تنش شوری
حیدر فلیح؛ جعفر نباتی؛ احمد نظامی؛ محمد کافی؛ محمد جواد احمدی
چکیده
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود به‌صورت آزمایش کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی ...
بیشتر
رشد گیاه نخود به‌شدت تحت تأثیر تنش شوری قرار می‌گیرد و عملکرد آن به‌طور محسوسی کاهش می‌یابد. ازاین‌رو شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل نخود کمک قابل‌توجهی در بهبود مقاومت گیاه و افزایش عملکرد در شرایط تنش می‌کند. این پژوهش در سال 1400-1399 باهدف مطالعه تحمل شوری ژنوتیپ‌های نخود به‌صورت آزمایش کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه انجام شد. تنش شوری در دو سطح 6 و 9 دسی زیمنس بر متر و 0.5 دسی زیمنس بر متر (شاهد) به‌عنوان کرت اصلی و 9 ژنوتیپ نخود به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. در ژنوتیپ‌های MCC52، MCC65، MCC77 و MCC92 تنش شوری محتوای رنگ‌دانه‌های گیاه را کاهش داد. افزایش مهار فعالیت رادیکال آزاد DPPH در ژنوتیپ‌های MCC12، MCC27، MCC28، MCC72، MCC92 و MCC108 در تنش شوری dS.m-1 9 مشاهده شد. فعالیت آنزیم کاتالاز در شوری dS.m-1 6 در اکثر ژنوتیپ‌های موردمطالعه افزایش و با افزایش سطح تنش به dS.m-1 9 کاهش یافت. بیشترین فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز نیز در شوری dS.m-1 6 در ژنوتیپ MCC29 مشاهده گردید. اعمال تنش شوری در سطح dS.m-1 9 محتوای سدیم در تمامی ژنوتیپ‌ها را افزایش داد. در بیش از 65 درصد ژنوتیپ‌های نخود اعمال تنش شوری dS.m-1 6، منجر به افزایش محتوای پتاسیم در گیاه شد، بااین‌حال تنش شوری dS.m-1 9 محتوای پتاسیم برگ را کاهش داد. وزن خشک گیاه در بالاترین سطح تنش در ژنوتیپ MCC72، 25% و در ژنوتیپ MCC108 بیشتر از سه برابر در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. در ژنوتیپ MCC108 نیز اعمال بالاترین سطح تنش وزن دانه در گیاه را تقریباً 73% درصد در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد. به‌طورکلی ازنظر تحمل شوری بین ژنوتیپ‌های نخود موردمطالعه تنوع بالایی وجود داشت که به نظر می‌رسد استفاده از آنها در اصلاح تحمل تنش شوری گیاه نخود سودمند باشد.
تنش خشکی
حسین حمامی؛ میثم میرزایی نسب
چکیده
شرایط محیط رشد گیاه مانند کاهش آب در دسترس گیاه بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه اثر گذاشته که میتواند منجر به تغییر کارآیی علف‌کش‌ها در کنترل علف‌های هرز شود. بنابراین، این آزمایش باهدف بررسی کارآیی کلتودیم در کنترل علف‌هرز خونی‌واش در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1401 به‌صورت فاکتوریل بر پایه ...
بیشتر
شرایط محیط رشد گیاه مانند کاهش آب در دسترس گیاه بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه اثر گذاشته که میتواند منجر به تغییر کارآیی علف‌کش‌ها در کنترل علف‌های هرز شود. بنابراین، این آزمایش باهدف بررسی کارآیی کلتودیم در کنترل علف‌هرز خونی‌واش در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال 1401 به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل غلظت علف‌کش کلتودیم در هفت سطح (صفر، 6.25، 12.5، 25، 50، 75 و 100 درصد توصیه شده در هکتار (120 گرم ماده موثره در هکتار)) و سطوح آبیاری در سه سطح رطوبتی خاک (50، 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی) با 3 تکرار انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که صفات اندازه‌گیری شده شامل وزن تازه و خشک اندام هوایی و ریشه تحت تاثیر معنی‌دار غلظت کلتودیم، سطوح رطوبتی خاک و همچنین اثر متقابل غلظت کلتودیم در سطوح رطوبتی خاک قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که با کاهش سطح رطوبتی خاک، میزان دز موثر 90 درصد بازدارنده در صفت‌های وزن تازه و خشک اندام هوایی و ریشه به ترتیب 4.64، 7.21، صفر و 13.72 درصد در سطح رطوبتی 75 درصد ظرفیت زراعی و 86.24، 17.04، 85.35 و 32.51 درصد در سطح رطوبتی 50 درصد ظرفیت زراعی افزایش را نشان داد. نتایج آزمایش نشان داد که سطح رطوبتی 50 درصد ظرفیت زراعی در مقایسه با 100 درصد ظرفیت زراعی به میزان زیادی مقدار کلتودیم مورد نیاز برای کنترل خونی‌واش را افزایش داد. به‌طوری‌که با توجه به مقدار پارامتر دز موثر 90 درصد برای وزن تازه اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن تازه ریشه و وزن خشک ریشه به ترتیب 1.86، 1.17، 1.85، 1.33 برابر برای مشاهده نتایج مشابه با 100 درصد ظرفیت زراعی نیاز است. به عبارتی دیگر کارآیی کنترلی خونی‌واش توسط کلتودیم در شرایط کاهش رطوبت خاک به 50 درصد ظرفیت زراعی، به‌شدت کاهش می‌یابد.
تنش خشکی
صدیقه صداقتی؛ رضا امیری فهلیانی؛ اسد معصومی اصل؛ مسلم بهمن کار
چکیده
ذرت ( Zea mays L. ) یکی از محصولات راهبردی برای امنیت غذایی محسوب شده و برنامه‌ریزی جهت سازگاری با کم‌آبی برای پایداری تولید آن ضروری است. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد برخی از ژنوتیپ‌های ذرت جهت شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل، تعداد ده ژنوتیپ شامل 201SC،380SC،400SC،410SC،700F و 600P و ژنوتیپ‌های امید بخش دزفول با کد‌های 1، 3، 4 و ...
بیشتر
ذرت ( Zea mays L. ) یکی از محصولات راهبردی برای امنیت غذایی محسوب شده و برنامه‌ریزی جهت سازگاری با کم‌آبی برای پایداری تولید آن ضروری است. به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد برخی از ژنوتیپ‌های ذرت جهت شناسایی ژنوتیپ‌های متحمل، تعداد ده ژنوتیپ شامل 201SC،380SC،400SC،410SC،700F و 600P و ژنوتیپ‌های امید بخش دزفول با کد‌های 1، 3، 4 و 7 در دو آزمایش جداگانه تحت شرایط نرمال و تنش خشکی ( تأمین 60 درصد نیاز آبی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه یاسوج، دشت‌روم، در بهار سال 1401 ارزیابی گردید. نتایج نشان داد میانگین عملکرد و اجزای عملکرد ذرت در همه ژنوتیپ‌ها تحت شرایط تنش کاهش یافت. برش‌دهی اثر متقابل ژنوتیپ در رژیم آبیاری حاکی از آن بود که ژنوتیپ 1 از نظر تعداد دانه روی بلال و وزن 200 دانه در قیاس با سایر ژنوتیپ‌ها برتری داشته و عملکرد دانه و عملکرد زیستی بیشتری را به خود اختصاص داده است. نتایج تجزیه به مولفه‌های اصلی بر اساس شاخص‌های تحمل، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه را در چهار دسته قرار داد و دو مولفه اول و دوم حدود 100 درصد تنوع داده‌ها را تبیین نمود. با توجه به اینکه ژنوتیپ‌های 1 ، 3 و400SC در منطقه A واقع شد و همچنین عملکرد دانه و اجزای عملکرد بالاتری را به خود اختصاص داده بودند، بنابراین برای کاشت در منطقه در شرایط بدون تنش و یا تنش تا 40% قابل توصیه است. همچنین در صورتی که محدودیت منابع آبی وجود نداشته باشد، ژنوتیپ‌های 4 و 410SC نیز مناسب کاشت در منطقه یا شرایط مشابه می‌باشند.
تنش خشکی
میثم خاوری؛ محمود رمرودی؛ احمد قنبری
چکیده
به منظور ارزیابی نقش بارورکننده‌های فسفر و الگوهای کاشت در کاهش تنش خشکی گیاه دارویی اسفرزه، پژوهشی به صورت اسپلیت – فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع آموزشی و تفریحی بقیه الله الاعظم (عج) دانشگاه زابل در سال زراعی 99-1398 اجراء شد. عامل اصلی تحقیق شامل تنش خشکی در سه سطح، آبیاری بعد از 60 میلی‌متر (متداول)، ...
بیشتر
به منظور ارزیابی نقش بارورکننده‌های فسفر و الگوهای کاشت در کاهش تنش خشکی گیاه دارویی اسفرزه، پژوهشی به صورت اسپلیت – فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مجتمع آموزشی و تفریحی بقیه الله الاعظم (عج) دانشگاه زابل در سال زراعی 99-1398 اجراء شد. عامل اصلی تحقیق شامل تنش خشکی در سه سطح، آبیاری بعد از 60 میلی‌متر (متداول)، 120 و180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (تنش شدید خشکی) و عامل فرعی ترکیب روش کاشت بذر (مسطح یا جوی و پشته) و انواع بارورکنندهای فسفره شامل 100 درصد کود سوپر فسفات تریپل، کود زیستی فسفات بارور 2، تلفیق کود زیستی فسفات بارور 2 و 50 درصد کود سوپر فسفات تریپل و عدم کاربرد کود (شاهد) بودند. نتایج نشان داد که بیشترین طول سنبله، وزن سنبله، تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد دانه تک بوته، وزن خشک تک بوته و عملکرد پوسته از تیمار آبیاری متداول با کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و زیستی فسفره به‌دست آمد نتایج برهمکنش تنش خشکی و بارورکننده‌های فسفره نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در بوته با 2.721 گرم مربوط به تیمار آبیاری نرمال و استفاده ترکیبی بارور کننده‌ها در حالیکه کمترین عملکرد دانه با 0.741 گرم مربوط به تیمار تنش شدید خشکی و عدم کاربرد بارور کنندههای فسفره بود و بیشترین پروتئین دانه (2.305 میلی‌گرم بر گرم وزن دانه) و درصد موسیلاژ (15.04) از تیمار تنش شدید خشکی با کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و زیستی فسفره به‌دست آمد. درصد پوسته تحت تأثیر بارورکننده‌های فسفره و روش کاشت در سطوح مختلف آبیاری قرار گرفت استفاده از کودهای فسفره و روش کاشت جوی و پشته همراه با آبیاری بعد از 180 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر توانست درصد پوسته را در مقایسه به تیمار آبیاری نرمال و عدم کاربرد کود در روش کاشت مسطح 32 درصد اضافه کند.
تنش خشکی
زهره فلاحتی؛ رضا امیری فهلیانی؛ مسعود دهداری؛ حمیدرضا خادم حمزه
چکیده
کمبود آب، تولید گیاهان زراعی را در دنیا به شدت کاهش می‌دهد و خشکی اصلی‌ترین تنش غیرزیستی می‌باشد. به منظور بررسی برخی خصوصیات ژنوتیپ‌های آفتابگردان (Helianthus annuus) تحت تأثیر دو رژیم آبیاری، دو آزمایش جداگانه در شرایط بدون‌تنش (تأمین 100 درصد نیاز آبی) و تنش 50 درصدی (تأمین 50 درصد نیاز آبی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام ...
بیشتر
کمبود آب، تولید گیاهان زراعی را در دنیا به شدت کاهش می‌دهد و خشکی اصلی‌ترین تنش غیرزیستی می‌باشد. به منظور بررسی برخی خصوصیات ژنوتیپ‌های آفتابگردان (Helianthus annuus) تحت تأثیر دو رژیم آبیاری، دو آزمایش جداگانه در شرایط بدون‌تنش (تأمین 100 درصد نیاز آبی) و تنش 50 درصدی (تأمین 50 درصد نیاز آبی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. ژنوتیپ‌های روغنی لاکومکا، پروگرس، شمس، قاسم، گلسا، بیوتک و زرّین و ژنوتیپ‌های آجیلی شمشیری، کلّه‌قوچی و محلی اصفهان آفتابگردان مورد ارزیابی قرارگرفتند. در شرایط بدون‌تنش، ژنوتیپ‌های آجیلی از نظر قطر طبق تفاوتی نشان ندادند. از میان ژنوتیپ‌های روغنی، ژنوتیپ‌های قاسم و شمس از بالاترین قطر طبق برخوردار بودند، اگرچه با دیگر ژنوتیپ‌ها به استثنای ژنوتیپ زرّین اختلافی نشان ندادند. بر پایه نتایج تجزیه واریانس مرکب، اثر ژنوتیپ و رژیم آبیاری در سطح احتمال یک درصد بر تعداد دانه پر در طبق معنی‌دار گردید. با اعمال تنش، تعداد دانه پر در طبق نسبت به شرایط نرمال کاهش 20.03 درصدی نشان‌داد. از ژنوتیپ‌های روغنی، ژنوتیپ قاسم و از ژنوتیپ‌های آجیلی ژنوتیپ محلی اصفهان بیشترین تعداد دانه پر در طبق را نشان دادند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد درصد روغن دانه، وزن صددانه، عملکرد دانه و عملکرد زیستی آفتابگردان در سطح احتمال 1 درصد (P<0.01) تحت تأثیر برهمکنش ژنوتیپ در رژیم آبیاری قرار گرفتند. به‌طور کلی از بین ژنوتیپ‌های آجیلی، ژنوتیپ شمشیری و از بین ژنوتیپ‌های روغنی ژنوتیپ شمس نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها از عملکرد دانه و عملکرد زیستی بیشتری در هر دو حالت بدون‌تنش و تنش برخوردار بودند و بنابراین این ژنوتیپ‌ها به عنوان ژنوتیپ‌های پیشنهادی در شرایط محدودیت آبیاری و شرایط مشابه جهت کشت معرفی می‌شوند. همچنین، با توجه به نتایج حاصله میتوان گفت که ارقام آجیلی نسبت به انواع روغنی در منطقه مورد بررسی از وضعیت بهتری در هر دو شرایط بدون‌تنش و تنش برخوردار بودند.
تنش خشکی
سجاد ساعدی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ علی حیدرزاده
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی واکنش گلرنگ به محلول‌پاشی آهن، اوره و آمینواسیدها در شرایط تنش کم‌آبی در مرحله زایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سه سطح رژیم آبیاری (بدون قطع آبیاری (آبیاری مطلوب)، قطع آبیاری در مرحله ...
بیشتر
این آزمایش به منظور بررسی واکنش گلرنگ به محلول‌پاشی آهن، اوره و آمینواسیدها در شرایط تنش کم‌آبی در مرحله زایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سه سطح رژیم آبیاری (بدون قطع آبیاری (آبیاری مطلوب)، قطع آبیاری در مرحله شروع گلدهی تا انتهای فصل رشدی و قطع آبیاری در مرحله شروع پر شدن دانه تا انتهای فصل رشد) درکرت اصلی و نه سطح تیمار محلول‌پاشی (محلول‌پاشی کلات آهن 6 درصد، محلول‌پاشی اوره یک درصد، محلول‌پاشی اسیدآمینه تجاری یک گرم در لیتر، محلول‌پاشی آهن 6 درصد+ اوره یک درصد، محلول‌پاشی آهن 6 درصد + آمینواسید تجاری یک گرم در لیتر، محلول‌پاشی اسیدآمینه تجاری یک گرم در لیتر + اوره یک درصد، محلول‌پاشی آهن 6 درصد + اوره یک درصد+ اسیدآمینه تجاری یک گرم در لیتر، محلول‌پاشی آب مقطر و بدون محلول‌پاشی) در کرت فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد بیشترین درصد روغن با 15.92 درصد از محلول‌پاشی آهن در شرایط قطع آبیاری از مرحله پر شدن دانه بدست آمد. همچنین، برهمکنش محلول‌پاشی و تنش کم آبی تأثیر معنی داری روی عملکرد دانه گلرنگ داشت و محلول‌پاشی تلفیقی آهن، اوره و آمینواسیدها باعث افزایش عملکرد گلرنگ شد. بیشترین مقدار عملکرد روغن از کاربرد تلفیقی آهن، اوره و آمینواسیدها در شرایط قطع آبیاری از مرحله پر شدن دانه با 359.08 کیلوگرم در هکتار تولید شد. بیشترین مقدار عملکرد دانه در شرایط عدم قطع آبیاری از کاربرد تلفیقی آمینواسیدها و اوره با 2333.33 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش و تأثیر تیمارهای مورد بررسی، کاربرد تلفیقی آهن، اوره و آمینواسیدها و قطع آبیاری از مرحله پر شدن دانه در کشت گلرنگ توصیه میشود.
تنش خشکی
محدثه شمس الدین سعید؛ رزیتا کبیری
چکیده
به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی برگی متیل‌جاسمونات بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و آنزیم-های آنتی‌اکسیدان گیاه دارویی شاهی (Lepidium sativum) تحت شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1402 انجام پذیرفت. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد برون‌زای متیل‌جاسمونات (0 (شاهد)، 50 و 100 میکرومولار) ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی برگی متیل‌جاسمونات بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و آنزیم-های آنتی‌اکسیدان گیاه دارویی شاهی (Lepidium sativum) تحت شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1402 انجام پذیرفت. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد برون‌زای متیل‌جاسمونات (0 (شاهد)، 50 و 100 میکرومولار) و تنش کم‌آبی (100 و50 درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی موجب کاهش معنی‌دار وزن خشک گیاه، مقدار پروتئین و افزایش محتوی پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء و به دنبال آن نشت یونی گردید. اگرچه فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان شامل سوپر اکسید دیسموتاز، گایاکل پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز و همچنین تنظیم کنندههای اسمزی از‌جمله محتوی پرولین و قندهای محلول به ترتیب حدود 59.2، 74.3، 62.8، 62.7، 77.5 و 40.3 درصد در گیاهان تحت شرایط تنش کم‌آبی در مقایسه با شاهد بدون تنش کم‌آبی ، افزایش داشت اما مشخص نمود که مهار گونه‌های فعال اکسیژن خارج از توان گیاه شاهی بوده است. بنابراین کاهش محتوی مالون دی آلدئید (36.2 %) و نشت یونی (26.7 %) و افزایش 23.5 درصدی محتوی پروتئین از طریق القای مکانیسم‌های دفاعی گیاه از‌جمله افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان و اسمولیت‌ها، تنها با محلول‌پاشی غلظت 100 میکرومولار متیل‌جاسمونات در گیاه دارویی شاهی تحت شرایط تنش کم‌آبی موثر بوده است. بر اساس نتایج تحقیق حاضر میتوان چنین اظهار داشت که متیل‌جاسمونات به‌عنوان یک مولکول پیامرسان با افزایش توان آنتیاکسیدانهای آنزیمی (SOD، CAT، GPX و APX) و افزایش تنظیم کنندههای اسمزی (پرولین و قندهای محلول) در سلول، منجر به کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء و کاهش مقدار مالون دی‌آلدئید تولیدی گردیده که به دنبال آن پایداری غشاء سلولی، کاهش نشت یونی و افزایش وزن خشک را تحت شرایط تنش کم‌آبی به همراه داشته است؛ بنابراین به نظر می‌رسد کاربرد غلظت 100 میکرو مولار متیل‌جاسمونات در گیاه شاهی میتواند در کاهش تنش کم‌آبی مفید باشد و نهایتاً گامی به‌سوی تحقق اهداف کشاورزی پایدار در کشور باشد.
تنش خشکی
امیر محمد عابدی؛ سید علی محمد مدرس ثانوی؛ علی حیدرزاده
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی کاربردزئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) و محلول‌پاشی سرکه چوب در شرایط تنش کم‌آبی روی بهره‌وری آب، خصوصیات فیزیولوژیک و عملکر روغن کاملیا به صورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس درسال زراعی02-1401 درسه تکرار اجرا شد. عوامل مورد ...
بیشتر
این آزمایش به منظور بررسی کاربردزئولیت طبیعی (کلینوپتیلولیت) و محلول‌پاشی سرکه چوب در شرایط تنش کم‌آبی روی بهره‌وری آب، خصوصیات فیزیولوژیک و عملکر روغن کاملیا به صورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل درقالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس درسال زراعی02-1401 درسه تکرار اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل رژیم های آبیاری(آبیاری مطلوب، کم آبیاری ملایم، متوسط و شدید به ترتیب بعد از تخلیه 20، 40،60و 80درصد آب قابل استفاده و سپس آبیاری تا حد ظرفیت مزرعه) به‌عنوان فاکتور اصلی، زئولیت در دو سطح (0و8تن برهکتار) و سرکه چوب در چهار سطح (صفر، 5000، 10000، 15000 پی پی ام) که به منظور اثر بخشی بهینه‌تر، در چهار مرحله مختلف از رشد گیاه انجام شد به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که رژیم‌های آبیاری، کاربرد زئولیت و سرکه چوب تأثیر معنی‌داری در سطح یک درصد برصفات عملکرد دانه، عملکردروغن، سرعت فتوسنتز و هدایت روزنه ای کاملینا دارند. بیشترین شاخص سطح برگ با 0.40 در تیمار آبیاری مطلوب، کاربرد زئولیت و محلول‌پاشی سرکه چوب با غلظت 5000 پی‌پی‌ام به دست آمد. بیشترین عملکرد دانه با 1396 کیلوگرم در هکتار در آبیاری مطلوب+کاربرد زئولیت+عدم کاربرد سرکه چوب تولید شد که با تیمار آبیاری مطلوب+کاربرد زئولیت+محلول‌پاشی 15000پی‌پی‌ام سرکه چوب در یک گروه آماری قرار داشت. همچنین، در تیمار کاربرد زئولیت و محلول‌پاشی15000پی‌پی‌ام سرکه چوب در شرایط آبیاری مطلوب با 450.69 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد روغن مشاهده شد. بالاترین بهره‌وری آب بر اساس عملکرد دانه (تولید 0.330 کیلوگرم دانه از هرمترمکعب آب) از تیمار کم‌آبیاری شدید، عدم کاربرد زئولیت و محلول‌پاشی سرکه چوب با غلظت 10000 پی‌پی‌ام بدست آمد. با توجه به نتایج این پژوهش، استفاده از زئولیت و محلول پاشی 15000 پی پی ام به دلیل افزایش عملکرد به‌عنوان بهترین تیمار معرفی میشود. در شرایط کم آبیاری ملایم و متوسط نیز کاربرد زئولیت و محلول پاشی 15000پی پی ام و در کم آبیاری شدید عدم کاربردزئولیت و محلول پاشی10000 پی پی ام توصیه میشود.
تنش گرما
حامد افلاطونی؛ امید سفالیان؛ حسن زالی؛ علی اصغری
چکیده
به‌منظور ارزیابی تحمل به تنش گرمایی 17 ژنوتیپ امیدبخش جو بدون پوشینه به‌همراه سه ژنوتیپ شاهد، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب، طی سال زراعی 1402-1401 اجرا شد. به‌منظور اعمال تنش گرما، کاشت ژنوتیپ‌های مورد نظر در دو تاریخ کاشت مناسب منطقه (15 آذر) و کشت دیرهنگام (19 دی) انجام شد. نتایج ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی تحمل به تنش گرمایی 17 ژنوتیپ امیدبخش جو بدون پوشینه به‌همراه سه ژنوتیپ شاهد، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی داراب، طی سال زراعی 1402-1401 اجرا شد. به‌منظور اعمال تنش گرما، کاشت ژنوتیپ‌های مورد نظر در دو تاریخ کاشت مناسب منطقه (15 آذر) و کشت دیرهنگام (19 دی) انجام شد. نتایج تجزیه واریانس عملکرد دانه نشان داد که اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال یک درصد بین ژنوتیپ‌ها در هر دو شرایط تنش گرمایی و بدون‌تنش وجود دارد. تنش گرمایی باعث 8/24 درصد کاهش عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های مورد بررسی شده بود. برمبنای بای‌پلات تجزیه به مولفه‌های اصلی که 8/99 درصد تغییرات ارتباط بین شاخص‌ها را بیان نموده است شاخص‌های مختلف در سه گروه و ژنوتیپ‌ها در چهار گروه قرار گرفتند. بر مبنای شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده‌آل (SIIG)، شاخص تحلیل عاملی و طراحی ایدئوتیپ (FAI-BLUP) و ترکیب شاخص‌های معنی‌دار (CSI)، ژنوتیپ‌های 10، 16 و 9 به‌ترتیب با بیشترین این شاخص‌ها و کمترین مقدار شاخص فاصله ژنوتیپ-ایدئوتیپ چند صفتی (MGIDI) جزء ژنوتیپ‌های متحمل به گرما بودند. در مجموع نتایج نشان داد با انتخاب شاخص‌هایی که همبستگی معنی‌داری با عملکرد دانه در هر دو شرایط تنش و بدون‌تنش دارند و ادغام آنها با استفاده از شاخص‌های ترکیبی، کارایی گزینش افزایش می‌یابد. از طرفی نتایج شاخص‌های ترکیبی FAI-BLUP، SIIG، MGIDI و CSI در انتخاب ژنوتیپ‌های برتر کاملاً مشابه بود و برتری خاصی نسبت به یکدیگر نداشتند. همچنین بر اساس نتایج شاخص‌های ترکیبی، به-ترتیب ژنوتیپ‌های 10، 16 و 9 جزء ژنوتیپ‌های جو برتر از نظر تحمل به تنش گرمای انتهای فصل بودند.
تنش خشکی
زهرا زمانی؛ رضا تمرتاش؛ مهدی قاجار سپانلو؛ زینب جعفریان جلودار
چکیده
تنش خشکی همواره یکی از مشکلات اساسی کشاورزی و عامل مهمی در کاهش عملکرد گیاهان به‌شمار می‌رود. لذا استفاده از زئولیت از طریق افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می تواند اثر سوء تنش خشکی را تعدیل نماید. ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اثر زئولیت در کاهش تنش خشکی بر گیاه توت روباه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در گلخانه ...
بیشتر
تنش خشکی همواره یکی از مشکلات اساسی کشاورزی و عامل مهمی در کاهش عملکرد گیاهان به‌شمار می‌رود. لذا استفاده از زئولیت از طریق افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک می تواند اثر سوء تنش خشکی را تعدیل نماید. ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ اثر زئولیت در کاهش تنش خشکی بر گیاه توت روباه آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در گلخانه دانشکده منابع طبیعی ساری اجرا شد. عامل اصلی شامل سه سطح آبیاری (20 (به عنوان شاهد)، 40 و 60 درصد تخلیه زراعی و مقادیر زئولیت در سه سطح صفر، 2 و4 درصد وزنی در هر کیلوگرم خاک به عنوان عامل فرعی درنظر گرفته شده و بر ﮔﯿﺎﻫﮏﻫﺎی ﺗﻮت روﺑﺎه اعمال شدند. در‌نهایت داده‌های به‌دست آمده در نرم افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مشخصات رویشی گیاه Sanguisorba minor بیانگر آن بود که اثر خشکی و زئولیت بر همه متغیرهای مورد بررسی به جز وزن خشک اندام هوایی معنی دار بوده است. همچنین نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان داد در هر سطح از تخلیه ظرفیت زراعی، با افزایش مقدار زئولیت، صفات مورد نظر افزایش یافته اند. نتایج حاصل از ضریب همبستگی میان صفات اندازه‌گیری شده نیز نشان داد که بین تمامی صفات همبستگی بالایی (r≥0.8)در سطح یک درصد وجود دارد. به طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد توت روباه گیاهی نسبتا مقاوم به تنش خشکی می باشد و افزودن زئولیت به محیط کشت این گیاه در شرایط کم‌آبی میتواند تنش خشکی وارد شده بر گیاه را تعدیل نماید به طوری که گیاه در شرایط 40 درصد تخلیه ظرفیت زراعی توام با مقدار 4 درصد وزنی زئولیت همچنان به رشد مطلوب خود ادامه داده است. از طرفی با توجه به سازگاری زئولیت با طبیعت و قیمت مقرون به صرفه، استفاده از آن در شرایط کم آبی توصیه می گردد.
تنش خشکی
فاطمه پیرمرادی؛ عبدالمهدی بخشنده؛ سید امیر موسوی؛ محمد حسین قرینه؛ علی مشتطی
چکیده
گیاه کنار رملیک (Ziziphus nummularia L.) گیاهی با ارزش و مستعد کاشت در مناطق خشک و نیمه خشک است. این مطالعه با هدف بررسی اثر همزمان دما و تنش خشکی بر جوانه‌زنی بذر کنار رملیک انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دماهای جوانه‌زنی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سلسیوس) و سطوح تنش خشکی (0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1-، 1.2-، 1.4- مگاپاسکال) ...
بیشتر
گیاه کنار رملیک (Ziziphus nummularia L.) گیاهی با ارزش و مستعد کاشت در مناطق خشک و نیمه خشک است. این مطالعه با هدف بررسی اثر همزمان دما و تنش خشکی بر جوانه‌زنی بذر کنار رملیک انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دماهای جوانه‌زنی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجه سلسیوس) و سطوح تنش خشکی (0.2-، 0.4-، 0.6-، 0.8-، 1-، 1.2-، 1.4- مگاپاسکال) بودند. نتایج بدست آمده نشان داد که در شرایط بدون تنش خشکی، جوانه‌زنی بذرها در دمای 15 درجه سلسیوس آغاز شد و با افزایش تنش خشکی به 0.6- مگاپاسگال، دیگر بذرها قادر به جوانه‌زنی نبودند. حداکثر جوانه‌زنی در دمای 25 درجه سلسیوس (54.66 درصد) مشاهده شد. در سطح تنش خشکی 2/0- مگاپاسگال، جوانه‌زنی بذر رملیک در دماهای 20، 25، 30 و 35 درجه به ترتیب، 28.66، 48.66، 44.66 و 41.33 درصد بدست آمد. بیشترین سرعت جوانه‌زنی (42.24 بذر در روز) در شرایط بدون تنش خشکی و دمای 25 درجه سلسیوس مشاهده شد. بیشترین مقدار بنیه بذر کنار رملیک در شرایط عدم تنش خشکی و دمای 25 درجه سلسیوس مشاهده شد (172.8). جوانه‌زنی بذر کنار رملیک به تنش خشکی و دما به طور متفاوتی حساس است. تنش خشکی فراتر از 0.2- مگاپاسکال باعث کاهش معنی‌دار اکثر شاخص‌های جوانه‌زنی میشود.
