تنش خشکی
میترا رستمی هیر؛ پریسا شیخ زاده؛ سعید خماری؛ ناصر زارع
چکیده
بهمنظور بررسی اثر نانواکسید مولیبدن بر شاخصهای فتوسنتزی، صفات بیوشیمیایی و عملکرد کلزای پاییزه تحت تنشخشکی انتهای فصل، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر نانواکسید مولیبدن بر شاخصهای فتوسنتزی، صفات بیوشیمیایی و عملکرد کلزای پاییزه تحت تنشخشکی انتهای فصل، آزمایشی بهصورت کرتهای خردشده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل آبیاری (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا انتهای فصل) بهعنوان کرت اصلی و محلولپاشی با نانواکسید مولیبدن (صفر (شاهد)، 25 و 50 میلیگرم در لیتر) بهعنوان کرت فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنیدار میزان رنگریزههای فتوسنتزی، فلورسانس بیشینه (Fm)، فلورسانس متغیر (Fv)، حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II (Fv/Fm) و عملکرد دانه و افزایش فلورسانس کمینه (F0) گردید. کاربرد 25 میلیگرم در لیتر نانواکسید مولیبدن سبب شد تا میزان کلروفیل a، b، کلروفیل کل و کاروتنوئید بهترتیب 25.81، 24.88، 25.57 و 17.67 درصد نسبت به شاهد 1فزایش یابد. نانواکسید مولیبدن از طریق کاهش 11.37 درصدی F0 و افزایش Fv (7.22 درصدی)، موجب بهبود حداکثر کارایی کوانتومی فتوسیستم II و عملکرد دانه در شرایط آبیاری کامل و تنش خشکی شد. بیشترین فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز با کاربرد 25 میلیگرم در لیتر نانواکسید مولیبدن حاصل شد که بهطور معنیداری بیشتر از شاهد بود. در شرایط تنشخشکی، محتوای پرولین بوتههای محلولپاشی شده با غلظتهای 25 و 50 میلیگرم در لیتر نانواکسید مولیبدن بهطور معنیداری بیشتر از شاهد بود. بهطور کلی، اگرچه محلولپاشی بوتههای کلزا با غلظتهای مختلف نانواکسید مولیبدن در کاهش خسارات ناشی از تنشخشکی انتهای فصل تأثیر مثبت و معنیداری داشتند، ولـی بیشـترین افزایش در صفات فتوسنتزی، و بیوشیمیایی در تیمــار 25 میلیگرم در لیتر نانواکسید مولیبدن حاصل شد.
تنش خشکی
حسن نوریانی؛ سید حجت اله جعفری نیا
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش کمآبی بر برخی صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد سه رقم چاودار، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در منطقه دزفول اجرا گردید. کرتهای اصلی متشکّل از سه سطح تیمار تنش کمآبی (آبیاری پس از 75، 100 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و کرتهای ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش کمآبی بر برخی صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و عملکرد سه رقم چاودار، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در منطقه دزفول اجرا گردید. کرتهای اصلی متشکّل از سه سطح تیمار تنش کمآبی (آبیاری پس از 75، 100 و 150 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و کرتهای فرعی نیز شامل سه رقم چاودار (استراتوسکایا، دانکو، مونتانوم) بود. نتایج نشان داد که در ارقام مختلف چاودار تنش کمآبی نسبت به تیمار شاهد منجر به کاهش محتوای کلروفیل a (27 درصد)، کلروفیل b (32 درصد)، کارتنوئیدها (19 درصد)، پروتئینهای محلول (71 درصد)، عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (28 درصد)، عملکرد دانه (33 درصد) و در مقابل باعث افزایش مقادیر قندهای محلول (83 درصد) و میزان پرولین (145 درصد) گردید. برهمکنش تنش کمآبی و رقم نشان داد که از نظر عملکرد دانه، رقم دانکو در شرایط آبیاری پس از 75 میلیمتر تبخیر و رقم استراتوسکایا در شرایط آبیاری پس از 150 میلیمتر تبخیر از سطح تشتک تبخیر کلاسA با مقادیر 2414 و 1147 کیلوگرم در هکتار به ترتیب دارای بیشترین و کمترین عملکرد دانه بودند. این در حالی است که در شرایط آبیاری پس از 150 میلیمتر تبخیر رقم مونتانوم به دلیل دوام فتوسنتزی بیشتر و تنظیم اسمزی بهتر نسبت به دو رقم دیگر، تحمل بیشتری در مقابل تنش کمآبی داشت و از عملکرد دانه بالاتری برخوردار بود.
تنش شوری
علیرضا محسنی محمدجانلو؛ رئوف سیدشریفی؛ سعید خماری
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر عملکرد و برخی خصوصیات اگروفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گندم (رقم گاسکوژن) تحت تنش شوری خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل شوری در چهار سطح ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و پوترسین بر عملکرد و برخی خصوصیات اگروفیزیولوژیک و بیوشیمیایی گندم (رقم گاسکوژن) تحت تنش شوری خاک، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1398 اجرا شد. فاکتورهای موردبررسی شامل شوری در چهار سطح (عدم اعمال شوری و اعمال شوریهای 40، 80 و 120 میلیمولار با نمک کلرید سدیم)، کاربرد کودهای زیستی در چهار سطح (عدم کاربرد کود زیستی به عنوان شاهد، کاربرد توأم سودوموناس و فلاوباکتریوم، کاربرد توأم میکوریزا با سودوموناس و فلاوباکتریوم و کاربرد میکوریزا) و محلول پاشی پوترسین در سه سطح (عدم مصرف، 0.5 و 1 میلی مولار) بودند. نتایج نشان داد که تحت شرایط شوری، کاربرد توأم میکوریزا با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلول پاشی یک میلی مولار پوترسین فلورسانس حداکثر، عملکرد کوانتومی، شاخص کلروفیل، عملکرد و اجزای عملکرد دانه را افزایش داد طوری که کاربرد توأم میکوریزا با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلولپاشی یک میلیمولار پوترسین در بالاترین سطح شوری، عملکرد دانه را 28.57 درصد نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلولپاشی در همان سطح شوری افزایش داد. تنش شوری محتوای مالون دیآلدئید و پراکسید هیدروژن را افزایش داد درحالیکه کاربرد کودهای زیستی و پوترسین تحت تنش شوری موجب کاهش میزان مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن شد. کاربرد توأم میکوریز با سودموناس و فلاوباکتریوم و محلولپاشی یک میلیمولار پوترسین در بالاترین سطح شوری محتوای مالون دی آلدئید و پراکسید هیدروژن را به ترتیب 32 و 35.31 درصد در مقایسه با عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول پاشی پوترسین در همان سطح شوری کاهش داد. به نظر میرسد کاربرد کودهای زیستی و پوترسین میتواند به دلیل بهبود صفات اگروفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی عملکرد دانه گندم را تحت شرایط شوری خاک افزایش دهد.
رضا شهریاری؛ حسین شهبازی؛ نسیم هجران؛ سمیه سیف برقی
چکیده
به منظور ارزیابی کارایی صفات فیزیولوژیکی در گزینش تحمل به تنش خشکی گیاه جو، آزمایشی با 19 ژنوتیپ جو در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط تنش خشکی و بدون تنش در دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل در سال زراعی 1395-1394 اجرا گردید. بعد از اعمال تنش، صفات محتوی آب نسبی برگ، هدایت روزنهای، فلورسانس کلروفیل (Fv/Fm)، اتلاف آب از برگ جداشده، ...
بیشتر
به منظور ارزیابی کارایی صفات فیزیولوژیکی در گزینش تحمل به تنش خشکی گیاه جو، آزمایشی با 19 ژنوتیپ جو در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط تنش خشکی و بدون تنش در دانشگاه آزاد اسلامی اردبیل در سال زراعی 1395-1394 اجرا گردید. بعد از اعمال تنش، صفات محتوی آب نسبی برگ، هدایت روزنهای، فلورسانس کلروفیل (Fv/Fm)، اتلاف آب از برگ جداشده، سطح ویژه برگ و سرعت پوشش زمین اندازهگیری شدند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر خشکی بر صفات محتوی آب نسبی برگ، اتلاف آب از برگ جداشده، سطح ویژه برگ و سرعت پوشش زمین معنیدار ولی بر Fv/Fm و هدایت روزنهای معنیدار نبود. در شرایط بدون تنش، ژنوتیپ شماره 13با عملکرد 5040 کیلوگرم در هکتار پرمحصولترین ژنوتیپ و در شرایط خشکی ژنوتیپهای 13 و 15 با عملکرد 2710 و 2550 کیلوگرم در هکتار برترین ژنوتیپها بودند. در شرایط بدون تنش عملکرد فقط با سرعت پوشش زمین، همبستگی نشان داد، در حالیکه در شرایط تنش، همبستگی عملکرد دانه با محتوی آب نسبی برگ، هدایت روزنهای، سطح ویژه برگ و سرعت پوشش زمین مثبت و با اتلاف آب برگ جدا شده منفی بود. در تجزیه رگرسیون چندگانه به روش گام به گام تحت شرایط خشکی، صفات هدایت روزنهای، سرعت پوشش زمین و اتلاف آب از برگ جدا شده در مدل رگرسیونی باقی مانده و 69.3 درصد تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. تجزیه کلاستر، ژنوتیپهای متحمل را به خوبی از ژنوتیپهای حساس جدا نمود. نتایج نشان داد که سرعت پوشش زمین با داشتن قویترین همبستگی با عملکرد دانه و کمترین مقدار اثر متقابل ژنوتیپ× محیط، میتواند به عنوان مناسبترین معیار غیر مستقیم گزینش تحمل به خشکی در گیاه جو مد نظر قرار گیرد. صفات هدایت روزنهای، تعرق غیر روزنهای، محتوی آب نسبی برگ و سطح ویژه برگ نیز میتوانند در اولویت بعدی قرار گیرند.
بی بی الهه موسوی فر؛ حمید رضا خزاعی؛ محمد کافی
چکیده
مطالعه ای با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر فتوسنتز و عوامل مؤثر بر آن در گیاه کوشیا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 92-1391 اجرا شد. 9 تیمار خشکی شامل: شاهد (بدون تنش)، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله ...
بیشتر
مطالعه ای با هدف بررسی تأثیر تنش خشکی بر فتوسنتز و عوامل مؤثر بر آن در گیاه کوشیا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 92-1391 اجرا شد. 9 تیمار خشکی شامل: شاهد (بدون تنش)، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله رویشی و تنش شدید در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله رویشی و تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش ملایم در کل دوره رشد و تنش شدید در کل دوره رشد گیاه بودند.نتایج نشان داد که غلظت کلروفیل a و b، رنگدانه کل و قرائت کلروفیل متر در تیمارهای تحت تنش نسبت به شاهد کمتر بود و بین تیمارهای شاهد و تنش ملایم خشکی در مرحله رویشی تفاوت معنی داری ازلحاظ آماری مشاهده نشد. اثر خشکی بر شاخصهای فلورسانس کلروفیل معنی دار بود و حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II به دلیل افزایش فلورسانس مبدأ و کاهش فلورسانس حداکثر، کاهش یافت. میزان فتوسنتز نیز تحت تأثیر خشکی در مراحل مختلف رشد کاهش یافت. بیشترین و کمترین میزان زیستتوده نیز به ترتیب در تیمارهای شاهد و تنش شدید کل دوره مشاهده شد. میزان عملکرد زیستتوده در شاهد، تنش ملایم در مرحله رویشی، تنش شدید در مرحله رویشی، تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله زایشی، تنش ملایم در مرحله رویشی و تنش شدید در مرحله زایشی، تنش شدید در مرحله رویشی و تنش ملایم در مرحله زایشی، تنش ملایم در کل دوره رشد و تنش شدید در کل دوره رشد گیاه به ترتیب 42.93، 36.75، 27.09، 27.29، 32.80، 29.72، 25.76، 34.69 و 21 گرم در بوته بود. درنهایت این مطالعه نشان داد که عوامل روزنهای (تعرق، هدایت روزنهای و CO2 زیر روزنه) با فتوسنتز همبستگی معنی داری نداشتند و بنابراین نقش محدودکننده ای در فتوسنتز و زیستتوده کوشیا ندارند؛ اما عوامل محدودکننده غیرروزنه ای (کلروفیل a و b، قرائت کلروفیل متر و حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم II) با میزان فتوسنتز همبستگی مثبت و معنی داری داشتند و کاهش در هریک از این عوامل به کاهش در میزان فتوسنتز و زیستتوده منجر شد.
مصطفی حیدری؛ وحید کرمی
چکیده
به منظور بررسی اثرات دو گونه قارچ میکوریزایی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه، میزان کلروفیل، فلورسانس کلروفیل و مقادیر کربوهیدرات و پرولین در گیاه آفتابگردان (رقم آلستر) تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارهای تنش ...
بیشتر
به منظور بررسی اثرات دو گونه قارچ میکوریزایی بر عملکرد، اجزای عملکرد دانه، میزان کلروفیل، فلورسانس کلروفیل و مقادیر کربوهیدرات و پرولین در گیاه آفتابگردان (رقم آلستر) تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا گردید. تیمارهای تنش خشکی شامل 90 (شاهد)، 70 و 50 درصد رطوبت ظرفیت زراعی خاک مزرعه به عنوان عامل اصلی و دو گونه قارچ میکوریزایی شامل شاهد یا بدون تلقیح، Glumus mossea و Glumus etanicatum به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد تنش خشکی تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت داشت و سبب کاهش آنها گردید. میزان کاهش عملکرد دانه در بالاترین سطح خشکی نبست به تیمار شاهد معادل 15/07 درصد بود. استفاده از قارچ میکوریزایی هر چند سبب افزایش عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی و شاخص برداشت شد، اما این افزایش از لحاظ آماری معنیدار نبود. تیمار خشکی سبب افزایش مقادیر کربوهیدرات و پرولین در برگهای گیاه گردید و به صورت معنی داری منجر به کاهش وزن طبق، قطر طبق، تعداد دانه پر در طبق و وزن هزار دانه شد. در این آزمایش استفاده از گونههای میکوریزایی تنها تاثیر معنیدار بر میزان پرولین موجود در برگ ، قطر طبق، تعداد کل دانهها در طبق و وزن هزار دانه داشت. اثر متقابل تنش خشکی و گونهه ای میکوریزایی نیز تنها بر وزن طبق و تعداد دانههای پوک در طبق معنید ار بودند. در بالاترین سطح تنش خشکی، استفاده از گونه میکوریزایی Glumus mossea از بیشترین تاثیر بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه برخوردار بود.
مینا معراجی پور؛ محسن موحدی دهنوی؛ اشکبوس دهداری؛ هوشنگ فرجی؛ میترا معراجی پور
چکیده
معرفی شاخصهای فیزیولوژیک مرتبط با تحمل ارقام گلرنگ به خشکی نقش مهمی در انتخاب ارقام متحمل دارد. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گلرنگ بهاره، در سال 1389 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزری دانشگاه یاسوج، به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی آبیاری ...
بیشتر
معرفی شاخصهای فیزیولوژیک مرتبط با تحمل ارقام گلرنگ به خشکی نقش مهمی در انتخاب ارقام متحمل دارد. به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گلرنگ بهاره، در سال 1389 آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزری دانشگاه یاسوج، به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی آبیاری پس از 70، 140 و 210 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A و عامل فرعی چهار رقم گلرنگ بهاره، اصفهان 14، محلی اصفهان، گلدشت و سینا 411 بودند. نتایج نشان دادند که برهمکنش تیمار آبیاری و رقم و اثرات ساده تیمارهای آزمایشی بر حداکثر کارایی فتوشیمیایی فتوسیستم II معنی دار نبود. برهمکنش رقم و تیمار آبیاری بر صفات محتوای نسبی آب ، پرولین و قندهای محلول برگ معنیدار شد. بیشترین میزان محتوای نسبی آب در شرایط آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر (83/83 درصد)، 140 میلیمتر (82/62 درصد) و 210 میلیمتر (83/22 درصد) مربوط به رقم گلدشت بود. در شرایط آبیاری پس از 140 میلیمتر تبخیر بیشترین میزان پرولین (167/87 میکرو مول بر گرم وزن تر برگ) مربوط به رقم اصفهان 14 بود. بیشترین میزان قندهای محلول کل در شرایط آبیاری پس از 70 میلیمتر تبخیر (631/81 میلیگرم بر گرم وزن تر برگ)، 140 میلیمتر (677/56 میلیگرم بر گرم بافت تر برگ) و 210 میلیمتر (678/71 میلیگرم بر گرم بافت تر برگ) مربوط به رقم سینا 411 بود. میتوان گفت که کم آبی موجب افزایش پرولین در رقم اصفهان 14 و افزایش محتوای قند محلول برگ در رقم سینا 411 شد.