80 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) و آبیاری نرمال (50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) در مرکز تحقیقات کشاورزی و ...
بیشتر
بمنظور مطالعه و مقایسه اثر تنش خشکی برخصوصیات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد 28 رقم ذرت هیبرید جدید مقاوم به گرما و خشکی به همراه 6 رقم تجاری و امید بخش، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار تحت شرایط تنش خشکی (80 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) و آبیاری نرمال (50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی از خاک) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا گردید. در شرایط آبیاری معمول هیبرید تجاری سینگل کراس 500 و در شرایط تنش خشکی هیبرید شماره 11 دارای بیشترین مقدار عملکرد کل دانه بودند. بررسی مقایسات مستقل بین هیبریدهای تجاری و امیدبخش در شرایط آبیاری نرمال نشان داد که تفاوت معنی داری بین این دو گروه تیمار ازنظر کلیه صفات مورد بررسی بجزطول برگ پرچم، طول تاسل، تعداد کل برگ، میانگین تعداد بلال در بوته، وزن بلال، وزن دانه، طول بلال و قطر چوب بلال وجود دارد. در شرایط تنش خشکی نیز بین این دو گروه تیماری تنها ازنظر صفات طول بلال، تعداد ردیف دانه در بلال، تعداد کل دانه در بلال، قطر چوب بلال، عمق دانه، درصد چوب، درصد دانه و عملکرد کل دانه اختلاف معنی داری وجود داشت. نتایج نشان داد که در واقع این اجزای عملکرد دانه هستند که در هیبریدهای حساس به خشکی تحت تاثیر قرار گرفته و تعیین کننده محدودیت های گیاه در تولید عملکرد دانه می باشند.
ابراهیم عباسی سیه‌جانی؛ فرهاد فرح وش؛ محمد باقر خورشیدی بنام؛ آیتک صادقی
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر روی برخی از صفات مورفولوژیک سه رقم آفتابگردان آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کاملاً تصادفی در سه تکرار در شرایط آب و هوایی تبریز طی سال زراعی 1386 و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمار تنش کمبود آب در پنج سطح (50، 100، 150، 200 و 250 میلی‌متر از تشتک تبخیر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب بر روی برخی از صفات مورفولوژیک سه رقم آفتابگردان آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کاملاً تصادفی در سه تکرار در شرایط آب و هوایی تبریز طی سال زراعی 1386 و در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اجرا شد. تیمار تنش کمبود آب در پنج سطح (50، 100، 150، 200 و 250 میلی‌متر از تشتک تبخیر کلاس A) در مرحله R3 در کرتهای اصلی و سه رقم آفتابگردان (آرماویرسکی، آلستار و ایروفلور) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که عملکرد دانه در 100، 150، 200 و 250 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر نسبت به تیمار شاهد (آبیاری پس از 50 میلی‌متر تبخیر از تشتک) به ترتیب برابر 78%، 65%، 50% و 43% عملکرد دانه شاهد می باشد. رقم آرماویرسکی از عملکرددانه بیشتری نسبت به هیبرید آلستار برخوردار بود ولی هیبرید ایروفلور اختلاف معنیداری از نظر عملکرد دانه با دو رقم دیگر نداشت. با افزایش شدت تنش کمبود آب کاهش معنی داری در عملکرد دانه و درصد روغن ایجاد شد. اثر متقابل تنش کمیود آب و رقم بر روی درصد پوکی دانه و تعداد دانه پر در سطح احتمال 5% معنیدار گردید.
محمود باصفا؛ مجید طاهریان
چکیده
خشکی از تنشهای محیطی مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان میباشد. این بررسی به منظور ارزیابی تحمل به خشکی اکوتیپهای یونجه با استفاده از شاخصهای تحمل به خشکی طی سالهای زراعی 88-1387، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور اجرا شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. ...
بیشتر
خشکی از تنشهای محیطی مهم در کاهش رشد و تولید گیاهان میباشد. این بررسی به منظور ارزیابی تحمل به خشکی اکوتیپهای یونجه با استفاده از شاخصهای تحمل به خشکی طی سالهای زراعی 88-1387، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور اجرا شد. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کرتهای اصلی به سه تیمار عدم تنش، تنش ملایم و تنش شدید (دور آبیاری 7، 10 و 14 روز) و کرتهای فرعی به 11 اکوتیپ یونجه اختصاص داشتند. شاخصهای تحمل به تنش (STI)، تحمل به خشکی (TOL)، حساسیت به تنش (SSI)، میانگین هندسی تولید (GMP)، میانگین حسابی تولید (MP) و میانگین هارمونیک (HARM)، با استفاده از عملکرد علوفه خشک در شرایط تنش (Ys) و بدون تنش(Yp) محاسبه شدند. همبستگی مثبت و معنیدار بین عملکرد علوفه خشک در شرایط تنش و عدم تنش و شاخصها نشان داد که در تنش ملایم و شدید، شاخصهای GMP، MP، HARM و STI مناسبترین شاخصها هستند (r2 = 0.97, p ≤ 0.01). با توجه به این شاخصها و مقادیر Ys و Yp بالا و همچنین نمودار چند متغیره بای پلات مشخص شد که اکوتیپهای قارقلوق و ملک کندی در تنش ملایم و فامنین در تنش شدید متحملترین اکوتیپها بودند. گروه بندی اکوتیپها نشان داد که بر اساس عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش و مقادیر شاخصهای انتخابی، آنها در سه گروه حساس، متحمل و نیمه حساس به تنش قرار میگیرند.
مصطفی حیدری؛ فاطمه مصری
چکیده
به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر میزان فعالیت سه آنزیم آنتی اکسیدان کاتالاز ((CAT، آسکوربات پراکسیداز (APX) و گایاکول پراکسیداز (GPX)، همچنین جذب عناصر سدیم و پتاسیم و نیز دو ترکیب آلی کربوهیدرات و پرولین در مرحله گیاهچهای شش رقم گندم، آزمایشی بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1386 در مرکز زیست پژوهشی دانشگاه ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف شوری بر میزان فعالیت سه آنزیم آنتی اکسیدان کاتالاز ((CAT، آسکوربات پراکسیداز (APX) و گایاکول پراکسیداز (GPX)، همچنین جذب عناصر سدیم و پتاسیم و نیز دو ترکیب آلی کربوهیدرات و پرولین در مرحله گیاهچهای شش رقم گندم، آزمایشی بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1386 در مرکز زیست پژوهشی دانشگاه زابل (بیوسنتر) انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری صفر، 100، 200، و 300 میلی مولار نمک NaCl و شش رقم گندم بنامهای الوند، فلات، گاسکوژن، لاین 4، مهدوی و شیرازی بودند. نتایج نشان داد در طی اعمال تنش و با بالارفتن میزان شوری از شاهد به 300 میلی مولار تنها بر میزان فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان APX افزوده شد و از فعالیت دو آنزیم دیگر کاسته شد. در سطح شوری 300 میلیمولار، بالاترین میزان فعالیت آنزیم APX مربوط به ارقام فلات و مهدوی بود. در این بین میزان دو ترکیب کربوهیدرات و پرولین در واکنش به تنش شوری در همه ارقام افزایش یافت. این افزایش در چهار رقم الوند، گاسکوژن، لاین 4 و شیرازی که دارای فعالیت آنزیم APX کمتری بودند، بیشتر بود. در اثر شوری از جذب عنصر پتاسیم کاسته و بر جذب سدیم افزوده شد. در بین ارقام مورد بررسی، دو رقم مهدوی و فلات با داشتن بالاترین فعالیت آنزیم APX و میزان مناسبی کربوهیدرات و پرولین در بخش هوایی، بخصوص در سطح شوری 300 میلیمولار دارای کاهش قابل ملاحظهای در جذب سدیم و افزایش جذب پتاسیم نسبت به سایر ارقام بودند. بطور کلی با توجه به نتایج بدست آمده در این آزمایش میتوان استنباط کرد که در مرحله گیاهچهای فرآیند تنظیم اسمزی کارآتر از فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان در مقاومت به شوری ارقام گندم موثر است.
