تنش خشکی
فاطمه بهادری؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری
چکیده
به منظور بررسی کشت تاخیری و رژیم آبیاری بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه گلرنگ، پژوهشی مزرعه‌ای در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. دو رقم گلرنگ (گلدشت و محلی اصفهان) در یک آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت سه رژیم آبیاری (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در دو مرحلهی گلدهی و پر شدن دانه) و در سه تاریخ کاشت (15 ...
بیشتر
به منظور بررسی کشت تاخیری و رژیم آبیاری بر صفات بیوشیمیایی، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه گلرنگ، پژوهشی مزرعه‌ای در سال زراعی 98-1397 اجرا شد. دو رقم گلرنگ (گلدشت و محلی اصفهان) در یک آزمایش اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت سه رژیم آبیاری (آبیاری مطلوب، قطع آبیاری در دو مرحلهی گلدهی و پر شدن دانه) و در سه تاریخ کاشت (15 آذر، 5 دی و25 دی) ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که برهمکنش سه‌گانه رژیم آبیاری درتاریخ کاشت در رقم بر محتوای کلروفیل a و b، کاروتنوئید، فعالیت آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، محتوای نسبی آب، دمای سایه‌انداز، عملکرد زیست توده و عملکرد دانه اثر معنی‌داری داشت. قطع آبیاری در گلدهی باعث کاهش محتوای کلروفیلa و b، محتوای نسبی آب و عملکرد دانه ارقام گلرنگ به ترتیب به میزان 25، 15.38، 16.36 و 33.74 درصد نسبت به آبیاری مطلوب شد درحالی‌که محتوای کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، پراکسیداز و دمای سایه‌انداز را به ترتیب به میزان 14.70، 22، 29.31 و 21.75 افزایش داد. تنش آبی در مرحله گلدهی و پر شدن دانه باعث کاهش به ترتیب 52.32 و 34.54 درصد عملکرد دانه در رقم محلی اصفهان در تاریخ کاشت دوم (5 دی) نسبت به تیمار آبیاری مطلوب شد. به نظر می‌رسد گیاه با انجام فعالیت‌های بیوشیمیایی و آنزیمی در زمان وقوع تنش در مرحله پر شدن دانه قادر به جبران بیشتر کاهش عملکرد نسبت به تنش گلدهی شده است. با توجه به اینکه در تاریخ کاشت دوم (5 دی) افزایش محتوای کلروفیلa و b، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب و دمای سایه‌انداز و به دنبال آن عملکرد بیشتری نسبت به دو تاریخ کاشت دیگر مشاهده شد. بنابرین انتخاب تاریخ کاشت بهینه (5 دی) و رقم زودرس گلدشت می تواند نقش مهمی در بهبود عملکرد دانه گلرنگ در شرایط تنش آبی آخر فصل در مناطق نیمه خشک داشته باشد.
سارا حسینی؛ علی بهپوری؛ احسان بیژن زاده؛ محمدصادق تقی زاده؛ منوچهر دستفال
چکیده
به منظور بررسی اثرات تنش آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و شاخصهای تحمل به خشکی در سامانه کشت مخلوط ژنوتیپهای گندم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. رژیم رطوبتی در دو سطح مطلوب (بر ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات تنش آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و شاخصهای تحمل به خشکی در سامانه کشت مخلوط ژنوتیپهای گندم نان (Triticum aestivum L.)، آزمایشی به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. رژیم رطوبتی در دو سطح مطلوب (بر اساس نیاز آبی گیاه تا پایان دوره رشدی، آبیاری انجام شد.) و تنش آبی (قطع آبیاری آخر فصل از مرحله گلدهی به بعد انجام گردید که برای اعمال تنش آبی پس از 50 درصد ظهور سنبلهها آبیاری تا برداشت قطع گردید.)، سامانه کشت در چهار سطح شامل کشت خالص (رقم سیروان، خلیل و لاین (S- 92-19) و کشت مخلوط (رقم سیروان+ رقم خلیل+ لاین S- 92-19)، فاکتور کود نیتروژن نیز در سه سطح (120،80 و 160 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) در این آزمایش مورداستفاده قرار گرفتند. بر اساس نتایج این آزمایش، حداکثر مقدار عملکرد دانه در شرایط تأمین رطوبت مطلوب به میزان 7742.7 کیلوگرم در هکتار در سطوح کودی 120 کیلوگرم در هکتار در کشت مخلوط ژنوتیپ ها به دست آمد. عملکرد دانه در کشت مخلوط ژنوتیپ ها نسبت به کشت خالص هر یک از ارقام خلیل، سیروان و لاین S-92-19 به ترتیب 10، 19 و 25 درصد افزایش یافت. همچنین شاخصهای تحمل به خشکی MP، GMP، STI، YSI و YI محاسبه شدند و به‌منظور ادغام شاخصهای تحمل به خشکی از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (روش SIIG) استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، مخلوط ژنوتیپها متحمل‌ترین سیستم کشت در شرایط تنش شناخته شد.
مریم نیازی؛ وحید براتی؛ احسان بیژن زاده
چکیده
با توجه به تأثیر قابل توجه انتقال مجدد مواد پرورده قبل از مرحله گلدهی در عملکرد دانه غلات به‌ویژه در شرایط تنش آبی انتهای فصل، آزمایشی مزرعه ای برای ارزیابی تأثیر تنش آبی بعد از مرحله گلدهی در شرایط کاربرد کود زیستی و بقایای گیاهی بر انتقال مجدد مواد پرورده در گیاه جو (Hordeum vulgare L.) به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی ...
بیشتر
با توجه به تأثیر قابل توجه انتقال مجدد مواد پرورده قبل از مرحله گلدهی در عملکرد دانه غلات به‌ویژه در شرایط تنش آبی انتهای فصل، آزمایشی مزرعه ای برای ارزیابی تأثیر تنش آبی بعد از مرحله گلدهی در شرایط کاربرد کود زیستی و بقایای گیاهی بر انتقال مجدد مواد پرورده در گیاه جو (Hordeum vulgare L.) به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب - دانشگاه شیراز در سال زراعی 97-1396 انجام شد. عامل های اصلی شامل دو سطح آبیاری [1- بدون تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک و 2- با تنش آبی: آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاه تا انتهای مرحلهی گلدهی (قطع آبیاری پس از گلدهی)] و عاملهای فرعی شامل دو سطح بقایای گندم [1- حذف بقایا و 2- برگرداندن 30 درصد بقایا به خاک] و چهار منبع کود [1- صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار (شاهد)، 2- کاربرد 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، 3- استفاده تلفیقی از باکتری آزوسپیریلوم و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و 4- تلقیح بذرها با باکتری آزوسپیریلوم] بود. به‌طورکلی نتایج نشان داد که عملکرد دانه در شرایط آبیاری بدون تنش آبی به‌واسطه‌ی کاربرد تیمار تلفیقی به‌طور معنی داری (53 درصد) نسبت به شاهد افزایش یافت. همچنین در شرایط با تنش آبی نیز این تیمار کودی سبب افزایش 12 درصدی در عملکرد دانه نسبت به شاهد شد. تنش آبی سبب افزایش معنیدار مقدار انتقال مجدد و مشارکت مواد پرورده قبل از گلدهی به دانه در تیمار تلفیقی به ترتیب به میزان 37 و 148 درصد شد. کاربرد بقایا سبب کاهش میزان انتقال مجدد، کارایی انتقال مجدد و مشارکت مواد پرورده قبل از گلدهی به دانه در همهی تیمارهای کودی شد؛ اما بر عملکرد دانه تأثیر معنی داری نداشت؛ بنابراین، با توجه به جنبههای اقتصادی و حرکت به سمت کشاورزی پایدار، استفاده از تیمار تلفیقی در شرایط آبیاری بدون تنش آبی توصیه می‌شود. همچنین، چنانچه به دلیل کمبود منابع آب در جنوب ایران، کشاورزان ناگزیر به قطع آبیاری پس از مرحلهی گلدهی باشند، کاربرد تیمار تلفیقی به دلیل افزایش معنیدار انتقال مجدد و میزان مشارکت مواد پرورده در دانه نسبت به شرایط بدون تنش آبی و بالاترین مقدار عملکرد دانه در بین سایر تیمارهای کودی در شرایط قطع آبیاری پس از گلدهی قابل توصیه است.
سودابه رضا بیگی؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری؛ وحید براتی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلول‌پاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سیلیکون بر صفات بیوشیمیایی و عملکرد دو رقم گندم نان و ماکارونی تحت شرایط تنش خشکی پایان فصل، پژوهشی مزرعه‌ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سال زراعی 97-1396 به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشکی در دو سطح آبیاری مطلوب و قطع آبیاری از اواخر گلدهی، محلول‌پاشی سیلیکون در سطوح صفر،1، 2 و 3 میلی‌مولار و دو رقم گندم نان (چمران) و ماکارونی (شبرنگ) بود. نتایج نشان داد که اثرات اصلی تنش خشکی پایان فصل، ارقام و سیلیکون بر محتوای کلروفیل a و b، آنزیم پراکسیداز و کاتالاز و عملکرد معنی دار بود. محتوای کلروفیل a و b در شرایط تنش خشکی و مصرف 3 میلی‌مولار سیلیکون به ترتیب 44 و 41 درصد افزایش نسبت به شرایط عدم مصرف سیلیکون داشتند. همچنین فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در شرایط تنش خشکی و 3 میلی‌مولار سیلیکون به ترتیب 35 و 52 درصد افزایش را نشان دادند. در شرایط تنش و عدم مصرف سیلیکون کلروفیل a و b به ترتیب 55 و 58 درصد کاهش داشتند. در رقم چمران کاربرد برگی سیلیکون به میزان 3 میلی‌مولار محتوای کلروفیل a و b و فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز را به ترتیب به میزان 54.9، 37.8، 44.8 و 46.7 درصد افزایش داد که درنهایت منجر به افزایش 19.7 درصد عملکرد دانه نسبت به رقم شبرنگ در شرایط تنش خشکی گردید.
نگین محاویه اسعدی؛ احسان بیژن زاده؛ علی بهپوری
چکیده
بهینه سازی اندازه مبدا و استفاده مناسب از آن در شرایط تنش آبی نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه ایفا می کند. به منظور تاثیر سطوح مختلف برگ زدایی بر فعالیت رنگیزه های فتوسنتری و آنزیمهای آنتی اکسیدانی در جهت بهبود عملکرد ارقام جو در شرایط تنش، آزمایشی گلخانه ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل ...
بیشتر
بهینه سازی اندازه مبدا و استفاده مناسب از آن در شرایط تنش آبی نقش مهمی در افزایش عملکرد دانه ایفا می کند. به منظور تاثیر سطوح مختلف برگ زدایی بر فعالیت رنگیزه های فتوسنتری و آنزیمهای آنتی اکسیدانی در جهت بهبود عملکرد ارقام جو در شرایط تنش، آزمایشی گلخانه ای به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل رژیم آبیاری در دو سطح آبیاری مطلوب (شاهد) و قطع آبیاری در ابتدای شیری شدن دانه، چهار رقم جو (زهک، نیمروز، ریحان و خاتم) و سه تیمار برگ‌زدایی شامل بدون حذف برگ، حذف همه برگها به‌غیراز برگ پرچم و حذف همه برگها به‌غیراز برگ پرچم و ماقبل پرچم بودند. نتایج نشان داد که تنش آبی بر محتوای کلروفیل a و b، کاروتنوئید، آنزیم کاتالاز، پراکسیداز، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و عملکرد دانه اثر معنی‌داری داشت. در همه سطوح برگ‌زدایی در شرایط تنش آبی محتوای کلروفیل a در رقم ریحان بیشتر از سایر ارقام بود. همچنین تنش خشکی و برگ‌زدایی باعث کاهش 87.71 درصدی میزان کاروتنوئید در رقم زهک شد. حذف همه برگها به‌غیراز برگ پرچم و ماقبل پرچم باعث افزایش فعالیت آنزیم کاتالاز به میزان 98.76 درصد در رقم ریحان در شرایط تنش آبی شد. از طرفی در شرایط تنش آبی حذف همه برگ ها به غیر از برگ پرچم منجر به افزایش فعالیت آنزیم پر اکسیداز در همه ارقام به غیر از رقم نیمروز شد. به نظر می رسد اعمال تیمار برگ زدایی با افزایش محتوای کلروفیل a و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی بویژه پراکسیداز باعث افزایش مقاومت گیاه به تنش آبی در برخی ارقام جو نظیر ریحان شده است به گونه ای که حذف همه برگها به غیر از برگ پرچم باعث افزایش معنی دار شاخص برداشت و عملکرد رقم ریحان نسبت به سایر ارقام در شرایط تنش خشکی شده است.
