نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مژگان ثابت تیموری ¹
• حمید رضا خزاعی ²
• مهدی نصیری محلاتی ³
• احمد نظامی ²

¹ دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

² دانشیار گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³ استاد گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری بر عملکرد و اجزای عملکرد، خصوصیات مورفولوژیک و تغییرات عدد کلروفیل متر برگ گیاه کنجد، تحقیقی در گلخانة تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل ترکیبی از پنج سطح مختلف شوری (2/4، 4/4، 6/4، 8/4 و 10/4 دسی‌زیمنس‌برمتر) و چهار ژنوتیپ  کنجد (جیرفت، دزفول، مغان و برازجان) بود. نتایج نشان داد که شوری اثر معنی­ داری بر خصوصیات مرفولوژیک و محتوی کلروفیل برگ داشت. خصوصیات مرفولوژیک همچنین تفاوت معنی­ داری را در بین ژنوتیپ­ های کنجد نشان دادند. تنش شوری باعث کاهش معنی داری در میزان دانه و اجزای عملکرد تک بوته، وزن کل، ارتفاع، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوائی گیاه گردید. کمترین مقدار دانه در بوته در سطح شوری 4/10 دسی زیمنس بر متر مشاهده شد. عدد کلروفیل متر نیز متأثر ازتنش شوری بوده و با افزایش شوری تا سطح 6/4 دسی‌زیمنس‌برمتر، افزایش عدد کلروفیل مترمشاهده گردید، البته با افزایش سن، از مقدارکلروفیل برگ و درنتیجه عدد کلروفیل‌متر قرائت شده کاسته شد. نتایج نشان داد که در غلظت‌های بالای نمک، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوائی در ژنوتیپ مغان از سایر ژنوتیپ‌ها بالاتر بود. با افزایش شوری، میزان افزایش عددکلروفیل‌متر ژنوتیپ‌ مغان بسیار بیشتر از سایر ژنوتیپ‌ها بوده و افزایش مقدار شوری در این ژنوتیپ کمترین تغییرات در وزن دانه تک بوته و اجزای عملکرد را نشان داد. بنابراین به نظرمی‌رسد که در میان ژنوتیپ‌های مورد بررسی، ژنوتیپ مغان می‌تواند به عنوان ژنوتیپ مقاوم به شوری مورد بررسی میدانی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

• تنش شوری
• وزن خشک کل گیاه
• کنجد
• نسبت ریشه به اندام هوائی