تنش خشکی
محدثه شمس الدین سعید؛ رزیتا کبیری
چکیده
به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی برگی متیل‌جاسمونات بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و آنزیم-های آنتیاکسیدان گیاه دارویی شاهی (Lepidium sativum) تحت شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1402 انجام پذیرفت. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد برون‌زای متیل‌جاسمونات (0 (شاهد)، 50 و 100 میکرومولار) ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر محلول پاشی برگی متیل‌جاسمونات بر برخی شاخص‌های فیزیولوژیکی و آنزیم-های آنتیاکسیدان گیاه دارویی شاهی (Lepidium sativum) تحت شرایط تنش کم‌آبی، آزمایشی در قالب طرح فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1402 انجام پذیرفت. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد برون‌زای متیل‌جاسمونات (0 (شاهد)، 50 و 100 میکرومولار) و تنش کم‌آبی (100 و50 درصد ظرفیت زراعی) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی موجب کاهش معنیدار وزن خشک گیاه، مقدار پروتئین و افزایش محتوی پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء و به دنبال آن نشت یونی گردید. اگرچه فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان شامل سوپر اکسید دیسموتاز، گایاکل پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز و همچنین تنظیم کنندههای اسمزی از‌جمله محتوی پرولین و قندهای محلول به ترتیب حدود 59.2، 74.3، 62.8، 62.7، 77.5 و 40.3 درصد در گیاهان تحت شرایط تنش کم‌آبی در مقایسه با شاهد بدون تنش کم‌آبی ، افزایش داشت اما مشخص نمود که مهار گونه‌های فعال اکسیژن خارج از توان گیاه شاهی بوده است. بنابراین کاهش محتوی مالون دی آلدئید (36.2 %) و نشت یونی (26.7 %) و افزایش 23.5 درصدی محتوی پروتئین از طریق القای مکانیسم‌های دفاعی گیاه از‌جمله افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان و اسمولیت‌ها، تنها با محلول‌پاشی غلظت 100 میکرومولار متیل‌جاسمونات در گیاه دارویی شاهی تحت شرایط تنش کم‌آبی موثر بوده است. بر اساس نتایج تحقیق حاضر میتوان چنین اظهار داشت که متیل‌جاسمونات به‌عنوان یک مولکول پیامرسان با افزایش توان آنتیاکسیدانهای آنزیمی (SOD، CAT، GPX و APX) و افزایش تنظیم کنندههای اسمزی (پرولین و قندهای محلول) در سلول، منجر به کاهش پراکسیداسیون لیپیدهای غشاء و کاهش مقدار مالون دی‌آلدئید تولیدی گردیده که به دنبال آن پایداری غشاء سلولی، کاهش نشت یونی و افزایش وزن خشک را تحت شرایط تنش کم‌آبی به همراه داشته است؛ بنابراین به نظر میرسد کاربرد غلظت 100 میکرو مولار متیل‌جاسمونات در گیاه شاهی میتواند در کاهش تنش کم‌آبی مفید باشد و نهایتاً گامی به‌سوی تحقق اهداف کشاورزی پایدار در کشور باشد.
تنش شوری
رستم یزدانی بیوکی
چکیده
شوری یک تنش غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در بسیاری از مناطق جهان محدود کرده است. به منظور بررسی برخی ویژگی‌های رشدی گیاه دارویی زنیان (Carum capticum L) در پاسخ به تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری آب 0.4 (بدون تنش)، 3، 6، 9 ...
بیشتر
شوری یک تنش غیر زیستی است که رشد و تولید گیاهان زراعی را در بسیاری از مناطق جهان محدود کرده است. به منظور بررسی برخی ویژگی‌های رشدی گیاه دارویی زنیان (Carum capticum L) در پاسخ به تنش شوری، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه‌ی مرکز ملی تحقیقات شوری در سال 1399 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل سطوح شوری آب 0.4 (بدون تنش)، 3، 6، 9 و 12 دسی زیمنس بر متر بودند. ویژگی‌های رشدی مورد مطالعه شامل ارتفاع بوته، وزن تر و خشک شاخساره، وزن خشک ریشه، تعداد ساقه فرعی، محتوای نسبی آب، نشت یونی، محتوای پتاسیم و سدیم بخش هوایی بودند. نتایج نشان داد که افزایش شوری از تیمار بدون تنش تا سطح شوری 12 دسی زیمنس بر متر موجب کاهش 63 درصد ارتفاع بوته، 58 درصد وزن تر شاخساره، 42 درصد وزن خشک شاخساره، 47 درصد وزن خشک ریشه، 13 درصد محتوای نسبی آب و 45 درصد پتاسیم گیاه شد. همچنین افزایش شوری از تیمار بدون تنش شوری تا تیمار شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر باعث افزایش مقادیر نشت یونی و درصد سدیم بخش هوایی گیاه به ترتیب به میزان 47 و 11 درصد شد. نتایج همبستگی نشان داد که بالاترین صفات موثر بر وزن خشک ماده هوایی شامل درصد پتاسیم بخش هوایی گیاه و نشت یونی بود.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
میررضا میری؛ فرشاد قوشچی؛ حمید رضا توحیدی مقدم؛ حمیدرضا لاریجانی؛ پورنگ کسرایی
چکیده
خشکی از مهمترین تنشهای محدود کننده رشد و تولید در گیاهان زراعی است و استفاده از روش‌های مدیریتی برای کاهش اثرات خشکی اهمیـت فراوانی دارد. به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک بر خصوصیات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
خشکی از مهمترین تنشهای محدود کننده رشد و تولید در گیاهان زراعی است و استفاده از روش‌های مدیریتی برای کاهش اثرات خشکی اهمیـت فراوانی دارد. به منظور بررسی اثر محلول‌پاشی گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک بر خصوصیات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد تحت شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار طی سال زراعی 1397اجراء گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل رژیم‌های آبیاری در سه سطح (50 ، 70 و 90 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) در کرت‌های اصلی و سه مقدار گلایسین بتائین (عدم محلول‌پاشی، 50 و 100 میلی مولار در لیتر) و سه مقدار اسید جیبرلیک (عدم محلول‌پاشی، 60 و 120 پی‌پی‌ام) به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های فرعی بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثرات رژیم آبیاری، گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک بر کلیه صفات مورد بررسی معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که با افزایش تنش خشکی اکثر صفات مورد بررسی کاهش یافتند در حالی که میزان نشت یونی به طور معنی‌داری افزایش یافت. با این وجود، کاربرد خارجی گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک باعث افزایش تمامی صفات تحت شرایط تنش خشکی گردید. به نظر میرسد که گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک با کاهش اثرات سو تنش موجب بهبود شاخص‌های رشدی لوبیا چشم بلبلی گردید. بنابراین کاربرد خارجی گلایسین بتائین و اسید جیبرلیک میتواند به عنوان روشی مفید در جهت بهبود تحمل به تنش خشکی لوبیا چشم بلبلی بکار گرفته شود. همچنین نتایج نشان داد که غلظتهای 100 میلی‌مولار گلایسین‌بتائین و 120 پی‌پی‌ام اسید جیبرلیک نسبت بـه سایر سطوح از کارآیی بهتری برخوردار بود و باعث تحمل بیشتر لوبیا چشم بلبلی در برابر تنش خشکی می‌شود.
تنش شوری
رستم یزدانی بیوکی؛ حسین بیرامی؛ مهدی کریمی؛ محمد حسین بناکار؛ ولی سلطانی گردفرامرزی
چکیده
گیاهان دارویی از جمله گیاه کاسنی از گیاهان اقتصادی و ارزشمند بوده که لازم است نسبت به ارزیابی تحمل به تنش این گیاه مطالعات کافی صورت گیرد. به این منظور جهت مطالعه تحمل به شوری گیاه کاسنی آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به‌صورت گلدانی در گلخانه مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 99-1398 انجام شد. تیمارهای پنج سطح شوری آب آبیاری ...
بیشتر
گیاهان دارویی از جمله گیاه کاسنی از گیاهان اقتصادی و ارزشمند بوده که لازم است نسبت به ارزیابی تحمل به تنش این گیاه مطالعات کافی صورت گیرد. به این منظور جهت مطالعه تحمل به شوری گیاه کاسنی آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به‌صورت گلدانی در گلخانه مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 99-1398 انجام شد. تیمارهای پنج سطح شوری آب آبیاری شامل آب شهر (شاهد)، 3، 6، 9 و 12 دسی‌زیمنس بر متر بود. تیمارهای شوری از طریق رقیق‌سازی آب‌شور منطقه اطراف اردکان با آب شرب تهیه شد و بعد از سبز شدن گیاه به مدت 8 ماه بر گیاهان اعمال شد. سپس به‌منظور برآورد آستانه تحمل به تنش شوری و کاهش 50 درصد عملکرد از مدل موس-هافمن استفاده شد. در انتهای آزمایش برخی صفات کمی گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که اعمال سطوح شوری به‌طوری معنی‌داری سبب کاهش تمامی ویژگی‌های موردبررسی شد. به‌طوری‌که افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 12 دسی‌زیمنس بر متر سبب کاهش 50 درصد ارتفاع بوته، 59 درصد وزن خشک اندام هوایی، 76 درصد وزن خشک ریشه و 72 درصد تعداد آکن در بوته شد. همچنین با افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 9 دسی‌زیمنس بر متر سبب کاهش 9.68 درصد محتوای آب نسبی و افزایش نشت یونی گیاه به میزان 37.47 درصد شد. افزایش شوری از شاهد تا 12 دسی‌زیمنس بر متر تأثیر معنی‌داری بر کاهش نسبت پتاسیم به سدیم به میزان 96 درصد داشت. کاهش 50 و 100 درصد عملکرد ریشه کاسنی به ترتیب در شوری 5.91 و 14.66 دسی‌زیمنس بر متر حاصل شد. به‌طورکلی با توجه به نتایج به‌دست‌آمده به نظر میرسد گیاه کاسنی تحمل بالایی نسبت به شوری ندارد.
سیده زینب حسینی؛ طاهر برزگر؛ زهرا قهرمانی؛ جعفر نیکبخت
چکیده
به‌منظور مطالعه تأثیر اسید سالیسیلیک و ماده زیست محرک مگافول بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه لوبیا سبز تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1395-1394 انجام شد. تیمار آبیاری در سه سطح (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و محلول‌پاشی ...
بیشتر
به‌منظور مطالعه تأثیر اسید سالیسیلیک و ماده زیست محرک مگافول بر برخی صفات فیزیولوژیکی گیاه لوبیا سبز تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1395-1394 انجام شد. تیمار آبیاری در سه سطح (100، 75 و 50 درصد نیاز آبی گیاه) و محلول‌پاشی برگی در هفت سطح شامل سه سطح اسید سالیسیلیک (0.5، 1 و 1.5 میلی‌مولار)، سه سطح مگافول (0.1، 0.2 و 0.30 درصد) و آب مقطر ( شاهد) اعمال شدند. نتایج نشان داد که تنش کم‌آبی بهطور معنی‌داری محتوای نسبی آب برگ و شاخص پایداری غشاء را کاهش و نشت یونی، میزان پرولین و فعالیت آنزیمهای پراکسیداز و کاتالاز را افزایش داد. کاربرد برگی اسید سالیسیلیک و مگافول بهطور معنی‌داری صفات فیزیولوژیک گیاه را تحت تاثیر قرار داد. بیشترین محتوای نسبی آب برگ در تیمارهای 0.2 و 0.3 درصد مگافول بدست آمد. حداکثر درصد نشت یونی و محتوای پرولین در تیمار 1.5 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک مشاهده شد. بیشترین فعالیت آنزیم پراکسیداز با محلول‌پاشی مگافول 0.2 درصد با آبیاری 75 درصد نیاز آبی حاصل شد. با توجه به نتایج، تیمار 0.2 مگافول بیشترین تاثیر مثبت را بر صفات فیزیولوژیک گیاه لوبیا سبز داشت.
عبداله ساجدی؛ نورعلی ساجدی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر مصرف بیوچار و پرایمینگ بذر و محلول‌پاشی با آب و سالیسیلیک اسید بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد روغن گلرنک در شرایط دیم، آزمایشی بصورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. عوامل مورد آزمایش شامل بیوچار حاصل از ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر مصرف بیوچار و پرایمینگ بذر و محلول‌پاشی با آب و سالیسیلیک اسید بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد روغن گلرنک در شرایط دیم، آزمایشی بصورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک اجرا شد. عوامل مورد آزمایش شامل بیوچار حاصل از چوب، شاخه و برگ درختان در سه سطح عدم مصرف، 5 و10 تن در هکتار، پرایمینگ بذر در سه سطح بدون پرایمینگ، پرایمینگ بذر با آب مقطر و پرایمینگ بذر با 0.5 میلی مولار سالیسیلیک اسید و محلول‌پاشی در دو سطح محلول‌پاشی با آب و یک میلی-مولار سالیسیلیک اسید بودند. نتایج نشان داد که مصرف 5 تن در هکتار بیوچار و پرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید میزان آب حفظ شده برگ را نسبت به شاهد به میزان 24.9 درصد افزایش داد. کاربرد 5 تن در هکتار بیوچار میزان نشت یونی سلول را نسبت به شاهد به میزان 15 درصد کاهش و عملکرد روغن را نسبت به شاهد 20 درصد افزایش داد. مصرف 10 تن در هکتار بیوچار و پرایمینگ با سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد محتوای کلروفیل a را 43.4 درصد افزایش داد. بیشترین محتوای کارتنوئید‌ها از کاربرد 5 تن در هکتار بیوچار توأم با محلول‌پاشی با آب حاصل شد. با مصرف 5 تن در هکتار بیوچار وزن خشک گل نسبت به شاهد 27 درصد افزایش نشان داد. نتایج نشان داد با مصرف 5 تن در هکتار بیوچار توأم با پرایمینگ و محلول‌پاشی با آب یا پرایمینگ توأم با محلول‌پاشی با سالیسیلیک اسید صفات فیزیولوژیکی و عملکرد روغن بهبود یافت.
محمود دژم؛ مجید رجایی؛ شیما جوهری؛ سیروس طهماسبی
چکیده
به منظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن، کلسیم و پتاسیم بر ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی زیره سبز تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول سطوح شوری در سه سطح شاهد (محلول نیم هوگلند)، محلول نیم هوگلند+ 75 میلی مولار کلرید سدیم و محلول غذایی نیم هوگلند+ 150 میلی مولار کلرید ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر محلول پاشی نیتروژن، کلسیم و پتاسیم بر ویژگی‌های مورفو-فیزیولوژیکی زیره سبز تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملأ تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول سطوح شوری در سه سطح شاهد (محلول نیم هوگلند)، محلول نیم هوگلند+ 75 میلی مولار کلرید سدیم و محلول غذایی نیم هوگلند+ 150 میلی مولار کلرید سدیم و عامل دوم محلول پاشی در پنج سطح شاهد (آب مقطر)، نیترات کلسیم، نیترات پتاسیم، نیترات آمونیوم، نیترات کلسیم + نیترات پتاسیم بود. نتایج نشان داد که افزایش سطح شوری سبب کاهش وزن خشک بوته، محتوای کلروفیل a و b برگ در زیره سبز در مقایسه با تیمار شاهد گردید. تنش شوری 75 میلی مولار نتوانست محتوای نسبی آب برگ زیره سبز را کاهش دهد، اما تنش شوری 150 میلی مولار سبب کاهش محتوای نسبی آب برگ در مقایسه با تیمار شاهد شد. محلول پاشی کلسیم و پتاسیم سبب افزایش پایداری غشاء و کاهش نشت یونی در زیره سبز در مقایسه با تیمار شاهد گردید. تنش شوری باعث افزایش محتوای سدیم در اندام هوایی و با بر هم زدن تعادل کاتیونی، مانع از جذب کاتیون‌های دیگری مانند کلسیم و منیزیم گردید. استفاده از ترکیبات مختلف محلول پاشی در تنش شوری 75 میلی مولار، توانست از کاهش تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر جلوگیری کند. در این سطح شوری میزان وزن خشک بوته، تعداد چتر در دانه، کلروفیل a، وزن هزار دانه در محلول پاشی نیترات کلسیم + نیترات پتاسیم نسبت به شاهد افزایش 49.1، 46.9، 30.0 و 40.9 درصدی نشان دادند. سرانجام نتایج نشان داد که نیتروژن، کلسیم و پتاسیم تاثیرات مخرب شوری را تا حدودی بهبود بخشیده و باعث افزایش تحمل گیاه به تنش شوری گردیده است.
نسرین حیدری؛ یاسر علیزاده؛ حمزه علی علیزاده
چکیده
به‌منظور بررسی برهمکنش شوری، خشکی و نیتروژن بر روی برخی صفات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت (هیبرید متوسط رس 604) آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در بهار و تابستان 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری (صفر، 2، 4 و ...
بیشتر
به‌منظور بررسی برهمکنش شوری، خشکی و نیتروژن بر روی برخی صفات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت (هیبرید متوسط رس 604) آزمایشی به‌صورت کرت‌های دو بار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام در بهار و تابستان 1396 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل چهار سطح شوری (صفر، 2، 4 و 6 دسی زیمنس بر متر) از منبع سنگ نمک سدیم به‌عنوان عامل اصلی، سه سطح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه) به‌عنوان عامل فرعی و سه سطح کود نیتروژن از منبع اوره (صفر، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار) به‌عنوان عامل فرعی فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل شوری، آبیاری و نیتروژن بر صفات تعداد دانه در بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت معنیدار شد. این صفات در بالاترین سطوح تنش اعمال‌شده نسبت به شرایط بدون تنش و کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن، به ترتیب برابر 59، 40.6، 40، 69، 65 و 46 درصد کاهش نشان دادند.بیشترین میزان نشت یونی (45 درصد) در بالاترین میزان شوری، حداقل آبیاری و بدون مصرف نیتروژن مشاهده شد. محتوای نسبی آب برگ، کلروفیل a، b، کل و کارتنوئید نیز تحت اثرات دوگانه شوری و خشکی، در بالاترین میزان تنش اعمال‌شده به نسبت شرایط بدون تنش، به ترتیب برابر 18، 46، 32، 40 و 44 درصد کاهش یافتند. نتایج نشان داد کاربرد 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن در سطوح مختلف تنش، موجب کاهش اثرات تنش‌ها شد و افزایش عملکرد را در پی داشت. همچنین مشاهده شد، تمامی صفات موردبررسی در بالاترین میزان تنش‌ها، پاسخ تقریباً یکسانی به تیمار کودی 100 و 150 کیلوگرم در هکتار نیتروژن داشتند؛ بنابراین به نظر میرسد که به جهت افزایش مقاومت گیاه ذرت و رسیدن به حداکثر عملکرد در شرایط تنش، کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار نیتروژن نسبت به مقادیر بیشتر آن ازلحاظ زیست‌محیطی و اقتصادی مناسبتر باشد.
مهدی تاج بخش؛ پرشنگ خلیلی؛ سمیرا مالکی خضرلو
چکیده
به‌منظور بررسی اثر ترکیبات مقاومت به سرما بر میزان رنگ‌دانه‌های کلروفیل، هدایت الکتریکی، وزن خشک و طول گیاهچه در گیاه کدو (Cucurbita moschata L.) تحت تنش سرما، آزمایشی در سال 1396 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل محلول‌پاشی 0.25، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر ترکیبات مقاومت به سرما بر میزان رنگ‌دانه‌های کلروفیل، هدایت الکتریکی، وزن خشک و طول گیاهچه در گیاه کدو (Cucurbita moschata L.) تحت تنش سرما، آزمایشی در سال 1396 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل محلول‌پاشی 0.25، 0.5 میلی‌مولار اسیدسالیسیلیک، آرمان 3(با غلظت 1:20 لیتر در لیتر) و آب مقطر (به‌عنوان شاهد)، فاکتور دوم تنش دمایی (سرما) شامل دماهای 1-، 1، 3، 5 و 7 درجه سانتیگراد بود. صفات موردبررسی شامل کلروفیل، شاخص کلروفیل، میزان نشت یونی، وزن خشک گیاهچه (وزن خشک ریشه و اندام هوایی)، طول گیاهچه (ریشه و بخش هوایی) بود. نتایج نشان داد، در تیمار دما و در دمای 1- درجه سانتیگراد میزان کلروفیل b، شاخص کلروفیل، وزن گیاهچه، طول گیاهچه نسبت به شاهد (7 درجه سانتیگراد) به ترتیب %48، 47%، 45% و 25% کاهش یافت. اثر متقابل تنش سرما و محلول‌پاشی در کلروفیل a، نشت یونی و وزن خشک ریشه معنیدار بود. با اعمال تنش دمایی میزان نشت الکترولیت افزایش و محتوی کلروفیل کاهش یافت، اما اعمال ترکیبات مقاومت به سرما از طریق حفظ محتوی کلروفیل و غشا سلولی، شدت واکنشهای تخریبی را کاهش داد.
مهدی نقی زاده؛ رزیتا کبیری
چکیده
مقدمه تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که بر روی رشد و نمو گیاه تاثیر گذاشته و عملکرد را کاهش میدهد. سالیسیلیک اسید یک تنظیم کننده رشد است که نقش آن در ایجاد تحمل گیاهان به تنشهای محیطی از جمله تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی اثر برگپاشی سالیسیلیک اسید در پاسخ به تنش خشکی در گیاه ...
بیشتر
مقدمه تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که بر روی رشد و نمو گیاه تاثیر گذاشته و عملکرد را کاهش میدهد. سالیسیلیک اسید یک تنظیم کننده رشد است که نقش آن در ایجاد تحمل گیاهان به تنشهای محیطی از جمله تنش خشکی مورد بررسی قرار گرفته است. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی اثر برگپاشی سالیسیلیک اسید در پاسخ به تنش خشکی در گیاه ذرت میباشد. مواد و روشها به منظور بررسی برخی پاسخهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی ذرت، رقم هیبرید سینگل کراس 704، به برگپاشی سالیسیلیک اسید در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال 1392 انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سالیسیلیک اسید (0 و 1 میلی مولار) و تنش خشکی (100، 70 و 50 درصد ظرفیت زراعی) بودند. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع بوته، وزن تر بوته، سطح برگ بوته، نشت یونی، محتوی نسبی آب برگ، رنگیزه های فتوسنتزی و آنزیمهای آنتی اکسیدان (شامل آسکوربات پراکسیداز، کاتالاز و پراکسیداز) بودند. یافته ها نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی در هر دو سطح، باعث کاهش معنیدار محتوی نسبی آب، کلروفیل a، b و کلروفیل کل، وزن تر بوته، طول ساقه و سطح برگ گردید و این کاهش در تنش 50 درصد ظرفیت زراعی شدیدتر بود. همچنین هر دو سطح تنش و به‌ویژه تنش 50 درصد ظرفیت زراعی، افزایش معنیدار نشت یونی و میزان فعالیت آنتیاکسیدانهای آنزیمی کاتالاز، پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز را به همراه داشت. در مقابل، برگپاشی بوته های ذرت در مرحله چهار برگی با سالیسیلیک اسید موجب افزایش محتوی نسبی آب، کلروفیل a، b و کلروفیل کل، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان، وزن تر بوته و سطح برگ در هر دو شرایط تنش و عدم تنش خشکی گردید که البته تأثیر مثبت سالیسیلیک اسید در شرایط تنش خشکی بیشتر از شرایط عدم تنش بود. افزون بر این، در بالاترین سطح خشکی مصرف سالیسیلیک اسید کاهش 20 درصدی نشت یونی را به همراه داشت. نتیجه گیری سالیسیلیک اسید با حفاظت گیاه در برابر تنش خشکی باعث بهبود رشد و افزایش مقاومت به تنش میگردد و در نهایت با توجه به ارزان بودن و در دسترس بودن سالیسیلیک اسید، استفاده از این ترکیب به‌صورت برون‌زا امکان کشت ذرت را در مناطق خشک و کم آب فراهم میکند.
