نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان.

چکیده

در سراسر دنیا یکی از مهم­ترین عوامل غیرزیستی و محدودکننده جوانه­زنی و همچنین رشد اولیه گیاهچه ­ها، تنش خشکی است. جوانه ­زنی به‌شدت تحت تأثیر عوامل محیطی به‌خصوص رطوبت قرار می­گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات نانو ذرات نقره بر شاخص­های جوانه­ زنی دو گونه آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak) و آویشن باغی (Thymus vulgaris L.) به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه عامل (گونه و نانو ذرات نقره و سطوح خشکی) در 4 تکرار به اجرا در­آمد. تیمارهای خشکی در چهار سطح (0، 0.3-، 0.6- و 0.9- مگاپاسکال) و تیمارهای نانو ذرات نقره با چهار غلظت (0، 10، 20 و 30 میلی­گرم در لیتر) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد برهمکنش گونه، تنش خشکی و نانو ذرات بر سرعت جوانه ­زنی و طول ساقه­چه در سطح احتمال 5 درصد معنی­­ دار بود. بالاترین درصد جوانه­ زنی در هر دو گونه در تیمار شاهد بود و با افزایش تنش خشکی، درصد جوانه­ زنی، سرعت جوانه­ زنی و بنیه بذر در هر دو گونه کاهش یافت. آویشن دنایی نسبت به گونه آویشن باغی از سرعت جوانه­ زنی بالا­تری برخوردار بود. ازنظر طول ریشه­ چه، گیاهچه­ های آویشن باغی در مقایسه با آویشن دنایی طول ریشه ­چه بیشتری در سطح خشکی کم داشتند. از سوی دیگر کاربرد نانو ذرات نقره در شرایط عدم تنش خشکی در آویشن باغی موجب روند افزایشی طول ریشه­ چه شد؛ لیکن در گونه آویشن دنایی این روند مشاهده نشد. به‌طورکلی نانو ذرات نقره بر تمام صفات به‌استثناء طول ساقه­ چه، فقط تا سطح خشکی 0.3- مگاپاسکال تأثیر بهبوددهندگی گذاشت و تیمار 30 میلی­ گرم در لیتر آن بهترین نتیجه را دربر داشت.

کلیدواژه‌ها

Afzal, I., Rauf, S., Basra, S.M.A., Murtaza, G., 2008. Halopriming improves vigor, metabolism of reserves and ionic contents in wheat seedlings under salt stress. Plant, Soil and Environment. 54(9), 382-388.
Alebrahim, M.T, Sabaghnia, N., Ebadi, A., Mohebodini, M., 2004. Effect of drought stress and salinity on seed germination herb thyme (Thymus vulgaris L.). Research in Agricultural Science. 1(1), 13-19. [In Persian with English Summary].
Bahrininejad, B., 2012. Effects of water stress on physiological characteristics, growth, water use efficiency and thyme essential oil content and composition of species. PhD dissertation, Faculty of Agriculture, Isfahan University of Technology, Iran. [In Persian]
 Boskabadi, M.H., Shirmohammadi B., 2002. Effect of Nigella sativa on isolated guinea PIG trachea. Archives of Iranian Medicine. 5(2), 103– 107.
Burnie, D., 1995. Wild Flowers of Mediterranean. Dorling Kinderseley. 320p.
De, F., Kar, R.K., 1994. Seed germination and seedling growth of mung bean (Vigna radiate) under water stress included by PEG-6000. Seed Science and Technology. 23, 301-304.
Fath, A., Alimohammadi, R., 2011. Evaluation of drought and salinity on the germination herb thyme (Thymus vulgaris L). Second National Conference on Agriculture and Sustainable Development (Opportunities and Challenges Ahead). 2-3 March, Islamic Azad University, Shiraz Branch, Shiraz, Iran. [In Persian]
Gharineh, M.H., Ghamari, M., Farbod, M., Bakhshandeh, A., Rokni, N. 2011. The effect of seed coating with silver nanoparticles on germination and growth of wheat seedlings. Agriculture Journal. 92, 73-78.
Hampton, J.G., Tekrony, D.M., 1995. Handbook of Vigour Test Methods. International Seed Testing Association (ISTA). Zurich, Switzerland.
Hardegree, S.P., Van Vactor, S.S., 2000. Germination and emergence of primed grass seeds under field and simulated-field temperature regimes. Annals of Botany. 85, 379-390.
Hojjat, S.S., 2016. The Effect of silver nanoparticle on lentil Seed Germination under drought stress. International Journal of Farming and Allied Sciences. 5(3), 200-212
Jagtap, U.B., Bapat, V.A., 2013. Green synthesis of silver nanoparticles using Artocarpus heterophyllus lam. Seed extract and its antibacterial activity. Industrial Crops and Products. 46, 132–137.
Jaleel C.A., Manivannan P., Wahid A., Farooq M., Jasim H., Somasundaram R., Pannerselvam R., 2009. Drought stress in plants: a review on morphological characteristics and pigments composition. International Journal of Agriculture & Biology. 11, 100-105
Jamzad, Z., 2009. Iranian Thyme and Savory. Publishing by Research Institute of Forests and Rangelands. p, 171. [In Persian]
Katergi, N., Van Hoorn, J.W., Hamdy, A., Karam, F., Mastrortilli, M., 1994. Effect of salinity on emergence and on water stress early seedling growth of sunflower and maize. Agricultural Water Management. 26, 81-91.
Kaya M.D., Okcu, G., Atak, M., Cıkılı, Y., Kolsarıcı, O., 2006. Seed treatments to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). Europan Journal of Agronomy. 24, 291-295.
Khoshkalam, A., Talebi Atuie, M., Bakhsh Gangeh, M., Ahmadigol, F., Meftahi, M., 2015. Nanotechnology and its development in agriculture. Nanotechnology Industrial Review Report. N, 45. [In Persian]
Leung, A.Y., Foster, S., 1996. Encyclopedia of Common Natural Ingredients: Used in Food, Drugs, and Cosmetics. A Wiley Interscience Publication - John Wiley & Sons, Inc. p, 649.
Metwally, A., Finkemeier, I., Georgi, M., Dietz, K.J., 2003. Salicylic acid alleviates the cadmium toxicity in barley seedlings. Physiolcal Biochemical Plant. 132, 272- 281.
Michel, B.E., Kaufman, M.R., 1973. The osmotic potential of polyethylene glycol 6000. Plant Physiology. 51, 914-916
Nikavar, B., Mojab, F., 2004. Evaluation floral twigs of thyme essential oil constituents daenensis. Medicinal Plants Quarterly. 13, 50-45. [In Persian with English Summary].
Nonami, H., Tanimoto, K., Tabuchi, A., Fukwjama, T., Hashimoto, Y., 1994. Salt stress under hydroponic conditions causes changes in cell wall extension during growth. Hydroponics and Transplant Production. 396, 91-98.
Panwar, P., Bhardwaj, S. D., 2005. Handbook of practical forestry, Agrobios India. P.21
Parveen, A., Rao, S., 2014. Effect of nano-silver on seed germination and seedling growth in Pennisetum glaucum. Journal of Cluster Science. 26(3), 693-701.
Paulsen, G.M., 1987. Wheat stand establishment. Wheat and Wheat Important. American Soc. Agron., USA.
Ramezani, F, Shayanfar, Gh., Tvakol Afshari, R., Rezai, K., 2014. The effect of nano silver, nickel, zinc and Zn-Cu on the germination, establishment and enzymatic activity of alfalfa seed. Iranian Journal of Crop Sciences. 45(1), 118-107. [In Persian with English Summary].
Razzaq, A., Ammara, R., Jhanzab, H.M., Mahmood, T., Hafeez, A., Hussain, S., 2016. A novel nanomaterial to enhance growth and yield of wheat. Journal of Nanoscience and Technology. 2(1),55-58.
Souhani, M.M., 2007. Seed Control and Certification. Guilan University Press. 287p. [In Persian]
Vashisth, A., Nagarajan, S., 2010. Effect on germination and early growth characteristics in sunflower (Helianthus annuus) seeds exposed to static magnetic field. Journal of Plant Physiology. 167(2), 149–156.
Yin, L., Cheng, Y., Espinasse, B., P. Colman, B., Auffan, M., 2011. The effects of silver nanoparticals on Lolium multiflorum. Environmental Science & Technology. 45(6), 2360-2367.
Zargari, A., 2014. Medicinal Plants. Tehran University Pressp. p, 4274. [In Persian].