تنش شوری
رستم یزدانی بیوکی؛ حسین بیرامی؛ مهدی کریمی؛ محمد حسین بناکار؛ ولی سلطانی گردفرامرزی
چکیده
گیاهان دارویی از جمله گیاه کاسنی از گیاهان اقتصادی و ارزشمند بوده که لازم است نسبت به ارزیابی تحمل به تنش این گیاه مطالعات کافی صورت گیرد. به این منظور جهت مطالعه تحمل به شوری گیاه کاسنی آزمایشی بهصورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار بهصورت گلدانی در گلخانه مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 99-1398 انجام شد. تیمارهای پنج سطح شوری آب آبیاری ...
بیشتر
گیاهان دارویی از جمله گیاه کاسنی از گیاهان اقتصادی و ارزشمند بوده که لازم است نسبت به ارزیابی تحمل به تنش این گیاه مطالعات کافی صورت گیرد. به این منظور جهت مطالعه تحمل به شوری گیاه کاسنی آزمایشی بهصورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار بهصورت گلدانی در گلخانه مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 99-1398 انجام شد. تیمارهای پنج سطح شوری آب آبیاری شامل آب شهر (شاهد)، 3، 6، 9 و 12 دسیزیمنس بر متر بود. تیمارهای شوری از طریق رقیقسازی آبشور منطقه اطراف اردکان با آب شرب تهیه شد و بعد از سبز شدن گیاه به مدت 8 ماه بر گیاهان اعمال شد. سپس بهمنظور برآورد آستانه تحمل به تنش شوری و کاهش 50 درصد عملکرد از مدل موس-هافمن استفاده شد. در انتهای آزمایش برخی صفات کمی گیاه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاکی از آن بود که اعمال سطوح شوری بهطوری معنیداری سبب کاهش تمامی ویژگیهای موردبررسی شد. بهطوریکه افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 12 دسیزیمنس بر متر سبب کاهش 50 درصد ارتفاع بوته، 59 درصد وزن خشک اندام هوایی، 76 درصد وزن خشک ریشه و 72 درصد تعداد آکن در بوته شد. همچنین با افزایش شوری از تیمار شاهد تا شوری 9 دسیزیمنس بر متر سبب کاهش 9.68 درصد محتوای آب نسبی و افزایش نشت یونی گیاه به میزان 37.47 درصد شد. افزایش شوری از شاهد تا 12 دسیزیمنس بر متر تأثیر معنیداری بر کاهش نسبت پتاسیم به سدیم به میزان 96 درصد داشت. کاهش 50 و 100 درصد عملکرد ریشه کاسنی به ترتیب در شوری 5.91 و 14.66 دسیزیمنس بر متر حاصل شد. بهطورکلی با توجه به نتایج بهدستآمده به نظر میرسد گیاه کاسنی تحمل بالایی نسبت به شوری ندارد.
تنش شوری
معصومه صالحی؛ فرهاد دهقانی؛ ولی سلطانی گردفرامرزی؛ نادیا بشارت
چکیده
کینوا گیاهی است سه کربنه با ارزش غذایی بالا و یک شورزیست اختیاری است. بهمنظور گزینش لاین های کینوا در کشت بهاره در شرایط شور 13 لاین با دوره رسیدگی متفاوت در 3 خط 5 متری در 18 اسفند 1394 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با آب آبیاری با شوری dS/m 14 کشت گردید. مراحل فنولوژیک یادداشت شد و درنهایت ...
بیشتر
کینوا گیاهی است سه کربنه با ارزش غذایی بالا و یک شورزیست اختیاری است. بهمنظور گزینش لاین های کینوا در کشت بهاره در شرایط شور 13 لاین با دوره رسیدگی متفاوت در 3 خط 5 متری در 18 اسفند 1394 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق یزد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار با آب آبیاری با شوری dS/m 14 کشت گردید. مراحل فنولوژیک یادداشت شد و درنهایت ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه، زیستتوده، درصد سدیم و پتاسیم برگ و نسبت پتاسیم به سدیم اندازهگیری شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اختلاف بین لاینه ا ازلحاظ کلیه صفات موردبررسی معنیدار بود. مقایسه میانگین نشان داد لاین NSRCQ6 با اختلاف معنیداری بیشترین میزان عملکرد (1422 کیلوگرم در هکتار) را داشت و سپس لاینهای NSRCQ7، NSRCQ10 و NSRCQ11 قرار گرفتند. رابطه همبستگی بین صفات نشان داد که عملکرد دانه با وزن هزار دانه و روز تا رسیدگی همبستگی مثبت و معنیداری داشت. در تجزیه خوشهای، لاینهای NSRCQ6 و NSRCQ11 در گروه زودرس بیشترین عملکرد دانه و وزن هزار دانه را داشتند. بررسی اثر دما در دوره پر شدن دانه نشان داد با افزایش هر یک درجه به میانگین و حداکثر دما عملکرد دانه به ترتیب 118 و 184 کیلوگرم در هکتار و وزن هزار دانه 0.2 و 0.27 گرم کاهش یافت. تجزیه به مؤلفه های اصلی نشان داد که سه مؤلفه اول بیشترین سهم را در واریانس داشتند و در مؤلفه اول، دوم و سوم بهترتیب وزن هزار دانه، نسبت پتاسیم به سدیم و درصد پتاسیم بیشترین سهم را در جهت مثبت با عملکرد و روز تا رسیدگی، روز تا گلدهی و ارتفاع گیاه بیشترین سهم را در جهت منفی با عملکرد داشتند. درنهایت لاینهای NSRCQ11 و NSRCQ6 برای بررسی در کشتهای بهاره انتخاب گردید. در بین صفات موردبررسی وزن هزار دانه، روز تا رسیدگی و درصد عناصر سدیم و پتاسیم جهت گزینش لاینها انتخاب شدند
مهدی کریمی؛ بابک خیام باشی؛ سیدعلی محمد چراغی؛ مجید نیکخواه؛ محمد حسن رحیمیان؛ هادی پیراسته انوشه؛ مهدی شیران تفتی؛ ولی سلطانی گردفرامرزی
چکیده
پژوهش حاضر بهمنظور بررسی اثر مقادیر متفاوت فسفر (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم سوپرفسفاتتریپل در هکتار) بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط متفاوت شوری (1.88، 7.22 و 16.14 دسیزیمنس برمتر) به صورت یک آزمایش بصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در مرکز ملی تحقیقات شوری اجرا گردید. نتایج نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری همبستگی ...
بیشتر
پژوهش حاضر بهمنظور بررسی اثر مقادیر متفاوت فسفر (0، 100، 200 و 300 کیلوگرم سوپرفسفاتتریپل در هکتار) بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم در شرایط متفاوت شوری (1.88، 7.22 و 16.14 دسیزیمنس برمتر) به صورت یک آزمایش بصورت کرتهای خردشده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در مرکز ملی تحقیقات شوری اجرا گردید. نتایج نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری همبستگی بین عملکرد گندم و فسفر کاهش یافت. الگوی پاسخ گندم به مصرف فسفر در شوریهای آب آبیاری 1.88 و 7.22 دسیزیمنس بر متر از معادله درجه دوم تبعیت کرد، لیکن این همبستگی در شوری آب آبیاری 7.22 دسیزیمنس بر متر از نظر آماری معنیدار نبود. در شوری آب آبیاری 16.14 دسیزیمنس بر متر، عکسالعمل دانه گندم به فسفر از الگوی خاصی تبعیت نکرد و فسفر نتوانست تاثیر معنیداری بر عملکرد دانه گندم داشته باشد. طبق نتایج این تحقیق مصرف 150 کیلوگرم کود سوپرفسفات تریپل در شوریهای آب آبیاری 1.88 و 7.22 دسیزیمنس بر متر توصیه میشود. ضمنا نتایج این پژوهش نشان داد که با افزایش شوری نیاز گندم به کود فسفری کاهش یافت، و امکان جبران کاهش عملکرد ناشی از تنش شوری با افزایش میزان مصرف کود فسفری امکان پذیر نیست.
معصومه صالحی؛ ولی سلطانی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
آشنایی با مراحل فنولوژیک و نمو گیاه در تعیین تاریخ کاشت و عملیات زراعی در شرایط آب و هوایی مختلف اهمیت بسیاری دارد. بهمنظور بررسی اثرات تاریخ کاشت بر مراحل فنولوژیکی و عملکرد دانه کینوا (NSRCQ1) در هشت تاریخ کاشت (5/31، 6/15، 7/4، 7/15، 8/1، 12/5، 12/17 و 1/11) با سه تکرار با آبشور dS/m 14 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 95-1394 ...
بیشتر
آشنایی با مراحل فنولوژیک و نمو گیاه در تعیین تاریخ کاشت و عملیات زراعی در شرایط آب و هوایی مختلف اهمیت بسیاری دارد. بهمنظور بررسی اثرات تاریخ کاشت بر مراحل فنولوژیکی و عملکرد دانه کینوا (NSRCQ1) در هشت تاریخ کاشت (5/31، 6/15، 7/4، 7/15، 8/1، 12/5، 12/17 و 1/11) با سه تکرار با آبشور dS/m 14 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق مرکز ملی تحقیقات شوری در سال زراعی 95-1394 کشت شد. نتایج نشان داد که کینوا قادر است در اولین تاریخ کاشت با طول دوره رشد 108 روز عملکرد دانهای معادل t ha-1 2.34 تولید نماید. در تاریخ کاشت 4 مهر، کاهش دما (4.5- درجه سانتیگراد) و تنش یخزدگی باعث از بین رفتن گیاه در مرحله گلدهی شد. گیاهانی که در مهر و آبان کشت شده بودند و در طول زمستان زنده مانده بودند، بذر تولید نکردند. بذرهای کشت شده در تاریخ 5 اسفندماه طی دورۀ 132 روزه، عملکرد دانهای معادل t ha-1 1.6 تولید کردند. نتایج این بررسی نشان داد که تأثیر درجه حرارت زیاد (°C 32) برای تاریخ کاشت اسفند و فروردین و درجه حرارت کم (°C 13.5) برای تاریخ کاشت اواسط شهریور در طول دوره پر شدن دانه، موجب کاهش معنیدار عملکرد و اندازه دانه در سطح 5 درصد شد. با توجه به اینکه کینوا (NSRCQ1) گیاهی روزکوتاه بوده و طول روزهای طولانیتر از 12 ساعت، زمان رسیدن به مرحله گلدهی را افزایش میدهد، بنابراین، از میان تاریخهای کشت موردبررسی، تاریخ کشت اول شهریورماه، به دلیل دوره رشد کوتاهتر و عملکرد دانه بالاتر برای منطقه موردمطالعه، در استان یزد مناسب به نظر میرسد.
محمد حسین بناکار؛ غلامحسن رنجبر؛ ولی سلطانی
چکیده
اگرچه کشت روناس (.Rubia tinctorum L) با هدف استخراج ترکیبات مفید در ریشه آن در بسیاری از مناطق شور بخصوص در مناطق پستهکاری معمول بوده است، بااینحال تحقیقات اندکی بر روی جنبههای زراعی آن ازجمله روشهای مناسب کاشت انجام شده است. این تحقیق بهمنظور بررسی روشهای مختلف کاشت روناس و مقایسه آن با روش سنتی، بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
اگرچه کشت روناس (.Rubia tinctorum L) با هدف استخراج ترکیبات مفید در ریشه آن در بسیاری از مناطق شور بخصوص در مناطق پستهکاری معمول بوده است، بااینحال تحقیقات اندکی بر روی جنبههای زراعی آن ازجمله روشهای مناسب کاشت انجام شده است. این تحقیق بهمنظور بررسی روشهای مختلف کاشت روناس و مقایسه آن با روش سنتی، بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار طی سالهای 94-1390 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق اجرا گردید. تیمارهای موردنظر شامل روش سنتی (کاشت بهصورت کپهای با ماسهبادی)، کاشت بهصورت کپهای با خاک، کاشت بالای پشته، کاشت در محل داغاب، کاشت ته جوی و کاشت بهصورت خطی بود. مقدار بذر مصرفی برای تمام تیمارها 300 کیلوگرم در هکتار بود و آبیاری با آبشور 10 دسی زیمنس بر متر انجام گرفت. در انتهای سال سوم در اواخر شهریورماه ریشههای روناس از خاک خارج و پس از خشک شدن وزن آنها تعیین گردید. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد تر و خشک ریشه مربوط به روش کاشت خطی (به ترتیب 18.52 و 4.98 کیلوگرم در متر مربع) و کمترین آن مربوط به روش کاشت روی پشته (به ترتیب 1.13 و 0.34 کیلوگرم در متر مربع) بود. این امر به دلیل بالاتر بودن تراکم بوته و پایینتر بودن شوری خاک در روش کاشت خطی نسبت به روش کاشت بالای پشته بود. درمجموع، کاشت روناس به طریق خطی عملکرد خشک ریشه را به میزان 2.5 برابر نسبت به روش کاشت سنتی افزایش داد. بیشترین مقدار کارایی مصرف آب (0.79 کیلوگرم بر متر مکعب) نیز از روش کاشت خطی حاصل گردید. به نظر میرسد کاشت روناس به روش خطی در شرایط شور، بتواند ضمن بهبود عملکرد ریشه و کارایی مصرف آب، موجب کنترل مطلوبتر شوری خاک نیز گردد.
معصومه صالحی؛ ولی سلطانی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
کینوا (Chenopodium quinoa) گیاهی دولپهای، آلوتتراپلوئید، از خانواده Amaranthace، سه کربنه و هالوفیت اختیاری بوده که جزو شبه غلات دستهبندی میشود. بهمنظور بررسی اثر تنش شوری بر سبز و استقرار اولیه کینوا آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8، 12 و 16) و چهار تکرار در خاک و کوکوپیت بر روی ژنوتیپ NSRCNQ1 انجام شد. سبز روزانه شمارش ...
بیشتر
کینوا (Chenopodium quinoa) گیاهی دولپهای، آلوتتراپلوئید، از خانواده Amaranthace، سه کربنه و هالوفیت اختیاری بوده که جزو شبه غلات دستهبندی میشود. بهمنظور بررسی اثر تنش شوری بر سبز و استقرار اولیه کینوا آزمایشی بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 5 سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8، 12 و 16) و چهار تکرار در خاک و کوکوپیت بر روی ژنوتیپ NSRCNQ1 انجام شد. سبز روزانه شمارش و درنهایت وزن خشک و ارتفاع بوته اندازهگیری شد. معادلات دوتکهای و تابع کاهشی تغییریافته بر دادههای درصد سبز برازش شد. بهمنظور بهبود سبز در شرایط شور آزمایشی با سه تیمار پرایمینگ [آب، جیبرلیک اسید (ppm 10) و اسید آسکوربیک (ppm 3)] و چهار سطح شوری (dS/m صفر، 4، 8 و 12) در سه تکرار بهصورت فاکتوریل بر مبنای طرح کاملاً تصادفی انجام شد. نتایج نشان داد که واکنش کینوا به شوری در مرحله سبز به بستر کاشت بستگی دارد. پنجاهدرصد کاهش سبز در خاک و کوکوپیت به ترتیب در شوری dS/m 6.35 و 15.04 مشاهده شد و آستانه کاهش در کوکوپیت و خاک به ترتیب dS/m 9.52 و 0.03 بود. سرعت و درصد سبز بذور تحت تنش شوری در کوکوپیت تا شوری dS/m 12 اختلافی با شاهد نداشت و در شوری بالای dS/m 4 سبز با تأخیر آغازشده و دیرتر به حداکثر رسید. ارتفاع گیاهچه در خاک و کوکوپیت در شوری dS/m12 به ترتیب 91 و 30 درصد کاهش یافت. بهطورکلی پرایمینگ موجب بهبود سبز کینوا در شرایط خاک شور نشد گرچه هیدرو پرایم تا حدی موجب بهبود سبز شد (8 درصد). بذور این گیاه قادر است بعد از رفع تنش شوری و دریافت آب با شوری مناسب شروع به سبز نماید. کینوا بعد از مرحله گیاهچهای به تنش شوری تحمل بالایی دارد.