محمد کافی
احمد نظامی؛ سرور خزمدل؛ مهدی نصیری محلاتی؛ علی اصغر محمدآبادی
چکیده
به منظور مطالعه واکنش تعدادی از توده های بومی زیره سبز نسبت به شرایط سرما تحت تأثیر تاریخ های مختلف کاشت پائیزه، آزمایشی در سال زراعی 86- 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکراراجرا شد که تاریخهای کاشت پاییزه به عنوان ...
بیشتر
به منظور مطالعه واکنش تعدادی از توده های بومی زیره سبز نسبت به شرایط سرما تحت تأثیر تاریخ های مختلف کاشت پائیزه، آزمایشی در سال زراعی 86- 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد به اجرا در آمد. این آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکراراجرا شد که تاریخهای کاشت پاییزه به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح 25 مهر (کاشت اول)، 25 آبان (کاشت دوم) و 25 آذر(کاشت سوم) و توده بومی زیره سبز در پنج سطح (تربت حیدریه، خواف، سبزوار، قائن و قوچان) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تاریخ کاشت، توده بومی و اثر متقابل آنها بر درصد بقای زمستانه، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت زیره سبز معنیدار بود. به طور کلی با تأخیر در کاشت از 25 مهر به 25 آذر تعداد چتر در بوته و تعداد دانه در چتر کاهش یافت. گیاهان تاریخکاشت سوم دارای بالاترین درصد بقای زمستانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بودند. همچنین بیشترین عملکرد دانه برای توده قاین در تاریخ کاشت سوم به میزان 5/62 گرم در متر مربع و کمترین عملکرد دانه برای توده ی خواف در تاریخ کاشت دوم به میزان 1/12 گرم در متر مربع بدست آمد. با توجه به حصول نتایج مناسب در این آزمایش و به منظور گسترش کاشت پاییزه زیره ی سبز در نقاط مختلف استان، تداوم این گونه پژوهشها قابل توصیه است.
حمید رضا روستا؛ عبدالرضا سجادی نیا
چکیده
تنش سرما باعث کاهش زیادی در تولید محصولات گلخانهای میشود. به منظور مطالعه آسیب ناشی از تنش سرما در چند محصول گلخانهای این آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور دما در دو سطح 4 و 21 درجه سانتیگراد و گونه گیاهی در 4 سطح ریحان سبز، ریحان بنفش، گوجه فرنگی و کاهو و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی اجرا شد. جهت ایجاد تنش گیاهان به مدت 12 ساعت ...
بیشتر
تنش سرما باعث کاهش زیادی در تولید محصولات گلخانهای میشود. به منظور مطالعه آسیب ناشی از تنش سرما در چند محصول گلخانهای این آزمایش بصورت فاکتوریل با دو فاکتور دما در دو سطح 4 و 21 درجه سانتیگراد و گونه گیاهی در 4 سطح ریحان سبز، ریحان بنفش، گوجه فرنگی و کاهو و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی اجرا شد. جهت ایجاد تنش گیاهان به مدت 12 ساعت در تنش سرمای 4 درجه سانتیگراد و در شرایط تاریکی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان فلورسانس کلروفیل حداقل در تیمار شاهد در گیاه ریحان سبز به طور معنیداری بیش از گیاهان تحت تنش بود، اما در مورد کاهو میزان فلورسانس کلروفیل حداقل در گیاهان تحت شرایط تنش به طور معنیداری بیشتر از گیاهان شاهد بود. همچنین در این آزمایش مشاهده شد که میزان فلورسانس کلروفیل حداکثر، فلورسانس کلروفیل متغیر و حداکثر بازده کوانتومی فتوسیستم II در گیاهان ریحان سبز، ریحان بنفش و گوجه فرنگی در شرایط تنش سرما به طور معنیداری کمتر از گیاهان شاهد بود. اما در کاهو این پارامترها نه تنها کاهش نیافتند بلکه افزایش نیز نشان دادند. این مسئله نشاندهندهء مقاومت کاهو به تنش سرما و تحریک این گیاه به افزایش بازده کوانتومی فتوسیستم II در شرایط دمای پایین میباشد.
شمیده شعبان زاده؛ محمد گلوی
چکیده
کاربرد عناصر ریزمغذی سبب بهبود رشد، بازدهی و افزایش عملکرد گیاهان در شرایط تنش میگردد. به منظور بررسی تاثیر محلولپاشی ریز مغذیها و دور آبیاری در سیاهدانه، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بجنورد، بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. دور آبیاری با فواصل ...
بیشتر
کاربرد عناصر ریزمغذی سبب بهبود رشد، بازدهی و افزایش عملکرد گیاهان در شرایط تنش میگردد. به منظور بررسی تاثیر محلولپاشی ریز مغذیها و دور آبیاری در سیاهدانه، آزمایشی در سال زراعی 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی بجنورد، بصورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. دور آبیاری با فواصل 7، 14 و 21 روز به عنوان عامل اصلی و محلول پاشی عناصر ریزمغذی شامل:شاهد (عدم محلولپاشی)، بر، روی و آهن بترتیب با غلظت 2، 3 و 4 درهزار و مخلوط سه عنصر مزبور به عنوان عامل فرعی اجرا شدند. نتایج نشان داد که تاثیر دور آبیاری بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه ، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته و کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت معنیدار بود و با افزایش فواصل آبیاری ویژگیهای مورد بررسی کاهش نشان دادند. بیشترین عملکرد دانه از دور آبیاری 7 روز بدست آمد. ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته و کپسول، عملکرد دانه و بیولوژیک و شاخص برداشت تحت تاثیر محلولپاشی عناصر ریزمغذی معنیدار شدند. اختلاف بین تیمارهای محلولپاشی عناصر ریزمغذی با عدم محلولپاشی (شاهد) در تمام ویژگیهای مذکور معنیدار بودند. بیشترین عملکرد دانه به تیمار محلولپاشی مخلوط عناصر ریز مغذی تعلق داشت.
هادی پیرسته انوشه؛ یحیی امام
چکیده
یکی از راه های جبران کاهش عملکرد گندم در اثر تنش خشکی، به عنوان مهمترین عامل محدودکننده عملکرد، میتواند کاربرد تنظیم کننده‌های رشد باشد. بدین منظور، تأثیر دو تنظیم کننده رشد سایکوسل و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم روشن و یاواروس در شرایط متفاوت آبیاری (مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید) در پژوهشی دو مرحلهای ...
بیشتر
یکی از راه های جبران کاهش عملکرد گندم در اثر تنش خشکی، به عنوان مهمترین عامل محدودکننده عملکرد، میتواند کاربرد تنظیم کننده‌های رشد باشد. بدین منظور، تأثیر دو تنظیم کننده رشد سایکوسل و سالیسیلیک اسید بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه دو رقم گندم روشن و یاواروس در شرایط متفاوت آبیاری (مطلوب، تنش ملایم و تنش شدید) در پژوهشی دو مرحلهای در مزرعه تحقیقاتی (آزمایش اسپلیت فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی) و گلخانه تحقیقاتی (طرح کاملاً تصادفی) دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی 89-1388 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش شدید طول سنبله، تعداد دانه در سنبلک، تعداد دانه و سنبلک در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت گردید. بیشترین و کمترین اثر خشکی به ترتیب مربوط به عملکرد بیولوژیک و وزن هزار دانه بود. کاربرد تنظیم کننده‌های رشد سبب افزایش طول سنبله، اجزای سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد دانه گردید. کاربرد سالیسیلیک اسید با افزایش، و سایکوسل با کاهش عملکرد بیولوژیک همراه بود. سایکوسل همچنین شاخص برداشت را افزایش داد. پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد دانه به تنش خشکی و کاربرد سایکوسل و سالیسیلیک اسید در رقم روشن نسبت به یاواروس بیشتر بود. به نظر میرسد که رقم روشن دارای عملکرد دانه بیشتر و رقم یاواروس دارای مقاومت بیشتری به تنش خشکی بود. اگرچه تنش خشکی موجب کاهش اغلب اجزای عملکرد گندم شد، لیکن تنظیم‌کننده‌های رشد موجب جبران بخشی از کاهش عملکرد ناشی از خشکی گردیدند؛ بنابراین، این تنظیم‌کننده‌های رشد به ویژه سایکوسل برای استفاده در شرایط تنش خشکی قابل توصیه میباشند.
علی رضا سبحانی؛ حسن حمیدی
چکیده
به منظور بررسى اثرات تنش کمآبى و پتاسیم بر عملکرد و راندمان مصرف آب اقتصادی و بیولوژیک سیبزمینى رقم آئولا از روش آبیارى بارانى با مقادیر مختلف آب در مرکز تحقیقات کشاورزى و منابع طبیعی خراسان رضوی (مشهد) استفاده شد. در این تحقیق از طرح آماری اسپلیت بلوک بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. تیمار پتاسیم در عرض زمین ...
بیشتر
به منظور بررسى اثرات تنش کمآبى و پتاسیم بر عملکرد و راندمان مصرف آب اقتصادی و بیولوژیک سیبزمینى رقم آئولا از روش آبیارى بارانى با مقادیر مختلف آب در مرکز تحقیقات کشاورزى و منابع طبیعی خراسان رضوی (مشهد) استفاده شد. در این تحقیق از طرح آماری اسپلیت بلوک بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. تیمار پتاسیم در عرض زمین عمود بر کرتهای اصلی و به طور تصادفی و در سطوح صفر، 90، 180 و 270 کیلوگرم اکسید پتاسیم در هکتاربه عنوان کرت اصلی و میزان آب دریافتی در فواصل 0/75، 3/75، 6/75، 9/75 و 12/75 متر از خط لوله آبیارى به ترتیب تحت عنوان تیمار بدون تنش، تنش بسیار ملایم، تنش ملایم، تنش شدید و تنش بسیار شدید به عنوان کرت فرعی قرار گرفتند. کلیه تیمارها و تکرارهاى آزمایش هم در نیمه راست و هم در نیمه چپ خط لوله آبیارى به صورت سیستماتیک تکرار شدند، لذا نیمه سمت چپ و راست لوله آبیاری به عنوان کرت فرعی فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان دهنده افزایش عملکرد غده و عملکرد بیولوژیک در اثر مصرف پتاسیم و کاهش آنها در اثر فاصله گرفتن از خط لوله آبیارى بارانى مىباشد. در سطوح بالای تنش کمآبى (تنش شدید)، عملکرد غده در سال اول و دوم به ترتیب 80 و 62/67 درصد نسبت به شاهد (بدون تنش) کاهش یافت. بالاترین عملکرد غده با مصرف 270 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاسیم در سال اول (24/15 تن در هکتار) و دوم (17/94 تن در هکتار) حاصل شد. در سطوح بالای تنش کم آبى، عملکرد بیولوژیک و راندمان مصرف آب اقتصادی کاهش ولی راندمان مصرف آب بیولوژیک افزایش یافت. همچنین راندمان مصرف آب (بیولوژیک و اقتصادی) در اثر مصرف بیشتر پتاسیم، مقدار بیشترى را نشان داد، به طوری که بالاترین راندمان مصرف آب بیولوژیک و اقتصادی در هر دو سال در شرایط استفاده از 270 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاسیم مشاهده گردید. اثرات متقابل پتاسیم و تنش آب نیز بر روی عملکرد و راندمان مصرف آب اقتصادی و بیولوژیک در سال دوم معنیدار بود. با مصرف 270 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاسیم و شرایط آب کافی بیشترین عملکرد بدست آمد. بالاترین راندمان مصرف آب بیولوژیک با مصرف 270 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاسیم و تنش خیلی شدید حاصل شد.
مریم گل آبادی؛ زهرا عباسی؛ احمدرضا گل پرور
چکیده
تنش خشکی به عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمی در کاهش تولید محصول گیاهان زراعی در نواحی خشک و نیمه خشک جهان دارد. در این رابطه صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش خشکی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشند. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخصهای فیزیولوژیک برگ پرچم گندم نان آزمایشی درسال زراعی87- 1386 در دانشکده کشاورزی ...
بیشتر
تنش خشکی به عنوان مهمترین تنش غیرزیستی نقش مهمی در کاهش تولید محصول گیاهان زراعی در نواحی خشک و نیمه خشک جهان دارد. در این رابطه صفات فیزیولوژیک مرتبط با تنش خشکی از اهمیت ویژهای برخوردار میباشند. به منظور بررسی تاثیر تنش خشکی بر تغییرات شاخصهای فیزیولوژیک برگ پرچم گندم نان آزمایشی درسال زراعی87- 1386 در دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی را سه رژیم مختلف آبیاری شامل، شرایط آبیاری نرمال، تنش رطوبتی با قطع آبیاری از 50 درصد ظهور سنبله تا زمان برداشت و تنش رطوبتی با قطع آبیاری از 50 درصد ظهور سنبله تا زمان برداشت همراه با 30 درصد افزایش کود نیتروژن و عامل فرعی را 7 ژنوتیپ گندم نان تشکیل دادند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که صفات فیزیولوژیک محتوای نسبی آب برگ، محتوای آب برگ، ظرفیت حفظ رطوبت، آب حفظ شده برگهای بریده شده، نسبت آب از دست رفته و صفت عملکرد دانه تفاوت معنیداری را در شرایط محیطی مختلف داشنتد. صفات فیزیولوژیک در شرایط تنش رطوبتی همراه با 30 درصد افزایش کود نیتروژن مقادیر معنیدار بالاتری نسبت به شرایط تنش رطوبتی بدون مصرف کود اضافی نشان دادند. به نظر میرسد کود نیتروژن با افزایش رشد رویشی و محتوای آب برگ، باعث افزایش تحمل گیاه نسبت به شرایط تنش رطوبتی شده است. نتایج نشان داد که ارقام سپاهان، پیشتاز و لاین 11 با داشتن بیشترین مقدار عملکرد دانه و دارا بودن بیشترین مقادیر صفات فیزیولوژیک و کمترین مقدار صفت نسبت آب از دست رفته در محیطهای مختلف به عنوان ارقام برتر معرفی گردیدند.
الهام کلاهیان همدانی زاد؛ حسینعلی رامشینی؛ محمد قادر قادری؛ مهدی فاضل نجف آبادی
چکیده
ازآنجاکه بیشتر بارندگی‌ها در ایران در زمستان و آغاز بهار رخ میدهد، گندم به‌ویژه در کشت دیم بیشتر وابسته به رطوبت نگهداری شده در اعماق خاک خواهد بود. به‌منظور شناسایی ژنوتیپ‌هایی که دارای گسترش مناسب ریشه در عمق خاک باشند، آزمایشی با 63 ژنوتیپ گندم نان در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی به‌صورت کشت در لوله‌های پی‌وی‌سی انجام شد. در ...
بیشتر
ازآنجاکه بیشتر بارندگی‌ها در ایران در زمستان و آغاز بهار رخ میدهد، گندم به‌ویژه در کشت دیم بیشتر وابسته به رطوبت نگهداری شده در اعماق خاک خواهد بود. به‌منظور شناسایی ژنوتیپ‌هایی که دارای گسترش مناسب ریشه در عمق خاک باشند، آزمایشی با 63 ژنوتیپ گندم نان در دو شرایط بدون تنش و تنش خشکی به‌صورت کشت در لوله‌های پی‌وی‌سی انجام شد. در شرایط بدون تنش آبیاری به‌صورت معمولی و در تنش خشکی پس از رسیدن رطوبت خاک به 30 درصد ظرفیت زراعی گیاهان آبیاری شدند. پس از اعمال تنش و در پایان دوره رشد صفات مرتبط با ریشه در چهار عمق مختلف (20-0، 40-20، 60-40 و 100-60 سانتی‌متر) به همراه صفات مرفولوژی، عملکرد و اجزای آن اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان‌دهنده تنوع بالا میان ژنوتیپها برای همه صفات اندازه‌گیری شده بود. همبستگی بالا و معنیداری میان وزن خشک ریشه با عملکرد در شرایط تنش دیده شد (p=0/01، 0/58 =r). در این شرایط با هر واحد افزایش در وزن خشک ریشه، 0/24 گرم به عملکرد دانه افزوده شد. تجزیه همبستگی جداگانه برای هر عمق نشان داد که در پایین‌ترین عمق تأثیر وزن خشک ریشه بر عملکرد (0/01 p =، 0/75=r) بیشتر از سایر عمق‌ها است. در شرایط تنش تأثیر وزن ریشه در عمق 100-60 سانتی‌متر بر عملکرد دانه مثبت و بسیار معنیدار بود. ژنوتیپهای سرداری، شعله، ناز و اینیا به ترتیب با 0/44، 0/39، 0/37 و 0/37 گرم در گیاه بهترین ژنوتیپها برای وزن خشک ریشه در این عمق بودند.
حمیدرضا باقری؛ محمد حسین قرینه؛ عبدالمهدی بخشنده؛ جواد طایی؛ عبدالمحمد محنت‌کش؛ بهرام اندرزیان
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش کم‌آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و سایر صفات زراعی سیبزمینی رقم بورن، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 با سه سطح تنش کم‌آبی S1، S2 و S3 (به ترتیب تأمین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی سیبزمینی پس از سبز شدن تا پایان دوره رشد) به‌عنوان فاکتورهای اصلی و 4 تیمار کود نیتروژن N1، N2، N3 و N4 (به ترتیب تأمین 100، 66، 33 و صفر درصد نیاز ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف تنش کم‌آبی و کود نیتروژن بر عملکرد و سایر صفات زراعی سیبزمینی رقم بورن، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 با سه سطح تنش کم‌آبی S1، S2 و S3 (به ترتیب تأمین 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی سیبزمینی پس از سبز شدن تا پایان دوره رشد) به‌عنوان فاکتورهای اصلی و 4 تیمار کود نیتروژن N1، N2، N3 و N4 (به ترتیب تأمین 100، 66، 33 و صفر درصد نیاز کودی) به‌عنوان فاکتورهای فرعی به‌صورت کرتهای خردشده، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری به اجرا درآمد. در این آزمایش، تنش کم‌آبی درصد ماده خشک غده‌ها را افزایش داد، اما مقادیر نیتروژن روند مشخصی در تغییرات این صفت ایجاد نکرد. با اعمال تنش خشکی و کاهش مصرف کود نیتروژن تعداد غده در بوته و وزن غده‌ها کاهش یافت. عملکرد غده قابل‌فروش در تیمارهای S1 و S2 اختلاف معنیدار نداشت اما تنش آبی (S3) منجر به افت شدید عملکرد شد. تیمارهای N1، N2 و N3 باعث افزایش عملکرد غده قابل‌فروش به ترتیب به میزان 30، 36 و 11 درصد نسبت به شاهد (N4) شدند. به علت کاهش عملکرد غده در تیمارهای S2 و S3 در بالاترین سطح مصرف نیتروژن (N1)، اثر متقابل تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد غده، معنیدار شد. تیمار N2 در شرایط تنش شدید کم‌آبی و تنش متوسط دارای بالاترین و تیمار N4 در شرایط بدون تنش دارای کمترین کارآیی مصرف آب بود. بر اساس تجزیه رگرسیون مرحلهای، صفت میانگین وزن غده قابل‌فروش به‌تنهایی بیشتر تغییرات عملکرد غده در واحد سطح را توجیه کرد.
مریم کریمیان؛ فیاض آقایاری؛ فرزاد پاکنژاد
چکیده
مقدمه (و هدف) مدلهای گیاهان زراعی در بسیاری از کشورها برای شبیه سازی پاسخ گیاهان زراعی به تنشهای محیطی و روشهای مدیریتی متفاوت در دهه های مختلف استفاده شده اند (Mehraban, 2013). یکی از اهداف مدلهای شبیه سازی گیاهی، استفاده از آنها برای پیشبینی عملکرد محصول میباشد. مدهای مختلفی برای این منظور توسعه داده شده و توسط ...
بیشتر
مقدمه (و هدف) مدلهای گیاهان زراعی در بسیاری از کشورها برای شبیه سازی پاسخ گیاهان زراعی به تنشهای محیطی و روشهای مدیریتی متفاوت در دهه های مختلف استفاده شده اند (Mehraban, 2013). یکی از اهداف مدلهای شبیه سازی گیاهی، استفاده از آنها برای پیشبینی عملکرد محصول میباشد. مدهای مختلفی برای این منظور توسعه داده شده و توسط محققین مختلف بکار رفته اند .مدل هایی چونCERES (Jones and Kiniry, 1986) ، WOFOST (Van Keulen and Wolf, 1986) ، CropSyst (Stockle et al., 1984) و غیره که البته مستلزم مهارت زیاد کاربر در واسنجی میباشد و متغیرهای ورودی آنها زیاد و اندازه گیری آنها سخت است. بر اساس روابط ارائه شده برای شبیه سازی مراحل رشد و اثر آب در این مراحل، کردری و گراهام (Cordery and Graham, 1989) مدلی را بنا نهادند. این مدل برای گندم زمستانه رقم عدل در شرایط آب و هوایی منطقه باجگاه پس از بازسازی و واسنجی، MEDIWY نامگذاری شد (Ziaei and Sepaskhah, 2003). به طور کلی مدل با استفاده از داده‌های متداول که تقریباً در تمامی ایستگاههای هواشناسی اندازه‌گیری میشود قادر به برآورد مناسب شاخصهای رشد و در نهایت برآورد مطلوب مقدار عملکرد دانه گندم دیم و آبی میباشد. کاربرد گسترده تر آن نیاز به آزمون در شرایط متفاوت آب و هوایی دارد. بنابراین با توجه به کاربردی بودن مدل MEDIWY و نیاز به حداقل داده های ورودی در آن، هدف از این تحقیق ارزیابی مدل MEDIWY برای شبیه سازی عملکرد گندم رقم مرودشت در شرایط رژیمهای متفاوت آبیاری در منطقه کرج می باشد. مواد و روشها آنچه در این تحقیق مورد بحث و بررسی قرار گرفت، ارزیابی مدل MEDIWY برای شبیه سازی عملکرد گندم (رقم مرودشت)در شرایط آب و هوایی منطقه کرج می باشد. برای این منظور از اطلاعات 9 تیمار آبیاری که در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج در سال زراعی (83-1382) اجرا شده بود، استفاده شد (Paknejad, 2005). در ضمن، سایر اطلاعات مورد نیازدیگر مانند اطلاعات هواشناسی (مقادیر روزانه تبخیر از تشت و بارندگی) از ایستگاه هواشناسی ماهدشت کرج تهیه شد. در مدل مورد نظر مقادیر مربوط به داده‌های هواشناسی (بارندگی و تبخیر از تشت) و آبیاری بعنوان عوامل ورودی، وارد مدل می گردد. با توجه به اینکه تیمارهای آبیاری بکار رفته در این تحقیق هر کدام به صورت یک رژیم آبیاری بخصوصی میباشد و در مراحل مختلف رشد نیز اعمال شده است برای واسنجی دقیقتر مدل MEDIWY تیمارهای آبیاری بر اساس شدت تنش خشکی به سه گروه طبقه بندی شد و واسنجی مدل برای هر گروه به طور جداگانه انجام گردید. برای ارزیابی کارایی مدل از چندین آماره ارزیابی شامل برازش رگرسیون خطی بین مشاهدات و داده های شبیه سازی شده و مقایسه آن با خط یک به یک، ضریب تعیین، مجذور میانگین مربعات خطا، مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده و کارایی مدل استفاده شد. یافته ها بعد از واسنجی مدل MEDIWY برای شبیه سازی عملکرد گندم (رقم مرودشت) در منطقه کرج، مقادیر مجذور میانگین مربعات خطا، مجذور میانگین مربعات خطای نرمال شده و کارایی مدل به ترتیب برابر 265 کیلوگرم بر هکتار، 5.7 درصد و 0.99 به دست آمد که نشان دهنده شاخصهای آماری مناسب در قسمت واسنجی مدل میباشد. برای اعتبار سنجی مدل از اطلاعات مستقل محصول دانه رقم گاسپارد که در سال زراعی 83-1382 در منطقه کرج اجرا شده بود استفاده شد(Paknejad, 2005). نتایج اعتبار سنجی مدل نشان داد شاخصهای آماری مجذور میانگین مربعات خطا، مجذورمیانگین مربعات خطای نرمال شده و کارایی مدل به ترتیب برابر 412 کیلوگرم بر هکتار، 8.5 درصد و 0.99 به دست میآید که نشان میدهد مدل MEDIWY واسنجی شده به خوبی میتواند مقادیر عملکرد گندم را در منطقه کرج شبیه سازی نماید. نتیجه گیری نتایج این تحقیق نشان داد که اگرچه مدل MEDIWY نسبت به سایر مدل های گیاهی نیاز به داده های ورودی کمتری دارد با این وجود از دقت و توانمندی بالایی برای شبیه سازی عملکرد محصول برخوردار است.
مریم اکبرپور؛ رمضانعلی خاوری نژاد؛ علی مومنی؛ فرزانه نجفی
چکیده
نظر به محدودیت منابع آبی و لزوم استفاده از گونههای متحمل، واکنش سه رقم برنج ایرانی به نام‌های ندا، آمل 3 و سنگ‌طارم نسبت به تنش خشکی در پایان مرحله رویشی موردبررسی قرار گرفت. ژنوتیپها در سه رژیم آبیاری شامل تیمار شاهد با سطح آبیاری نرمال 1= FTSW (جزء آب قابل تعرق خاک)، تنش خشکی ملایم (0.5= FTSW) و تنش خشکی شدید (0.2= FTSW) در 4 تکرار در یک آزمایش ...
بیشتر
نظر به محدودیت منابع آبی و لزوم استفاده از گونههای متحمل، واکنش سه رقم برنج ایرانی به نام‌های ندا، آمل 3 و سنگ‌طارم نسبت به تنش خشکی در پایان مرحله رویشی موردبررسی قرار گرفت. ژنوتیپها در سه رژیم آبیاری شامل تیمار شاهد با سطح آبیاری نرمال 1= FTSW (جزء آب قابل تعرق خاک)، تنش خشکی ملایم (0.5= FTSW) و تنش خشکی شدید (0.2= FTSW) در 4 تکرار در یک آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 93-1392 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس و پژوهشگاه زیست‌فناوری طبرستان در شرایط گلخانه موردبررسی قرار گرفتند و طول ریشه، اندازه منفذ روزنه، محتوای هورمون آبسیزیک اسید و وزن خوشه در این ارقام اندازه‌گیری شدند. رقم ندا در هر دو سطح تنش خشکی کاهش حدود 50 درصد و رقم آمل3 تحت تنش خشکی شدید کاهش 30 درصد در مقدار ABA در برگ‌ها نسبت به شاهد نشان دادند. پاسخ رقم ندا ازنظر افزایش طول ریشه و کاهش محتوای ABA در برگ تحت تنش خشکی به رقم آمل3 شباهت بیشتری داشت. همچنین در رقم ندا بدون اینکه کاهشی در اندازه منافذ روزنه‌ها مشاهده شود کاهش 26 درصدی عملکرد دانه تحت تنش خشکی ملایم نشان داد که میتواند معیار مهمی در تحمل به تنش خشکی طولانی‌مدت باشد اما این کاهش در رقم آمل 3، 54 درصد همراه با کاهش معنیدار اندازه منفذ روزنه بود. رقم سنگ‌طارم، به‌عنوان والد حساس، کاهش چشمگیر و معنیداری در عملکرد دانه، طول ریشه و میزان ABA در مقابل تیمارهای تنش خشکی نشان داد. درحالی‌که رقم ندا در مقایسه با دو رقم دیگر تحت تیمارهای تنش خشکی دارای ریشه‌های طویل‌تری بود که با میزان ABA در ریشه همبستگی منفی و معنیداری داشت.
علی ماهرخ؛ مجید نبی پور؛ حبیب الله روشنفکر؛ رجب چوکان
چکیده
این مطالعه به منظور تعیین پاسخ برخی صفات فیزیولوژیکی ذرت دانه‌ای در هیبرید سینگل کراس 704 به تغییرات هورمون‌های سیتوکینین و اکسین در شرایط تنش خشکی اجرا شد. آزمایش در سه محیط جداگانه، شامل محیط بدون تنش خشکی، تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی انجام شد. هورمون‌های سیتوکینین در سه سطح (شاهد، محلولپاشی در مرحله ...
بیشتر
این مطالعه به منظور تعیین پاسخ برخی صفات فیزیولوژیکی ذرت دانه‌ای در هیبرید سینگل کراس 704 به تغییرات هورمون‌های سیتوکینین و اکسین در شرایط تنش خشکی اجرا شد. آزمایش در سه محیط جداگانه، شامل محیط بدون تنش خشکی، تنش خشکی در مرحله رشد رویشی و تنش خشکی در مرحله رشد زایشی انجام شد. هورمون‌های سیتوکینین در سه سطح (شاهد، محلولپاشی در مرحله پنج تا شش برگی و هشت تا ده برگی) و اکسین در سه سطح (شاهد، محلولپاشی در مرحله ظهور ابریشم و 15 روز پس از ظهور ابریشم) در هر محیط درسه تکرار بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زراعی 1392 اجرا شد. بیشترین شاخص سطح برگ، هدایت روزنه‌ای و کارایی کوانتوم فتوسنتزی و کمترین دمای کانوپی با محلولپاشی هورمون سیتوکینین در مرحله هشت تا ده برگی بدست آمد، و بیشرین میزان کلروفیل برگ، کارایی کوانتوم فتوسنتزی و روند تأخیری در پیر شدن برگ با مصرف هورمون اکسین در مرحله ظهور ابریشم و کمترین مقاومت روزنه‌ای و دمای کانوپی با مصرف هورمون اکسین در زمان 15 روز پس از ظهور ابریشم حاصل شد. اثر متقابل تنش خشکی و مصرف هورمون‌ها بر شاخص سطح برگ و کاهش دمای کانوپی معنیدار بود و تأثیر گذاری مصرف هورمون‌ها در گیاه ذرت در شرایط تنش زایشی به دلیل برقراری تعادل روابط هورمونی مختل شده نسبت به محیط عدم تنش و تنش رویشی مؤثرتر بود.
فرزانه فخیمی؛ علیرضا مطلبی آذر؛ فریبرز زارع نهندی؛ نعمت سخندان بشیر؛ غلامرضا گوهری
چکیده
تنش شوری، یک تنش محیطی است که رشد و نمو گیاهان و تولید محصولات کشاورزی ازجمله سیبزمینی را در بیشتر نقاط جهان متأثر می‌سازد. بحران زیست‌محیطی دریاچه ارومیه و اثرات منفی آن بر زمینهای کشاورزی اطراف این دریاچه به‌عنوان یک تهدید جدی برای تولید بسیاری از محصولات مهم و اقتصادی کشاورزی همچون سیبزمینی محسوب میشود. گلایسین بتائین ...
بیشتر
تنش شوری، یک تنش محیطی است که رشد و نمو گیاهان و تولید محصولات کشاورزی ازجمله سیبزمینی را در بیشتر نقاط جهان متأثر می‌سازد. بحران زیست‌محیطی دریاچه ارومیه و اثرات منفی آن بر زمینهای کشاورزی اطراف این دریاچه به‌عنوان یک تهدید جدی برای تولید بسیاری از محصولات مهم و اقتصادی کشاورزی همچون سیبزمینی محسوب میشود. گلایسین بتائین در اکثر گیاهان به‌عنوان یک ماده غیر سمی باعث افزایش تحمل گیاهان به شرایط نامناسب تنشهای شوری و خشکی میگردد. مطالعات زیادی در مورد چگونگی دخالت سالیسیلاتها در واکنش گیاهان به تنشهای غیرزنده محیطی از قبیل تابش ماورای بنفش، خشکی، شوری و سرمازدگی انجام یافته است. در این تحقیق، تأثیر تنش شوری (کلرید سدیم) و تیمار اسید سالیسیلیک بر بیان ژن بتائین آلدهید دهیدروژناز (LOC102601322) به روش RT-PCR نیمه کمی در گیاهچههای سیبزمینی رقم اگریا در محیط کشت MS بررسی شد. برای این منظور، آزمایشی به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و در هر تکرار با چهار ریز نمونه در آزمایشگاه کشت بافت گیاهی گروه علوم و مهندسی باغبانی دانشگاه تبریز به اجرا در آمد. عامل‌های آزمایش، شامل شوری (کلرید سدیم) در دو سطح (صفر و 70 میلی مول بر لیتر)، اسید سالیسیلیک در چهار سطح (صفر، 1، 10 و 100 میلی مول بر لیتر) بود. نتایج نشان داد که اثر تیمار کلرید سدیم بر میزان گلایسین بتائین معنی دار بود، بااین‌حال اثر متقابل شوری و اسید سالیسیلیک بر صفات بیوشیمیایی معنیدار نبود. نتایج مولکولی نشان داد که میزان بیان ژن بتائین آلدهید دهیدروژناز در تمام غلظت‌های بررسی‌شده اسید سالیسیلیک و تنش شوری نسبت به گیاه شاهد افزایش قابل‌توجهی نشان داد که حداکثر میزان بیان این ژن در غلظت 100 مول بر لیتر اسید سالیسیلیک مشاهده شد. همبستگی معنیداری بین بیان ژن بتائین آلدهید دهیدروژناز و میزان گلایسین بتائین مشاهده شد. چنین به نظر میرسد که کاربرد اسید سالسیلیک موجب کاهش اثرات منفی تنش شوری در گیاهچه های سیبزمینی در شرایط کشت درون شیشه ای میگردد.
عباس نامنی؛ علیرضا عباسی؛ منیژه سبک دست نودهی
چکیده
تنش خشکی یکی از مخرب‌ترین تنشهای غیر زنده محسوب میشود. اکسپنسین‌ها پروتئین های بسط دهنده دیواره سلولی هستند که قادرند دیواره سلولی را تحت روشی که وابسته به pH میباشد، گسترش دهند. در این مطالعه نسل دوم (T2) گیاهان توتون تراریخت شده با ژن AtEXPA1 در سه لاین تراریخته 2، 4 و 7 و رقم تجاری سامسون به عنوان شاهد از نظر برخی صفات فیزیولوژیکی و ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مخرب‌ترین تنشهای غیر زنده محسوب میشود. اکسپنسین‌ها پروتئین های بسط دهنده دیواره سلولی هستند که قادرند دیواره سلولی را تحت روشی که وابسته به pH میباشد، گسترش دهند. در این مطالعه نسل دوم (T2) گیاهان توتون تراریخت شده با ژن AtEXPA1 در سه لاین تراریخته 2، 4 و 7 و رقم تجاری سامسون به عنوان شاهد از نظر برخی صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی تحت تنش خشکی بررسی شدند. تنش خشکی باعث کاهش صفات محتوای نسبی آب برگ (RWCL) و میزان کلروفیل برگ و همچنین افزایش صفات شاخص هدایت الکتریکی برگ (ELIL)، پراکسیداسیون لیپیدهای غشایی برگ (MDAL) و میزان پرولین برگ شد. با اعمال تنش و افزایش سطوح تنشی، میزان فعالیت آنزیم‌های کاتالاز (CAT)، گایاکول پراکسیداز (GPOX)، آسکوربات پراکسیداز (APOX) و پلی فنل اکسیداز (PPO) در برگ افزایش یافت. در این مطالعه بر اساس صفات بیوشیمیایی، لاین 2 و 7 و بر اساس صفات فیزیولوژیکی، لاین 4 در مقایسه با رقم شاهد توانسته‌اند با تنش مقابله کنند و نسبت به تنش خشکی رقم متحمل محسوب شوند.
اصلاح گیاهان برای شرایط تنش
مرتضی شبان نژاد؛ محمدرضا بی همتا؛ اسلام مجیدی هروان؛ هادی علی پور؛ آسا ابراهیمی
چکیده
یک مجموعه متشکل از 199 توده بومی گندم نان ایران در دو استان البرز و زنجان که دارای اقلیم‌های نیمه خشک میباشند تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل و آبیاری معمولی کشت شدند. شانزده صفت زراعی به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده‌های بومی ثبت شدند. دامنه تغییرات فنوتیپی تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل در مقایسه با شرایط آبیاری معمولی (به غیر از صفت روز ...
بیشتر
یک مجموعه متشکل از 199 توده بومی گندم نان ایران در دو استان البرز و زنجان که دارای اقلیم‌های نیمه خشک میباشند تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل و آبیاری معمولی کشت شدند. شانزده صفت زراعی به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی توده‌های بومی ثبت شدند. دامنه تغییرات فنوتیپی تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل در مقایسه با شرایط آبیاری معمولی (به غیر از صفت روز تا ظهور سنبله) کمتر بودند. میزان توارث‌پذیری تحت شرایط آبیاری معمولی برای تمامی صفات افزایش یافت. بالاترین ضرایب همبستگی برای صفت‌های روز تا ظهور سنبله و ارتفاع گیاه (0.65)، عملکرد دانه و تعداد دانه (0.60) تحت شرایط تنش خشکی و همچنین میان صفت‌های روز تا ظهور سنبله و ارتفاع گیاه (0.76)، وزن سنبله و تعداد دانه (0.64) تحت شرایط آبیاری معمولی مشاهده شدند. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی 0.40 از تغییرات صفات زراعی تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل و 0.39 از تغییرات صفات زراعی تحت شرایط آبیاری معمولی توسط دو مؤلفه اول توجیه شدند. با استفاده از تجزیه علیت صفات وزن هزار دانه و تعداد بذر تحت شرایط تنش خشکی آخر فصل و صفات روز تا ظهور سنبله، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول دوره ظهور سنبله تا رسیدگی فیزیولوژیک، وزن هزار دانه و تعداد بذر تحت شرایط آبیاری معمولی بیشترین اثر مستقیم را بر روی عملکرد دانه داشتند. دندروگرام به دست آمده به‌منظور گروه‌بندی توده‌های بومی تطابق بسیار مطلوبی با تجزیه‌های به مؤلفه‌های اصلی داشت درحالی‌که تحت شرایط آبیاری معمولی تعداد بیشتری از توده‌های بومی در گروه‌های با عملکرد بالاتر جای گرفته بودند. نتایج این پژوهش، استفاده از تنوع ژنتیکی موجود در توده‌های بومی گندم نان ایران را در برنامه‌های بهنژادی کاربردی پیشنهاد می‌نمایند.
تنش خشکی
علی رضا مهرین فر؛ محمد رضایی مراداعلی؛ تورج میر محمودی؛ سامان یزدان ستا؛ سوران شرفی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر غذایی بر عملکرد و کیفیت دانه ارقام گندم نان آزمایشی در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در استان آذربایجان غربی انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح نرمال و تنش کم آبی به کرت های اصلی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر محلول پاشی عناصر غذایی بر عملکرد و کیفیت دانه ارقام گندم نان آزمایشی در دو سال زراعی 97-1396 و 98-1397در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب در استان آذربایجان غربی انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آبیاری در دو سطح نرمال و تنش کم آبی به کرت های اصلی و کرت تیمارهای محلولپاشی با عناصر روی، پتاسیم، فسفر، منیزیم و هیومیک‌اسید و چهار رقم گندم اروم، زارع، میهن و حیدری بصورت فاکتوریل به کرتهای فرعی اختصاص یافت. در این بررسی محلول پاشی روی، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، محتوی آهن، منگنز، روی و مس را تحت شرایط آبیاری نرمال به ترتیب 9.30، 15.969، 18.30، 35.35، 102.10، 18.43 و 20.45 درصد و تحت شرایط تنش کم آبی به ترتیب 9.73، 4.36 ، 9.00، 41.48، 65.51، 43.24 و 29.78 درصد افزایش داد. تحت شرایط آبیاری نرمال محلولپاشی عنصر روی در رقم میهن بالاترین وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، محتوی منگنز، روی و مس دانه را به خود اختصاص داد، تحت شرایط تنش کم‌آبی نیز بالاترین وزن هزاردانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، محتوی منگنز و روی دانه به محلول پاشی عنصر روی در رقم میهن اختصاص یافت. در این بررسی محلولپاشی رقم میهن با تیمارهای روی، پتاسیم، فسفر و اسید هیومیک عملکرد مساوی و بیشتر از تیمار شاهد محلول پاشی تحت شرایط آبیاری نرمال داشت و توانست جایگزین بخشی از آب مورد نیاز برای آبیاری شود، بنابراین محلول پاشی تیمارهای مذکور همراه با انتخاب رقم مناسب می تواند راهکاری برای بهبود عملکرد کمی و کیفی گندم در مناطقی باشد که گیاه دوره های از تنش کم آبی را با شدت های مختلف تجربه می‌کند.
تنش خشکی
رئوف سیدشریفی؛ رضا سید شریفی؛ راضیه خلیل زاده
چکیده
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و نانوسیلیکون بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گلرنگ در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی سطوح آبیاری (آبیاری‌کامل به‌عنوان شاهد، قطع آبیاری ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر ورمی‌کمپوست و نانوسیلیکون بر عملکرد و برخی صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گلرنگ در شرایط قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه محقق اردبیلی در سال 99-1398 اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی سطوح آبیاری (آبیاری‌کامل به‌عنوان شاهد، قطع آبیاری در50% مراحل تکمه‌دهی و گلدهی به‌ترتیب به‌عنوان محدودیت شدید و ملایم آبی بر اساس کد 55 و 65 مقیاس BBCH)، محلولپاشی نانواکسید سیلیکون (محلولپاشی با آب به‌عنوان شاهد، کاربرد 25 و 50 میلی‌گرم در لیتر) و کاربرد ورمی‌کمپوست (عدم مصرف به‌عنوان شاهد، کاربرد 4 و 8 تن درهکتار) را شامل می‌شدند. نتایج نشان داد بالاترین سطح از کاربرد نانوسیلیکون در شرایط آبیاری کامل، به‌ترتیب74 و 145درصد محتوای کلروفیلa و bنسبت به عدم کاربرد نانوسیلیکون در شرایط قطع آبیاری در مرحله تکمه‌دهی افزایش داد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد قطع آبیاری در مرحله تکمه‌دهی در بالاترین سطح از کاربرد ورمی‌کمپوست، محتوای پرولین و قندهای محلول (به‌ترتیب 149 و 99 درصدی) و فعالیت آنزیم‌های آنتی اکسیدانی کاتالاز، پراکسیداز و پلی‌فنل اکسیداز (به‌ترتیب 103، 82 و94 درصدی) نسبت به عدم کاربرد ورمی‌کمپوست در شرایط آبیاری کامل افزایش داد. همچنین بالاترین سطح از کاربرد ورمی‌کمپوست در شرایط آبیاری کامل محتوای کلروفیل a، عملکرد کوانتومی و عملکرد دانه را به‌ترتیب 61 ،62 و 119 درصد نسبت به عدم کاربرد ورمی‌کمپوست در شرایط قطع آبیاری در مرحله تکمه‌دهی افزایش داد. به نظر میرسد کاربرد ورمی‌کمپوست و نانوسیلیکون میتواند به‌دلیل بهبود صفات فیریولوژیکی و بیوشیمیایی، عملکرد را تحت شرایط محدودیت آبی افزایش دهد.
فیزیولوژی گیاهان در شرایط تنش
سجاد عیسی پور نخجیری؛ مجید عاشوری؛ سید مصطفی صادقی؛ ناصر محمدیان روشن
چکیده
اعمال مدیریت صحیح نحوه آبیاری و مصرف بهینه کود نیتروژنه در زراعت برنج بسیار مهم و اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، میزان پرولین برگ و محتوای عناصر فسفر و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و سفید در سال‌های زراعی1396 و 1397در رشت اجرا گردید. آزمایش با طرح کرتهای دوبارخردشده بر پایه بلوکهای ...
بیشتر
اعمال مدیریت صحیح نحوه آبیاری و مصرف بهینه کود نیتروژنه در زراعت برنج بسیار مهم و اثرگذار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت مختلف آبیاری و کود نیتروژن بر عملکرد، میزان پرولین برگ و محتوای عناصر فسفر و پتاسیم در برنج قهوه‌ای و سفید در سال‌های زراعی1396 و 1397در رشت اجرا گردید. آزمایش با طرح کرتهای دوبارخردشده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آبیاری غرقاب، آبیاری تناوبی با فاصله 7 و 14 روز در کرت اصلی، مصرف 50، 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در کرت فرعی و ارقام هاشمی و گیلانه در کرت فرعی فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با افزایش فاصله آبیاری، عملکرد دانه کاهش یافت، درحالی که مصرف 75 و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن عملکرد دانه را در هر سه سطح آبیاری در مقایسه با سطح 50 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن افزایش داد. بیشترین میزان فسفر در برنج قهوه‌ای در تیمار 7 روز آبیاری، 75 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم گیلانه با میزان 0.303 درصد و کمترین مقدار آن نیز در تیمار 7 روز آبیاری و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن و در رقم گیلانه به میزان 0.056 درصد و بیشترین درصد پتاسیم در برنج سفید در تیمار 14 روز آبیاری، 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم هاشمی با میزان 0.246 درصد و کمترین مقدار آن نیز در تیمار غرقاب و با مصرف 50 کیلوگرم نیتروژن بود. به نظر میرسد مصرف 75 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در هر دو رقم هاشمی و گیلانه توانست در هر سه سطح آبیاری، عملکرد کمی و کیفی دانه را در مقایسه با دو سطح دیگر کود نیتروژن در فواصل آبیاری مختلف افزایش دهد.
مهرانگیز اکبری؛ محمد جواد زارع؛ علی اشرف مهرابی؛ علی اصغر نصرالله نژاد
چکیده
به منظور بررسی میزان جذب فسفر و آهن و برخی شاخصهای فیزیولوژیک در گندم نان (رقم سرداری) و گونههای وحشی اجدادی آن جهت گزینش‌های بهنژادی و انتقال ژن، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. در این آزمایش، خصوصیات فیزیولوژیک و میزان جذب فسفر و آهن گندم نان و گونه های اجدادی آن (boeoticumTriticum ، Aegilops speltoides، Triticum ...
بیشتر
به منظور بررسی میزان جذب فسفر و آهن و برخی شاخصهای فیزیولوژیک در گندم نان (رقم سرداری) و گونههای وحشی اجدادی آن جهت گزینش‌های بهنژادی و انتقال ژن، آزمایش فاکتوریلی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. در این آزمایش، خصوصیات فیزیولوژیک و میزان جذب فسفر و آهن گندم نان و گونه های اجدادی آن (boeoticumTriticum ، Aegilops speltoides، Triticum diccocoides وAegilops tauschii) تحت تأثیر عامل کود فسفر (در 2 سطح) و محلول پاشی کلات آهن (در 2 سطح) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان غلظت عناصر فسفر و آهن سیستم هوایی در میان گونه های مختلف دارای تفاوت معنی دار بود. گونه های boeoticumTriticumو Triticum diccocoidesبیشترین میزان جذب فسفر و گونههای boeoticumTriticum و Aegilops speltoidesبیشترین میزان جذب آهن را داشتند. نتایج نشان داد که کاربرد کود فسفر میزان پرولین و قند های محلول را در مرحله گلدهی در همه گونهها، به ویژه گونه زراعی گندم و Aegilops tauschiiافزایش داد. گونه زراعی (رقم سرداری) وAegilops tauschii بیشترین میزان پرولین و قند را داشتند. اثر متقابل عامل کود فسفر در گونههای مختلف گندم بر میزان پرولین و قندهای محلول معنی دار بود.
علی صنوبر؛ سیّد علی طباطبایی؛ فرهاد دهقانی
چکیده
به منظور بررسی اثر دور آبیاری بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص برداشت ژنوتیپهای گندم نان، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 86-1385 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام گرفت. فاکتور اصلی آزمایش تیمارهای آبیاری با دور 8 ، 10، 12 و 14 روز بود و سه رقم ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر دور آبیاری بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص برداشت ژنوتیپهای گندم نان، آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 86-1385 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد انجام گرفت. فاکتور اصلی آزمایش تیمارهای آبیاری با دور 8 ، 10، 12 و 14 روز بود و سه رقم و یک لاین گندم نان شامل بک کراس روشن، سیستان، WS-82-9 و پیشتاز به عنوان فاکتور فرعی آزمایش بودند. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر سطوح مختلف تیمار آبیاری بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و شاخص برداشت معنی دار شد و سطوح مختلف ارقام از نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه با هم اختلاف معنیداری داشتند. اثرات متقابل دور آبیاری و رقم بر عملکرد دانه و شاخص برداشت در سطح 1 درصد معنی دار بود. دور آبیاری 8 روز و 10 روز حداکثر میانگین اجزای عملکرد و شاخص برداشت را داشتند. دور آبیاری 8 روز بالاترین میانگین عملکرد دانه را دارا بود و دور آبیاری 14 روز از حداقل میانگین اجزای عملکرد، عملکرد دانه و شاخص برداشت برخوردار بود. در بین ارقام، رقم سیستان و لاین WS-82-9 به ترتیب بیشترین میانگین تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه را داشتند و حداکثر میانگین تعداد سنبله در واحد سطح به ارقام پیشتاز و بک کراس روشن تعلق یافت. ارقام سیستان و بک کراس روشن بیشترین میانگین عملکرد دانه را داشتند و حداکثر میانگین شاخص برداشت به ارقام سیستان، بک کراس روشن و لاین WS-82-9 اختصاص یافت. طبق نتایج این آزمایش، دور آبیاری 8 روز به عنوان دور آبیاری مطلوب جهت حصول حداکثر عملکرد اقتصادی برای منطقه تشخیص داده شد و در بین ارقام، لاین WS-82-9 به عنوان متحمّلترین لاین به خشکی و رقم سیستان به عنوان پرمحصولترین رقم در شرایط مطلوب رطوبتی معرفی شدند.
احمدرضا محمدزاده؛ حمید سیادت؛ ابراهیم پذیرا
چکیده
به منظور بررسی تاثیر شوری آب و خاک بر رشد و عملکرد ژنوتیپهای گندم نان شامل رقمهای فلات، بزوستایا، مهدوی، روشن، گاسپارد، گاسکوژن، سایونز، چمران، الوند، قدس، مرودشت، الموت، کراس اروند، کراس شاهی، و لاین های 4211*, 4211، 4213، 4209 و 17 M.V. طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی در دو مکان، مکان 1 (فیض ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر شوری آب و خاک بر رشد و عملکرد ژنوتیپهای گندم نان شامل رقمهای فلات، بزوستایا، مهدوی، روشن، گاسپارد، گاسکوژن، سایونز، چمران، الوند، قدس، مرودشت، الموت، کراس اروند، کراس شاهی، و لاین های 4211*, 4211، 4213، 4209 و 17 M.V. طرحی در قالب بلوکهای کامل تصادفی در دو مکان، مکان 1 (فیض آباد) با شوری آب آبیاری 4 » و مکان 2 (داغستانی) با شوری آب 8- 6 دسی زیمنس برمتر و در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (79-1378 و 80-1379) در اراضی شور دشت سیلابی نیشابور اجرا شد. نتایج تجزیه مرکب دوساله نشان داد که در دو مکان اجرای آزمایش اثر سال و اثر ژنوتیپ بر صفت‌های عملکرد دانه، عملکرد کاه و عملکرد بیولوژیک معنی دار (0/01< P) بود. در مکان 1، لاین * 4211 بالاترین عملکرد دانه را به مقدار 4167 کیلوگرم در هکتار تولید کرد و رقم روشن با تولید 7833 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد کاه را داشت. بالاترین عملکرد بیولوژیک نیز به مقدار 11780 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم روشن بود. رقم فلات با تولید 2650 کیلوگرم دانه در هکتار، رقم سایونز با 4850 کیلوگرم کاه در هکتار و رقم فلات با عملکرد بیولوژیک 7817 کیلوگرم در هکتار به ترتیب کمترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک را داشتند. نتایج نشان داد که افزایش شوری باعث کاهش عملکرد دانه و کاه گردید، ولی در مقایسه با دانه، کاهش عملکرد کاه کمتر بود. در مکان 2 بیشترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک را رقم روشن به ترتیب 3867، 7983 و 11850 کیلوگرم در هکتار تولید نمود. کمترین عملکردهای دانه، کاه و بیولوژیک به مقدار 1567، 2983 و 4550 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم کراس اروند بود. باتوجه به این نتایج به نظر میرسد رقمهای روشن، سایونز و لاین 4213 به شوری متحملتر بوده و از نظر عملکرد دانه بر سایر ژنوتیپها برتری داشتند، هر چند رقمهای روشن، کراس شاهی و الوند در این شرایط سه ژنوتیپ برتر در تولید کاه بودند و تنوع ژنتیکی از نظر تحمل به شوری در این رقم ها و لاینها وجود دارد.
خداداد مصطفوی؛ رضا میرزایی؛ محمدرضا بی‌همتا؛ مهدی چنگیزی؛ تقی بابایی
چکیده
به منظور مطالعه ژنتیکی تحمل به خشکی در گندم نان از بایپلات داده‌های دای‌آلل استفاده گردید. والدین شامل ارقام الوند، بزوستایا، نوید، روشن، گاسپارد، سرداری و شهریار و دورگ‌های اصلی حاصل از تلاقی آنها در سال زراعی 1387-1386 با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی ارزیابی شدند. تجزیه واریانس تنوع ...
بیشتر
به منظور مطالعه ژنتیکی تحمل به خشکی در گندم نان از بایپلات داده‌های دای‌آلل استفاده گردید. والدین شامل ارقام الوند، بزوستایا، نوید، روشن، گاسپارد، سرداری و شهریار و دورگ‌های اصلی حاصل از تلاقی آنها در سال زراعی 1387-1386 با استفاده از طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی ارزیابی شدند. تجزیه واریانس تنوع معنیداری بین ژنوتیپها برای تمامی صفات مورد بررسی نشان داد. جهت ارزیابی پتانسیل ارقام از روش گرافیکی GGE bi-plot و روش AMMI استفاده گردید. صفات مورد بررسی عبارت بودند از وزن هزار دانه، وزن دانه در بوته، وزن سنبله، طول سنبله، ارتفاع بوته، طول ریشک، طول پدانکل و تعداد دانه در سنبله. برای وزن هزاردانه در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی رقم بک‌کراس‌روشن بهترین ترکیب‌شونده عمومی بود. همچنین ارقام نوید و شهریار بهترین ترکیب‌شونده‌های خصوصی برای این صفت بودند به طوری که هیبرید نوید × شهریار بهترین هیبرید شناخته شد، برای سایر صفات هیبرید الوند × سرداری بهترین هیبرید بود. این نتایج بر اساس روش گرافیکی AMMI نیز تأیید گردید. همچنین رقم الوند برای وزن هزار دانه بهترین تستر تشخیص داده شد. برای صفت وزن دانه در بوته رقم بک‌کراس روشن، برای وزن سنبله، طول سنبله، ارتفاع بوته و تعداد دانه در بوته رقم گاسپارد و برای صفات طول ریشک و طول پدانکل ارقام سرداری و الوند دارای بیشترین ترکیب‌پذیری عمومی بودند.
بهنام فیروزی؛ امید سفالیان؛ مجید شکرپور؛ علی رسول زاده؛ فاطمه احمدپور
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین تنشهای غیر زنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا میشود. یکی از راهبردهای مفید در زمینه اصلاح گیاهان برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره گیری از تنوع موجود در بین ارقام است. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و ارزیابی شاخصهای تحمل، تعداد 39 ژنوتیپ گندم ...
بیشتر
تنش خشکی یکی از مهمترین تنشهای غیر زنده محیطی است که باعث کاهش عملکرد گیاهان زراعی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا میشود. یکی از راهبردهای مفید در زمینه اصلاح گیاهان برای مقاومت به خشکی، حفظ و بهره گیری از تنوع موجود در بین ارقام است. به منظور شناسائی منابع مقاومت به خشکی و ارزیابی شاخصهای تحمل، تعداد 39 ژنوتیپ گندم بهاره در قالب طرح کرتهای خرد شده با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی کشت شدند. سطوح تنش شامل شاهد (آبیاری کامل)، سطح تنش دو سوم نیاز آبیاری و سطح تنش یک سوم نیاز آبیاری بود. سطوح تنش به عنوان کرتهای اصلی در نظر گرفته شده و ژنوتیپها نیز به عنوان کرتهای فرعی داخل کرتهای اصلی به صورت تصادفی کشت شدند.در تنش دو سوم آبیاری از نظر شاخصهای STI، GMP و HARM، ژنوتیپهای سپاهان کرج3، بهار و یاواروس بهترین ژنوتیپها شناخته شدند. در شرایط تنش یک سوم آبیاری از نظر شاخصهای فوق ژنوتیپهای هیرمند، بهار، یاواروس و مرودشت بهترین بودند. بالاترین ضریب همبستگی عملکرد دانه در شرایط بدون تنش به ترتیب با شاخصهای GMP، STI و HARM و در شرایط تنش دو سوم آبیاری به ترتیب با HARM، GMP و STI حاصل گردید. همچنین طبق نمودار بایپلات حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی در سطح تنش دو سوم آبیاری ژنوتیپهای مغان1، گلستان، کویر، مارون، کرخه، چناب، بهار، سپاهان، قرمزک و تجن و در سطح تنش یک سوم آبیاری شامل ژنوتیپهای گلستان، نیکنژاد، مارون، داراب، فلات، آرتا، مرودشت، بهار، هیرمند و قرمزک جزو ژنوتیپهای متحمل به خشکی بودند.
شهلا توانا؛ جلال صبا؛ فرید شکاری
چکیده
با افزایش جمعیت دنیا و نیاز به تأمین غذا، افزایش عملکرد گیاهان زراعی اهمیت زیادی پیدا کرده است. یکی از مهمترین اقدامات برای نیل به این هدف، شناسایی عوامل مؤثر بر افزایش عملکرد است. تحقیق حاضر به‌منظور تعیین مؤثرترین صفات بر عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان تحت شرایط دیم انجام گرفت. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ...
بیشتر
با افزایش جمعیت دنیا و نیاز به تأمین غذا، افزایش عملکرد گیاهان زراعی اهمیت زیادی پیدا کرده است. یکی از مهمترین اقدامات برای نیل به این هدف، شناسایی عوامل مؤثر بر افزایش عملکرد است. تحقیق حاضر به‌منظور تعیین مؤثرترین صفات بر عملکرد دانه و اجزای آن در گندم نان تحت شرایط دیم انجام گرفت. آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در قالب طرح لاتیس مربع با دو تکرار در سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. صفات مورد ارزیابی عبارت از عملکرد دانه، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، محتوای نسبی آب برگ، سرعت از دست دادن آب از برگهای بریده، دمای کانوپی، اختلاف دمای کانوپی با محیط، قطر ساقه و تعداد دستجات آوند چوبی بودند. تعداد سنبله در بوته و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنیداری با عملکرد دانه نشان دادند. از سوی دیگر، صفات محتوای نسبی آب برگ و قطر ساقه با تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت و معنیداری داشتند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که گزینش لاین‌های با تعداد سنبله بارور بیشتر که تعداد دانه در سنبله آنها کم نباشد، میتواند به‌عنوان رهیافت گزینش غیرمستقیم برای اصلاح عملکرد دانه در گندم تحت شرایط دیم توصیه شود. گزینش برای تعداد دانه در سنبله بیشتر در تعداد سنبله محدود با در نظر گرفتن عدم کاهش وزن هزار دانه به‌عنوان رهیافت دوم قابل توصیه است. گزینش برای قطر ساقه بیشتر نیز میتواند با افزایش تعداد دانه در سنبله منجر به بهبود غیرمستقیم عملکرد دانه گردد.
محمد حسین نجفی مود؛ علی شهیدی؛ عباس خاشعی سیوکی
چکیده
به منظور تعیین تابع برتر آب - شوری – پارامترهای کمی عملکرد (تعداد قوزه در متر مربع، وزن قوزه، ارتفاع بوته، کیل وش) دو رقم پنبه ورامین و خرداد بررسی تاثیر شوری و مقادیر آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم پنبه در شرایط اقلیمی بیرجند اجرا شد.طرح آماری بلوکهای خرد شده تصادفی در قالب فاکتوریل بود که در شرایط اقلیمی خشک و در ...
بیشتر
به منظور تعیین تابع برتر آب - شوری – پارامترهای کمی عملکرد (تعداد قوزه در متر مربع، وزن قوزه، ارتفاع بوته، کیل وش) دو رقم پنبه ورامین و خرداد بررسی تاثیر شوری و مقادیر آب آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد دو رقم پنبه در شرایط اقلیمی بیرجند اجرا شد.طرح آماری بلوکهای خرد شده تصادفی در قالب فاکتوریل بود که در شرایط اقلیمی خشک و در ۳ سطح شوری و ۴ سطح مقدار آب آبیاری انجام گردید. کشت به صورت کرتی و در ابعاد ۴ در ۵ متر و در ۸ اردیبهشت انجام شد. برای این کار توابع به فرمهای خطی ساده، کاب داگلاس، درجه دوم و متعالی مورد استفاده قرار گرفتند. در ابتدا نتایج جداول ضرایب توابع و آماره F نشان دادند که کلیه توابع مندرج در فوق توانسته‌اند برآورد تعیین کننده و معنیداری از پارامترهای تعداد قوزه در متر مربع، وزن قوزه و ارتفاع بوتهداشته باشند.همچنین بررسی ضرایب تعیین معادلات خطوط رگرسیون رسم شده و آماره t استیودنت مندرج در نمودار خط رگرسیون بین مقادیر اندازه‌گیری‌شده و پیشبینی شده نتایج فوق را تایید کردند.. بنابراین در مرحله بعد نسبت به رتبه‌بندی و تعیین تابع برتر در بین آنها اقدام گردید. به این منظور از پنج شاخص آماری ریشه میانگین مربعات خطا ، ضریب تعیین ، بازده مدل، خطای بیشینه و ضریب مقدار باقیمانده استفاده گردید.نتایج بدست آمده در مورد هر دو رقم پنبه ورامین وخرداد نشان دادند که برای پارامتر وزن قوزه تابع درجه دوم به ترتیب با ضریب تعیین ۸۰% و ۸۹٪و برای پارامترهای تعداد قوزه در متر مربع و ارتفاع بوته تابع متعالی به ترتیب با ضرایب تبیین ۹۸%، ۹۵%، ۹۹% و ۹۰% توانستند به عنوان تابع برتر نسبت به سایر توابع در منطقه اقلیمی بیرجند معرفی شوند. همچنین هیچکدام از توابع مورد مطالعه نتوانستند برآورد قابل قبولی از پارامتر کیل وش داشته باشند زیرا آماره F که تاثیر معنیدار تابع را در برآورد پارامترهای مورد مطالعه نشان میدهد، برای پارامتر فوق‌الذکر معنیدار نبود.
