احمد نظامی؛ سرور خزمدل؛ مهدی نصیری محلاتی؛ علی اصغر محمدآبادی
چکیده
به منظور مطالعه واکنش تعدادی از توده های بومی زیره سبز نسبت به شرایط سرما تحت تأثیر تاریخ های مختلف کاشت پائیزه، آزمایشی در سال زراعی 86- 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکراراجرا شد که تاریخهای کاشت پاییزه به عنوان ...
بیشتر
به منظور مطالعه واکنش تعدادی از توده های بومی زیره سبز نسبت به شرایط سرما تحت تأثیر تاریخ های مختلف کاشت پائیزه، آزمایشی در سال زراعی 86- 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکراراجرا شد که تاریخهای کاشت پاییزه به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح 25 مهر (کاشت اول)، 25 آبان (کاشت دوم) و 25 آذر(کاشت سوم) و توده بومی زیره سبز در پنج سطح (تربت حیدریه، خواف، سبزوار، قائن و قوچان) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت، توده بومی و اثر متقابل آنها بر درصد بقای زمستانه، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت زیره سبز معنیدار بود. به طور کلی با تأخیر در کاشت از 25 مهر به 25 آذر تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر کاهش یافت. گیاهان تاریخکاشت سوم دارای بالاترین درصد بقای زمستانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بودند. همچنین بیشترین عملکرد دانه برای توده قاین در تاریخ کاشت سوم به میزان 5/62 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد دانه برای توده ی خواف در تاریخ کاشت دوم به میزان 1/12 گرم در متر مربع بدست آمد. با توجه به حصول نتایج مناسب در این آزمایش و به منظور گسترش کاشت پاییزه زیره ی سبز در نقاط مختلف استان، تداوم این گونه پژوهشها قابل توصیه است.
مهرنوش اسکندری تربقان؛ علی رضا آستارایی؛ مسعود اسکندری تربقان؛ علی گنجعلی
چکیده
تنش شوری، نقش مهمی در کاهش تولید محصولات زراعی دارد. سمیت آنیون های کلر و سولفات در آب و خاک عامل اصلی کاهش رشد و عملکرد بیشتر گیاهان است. برای ارزیابی شاخص های تحمل و حساسیت به کلر و سولفات آب آبیاری و همچنین تاثیر کود نیتروژن بر عملکرد گیاه جو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار درشرایط گلخانه انجام شد. ...
بیشتر
تنش شوری، نقش مهمی در کاهش تولید محصولات زراعی دارد. سمیت آنیون های کلر و سولفات در آب و خاک عامل اصلی کاهش رشد و عملکرد بیشتر گیاهان است. برای ارزیابی شاخص های تحمل و حساسیت به کلر و سولفات آب آبیاری و همچنین تاثیر کود نیتروژن بر عملکرد گیاه جو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار درشرایط گلخانه انجام شد. شاخص های کمی مقاومت به تنش نظیر میانگین تولید، شاخص تحمل، میانگین هندسی تولید، شاخص حساسیت به تنش، نسبت کاهش عملکرد و شاخص تحمل به تنش محاسبه شد. نتایج نشان داد که شاخص تحمل به تنش همبستگی مثبت و بسیار معنی داری با عملکرد دانه و بیوماس داشت. بررسی معادلات عملکرد دانه و بیوماس با شاخص تحمل به تنش نشان داد که تاثیر آنیون کلر نسبت به سولفات در کاهش مقاومت گیاه به تنش شوری بیشتر بود. همچنین نسبت های آنیونی 1 : 3 و 1 : 2 کلر به سولفات در عملکرد دانه و نسبت های 1 : 2 و 1 : 1 کلر به سولفات در بیوماس گیاه بیشترین مقاومت نسبت به تنش شوری را در مقایسه با شرایط مطلوب ایجاد نمودند.
حمزه حمزه؛ جلال صبا؛ فرهاد جابری؛ جابر نصیری؛ سید محمد علوی حسینی
چکیده
به منظور برآورد مقدار وراثت پذیری خصوصی عملکرد و اجزای آن و همچنین مقدار همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی این صفات، در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان،دو والد سرداری و SON 64 گندم نان به همراه 50 نسل F3 حاصل از تلاقی آنها، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، کشت گردیدند. برآورد پارامتر های مورد نظر با توجه به ماهیت ژنتیکی تنوع بین ...
بیشتر
به منظور برآورد مقدار وراثت پذیری خصوصی عملکرد و اجزای آن و همچنین مقدار همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی این صفات، در سال 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان،دو والد سرداری و SON 64 گندم نان به همراه 50 نسل F3 حاصل از تلاقی آنها، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، کشت گردیدند. برآورد پارامتر های مورد نظر با توجه به ماهیت ژنتیکی تنوع بین و درون لاین ها صورت گرفت. بالاترین برآورد وراثت پذیری خصوصی مربوط به صفت شاخص برداشت (76/4% =h2N) و کمترین برآورد مربوط به صفت تعداد دانه پنجه (5/9% =h2N) بود. وراثت پذیری خصوصی صفت عملکرد 64/5% برآورد گردید. در این تحقیق، کل واریانس ژنتیکی صفاتی نظیر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد، بیوماس و شاخص برداشت به واریانس افزایشی اختصاص یافت. علاوه براین، واریانس غالبیت، قسمت اعظم واریانس ژنتیکی صفات تعداد پنجه و طول ریشک را به خود اختصاص داد. عملکرد دانه با تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله و بیوماس همبستگی مثبت نشان داد. در این تحقیق مهمترین صفات مؤثر بر عملکرد، بیوماس و تعداد دانه در سنبله تشخیص داده شد. از سوی دیگر، در هر دوی این صفات جزء افزایشی کل واریانس ژنتیکی را به خود اختصاص داده و موجب حصول برآورد وراثت پذیری متوسطی برای آنها شده است. بنابراین، این دو صفت را می توان برای گزینش غیر مستقیم برای افزایش عملکرد دانه در جمعیت مورد نظر در شرایط دیم پیشنهاد نمود.
نرگس خمدی؛ احمد نظامی؛ عبدالرضا باقری
چکیده
با وجود شناسایی تعدادی ژنوتیپ عدس متحمل به سرما جهت کاشت پاییزه در مناطق مرتفع شمال شرق ایران، شناخت ویژگی های فنولوژیکی و مورفولوژیکی این ژنوتیپ ها نیازمند اطلاعات بیشتری است. لذا این آزمایش با هدف بررسی صفات مذکور در کشت پاییزه در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مشهد اجرا شد و طی آن 19 ژنوتیپ عدس حاصل به گزینی از ...
بیشتر
با وجود شناسایی تعدادی ژنوتیپ عدس متحمل به سرما جهت کاشت پاییزه در مناطق مرتفع شمال شرق ایران، شناخت ویژگی های فنولوژیکی و مورفولوژیکی این ژنوتیپ ها نیازمند اطلاعات بیشتری است. لذا این آزمایش با هدف بررسی صفات مذکور در کشت پاییزه در سال زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی مشهد اجرا شد و طی آن 19 ژنوتیپ عدس حاصل به گزینی از 220 ژنوتیپ طی دو سال در شرایط آب و هوایی مشهد در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در نهم آبان کشت شدند. پیش از سرمای زمستان تیپ و مرحله رشدی ژنوتیپ ها تعیین شد. ویژگیهای فنولوژیک (تعداد روزهای کاشت تا سبز شدن، سبز شدن تا گلدهی و گلدهی تا رسیدگی) در طول فصل رشد و صفات مورفولوژیک (ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته و مجموع طول شاخه ها در بوته ) نیز در پایان فصل رشد اندازه گیری و ثبت گردید. تفاوت میان ژنوتیپ های مورد آزمایش از نظر صفات مذکور معنی دار (0/05≥P) بود. ژنوتیپ های MLC25 و MLC20 به ترتیب با 7 و 9 روز کمترین تعداد روز از کاشت تا سبز شدن را دارا بودند. قبل از سرمای زمستان ژنوتیپ MLC185 با 8 برگ پیشرفته ترین مرحله رشدی را داشت. از نظر تیپ رشدی قبل از زمستان نیز 5 ژنوتیپ ایستاده، 8 ژنوتیپ نیمه خوابیده و 6 ژنوتیپ خوابیده بودند. از نظر دوره رشد رویشی ژنوتیپ های MLC29 ، MLC20 با 159 روز و توده محلی با 157 روز بیشترین تعداد روز از سبز شدن تا گلدهی را دارا بودند. از نظر ارتفاع ژنوتیپ MLC29 با 43 سانتی متر بیشترین ارتفاع را داشت. توده محلی و MLC20 به ترتیب با 20 و 18 شاخه در بوته از نظر این صفت نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشتند. ژنوتیپ MLC20 و توده محلی به ترتیب با 340 و 324 سانتی متر از نظر مجموع طول شاخه در بوته از سایر ژنوتیپ ها برتر بودند. در این آزمایش همبستگی مثبت و معنی داری بین دوره های رشد رویشی و زایشی با ارتفاع گیاه (به ترتیب **0/61=r و **0/57=r ) ، تعداد شاخه در گیاه (**0/77=r و**0/57=r ) و مجموع طول شاخه در هر گیاه (**0/73=r و **0/49=r) مشاهده شد. بین دوره های رشد رویشی و رشد زایشی نیز همبستگی مثبت و معنی دار (**0/71=r) وجود داشت.
سمیرا علی؛ سید وحید اسلامی؛ محمد علی بهدانی؛ مجید جامی الاحمدی
چکیده
به منظور بررسی اثر تیمار بذور با گلایسین بتائین بر تخفیف اثرات تنش شوری در مرحله جوانه زنی و رشد اولیۀ گیاهچه ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. ابتدا بذور در محلول های تهیه شده گلایسین بتائین در 5 سطح (صفر، 2، 4، 8 و 16 میلیمولار) خیسانده شده و پس از گذشت 24 ساعت در پتریدیش قرار داده ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تیمار بذور با گلایسین بتائین بر تخفیف اثرات تنش شوری در مرحله جوانه زنی و رشد اولیۀ گیاهچه ذرت، آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. ابتدا بذور در محلول های تهیه شده گلایسین بتائین در 5 سطح (صفر، 2، 4، 8 و 16 میلیمولار) خیسانده شده و پس از گذشت 24 ساعت در پتریدیش قرار داده شدند. سپس برای اعمال تنش شوری از محلولهای نمک کلریدسدیم در سطوح صفر، 5، 10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر استفاده شد. نتایج نشان داد کلیه پارامترهای مورد ارزیابی به شوری واکنش منفی معنی داری نشان دادند. اما تیمار بذور با گلایسین بتائین موجب افزایش معنی داری در پارامترهای درصد جوانه زنی و طول و وزن تر ریشه چه و ساقه چه گردید. این آزمایش نشان داد که تیمار بذور با گلایسین بتائین، اثر مثبتی در تخفیف اثرات تنش شوری داشت و کاربرد گلایسین بتائین تا سطح شوری 10 دسی زیمنس بر متر نسبت به تیمار عدم کاربرد آن برتری یافت. مقایسات میانگین نشان داد که غلظت 4 میلی مولار گلایسین بتائین، مطلوبترین وضعیت را در مقابله با تنش شوری در مرحلۀ جوانه زنی ایجاد کرده و در بالاترین سطح آماری قرار گرفت. لازم به ذکر است که گلایسین بتائین در غلظت بالا (16 میلی مولار) اثر منفی بر خصوصیات جوانه زنی داشت.
مجتبی حسینی؛ غلامرضا زمانی؛ مسعود خزاعی
چکیده
به منظور بررسی واکنش جوانه زنی بذر جودره (Hordeum spontaneum Koch.) به تنش شوری و خشکی ناشی از کلرید سدیم و پلی اتیلن گلایکول 6000، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در محیط کنترل شده اجرا شد. سطوح پتانسیل اسمزی و ماتریک ناشی از تنش شوری و خشکی عبارت از صفر، 0/03-، 0/5-، 1- و 1/5- مگاپاسکال بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که با منفی ...
بیشتر
به منظور بررسی واکنش جوانه زنی بذر جودره (Hordeum spontaneum Koch.) به تنش شوری و خشکی ناشی از کلرید سدیم و پلی اتیلن گلایکول 6000، دو آزمایش جداگانه در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در محیط کنترل شده اجرا شد. سطوح پتانسیل اسمزی و ماتریک ناشی از تنش شوری و خشکی عبارت از صفر، 0/03-، 0/5-، 1- و 1/5- مگاپاسکال بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که با منفی تر شدن پتانسیل اسمزی و ماتریک، سرعت و درصد جوانه زنی، وزن تر ریشه چه، وزن تر ساقه چه، وزن تر گیاهچه، نسبت وزن تر ریشه چه به وزن تر ساقه چه، طول ریشه چه، طول ساقه چه و نسبت طول ریشه چه به ساقه چه کاهش یافت. تنش خشکی نسبت به تنش شوری تأثیر منفی شدیدتری بر سرعت و درصد جوانه زنی داشت، به طوری که در پتانسیل 1/5- مگاپاسکال خشکی هیچ گونه جوانه زنی مشاهده نشد. مقایسه گروهی بین تیمارهای ناشی از PEG و NaCl نشان داد که طول ریشه چه، طول ساقه چه و وزن ساقه چه در شرایط تنش ناشی از PEGبه طور معنی داری کمتر از تنش ناشی از NaClبود، ولی وزن ریشه چه تفاوت معنی داری نداشت. در هر دو آزمایش، میزان کاهش طول و وزن ساقه چه نسبت به ریشه چه بیشتر بود که نشان دهنده حساسیت بیشتر این صفت است.
احمد جعفرنژاد؛ قدیر طاهری؛ علی اکبر راه چمنی
چکیده
گندم مهمترین گیاه زراعی کشور است که در مراحل مختلف نموی تحت تأثیر خشکی قرار میگیرد. دو مرحله مهم نموی، جوانه زنی و دوره پرشدن دانه ها است. تأثیر تنش خشکی در مرحله جوانه زنی در همان فصل رشد و تنش خشکی دوره زایشی، در سال زراعی آینده، جوانه زنی را تحت تأثیر قرار می دهد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی این دو مرحله، خصوصیات جوانه ...
بیشتر
گندم مهمترین گیاه زراعی کشور است که در مراحل مختلف نموی تحت تأثیر خشکی قرار میگیرد. دو مرحله مهم نموی، جوانه زنی و دوره پرشدن دانه ها است. تأثیر تنش خشکی در مرحله جوانه زنی در همان فصل رشد و تنش خشکی دوره زایشی، در سال زراعی آینده، جوانه زنی را تحت تأثیر قرار می دهد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی این دو مرحله، خصوصیات جوانه زنی بذر چهار ژنوتیپ پیشتاز، مرودشت، WS-82-9 و DN-11 در معرض پتانسیل آب صفر(شاهد)، 0/3-، 0/6-، 0/9- و 2/1- مگاپاسکال قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار به صورت آزمایشگاهی در سال 1387 اجرا شد. نتایج نشان داد ژنوتیپ، سطوح پتانسیل آب و اثرات متقابل آنها، اثر بسیار معنیداری بر طول، وزن تر و وزن خشک ریشه چه و ساقه چه داشت. با افزایش سطح تنش خشکی صفات مورد مطالعه به طور معنی داری کاهش یافت، ولی درصد کاهش در ساقه چه نسبت به ریشهچه بیشتر بود و این امر منجر به افزایش نسبت ریشه چه به ساقه چه شد. کاهش پتانسیل آب، سرعت و درصد جوانه زنی را به ترتیب 77 و 43 درصد کاهش داد. اگرچه تحمل به تنش خشکی در مرحله پرشدن دانه بنیه بذر را کاهش داد، ولی ارتباط مشخصی بین تحمل به تنش خشکی مرحله جوانهزنی و تحمل به تنش خشکی آخر فصل مشاهده نشد. در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه، DN-11 و مرودشت در مرحله جوانه زنی به تنش خشکی متحمل، پیشتاز حد واسط و WS-82-9 لاین حساس بود.
زینب رحیمی؛ محمد کافی
چکیده
به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر جوانه زنی گیاه خرفه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت سطح خشکی(صفر، 0/25-، 0/5-، 0/75-، 0/1-، 1/25-، 1/5– و 1/75-مگاپاسکال) و پنج تکرار در دمای ثابت 25 درجه سانتی گراد و در شرایط کاملا تاریک انجام شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی تا پتانسیل 0/75- مگاپاسکال تفاوت معنی داری با شاهد (آب مقطر) نداشته و پس از آن کاهش ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر جوانه زنی گیاه خرفه، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت سطح خشکی(صفر، 0/25-، 0/5-، 0/75-، 0/1-، 1/25-، 1/5– و 1/75-مگاپاسکال) و پنج تکرار در دمای ثابت 25 درجه سانتی گراد و در شرایط کاملا تاریک انجام شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی تا پتانسیل 0/75- مگاپاسکال تفاوت معنی داری با شاهد (آب مقطر) نداشته و پس از آن کاهش نشان داد. سرعت جوانه زنی تا پتانسیل 0/5- مگاپاسکال تغییر معنی داری نکرد ولی پس از آن کاهش یافت. متوسط زمان جوانه زنی تا پتانسیل 0/5- مگاپاسکال تفاوت معنی داری با شاهد نداشت و با منفی تر شدن پتانسیل آب افزایش نشان داد. با افزایش شدت تنش خشکی شاخص بنیه گیاهچه، وزن خشک گیاهچه و طول ریشه چه و ساقه چه به طور معنی داری کاهش یافتند. در شاخص نسبت طول ریشه چه به ساقه چه تا پتانسیل 1/25- مگاپاسکال تفاوت معنی داری در بین تیمارها مشاهده نشد و پس از آن کاهش یافت. از نتایج فوق مشخص میشودکه جوانه زنی گیاه خرفه تا حد زیادی به تنش خشکی مقاوم میباشد و میتوان استقرار این گیاه را با مدیریت مناسب در خاک های مناطق خشک و با محدودیت آبی تضمین نمود.
محمد تقی عبادی؛ مجید عزیزی؛ اکرم فرزانه
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش شوری بر مولفه های جوانه زنی در 4 رقم بابونه (Matricaria recutita L.)، آزمایشی بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در آزمایشگاههای تحقیقاتی گروه باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. فاکتور اول شامل سطوح مختلف شوری (صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار) نمک کلرید سدیم و فاکتور دوم شامل 4 رقم بابونه: ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش شوری بر مولفه های جوانه زنی در 4 رقم بابونه (Matricaria recutita L.)، آزمایشی بصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1387 در آزمایشگاههای تحقیقاتی گروه باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. فاکتور اول شامل سطوح مختلف شوری (صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی مولار) نمک کلرید سدیم و فاکتور دوم شامل 4 رقم بابونه: بونا، جرمانیا، گورال و لوتئا بود. نتایج آنالیز واریانس نشان داد اثر سطوح مختلف شوری و رقم بر تمام صفات اندازه گیری شده معنیدار بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش شوری هر یک از صفات اندازهگیری شده کاهش معنیداری یافتند. رقم گورال در تیمارهای 50، 100 و 150 میلی مولار کلرید سدیم دارای برتری معنیداری بر تمام ارقام دیگر بود و توانست در تیمار 100 و 150 میلی مولار به ترتیب 36/03 و 23/3 درصد جوانه بزند. طول ساقه چه نسبت به طول ریشه چه کاهش بیشتری در مقابل شوری نشان داد. ارقام مختلف بابونه به دلیل تفاوتهای ژنتیکی نسبت به تنش شوری عکس العمل متفاوتی نشان دادند. به طور کل به نظر میرسد رقم گورال در بین ارقام مورد مطالعه دارای بیشترین تحمل به شوری در مرحله جوانه زنی بود.
