نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

2 کارشناس ارشد مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران

چکیده

اگرچه کشت روناس (.Rubia tinctorum L) با هدف استخراج ترکیبات مفید در ریشه آن در بسیاری از مناطق شور بخصوص در مناطق پسته‌کاری معمول بوده است، بااین‌حال تحقیقات اندکی بر روی جنبه‌های زراعی آن ازجمله روش‌های مناسب کاشت انجام شده است. این تحقیق به‌منظور بررسی روش‌های مختلف کاشت روناس و مقایسه آن با روش سنتی، به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار طی سال­های 94-1390 در مزرعه تحقیقات شوری صدوق اجرا گردید. تیمارهای موردنظر شامل روش سنتی (کاشت به‌صورت کپه‌ای با ماسه‌بادی)، کاشت به‌صورت ‌کپه‌ای با خاک، کاشت بالای پشته، کاشت در محل داغاب، کاشت ته جوی و کاشت به‌صورت خطی بود. مقدار بذر مصرفی برای تمام تیمارها 300 کیلوگرم در هکتار بود و آبیاری با آب‌شور 10 دسی زیمنس بر متر انجام گرفت. در انتهای سال سوم در اواخر شهریورماه ریشه‌های روناس از خاک خارج و پس از خشک شدن وزن آن‌ها تعیین گردید. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار عملکرد تر و خشک ریشه مربوط به روش کاشت خطی (به ترتیب 18.52 و 4.98 کیلوگرم در متر مربع) و کمترین آن مربوط به روش کاشت روی پشته (به ترتیب 1.13 و 0.34 کیلوگرم در متر مربع) بود. این امر به دلیل بالاتر بودن تراکم بوته و پایین‌تر بودن شوری خاک در روش کاشت خطی نسبت به روش کاشت بالای پشته بود. درمجموع، کاشت روناس به طریق خطی عملکرد خشک ریشه را به میزان 2.5 برابر نسبت به روش کاشت سنتی افزایش داد. بیشترین مقدار کارایی مصرف آب (0.79 کیلوگرم بر متر مکعب) نیز از روش کاشت خطی حاصل گردید. به نظر می­رسد کاشت روناس به روش خطی در شرایط شور، بتواند ضمن بهبود عملکرد ریشه و کارایی مصرف آب، موجب کنترل مطلوب‌تر شوری خاک نیز ‌‌گردد.

کلیدواژه‌ها

Abedi, M.J., Neyrizi, S., Ebrahimi Birang, N., Maherani, M., Mehrdadi, N., Khalei, H., Cheraghi, S.A.M. 2002. Use of Saline Water in Sustainable Agriculture: Working group Irrigation systems in the field. Iran National Irrigation and Drainage Committee Inc. thehran. Iran. 273p. [In Persian].
Afsharmanesh, G.R. 2014. Effect of planting pattern on grain yield and agronomic traits of corn cultivars in Jiroft. Journal ofAgronomy (Pajuhesh and Sazandegi). 102, 124-130. [In Persian with English Summary].
Angelini, L.G., Pistelli, L., Belloni, P., Bertoli, A., Panconeri, S. 1997. Rubia tinctorum a source of natural dyes: Agronomic evaluation. Quantitative analysis of alizarin and industrial assays. Industrial Crops and Products. 6, 303-311.
Ayers, R.S., Westcot, D.W. 1989. Water Quality for Agriculture. FAO. No. 29. 175p.
Bahadorkhah, F., Kazemini, S.A. 2014. Effect of salinity and sowing method on yield, yield component and oil content of two cultivars of spring safflower (Carthamus tinctorius L.). Iranian Journal of Field Crops Research. 12(2), 264-272. [In Persian with English Summary].
Banakar, M.H., Khorsandi, F. 2012. Vegetative growth of Robia tinctorum as affected by salinity and planting method. Asian Journal of Experimental Biological Sciences. Vol. 3 (1). 203-208.
Banakar, M.H. 2010. Salt tolerance evaluation of madders at germination and establishment stages with two planting methods. Final Report of Research Project. National Salinity Research Center. Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO). Yazd. Register No: 89/565. [In Persian].
Banakar, M.H., Ranjbar, G.H., Rahimian, M.H. 2013. Determination of salt tolerance threshold, slope of yield reduction and leaching requirement for madders under field conditions. Journal of Iran Water Research. 7 (12), 77-84. [In Persian with English Summary].
Cheraghi, S.A.M. 2012. Water use efficiency improvement in saline region of lower part of Kharkheh river basin. National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO). Final Report no.1-007-300000-08-0000-8506. [In Persian with English Summary].
Dashtekian, K., Bohrani, M.J. 2010. Salinity tolerance threshold of madder (Rubia tinctorum L.). 159-166. In: Cheraghi, S.A.M., Banakar, M.H., Mirabzadeh Ardakani, M., Salim, N. (ed.). Proceedings of the 1th National Workshop of Madders, May. 2010. National Salinity Research Center. Agricultural Research, Education and Extention Organization (AREEO).Yazd. [In Persian with English Summary].
Karimi, K., Meskbarashi, M., Nebipour, M., Boroumandesabz. S. 2011. Investigation of quantitative and qualitative characteristics of two wheat cultivars under different conditions of planting and irrigation course. Journal of Agricultural Science and Sustainable Production. 21(4), 95-104. [In Persian with English Summary].
Khorsandi F., Banakar, M.H. 2011. Salt Tolerance of Robia tinctorum at Germination stage. American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences. 11 (4), 547-550.
Miranzadeh Ardakani, M. 1998. Madder, a desert gold. Journal of Water, Soil and Machin. 37, 42 [In Persian].
Morrovati, Y. 1998. Effect of planting time, harvesting year and density on root yield in both seed and root sowing methods. Final Report of Research Project. Agricultural and Natural Resources of Research Center of Yazd Province. Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO).Yazd. Register No: 4014. [In Persian].
Pourqasemi, N., Zahedi, M. 2009. Effects of Planting Pattern and Level of Soil Moisture on Yield and Yield Components of Two Safflower Cultivars in Isfahan. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 13(47), 545-555. [In Persian with English Summary].
Ranjbar, Gh. 2016. Effect of research findings on yield enhancement and improvement of water use efficiency of wheat in LKRB. National Salinity Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO). Final Report no. 3-23-2353-92104. [In Persian].
Ranjbar, G.H., Pirasteh-Anushe, H., Banakar, M.H., Miri, H.R. 2018. A review on halophytes researches in Iran: explanation of challenges and solutions. Journal of Plant Ecophysiology. 9: 117-129.[ In Persian with English Summary].
Sadri, M.H., Sanaii, H. 1993. Evaluating of soil and water constraints on madder yield. Iranian Research Organization for Science and Technology. Yazd. Technical Report. 13. 56p. [In Persian].
Sepaskhah, A., Beyrouti, Z. 2010. Effect of irrigation interval and water salinity on growth of madder (Rubia tinctorum L.). 47-68. In: Cheraghi, S.A.M., Banakar, M.H., Mirabzadeh Ardakani, M., Salim, N. (ed.). Proceedings of the 1th National Workshop of Madders, May. 2010. National Salinity Research Center. Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO). Yazd. [In Persian].
Tabatabaii, S.H., Kamali, K., Mirvakili, S.M. 1993. A comprehensive research plan for madders. Iranian Research Organization for Science and Technology. Yazd. Final Report. [In Persian].
TaqiNejhad, J. 2015. Soybean planting two rows on a stack. Technical Report. Agricultural and Natural Resources of Research Center of Ardabil Province. Register No: 48073. [In Persian].
Yazdandoust, M. 2015. Rapeseed cultivation and irrigation methods. Extension Report. Jihad-e-Agriculture. Hamadan Province. 1-22. [In Persian].