سجاد عیسی پور نخجیری؛ مجید عاشوری؛ سید مصطفی صادقی؛ ناصر محمدیان روشن
چکیده
اعمال مدیریت صحیح نحوه آبیاری و مصرف بهینه کود نیتروژنه در زراعت برنج بسیار مهم و اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، میزان پرولین برگ و محتوای عناصر فسفر و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و سفید در سال‌های زراعی1396 و 1397در رشت اجرا گردید. آزمایش با طرح کرت‌های دوبارخردشده بر پایه بلوکهای ...
بیشتر
اعمال مدیریت صحیح نحوه آبیاری و مصرف بهینه کود نیتروژنه در زراعت برنج بسیار مهم و اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، میزان پرولین برگ و محتوای عناصر فسفر و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و سفید در سال‌های زراعی1396 و 1397در رشت اجرا گردید. آزمایش با طرح کرت‌های دوبارخردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آبیاری غرقاب، آبیاری تناوبی با فاصله 7 و 14 روز در کرت اصلی، مصرف 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در کرت فرعی و ارقام هاشمی و گیلانه در کرت فرعی فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با افزایش فاصله آبیاری، عملکرد دانه کاهش یافت، درحالی که مصرف 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن عملکرد دانه را در هر سه سطح آبیاری در مقایسه با سطح 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن افزایش داد. بیشترین میزان فسفر در برنج قهوه‌ای در تیمار 7 روز آبیاری، 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم گیلانه با میزان 0.303 درصد و کمترین مقدار آن نیز در تیمار 7 روز آبیاری و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن و در رقم گیلانه به میزان 0.056 درصد و بیشترین درصد پتاسیم در برنج سفید در تیمار 14 روز آبیاری، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم هاشمی با میزان 0.246 درصد و کمترین مقدار آن نیز در تیمار غرقاب و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن بود. به نظر می‌رسد مصرف 75 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در هر دو رقم هاشمی و گیلانه توانست در هر سه سطح آبیاری، عملکرد کمی و کیفی دانه را در مقایسه با دو سطح دیگر کود نیتروژن در فواصل آبیاری مختلف افزایش دهد.
خدیجه صورآذر؛ رئوف سیدشریفی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر شوری، ورمی کمپوست و متانول بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان، اسمولیت های سازگار و برخی صفات تریتیکاله، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1401 اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل سه سطح شوری (عدم اعمال شوری به عنوان شاهد، شوری 50 و 100 میلی مولار از نمک سدیم کلرید)، دو سطح ورمی کمپوست (بدون کاربرد به عنوان شاهد و کاربرد ورمی کمپوست) و سه سطح متانول (محلول‌پاشی با آب بهعنوان شاهد، محلول پاشی 15 و 30 درصد حجمی متانول) بود. نتایج نشان داد کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در سطح شوری 100 میلی مولار فعالیت آنزیم پراکسیداز (73.4 درصد)، پلی فنل اکسیداز (89.6 درصد)، قند محلول (20.3 درصد)، پروتئین (38 درصد)، پرولین (101.9 درصد) و محتوای نسبی آب (20.6 درصد) را نسبت به تیمار عدم کاربرد ورمی کمپوست و متانول درهمین سطح شوری افزایش داد. کاربرد ورمی کمپوست محتوای مالون دی آلدهید و پراکسید هیدروژن را (به ترتیب 9 و 20 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد ورمی کمپوست کاهش داد. کاربرد متانول 30 درصد حجمی محتوای مالون دی آلدهید و پراکسیدهیدروژن را (به ترتیب 40 و 55 درصد) در مقایسه با عدم کاربرد متانول کاهش داد. بیش ترین عملکرد دانه از کاربرد همزمان ورمی کمپوست و متانول 30 درصد حجمی در شرایط عدم شوری به دست آمد. براساس نتایج این تحقیق، به نظر می رسد کاربرد ورمی کمپوست و متانول به دلیل بهبود فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی و اسمولیت های سازگار می تواند موجب افزایش عملکرد دانه تریتیکاله تحت تنش شوری شود.
فاطمه حسینی؛ سید سعید موسوی؛ محمد رضا عبداللهی؛ علی سپهری
چکیده
در بین گیاهان زراعی، گندم بیشترین سطح زیر کشت دیم را به خود اختصاص داده است و تنش خشکی مهم ترین عامل افت عملکرد این گیاه راهبردی است. یکی از راهکارهای مقابله با این تنش، استفاده از گونه‌های مختلف جنس آژیلوپس در برنامههای به نژادی گندم است. هدف این تحقیق ارزیابی ارتباط بین عملکرد دانه با 32 صفت مختلف فنولوژیک و اگرومورفوفیزیولوژیک ...
بیشتر
در بین گیاهان زراعی، گندم بیشترین سطح زیر کشت دیم را به خود اختصاص داده است و تنش خشکی مهم ترین عامل افت عملکرد این گیاه راهبردی است. یکی از راهکارهای مقابله با این تنش، استفاده از گونه‌های مختلف جنس آژیلوپس در برنامههای به نژادی گندم است. هدف این تحقیق ارزیابی ارتباط بین عملکرد دانه با 32 صفت مختلف فنولوژیک و اگرومورفوفیزیولوژیک در ده اکوتیپ مختلف آژیلوپس تائوشی بود که در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در طی دو دوره آزمایش و تحت شرایط تنش خشکی ارزیابی شدند. عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی دار (p≤0.01) با صفات کارایی مصرف آب، طول پدانکل، شاخص برداشت بوته، وزن سنبله اصلی، وزن دانه در سنبله اصلی، تعداد سنبله بارور در بوته، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، قدرت حفظ آب در برگ قطع‌شده، تعداد دانه در بوته، وزن پدانکل و شاخص سطح برگ نشان داد. اغلب صفات فنولوژیک و ریشه ای دارای همبستگی منفی و معنیدار (p≤0.05) با عملکرد دانه بودند. طبق نتایج رگرسیون گام‌به‌گام صفات کارایی مصرف آب و تعداد سنبله بارور در بوته، با ضریب رگرسیونی مثبت و صفات قطر ریشه و روز تا سنبله دهی با ضریب رگرسیونی منفی، بهعنوان مهمترین صفات مؤثر بر تغییرات عملکرد دانه به ترتیب وارد مدل رگرسیونی شدند. صفت کارایی مصرف آب بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر افزایش عملکرد دانه داشت. صفت کارایی مصرف آب، از طریق افزایش روز تا سنبله‌دهی، بیشترین اثر غیرمستقیم منفی را بر عملکرد دانه داشت. بهطورکلی با توجه به قرابت ژنتیکی بین گندم زراعی و گونه آژیلوپس تائوشی، به عنوان جد دهنده ژنوم D به گندم زراعی، گزینش بر اساس مقادیر بیشتر دو صفت کارایی مصرف آب و تعداد سنبله بارور در بوته، که دارای توارث پذیری ساده تری نسبت به عملکرد دانه هستند، همچنین انتخاب برای مقادیر کمتر صفات فنولوژیک و ریشهای ممکن است منجر به بهبود عملکرد گندم در شرایط تنش خشکی شود.
الهه سیفی پور؛ نجمه یرمی؛ ابوالفضل عزیزیان؛ غلامحسن رنجبر
چکیده
خشکی و شوری از مهمترین چالش های کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی شاخص سطح برگ، برخی صفات فیزیولوژیکی و بهره وری مصرف آب کنجد رقم اولتان در شرایط تنشهای همزمان خشکی و شوری بود. برای این منظور آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه اردکان در سال زراعی 1398-1399 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای ...
بیشتر
خشکی و شوری از مهمترین چالش های کشاورزی در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی شاخص سطح برگ، برخی صفات فیزیولوژیکی و بهره وری مصرف آب کنجد رقم اولتان در شرایط تنشهای همزمان خشکی و شوری بود. برای این منظور آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه اردکان در سال زراعی 1398-1399 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح آبیاری با دورهای 4، 8 و 12 روز و چهار سطح شوری آب شامل 1.5، 4، 7 و 10 دسی زیمنس بر متر بود. نتایج نشان داد که افزایش دور آبیاری از 4 به 12 روز باعث کاهش حداکثر شاخص سطح برگ بهمیزان 49 درصد، افزایش 14 درصدی شاخص سبزینگی و کاهش 15 درصدی پتانسیل آب برگ شد و اثر معنیدار بر دمای سطح برگ نداشت. افزایش شوری از 1.5 به 10، کاهش 58 درصدی حداکثر شاخص سطح برگ، افزایش 18 درصدی دمای سطح برگ، کاهش 40 درصدی شاخص سبزینگی و کاهش 17 درصدی پتانسیل آب را بهدنبال داشت. افزایش شوری آب آبیاری از 1.5 به 4، 7 و 10، باعث کاهش 35، 80 و 96 درصدی عملکرد دانه شد. افزایش دور آبیاری از 4 به 8 و 12 روز، به ترتیب باعث کاهش معنیدار 55 و 51 درصدی بهرهوری مصرف آب شد. نتایج اثر متقابل نیز نشان داد که در همه صفات مورد بررسی به‌جز پتانسیل آب برگ اختلاف معنی داری بین دورهای آبیاری 8 و 12 روز در همه سطوح شوری مشاهده نشد. اگرچه بیشترین عملکرد دانه و بهرهوری مصرف آب در تیمار شوری 1.5 و دور 4 روز مشاهده شد اما بر اساس نتایج بررسی صفات فیزیولوژیکی، عملکرد دانه و بهرهوری مصرف آب کنجد به خصوص در شرایط کمبود آب استفاده از دور آبیاری 12 روز به‌جای دور 8 روز در همه سطوح شوری قابل توصیه است.
فاطمه محمدی آذر؛ امید سفالیان؛ علی اصغری؛ اصغر عبادی؛ رحمت الله کریمی زاده
چکیده
با توجه به وجود تنش سرما در مناطق سردسیر کشور لزوم گزینش ژنوتیپ‌هایی با پتانسیل عملکرد بالا و سایر ویژگی‌های مناسب زراعی بیش از پیش آشکار میباشد. هدف این مطالعه بررسی تنوع لاین‌های گندم دوروم در شرایط تنش یخ‌زدگی و شناسایی لاین‌های مقاوم به سرما در گندم دوروم بر اساس برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و تعیین رابطه بین صفات گندم دوروم ...
بیشتر
با توجه به وجود تنش سرما در مناطق سردسیر کشور لزوم گزینش ژنوتیپ‌هایی با پتانسیل عملکرد بالا و سایر ویژگی‌های مناسب زراعی بیش از پیش آشکار میباشد. هدف این مطالعه بررسی تنوع لاین‌های گندم دوروم در شرایط تنش یخ‌زدگی و شناسایی لاین‌های مقاوم به سرما در گندم دوروم بر اساس برخی صفات مورفوفیزیولوژیکی و تعیین رابطه بین صفات گندم دوروم و تحمل به سرما بود. آزمایشات یخ‌زدگی و آزمایشگاهی در گلخانه و آزمایشگاه اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی در سال 98 بر روی 45 لاین امیدبخش گندم دوروم بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. تمامی لاین‌های مورد بررسی قادر به تحمل تنش بودند. در مجموع لاین‌های 34، 36 و 37 بیشترین درصد زنده‌مانی و لاین‌های 1، 23 و 25 کمترین میزان زنده‌مانی را نشان دادند. صفات LT50، درصد زنده‌مانی، ارتفاع، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن اشباع اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای آب نسبی و نشت الکترولیت مورد بررسی قرار گرفتند. لاین‌هایی که در گروه لاین‌های پابلند خوشه‌بندی شدند از نظر صفت LT50 نیز در گروه لاین‌های مقاوم قرار گرفتند. در تجزیه خوشه‌ای لاین‌ها در شرایط شاهد، تنش 8- و 12- درجه سانتی‌گراد لاین‌ها در چهار گروه و در شرایط تنش 10- درجه سانتی‌گراد لاین‌ها در 5 گروه قرار گرفتند. صفات وزن تر اندام هوایی، تعداد برگ، محتوای نسبی آب برگ و هدایت الکتریکی نقش مهمی در میانگین گروه‌ها داشتند.در تجزیه به عامل‌ها در سطوح شاهد و تنش 8- درجه سانتی‌گراد چهار عامل و برای سطوح تنش 10- و 12- درجه سانتی‌گراد سه عامل برای تفسیر داده‌ها انتخاب شد. با توجه به نتایج نهایی مطالعه، لاین‌های 17، 24، 27، 35، 38 و 40 لاین‌های مقاوم شناخته شدند. لاین‌های 3، 12، 18، 20 و 44 حساس شناخته شدند.
الهام افشارنیا؛ علیرضا خوانین زاده؛ مهدی کریمی
چکیده
امروزه با توجه به جمعیت روز افزون و افزایش نیاز غذایی ضروری است با استفاده از منابع آب و خاک شور جهت تامین نیاز غذایی این جمعیت رو به رشد با تاکید بر گونه های مقاوم و سازگار گیاهی اقدام نمود. به منظور ارزیابی مقاومت به شوری گونه گیاهی دارویی کنگر فرنگی و تعیین مقاومت این گونه به شوری در مراحل رویشی، آزمایشی با شش سطح شوری شامل )شاهد (،12،9، ...
بیشتر
امروزه با توجه به جمعیت روز افزون و افزایش نیاز غذایی ضروری است با استفاده از منابع آب و خاک شور جهت تامین نیاز غذایی این جمعیت رو به رشد با تاکید بر گونه های مقاوم و سازگار گیاهی اقدام نمود. به منظور ارزیابی مقاومت به شوری گونه گیاهی دارویی کنگر فرنگی و تعیین مقاومت این گونه به شوری در مراحل رویشی، آزمایشی با شش سطح شوری شامل )شاهد (،12،9، و 15 دسی زیمنس بر متر در قالب طرح کاملا تصادفی و در سه تکراردر شرایط گلدانی اجرا شد. در پایان معنی دار بودن داده های آزمایشی در سطح پنج درصد مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد تیمار شوری بر صفات کلروفیل a ، b ، کل،نشت یونی، درصد خشکی و ریزش برگ، درصد خاکستر برگ، وزن مخصوص و محتوی رطوبت برگ اثر معنی داری در سطح پنج درصد دارد و گیاه کنگر فرنگی شوری تا سطح 9 دسی زیمنس بر متر را میتواند در مراحل رویشی تحمل نماید اما در سطوح بالاتر شوری حساس می باشد. به عبارتی شوری 12 دسی زیمنس باعث کاهش بیش از 50 درصد جوانه زنی گونه کنگر فرنگی شده و باعث افزایش معنی دار نشت یونی، درصد خاکستر و همچنین درصد خشکیدگی،درصد ریزش برگ به میزان 50 درصد شده است که میتواند بیانگر کاهش عملکرد معنی دار رویشی این گونه در این سطح شوری باشد. با توجه به نتایج به ازا افزایش هر واحد شوری میزان کاهش وزن برگ کنگر فرنگی معادل 11 درصد ثبت شد. بطور کلی با توجه به نتایج گونه گیاهی کنگر فرنگی از نظر مقاومت به شوری دارای تحمل نسبتا مناسب و خوبی در مراحل رویش می باشد با استفاده از منابع آب شور تا حد 9 دسی زیمنس بر متر میتوان جهت کشت و تولید از این گونه گیاهی در مراحل رویشی استفاده نمود.
تکتم احمدی؛ سید حسین نعمتی؛ جعفر نباتی
چکیده
بهمنظور بررسی تحمل به سرما در برخی ارقام سیبزمینی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای دمایی شامل (4، 2، 0، 2-، 4- درجه سانتی گراد) و ارقام سیبزمینی (اگریا، فونتانه، آریندا و سانته) بودند. نتایج حاصل نشان داد در رقم سانته بقا بهطور معنیداری با افت دما کاهش پیدا کرد. بقا در ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تحمل به سرما در برخی ارقام سیبزمینی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. تیمارهای دمایی شامل (4، 2، 0، 2-، 4- درجه سانتی گراد) و ارقام سیبزمینی (اگریا، فونتانه، آریندا و سانته) بودند. نتایج حاصل نشان داد در رقم سانته بقا بهطور معنیداری با افت دما کاهش پیدا کرد. بقا در دمای ۴- درجه سانتی گراد در رقم فونتانه 55 درصد بیشتر از رقم سانته بود. محتوای فنل در رقم سانته در دمای 2- درجه سانتی گراد، ۸۱ درصد بیشتر از رقم فونتانه بود. در رقم سانته محتوای پرولین با کاهش دما از 4 به صفر درجه سانتی‌گراد چهار برابر افزایش پیدا کرد. در رقم فونتانه کاهش دما از 4 به 2- درجه سانتی گراد محتوای پرولین افزایش و با کاهش بیشتر دما کاهش یافت. محتوای کربوهیدراتهای محلول در رقم سانته، آریندا و اگریا با کاهش دما افزایش و در رقم فونتانه کاهش یافت. رقم سانته بیشترین و رقم فونتانه کمترین روند افزایشی مالون‌دی‌آلدئید را با کاهش دما از 4 به 4- درجه سانتی گراد داشتند. فعالیت آنزیم کاتالاز با کاهش دما تا دمای صفر درجه سانتی‌گراد در رقم سانته 2.9 برابر افزایش پیدا کرد. در رقم فونتانه بیشترین فعالیت آنزیم CAT در دمای 2 درجه سانتی گراد بود. فعالیت آنزیم پراکسیداز در رقم سانته با کاهش دما از صفر به 2- درجه سانتی گراد حدود 9.3 برابر افزایش یافت. در رقم فونتانه با کاهش دما تا 2 درجه سانتی گراد فعالیت آنزیم سوپر‌اکسید دیسموتاز کاهش یافت و با کاهش دما به صفر درجه سانتی‌گراد، 80 درصد افزایش یافت. ارتفاع بوته بعد از اعمال تنش سرما در رقم سانته و اگریا نسبت به شاهد کمتر بود ولی در رقم فونتانه با کاهش دما ارتفاع بوته نسبت به شاهد بیشتر بود. در دمای 4- درجه سانتی گراد بیشترین وزن خشک اندام هوایی در رقم فونتانه و کمترین وزن خشک اندام هوایی در رقم سانته مشاهده شد. بهطورکلی رقم فونتانه که دارای سازوکار دفاعی بهتر و کارآمدتری نسبت به سایر ارقام بود تحمل به سرمای بهتری نشان داد.
حمید نجفی نژاد؛ محمدعلی جواهری؛ نادر کوهی
چکیده
این مطالعه با هدف تأثیر تیمارهای مختلف تنش آبی بر عملکرد، بهرهوری مصرف آب و برخی خصوصیات زراعی گیاه کاکتوس در منطقه شاهماران در جنوب استان کرمان در سال 1398 انجام شد. طرح آزمایشی بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار روی بوته‌های کاکتوس سه‌ساله انجام شد. تیمارهای موردمطالعه شامل سه رژیم آبیاری بر اساس 160، 210 و 260 میلی‌متر تبخیر ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تأثیر تیمارهای مختلف تنش آبی بر عملکرد، بهرهوری مصرف آب و برخی خصوصیات زراعی گیاه کاکتوس در منطقه شاهماران در جنوب استان کرمان در سال 1398 انجام شد. طرح آزمایشی بهصورت بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار روی بوته‌های کاکتوس سه‌ساله انجام شد. تیمارهای موردمطالعه شامل سه رژیم آبیاری بر اساس 160، 210 و 260 میلی‌متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک تبخیر کلاس A بود. نتایج نشان داد با افزایش سطح تنش آبی طول، عرض و ضخامت پد (ساق برگ) بهطور معنیداری کاهش یافت. بیشترین تعداد پد تولیدشده (27.7 عدد در بوته) متعلق به تیمار آبیاری نرمال و کمترین آن (15 عدد در بوته) در تیمار تنش شدید خشکی (رژیم آبیاری 260 میلی‌متر تبخیر تجمعی از سطح تشتک تبخیر) مشاهده شد. بیشترین ضخامت پد در شرایط آبیاری نرمال (2.4 سانتی‌متر) و کمترین آن (0.9 سانتی‌متر) در شرایط تنش شدید خشکی به دست آمد. تأثیر تنش خشکی بر گسترش طول و عرض پد که شاخصی از سطح فتوسنتز کننده گیاه هستند معنیدار بود، به‌طوری‌که کمترین طول و عرض پد (به ترتیب 29.5 و 18 سانتی‌متر) در تیمار تنش شدید خشکی و بیشترین آن (37.7 و 24.7 سانتی‌متر) در تیمار آبیاری نرمال حاصل شد. نتایج نشان داد تنش آبی شدید بیشترین مقدار پتاسیم و کمترین مقدار فیبر را در علوفه خشک ایجاد کرد. رژیم آبیاری 160 میلی‌متر تبخیر تجمعی موجب تولید بالاترین مقدار عملکرد علوفه تر و خشک (به ترتیب با تولید 112 و 8.97 تن در هکتار) گردید. در این تیمار بهرهوری مصرف آب 3.29 کیلوگرم ماده خشک بر مترمکعب آب به دست آمد. بیشترین پروتئین خام علوفه (7.9 درصد) نیز به رژیم آبیاری 210 میلی‌متر تبخیر تجمعی تعلق داشت. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، امکان کشت و تولید علوفه از گیاه دائمی کاکتوس با مصرف آب کم در منطقه شاهماران کرمان وجود دارد.
احمد شاهی زاده؛ رسول اصغری زکریا؛ معرفت قاسمی کلخوران؛ پریسا شیخ زاده
چکیده
به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی، تعداد 18 ژنوتیپ گندم نان به همراه 2 رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی آخر فصل در سال زراعی 1400-1399 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. عملکرد در شرایط بدون تنش (Yp) و عملکرد در شرایط تنش (Ys) اندازهگیری ...
بیشتر
به منظور شناسایی ژنوتیپهای متحمل به خشکی با استفاده از شاخصهای تحمل به تنش خشکی، تعداد 18 ژنوتیپ گندم نان به همراه 2 رقم شاهد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی آخر فصل در سال زراعی 1400-1399 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل اجرا شد. عملکرد در شرایط بدون تنش (Yp) و عملکرد در شرایط تنش (Ys) اندازهگیری و از روی آن شاخصهای تحمل و حساسیت به تنش مختلف برآورد شدند. با استفاده از شاخصهای گزینش چند متغیره شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده‌ال (IGSI) و شاخص فاصله چندمتغیره ژنوتیپ از ژنوتیپ ایده‌ال (MGIDI)، ژنوتیپهای 11، 5، 1 و 12 با داشتن بیشترین مقدار IGSI و کمترین مقدارMGIDI ، جزو ژنوتیپهای با تحمل تنش خشکی آخر فصل شناخته شدند که این موضوع از طریق تجزیه کلاستر، نقشه حرارتی و نمودار بای‌پلات در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نیز مورد تأیید قرار گرفت. مقایسه میانگین ژنوتیپهای منتخب با میانگین کل برای شاخصهای مورد مطالعه در شرایط تنش خشکی آخر فصل نشان داد که ژنوتیپهای منتخب تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل از لحاظ عملکرد در شرایط تنش بالاتر از میانگین کل بودند و به‌ویژه کاهش عملکرد کمتری در شرایط تنش در مقایسه با میانگین ژنوتیپهای دیگر نشان دادند. در کل، نتایج این آزمایش نشان داد که میتوان ژنوتیپهای گندم متحمل به خشکی را با استفاده از شاخصهای IGSI و MGIDI انتخاب کرد. ژنوتیپهای انتخاب‌شده را میتوان از نظر ویژگی‌های زراعی و فیزیولوژیکی بیشتر ارزیابی کرد تا مناسب بودن آنها برای کشت در مناطق مستعد خشکی تأیید شود.
لیلا صدوقی؛ علی اکبر نوروزی؛ علی محمدی ترکاشوند؛ ابراهیم پذیرا
چکیده
پدیده سرمازدگی منجر به خسارات جبران‌ناپذیری به شالیزارهای استان گیلان میشود. در کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران، ایستگاه‌های هواشناسی معمولاً پراکنده هستند به همین دلیل از سنجنده و حسگرهایی مانند MODIS که بهصورت رایگان در دسترس هستند استفاده میکنند که کمک شایانی به کمبود توزیع ایستگاه‌های زمینی میکند. همچنین با استفاده ...
بیشتر
پدیده سرمازدگی منجر به خسارات جبران‌ناپذیری به شالیزارهای استان گیلان میشود. در کشورهای درحال‌توسعه مانند ایران، ایستگاه‌های هواشناسی معمولاً پراکنده هستند به همین دلیل از سنجنده و حسگرهایی مانند MODIS که بهصورت رایگان در دسترس هستند استفاده میکنند که کمک شایانی به کمبود توزیع ایستگاه‌های زمینی میکند. همچنین با استفاده از مدل‌های درون‌یابی، میتوان مشاهدات پراکنده را به نقشه‌های پیش‌بینی پیوسته در کل منطقه موردمطالعه تبدیل کرد. هدف از انجام این پژوهش بررسی خطر سرمازدگی در مراحل مختلف رشد گیاه برنج با بهره‌گیری از فناوری سنجش‌ازدور و تصاویر ماهواره MODIS در استان گیلان میباشد. در این پژوهش از بین محصولات سنجنده مودیس(MODIS) از داده‌های دمای روزانه سطح زمین (LST) با کد MOD11A1 استفاده شد و مختصات ایستگاه‌های هواشناسی استان گیلان و داده‌های موردنیاز از این ایستگاه‌ها طی دوره آماری 2000 تا 2017 از اداره هواشناسی اخذ گردید. تعیین دوره رشد گیاه برنج بر اساس اطلاعات و آمار استان انجام شد و با استفاده از تصاویر سنجده MODIS و با توجه به حد بحرانی دما که کمتر از آن گیاه دچار تنش سرما میشود، نقشه‌های پهنه‌بندی خطر سرمازدگی در نرم‌افزار ArcGIS، باتوجه‌به فراوانی و تعداد روزهایی که خطر سرمازدگی در هر مرحله رشد گیاه در منطقه رخ‌داده بود با روش درون‌یابی IDW تهیه گردید. پنج نوع کلاس متفاوت برای خطر سرمازدگی برنج تحت عنوان بسیار کم، کم، متوسط، زیاد و بسیار زیاد در نظر گرفته شد. بر اساس نقشه‌های پهنه‌بندی خطر، رخ داد سرمازدگی طی 17 سال مورد بررسی قرار گرفت؛ و نشان داد که بیشترین خطر سرمازدگی در سطح کل استان مربوط به ارتفاعات 1000 تا 2000 متر بوده و در مرحله جوانه‌زنی و زایشی میزان این خطر زیاد و خیلی زیاد است و هر چه که به دریا نزدیک‌تر می‌شویم میزان خطر در همه مراحل رشد حتی در مراحل جوانه‌زنی و زایشی کم و خیلی کم است.
اکرم عباس منش؛ آرش فاضلی؛ رضا حقی دره ده
چکیده
جو (Hordeum vulgare) یکی از گیاهان خانواده گرامینه و چهارمین محصول غلات میباشد. این گیاه در مواجهه با تنشهای غیرزنده نسبتا ً متحمل است. تنشهای غیرزیستی ، از طرق مختلف بر موجودات زنده تأثیر می‌گذارند. یکی از تنشهای غیر زیستی که اخیراً در ایران تأثیرات منفی چشمگیری روی رشد و عملکرد گیاهان میگذارد، گرد و غبار است که اثرات مخربی روی رشد، ...
بیشتر
جو (Hordeum vulgare) یکی از گیاهان خانواده گرامینه و چهارمین محصول غلات میباشد. این گیاه در مواجهه با تنشهای غیرزنده نسبتا ً متحمل است. تنشهای غیرزیستی ، از طرق مختلف بر موجودات زنده تأثیر می‌گذارند. یکی از تنشهای غیر زیستی که اخیراً در ایران تأثیرات منفی چشمگیری روی رشد و عملکرد گیاهان میگذارد، گرد و غبار است که اثرات مخربی روی رشد، تولید و بسیاری از فرایندهای متابولیک گیاه دارد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر گرد و غبار روی برخی صفات فیزیولوژیک ژنوتیپهای مختلف جو میباشد. به این منظور آزمایشی در سال زراعی 1402- 1401 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام صورت گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل گرد و غباردر 2 سطح (اعمال گرد و غبارو بدون اعمال گردوغبار) و ده ژنوتیپ مختلف جو بودند. پاشش گردوخاک در مرحله گیاهچه‌ای صورت گرفت. سپس 10 روز پس از اعمال گردوغبار، صفات فیزیولوژیکی از جمله محتوای کلروفیل برگ، غلظت پروتئین محلول در برگ، میزان پرولین برگ و کربوهیدراتهای محلول در برگ اندازهگیری شدند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ × گرد و غبار بر محتوی کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، نشت یونی، RWC، پرولین، کاتالاز، قند در سطح یک درصد معنیدار بود، این در حالی بود که گرد و غبار اثر معنیداری بر مقدار پروتئین نداشت. گرد و غبار سبب کاهش کلروفیل، نشت یونی، محتوای نسبی آب و پروتئین و افزایش پرولین، کاتالاز و قندهای محلول شده است. تأثیر تنش گرد و غبار روی کلیهی صفات در ژنوتیپهای مختلف به یک نسبت نبوده و در برخی صفات برخی ژنوتیپها بیشتر متأثر بوده است. نتایج کلی نشان داد که ژنوتیپ HOR6964 تحمل بالاتری به تنش گرد و غبار نسبت به سایر ژنوتیپها دارد.
پروانه قلی زاده سرچشمه؛ جلال صبا؛ حسن امیری اوغان؛ فرید شکاری؛ امیر قلی زاده
چکیده
بهمنظور بررسی روابط بین عملکرد و صفات فنولوژیک و زراعی و تعیین روابط بین این صفات در ژنوتیپهای بهاره کلزا هفت لاین با پنج تستر در سال 98-1397 تلاقی داده شدند. دورگ‌ها به‌همراه 12 والد در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی انتهای فصل ارزیابی شدند. نتایج همبستگی صفات در شرایط نرمال نشان داد عملکرد دانه با صفات تعداد خورجین در بوته، تعداد خورجین ...
بیشتر
بهمنظور بررسی روابط بین عملکرد و صفات فنولوژیک و زراعی و تعیین روابط بین این صفات در ژنوتیپهای بهاره کلزا هفت لاین با پنج تستر در سال 98-1397 تلاقی داده شدند. دورگ‌ها به‌همراه 12 والد در شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی انتهای فصل ارزیابی شدند. نتایج همبستگی صفات در شرایط نرمال نشان داد عملکرد دانه با صفات تعداد خورجین در بوته، تعداد خورجین در شاخه‌های فرعی، قطر ساقه در ارتفاع 20 سانتی‌متری، تعداد دانه در خورجین و تعداد شاخه‌های فرعی دارای همبستگی مثبت و معنیدار بود. در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، صفات تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین و قطر خورجین، دارای همبستگی مثبت و معنیدار و روز تا شروع گلدهی دارای همبستگی منفی و معنیدار با عملکرد دانه بودند. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه مسیر در هر دو شرایط آزمایش، صفات تعداد خورجین در بوته، وزن هزاردانه، تعداد دانه در خورجین و ارتفاع اولین خورجین از سطح زمین دارای اثرات مستقیم مثبت و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک دارای اثرت مستقیم منفی بر روی عملکرد دانه بودند. همچنین، طول ساقه اصلی در شرایط آبیاری نرمال و تعداد خورجین در شاخه‌های فرعی در شرایط تنش خشکی آخر فصل دارای اثرات مستقیم منفی بر روی عملکرد دانه بودند. با این‌حال، تمام این اثرات مستقیم منفی توسط اثرات غیرمستقیم مثبت از طریق سایر صفات خنثی شده و غیرمعنی‌دار شدن ضرایب همبستگی صفات مزبور با عملکرد دانه را موجب گردید. بهطورکلی، در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی انتهای فصل، تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین سهم بالایی از تغییرات کل را در بر داشته و مؤثرترین صفات بر عملکرد دانه بودند. از این‌رو، با توجه به اینکه این صفات وراثت‌پذیری بیشتری نسبت به عملکرد دانه دارند، گزینش در جهت افزایش آنها میتواند برای بهبود غیرمستقیم عملکرد دانه در برنامههای به‌نژادی قابل توصیه باشد.
مجید رجایی؛ سیروس طهماسبی؛ منوچهر دستفال
چکیده
اصلاح ارقام متحمل به شوری از راهکارهای مناسب جهت کاهش اثرات شوری است. این پژوهش بهمنظور تعیین متحملترین ژنوتیپهای گندم به سطوح مختلف شوری انجام گردید. آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط نور و دمای طبیعی محیط در گلخانه انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل ژنوتیپهای سیستان، نارین، برات، سارنگ، شوش، ...
بیشتر
اصلاح ارقام متحمل به شوری از راهکارهای مناسب جهت کاهش اثرات شوری است. این پژوهش بهمنظور تعیین متحملترین ژنوتیپهای گندم به سطوح مختلف شوری انجام گردید. آزمایش فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط نور و دمای طبیعی محیط در گلخانه انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل ژنوتیپهای سیستان، نارین، برات، سارنگ، شوش، آینه، سحر، مهرگان، Ms-90-15، Ms-92-8، Ms-93-5،Ms-93-6،Ms-93-14، Ms-93-16 و S-94-12 و آب با شورهای 1، 10 و 16 دسی زیمنس بر متر بودند. کمترین محتوای سدیم برگ، نشت یونی و بیشترین پتاسیم برگ در ارقام مهرگان و سارنگ مشاهده شد. در شوری ملایم، S-94-12 و MS-92-8 به ترتیب کمترین و بیشترین درصد کاهش عملکرد دانه را نسبت به محیط بدون شوری داشتند. برای شوری شدید چنین مقادیری در مهرگان و MS-93-6 مشاهده شد. بررسی روابط بین ژنوتیپها با استفاده از روش تجزیه بای‌پلات و شاخصهای تحمل به شوری نشان داد که شاخصهای MP، GMP، HM و STI همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد گندم در تمام سطوح دارند. کاربرد آب شور 10 دسی‌زیمنس بر متر باعث کاهش عملکرد دانه ژنوتیپهای سیستان، نارین، Ms-90-15، Ms-92-8، Ms-93-5،Ms-93-6،Ms-93-14 و Ms-93-16، برات، سارنگ، شوش، آینه، سحر، مهرگان و S-94-12 به ترتیب به میزان 32.6، 36.2، 24، 40.5، 29.8، 32.5، 32.3، 26، 27.3، 30.5، 36.6، 21.7، 26.8، 30.2 و 15.6 درصد در مقایسه با شاهد گردید. این مقادیر برای شوری 16 دسی‌زیمنس بر متر به ترتیب 47.3، 56.3، 47.8، 50.6، 57، 65.4، 56.2، 50.2، 51.2، 50.5، 46.6، 50.8، 47.3، 43.4 و 48.8 درصد بود. بر اساس شاخصهای تحمل به تنش و شاخص انتخاب SIIG، ژنوتیپهای مهرگان، سارنگ، برات و S-94-12، عملکرد بهتری تحت شرایط شور داشتند. علت این امر میتواند سازگاری بیشتر این ارقام به شرایط اقلیمی منطقه در مقایسه با سایر ارقام موردبررسی باشد.
اسماعیل فیاض؛ علی سروش زاده؛ علی حیدرزاده
چکیده
کلزا همانند بسیاری از گیاهان زراعی تحت تأثیر تنش خشکی قرار می‌گیرد. هدف تحقیق مطالعه پاسخ خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی کلزا رقم نیما به محلول پاشی اسید های آمینه در شرایط تنش خشکی است. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم‌های آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری از ...
بیشتر
کلزا همانند بسیاری از گیاهان زراعی تحت تأثیر تنش خشکی قرار می‌گیرد. هدف تحقیق مطالعه پاسخ خصوصیات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی کلزا رقم نیما به محلول پاشی اسید های آمینه در شرایط تنش خشکی است. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل رژیم‌های آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله 50 درصدگل‌دهی و قطع آبیاری از مرحله خورجین‌دهی) و محلول‌پاشی در پنج سطح (بدون محلول‌پاشی، محلول‌پاشی صفر (آب مقطر)، یک، دو و سه گرم اسیدهای آمینه تجاری پروآمین در لیتر ) در سه مرحله طویل شدن ساقه، مرحله ظهور گل‌آذین و مرحله گلدهی بود. نتایج نشان داد برهمکنش تنش خشکی و محلول‌پاشی روی درصد و عملکرد روغن، کلروفیل کل، آنتوسیانین، فلاونوئید، پرولین، فنل کل، شاخص سطح برگ، SPAD و عملکرد بیولوژیک تأثیر معنیداری گذاشت. بیشترین شاخص سطح برگ (52/3)، عملکرد بیولوژیک (25955 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه (4514 کیلوگرم در هکتار) و درصد روغن (3/43%) در شرایط آبیاری کامل و محلول‌پاشی دو گرم اسیدآمینه در لیتر بدست آمد. همچنین، بیشترین مقدار آنتوسیانین (093/0 میکرومول بر گرم وزن تر برگ)، فلاونوئید (64/1 میکرومول بر گرم وزن تر برگ) و پرولین (2/238 میکرومول بر گرم وزن تر برگ) در شرایط قطع آبیاری از مرحله گلدهی و محلول‌پاشی دو گرم اسیدهای آمینه در لیتر بدست آمد. همچنین، کاربرد دو گرم اسید آمینه در لیتر بیشترین عملکرد روغن (1925 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق تأثیر مثبت کاربرد برگی اسیدهای آمینه، روی صفات بیوشیمایی و عملکرد دانه و روغن با محلول‌پاشی دو گرم اسیدآمینه در لیتر در هر سه رژیم آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله گلدهی و قطع آبیاری از مرحله خورجین‌دهی) مشاهده شد. لذا محلول‌پاشی دو گرم اسیدآمینه در لیتر برای افزایش عملکرد روغن و دانه در زراعت کلزا توصیه میشود.
لیلا اکبری؛ زینب چقاکبودی
چکیده
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود در کشت گیاهان زراعی و باغی در جهان تنش خشکی است که سبب بروز اختلالات متابولیسمی و کاهش عملکرد می‌گردد. در این میان عنصر روی به عنوان یکی از عوامل کاهش دهنده اثرات تنش خشکی حائز اهمیت است. پارامترهای کلروفیل فلورسانس از مهمترین فاکتورها برای تعیین ظرفیت فتوسنتزی در طول زندگی گیاهان میباشد. بدین ...
بیشتر
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های موجود در کشت گیاهان زراعی و باغی در جهان تنش خشکی است که سبب بروز اختلالات متابولیسمی و کاهش عملکرد می‌گردد. در این میان عنصر روی به عنوان یکی از عوامل کاهش دهنده اثرات تنش خشکی حائز اهمیت است. پارامترهای کلروفیل فلورسانس از مهمترین فاکتورها برای تعیین ظرفیت فتوسنتزی در طول زندگی گیاهان میباشد. بدین منظور، آزمایشی با هدف مقایسه میزان مقاومت به سطوح مختلف تنش رطوبتی، ارزیابی برخی از شاخص های فیزیولوژیکی و ارزیابی کارکرد فتوسیستم ΙΙ با استفاده از پارامترهای فلورسانس کلروفیل و برخی خصوصیات بیوشمیایی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی، فاکتور اول شامل سه سطح تنش خشکی (75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و فاکتور دوم سه سطح نیترات روی (0، 5 و 10 میلیگرم در لیتر) بر روی گیاه بالنگو انجام شد. در نتایج مقایسه میانگین با افزایش سطوح تنش خشکی و اعمال محلول پاشی با نیترات روی روند کاهشی در میزان Pi و Fv/Fm در سطوح مختلف تنش مشاهده نشد. بیشترین تأثیر در محلول پاشی مربوط به مقدار ده میلیگرم بر لیتر نیترات روی در سطوح مورد بررسی بود. هم چنین در سطوح مختلف تنش خشکی محلول پاشی با استفاده از نیترات روی سبب تغییر معنیدار در میزان فنول (13.50 میلی-گرم در لیتر)، قند محلول (94.15 میلیگرم در لیتر)، فلاوونوئید (8.49 میکروگرم در لیتر) و محتوای آنتوسیانین (0.138 میکروگرم در لیتر) گردید. با توجه به نمودارهای به دست آمده و پارامترهای مورد بررسی در طول دوره تنش میتوان گفت، محلول پاشی با نیترات روی به عنوان یکی از عناصر ضروری در غلظتهای مناسب می تواند به عنوان عامل مناسبی کاهش اثرات تنش در مراحل مختلف رشدی گیاه بالنگو برای مقابله با شرایط خشکی مؤثر باشد.
محمد ولی پور؛ افراسیاب راهنما؛ پیمان حسیبی؛ علی منصفی
چکیده
کم‌آبیاری یک راهبرد مهم صرفه‌جویی مصرف آب آبیاری است که راندمان مصرف آب را افزایش میدهد. بهمنظور ارزیابی واکنش صفات مورفولوژیکی و عملکرد ژنوتیپهای کتان روغنی به رژیم‌های کم‌آبیاری، آزمایشی مزرعه‌ای بهصورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1402-1401 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا ...
بیشتر
کم‌آبیاری یک راهبرد مهم صرفه‌جویی مصرف آب آبیاری است که راندمان مصرف آب را افزایش میدهد. بهمنظور ارزیابی واکنش صفات مورفولوژیکی و عملکرد ژنوتیپهای کتان روغنی به رژیم‌های کم‌آبیاری، آزمایشی مزرعه‌ای بهصورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1402-1401 در دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. چهار رژیم آبیاری شامل آبیاری مطلوب (آبیاری در80-80-80-80 درصد ظرفیت زراعی)، کم‌آبیاری ملایم (آبیاری در60-70-70-60 درصد ظرفیت زراعی)، کم‌آبیاری متوسط (آبیاری در60-60-60-60 درصد ظرفیت زراعی) و کم‌آبیاری شدید (آبیاری در40-50-50-40 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان عامل اصلی و چهار ژنوتیپ کتان روغنی (هندی، مجاری، اصفهان و کرمان) به عنوان عامل فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. رژیم‌های آبیاری مذکور به‌ترتیب در مراحل رشد رویشی، ساقه‌دهی، آغاز گلدهی و آغاز پر شدن دانه اعمال شدند. رژیم‌های کم‌آبیاری بسته به مرحلة رشدی گیاه و شدت تنش بهطور متفاوتی باعث کاهش ویژگی‌های مورفولوژیکی و عملکرد دانه و روغن ژنوتیپها شد. به طوری که رژیم‌های کم‌آبیاری ملایم، متوسط و شدید بهطور متوسط منجر به کاهش معنیدار عملکرد دانه به میزان 34، 39 و 49 درصد و عملکرد روغن به میزان 35، 40 و 52 درصد شدند. بین ژنوتیپها از نظر عملکرد دانه در واکنش به کم‌آبیاری تنوع ژنتیکی وجود داشت. عملکرد دانه در کم‌آبیاری شدید در مقایسه با آبیاری مطلوب در ژنوتیپهای هندی، مجاری، اصفهان و کرمان به میزان 56، 62، 46 و 32 درصد کاهش یافت. ژنوتیپهای اصفهان و کرمان در شرایط کم‌آبیاری با کمترین کاهش عملکرد دانه و روغن، پایداری عملکرد بالاتری داشتند. به طور کلی، اعمال کم‌آبیاری متوسط علی‌رغم کاهش 37 و 29 درصدی عملکرد دانه در ژنوتیپهای اصفهان و کرمان، باعث کاهش 35 درصدی آب مصرفی و افزایش کارایی مصرف آب شد. لذا رژیم آبیاری60 درصد ظرفیت زراعی و ژنوتیپهای اصفهان و کرمان برای تولید پایدار کتان روغنی در مناطق نیمه‌خشک قابل‌توصیه هستند.
حمید اسماعیلی خان به ببین؛ محمدرضا داداشی؛ محمد تقی فیض بخش؛ فاطمه شیخ؛ علی نخزری مقدم
چکیده
بهمنظور ارزیابی اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه و برخی صفات بیوشیمیایی لاین‌های جدید باقلا آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. در این بررسی 9 لاین کم تانن باقلا به همراه دو رقم شاهد مهتا و شادان در دو محیط تنش خشکی و آبیاری نرمال ...
بیشتر
بهمنظور ارزیابی اثرات تنش خشکی بر عملکرد دانه و برخی صفات بیوشیمیایی لاین‌های جدید باقلا آزمایشی در سال زراعی 1402-1401 بهصورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گرگان اجرا شد. در این بررسی 9 لاین کم تانن باقلا به همراه دو رقم شاهد مهتا و شادان در دو محیط تنش خشکی و آبیاری نرمال مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که برهمکنش تنش خشکی × رقم بر صفات کلروفیل b، کلروفیل کل، پرولین، قند محلول، کاروتنوئید، تعداد شاخه در بوته و تعداد غلاف در سطح یک درصد و بر صفات کلروفیل a و وزن خشک دانه در بوته در سطح پنج درصد معنیدار بود. مقایسه میانگین برهمکنش تنش خشکی × رقم نشان داد در محیط نرمال رقم شادان و لاین‌های BPL4104، WRB1-3به ترتیب با 5100، 4950، 4750 کیلوگرم، بیشترین عملکرد دانه را در هکتار داشتند. همچنین در شرایط تنش خشکی لاین‌های FLIP03-07FB، WRB1-3 و رقم شادان به ترتیب به مقدار 500، 473 و 437 کیلوگرم عملکرد دانه بیشتر را در هکتار داشتند. در محیط نرمال به ترتیب رقم شادان به میزان 1.53، 0.46، 2 و 0.58 میلیگرم برگرم بیشترین میزان کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل و کاروتنوئید را داشتند و لاین FLIP03-07FB با9.47 میکرومول بر میلی لیتر بیشترین پرولین و لاین S2008,033 به مقدار 16.1 میلی گرم برگرم بیشترین قند محلول را دارا بودند. بیشترین تعداد دانه در غلاف (3.28) در محیط نرمال و کمترین تعداد دانه در غلاف (0.303) در محیط تنش خشکی به‌دست آمد. تنش خشکی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه باعث کاهش عملکرد دانه و افزایش مقادیر کاروتنوئید، پرولین و قند محلول در همه ارقام گردید. لاین‌های WRB1-3 و FLIP03-07FB در دو محیط بیشترین عملکرد دانه را داشتند، بنابراین کشت و توسعه آنها پس از حصول پایداری عملکرد دانه پیشنهاد میشود.
پریسا شیخ زاده؛ علی نریمان زاده؛ ناصر زارع
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین تنشهای محیطی بوده که میزان رشد و عملکرد گیاهان زراعی را کاهش میدهد. مرحله گلدهی و پر شدن دانه لوبیا چیتی به‌تنش خشکی حساس بوده به‌طوری که وقوع تنش خشکی انتهای فصل میتواند خصوصیات زراعی و عملکردی لوبیاچیتی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. استفاده از مواد تعدیل کننده تنش مانند اسیدسالیسیلیک در کاهش اثرات منفی ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین تنشهای محیطی بوده که میزان رشد و عملکرد گیاهان زراعی را کاهش میدهد. مرحله گلدهی و پر شدن دانه لوبیا چیتی به‌تنش خشکی حساس بوده به‌طوری که وقوع تنش خشکی انتهای فصل میتواند خصوصیات زراعی و عملکردی لوبیاچیتی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. استفاده از مواد تعدیل کننده تنش مانند اسیدسالیسیلیک در کاهش اثرات منفی تنش خشکی اهمیت زیادی دارد. بهمنظور بررسی تاثیر اسیدسالیسیلیک بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک لوبیا چیتی تحت شرایط محدودیت آبی، آزمایشی بهصورت اسپیلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سطوح آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحله 50 درصد گلدهی تا انتهای فصل رشد) و اسیدسالیسیلیک (صفر، 100 و 200 میلیگرم در لیتر) بود. نتایج نشان داد تنش خشکی سبب کاهش شاخص کلروفیل، ارتفاع بوته، شاخه فرعی، غلاف در بوته، وزن صد‌دانه، عملکرد دانه و شاخص برداشت نسبت به تیمار آبیاری کامل شد. همچنین در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، میزان مالون‌دی‌آلدهید، هدایت الکتریکی مواد نشت یافته و پراکسیدهیدروژن افزایش یافت. کاربرد 200 میلیگرم در لیتر اسیدسالیسیلیک، سبب افزایش شاخص کلروفیل، تعداد شاخه فرعی و تعداد غلاف در بوته به‌ترتیب درحدود 17.9، 44.03 و 18.4 درصد نسبت به تیمار شاهد شد. تحت شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری، محلول پاشی بوته‌های لوبیا چیتی با 200 میلیگرم در لیتر اسیدسالیسیلیک، به‌ترتیب سبب افزایش ارتفاع بوته (15.92و 9.8 درصد )، وزن صد‌دانه (17.8 و 12.8 درصد)، عملکرد دانه (27.3 و 20.4 درصد) و شاخص برداشت (13.5 و 10.7 درصد) و سبب کاهش هدایت الکتریکی به‌ترتیب در حدود 1.7 و 2.3 درصد و پراکسیدهیدروژن به ترتیب به میزان 28.9 و 81.9 درصد شد. به‌نظر می‌رسد کاربرد 200 میلی گرم در لیتر اسید سالیسیلیک میتواند با بهبود صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی ضمن جبران اثرات تنش خشکی موجب افزایش عملکرد دانه لوبیا چیتی شود.
منصوره تشکری زاده؛ پوراندخت گلکار؛ محمدرضا وهابی
چکیده
مس یک عنصر ضروری برای فرایندهای متابولیکی گیاه است و فقط در مقادیر کم، موردنیاز گیاه بوده و در مقادیر بالا سمی است. تنش خشکی نیز رشد طبیعی و روابط آبی در گیاه را مختل کرده و کارایی مصرف آب در گیاه را کاهش میدهد و سبب بروز انواع پاسخهای فیزیولوژیکی در گیاه میشود. در این مطالعه اثرات مستقل و ترکیبی غلظتهای مختلف عنصر مس (شاهد، ...
بیشتر
مس یک عنصر ضروری برای فرایندهای متابولیکی گیاه است و فقط در مقادیر کم، موردنیاز گیاه بوده و در مقادیر بالا سمی است. تنش خشکی نیز رشد طبیعی و روابط آبی در گیاه را مختل کرده و کارایی مصرف آب در گیاه را کاهش میدهد و سبب بروز انواع پاسخهای فیزیولوژیکی در گیاه میشود. در این مطالعه اثرات مستقل و ترکیبی غلظتهای مختلف عنصر مس (شاهد، 50، 150، 300 و 400 میلیگرم بر کیلوگرم) و سطوح مختلف تنش خشکی (شاهد، 50% و 75% بر اساس تخلیه درصد رطوبت خاک) بهصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. در این مطالعه صفات عملکرد دانه، میزان مالون دی آلدهید، میزان کربوهیدراتهای محلول، پرولین، محتوای آنتوسیانین، محتوای کل فنل و فلاونوئید و فعالیت آنتی اکسیدانی گیاه شاه‌تره (Fumaria Parviflora Lam.) اندازهگیری شد. بذر گیاه از چهار ناحیه با غلظتهای مختلف مس واقع در دو منطقه معدنی مس عسکری راور و مس رابر در استان کرمان برداشت شد. بروز تنش خشکی بر گیاهان تیمار شده با غلظت 50 میلیگرم در کیلوگرم مس باعث کاهش عملکرد دانه، محتوای آنتوسیانین و پرولین و در غلظت 150 میلیگرم در کیلوگرم باعث افزایش محتوای پرولین، کربوهیدراتهای محلول و آنتوسیانین و در غلظتهای 300 و 400 میلی گرم در کیلوگرم باعث افزایش محتوای پرولین، آنتوسیانین، فنل و فلاونوئید، فعالیت آنتی اکسیدانی و میزان مالون دی آلدهید و کاهش میزان کربوهیدراتهای محلول شد. حضور توأم تنش خشکی متوسط و غلظتهای 50 و 150 میلیگرم در کیلوگرم مس برای گیاه شاه‌تره با استفاده از مکانیسمهای دفاعی قابل‌تحمل بودند. از بین نواحی موردمطالعه، نواحی 3 و 4 نسبت به غلظتهای بالای مس تحمل بیشتری داشتند و عملکرد دانه بهتری را نسبت به سایر نواحی نشان دادند. پیشنهاد میشود، برای کشت گیاه دارویی شاه‌تره در مناطق تحت تنش، بذر این گیاه از نواحی با غلظت بالای مس (3 و 4) جمع آوری شود.
)
