نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهرکرد

2 فارغ‌التحصیل مقطع دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

به‌منظور بررسی سطوح مختلف کم‌آبیاری و زئولیت بر ارزن پروسو (Panicum miliaceum L.)، آزمایشی به‌صورت بلوک‌های خردشده در تابستان 1394، در دانشگاه شهرکرد اجرا شد. عامل اول شامل: زئولیت (0، 0.5 و 1 کیلوگرم در مترمربع) و عامل دوم رژیم آبیاری (تأمین 100، 75، 50 و 25 درصد نیاز آبی گیاه) بودند. نتایج نشان داد شاخص سطح برگ (LAI)، سرعت رشد گیاه (CGR)، سرعت جذب و تحلیل خالص (NAR) و سرعت رشد نسبی (RGR) تحت تأثیر تیمارهای کم‌آبیاری کاهش یافتند، اما کاربرد زئولیت باعث بهبود شاخص‌های مذکور در شرایط کم‌آبیاری شد. کم‌آبیاری سبب کاهش پایداری غشاء سلول، محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه‌ای، زیست­توده، عملکرد دانه و شاخص برداشت گردید درحالی‌که کاربرد زئولیت منجر به بهبود صفات مذکور در شرایط کم‌آبیاری گردید. بیشترین درصد کاهش عملکرد دانه (77 درصد) نسبت به تیمار شاهد در تیمار آبیاری 25 درصد ظرفیت زراعی و عدم استفاده از زئولیت مشاهده شد. بیشترین میزان عملکرد دانه نیز از تیمار بدون کم‌آبیاری و کاربرد نیم و یک کیلوگرم بر مترمربع زئولیت به دست آمد (به ترتیب 159 و 156 گرم بر مترمربع). بر اساس نتایج به‌دست‌آمده می‌توان نتیجه‌گیری کرد که کاربرد یک کیلوگرم زئولیت بر مترمربع برای دستیابی به عملکرد بهتر قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

 
Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., Smith, M., 1998. Crop evapotranspiration-Guidelines for computing crop water requirements-FAO Irrigation and drainage paper 56. FAO, Rome
Bahador, M., Abdali Mashhadi, A., Siadat, S.A., Fathi, GH, Lotfi Jalalabadi, A., 2015. Effect of Zeolite and seed priming on grain nitrogen content, leaf chlorophyll and traits dependent to grain yield of Mung bean (Vigna radiata L.) cultivars. Journal of Crop Production and Processing 4(11), 137-147. [In Persian with English Summary].
Bahador, M., Tadayon, M.R., 2017. Study the effect of zeolite on mitigation of deficit irrigation stress and improve functions of hemp plant. Journal of Plant Process and Function 6(21), 127-142. [In Persian with English Summary].
Bahador, M., Tadayon, M.R., Rafie-alhoseini, M., Salehi M. H. 2017. Changes of canopy temperature and some physiological traits of hemp (Cannabis sativa) under deficit water stress and zeolite rates. Environmental Stresses in Crop Sciences. 10(2), 269-279. [In Persian with English Summary].
Bruck, H., Payne, W.A., Sattelmacher, B., 2000. Effects of phosphorus and water supply on yield, transpiration, water –use efficiency and carbon isotope discrimination of pearl millet. Crop Science. 40, 120-125
Earl, H.J., Davis, R.F., 2003. Effect of drought stress on leaf and whole canopy radiation use efficiency and yield of maize. Agronomy Journal. 95, 688-696
Gardner, F.P., Pearce, R.B., Mitchell R.L., 2003. Physiology of Crop Plants. Iowa: Iowa State University Press.Iowa
Ghassemi-Golozani, K., Ghanehpoor, S., DabbaghMohammadi-Nasab, A., 2009. Effect of water limitation on growth and grain filling of faba bean cultivars. Journal of Food, Agriculture & Environment. 7, 442-447
Gholamhoseini, M., Agha Alikhani, M., Malakouti, M.J., 2008. Effect of zeolite in decreasing nitrogen leaching on a sandy soil under forage rapeseed cultivation. Journal of Soil Research (Water and Soil Sciences). 23(1), 49-60. [In Persian with English Summary].
Golombek, S., Al-Ramamneh, E.A.D., 2002. Drought tolerance mechanisms of pearl millet. University of Kassel, Institute of Crop Science, Germany. October 9-11
Iramki, S.D., Haman, D.Z., Bastug, R., 2000. Determination of crop water stress index for irrigation timing and yield estimation of corn. Agronomy Journal. 92, 1221-1234.
Karimzadeh Soureshjani, H., Nezami, A., Kafi, M., Tadayon, M.R., 2016. Investigation of changes in stomatal conductivity, canopy temperature and relative leaf water content of pinto bean genotypes. Crop Physiology Jounal 8(30), 105-120. [In Persian with English Summary].
Khazaie, H.R., Mohammadabadi, A.A., Borzooei, A., 2005. The effect of drought stress on morphological and physiological characteristics of millets. Iranian Journal of Field Crops Research. 3(1), 35-44. [In Persian with English Summary].
Mehrpooyan, M., Faramarzi, A., 2011. Effect of different level of deficit irrigation on quantitative yield and water use efficiency of millet and sorghum. Journal of Plants and Ecosystems. 7, 60-71. [In Persian with English Summary].
Moori, S., Emam, Y., Karimzadeh Soureshjani, H., 2012. Effect of cutting of irrigation on physiologic traits and yield of wheat genotypes in Shiraz. Journal f Crop Production and Processing. 4, 105-118. [In Persian with English Summary].
Nazari Nasi, H., Jabari, F., Azimi, M.R., Norouzian, M., 2012. Effect of drought stress on cell membrane stability, photosynthesis rate, relative water content and grain yield of pinto bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars. Iranian Journal of Field Crop Science 41(3), 491-499. [In Persian with English Summary].
Ourcut, D., Nilsen, E.T., 2009. Salinity and drought stress. In: Physiology of Plants under Stress. pp, 177-235
Pulite, E., Karaca, M., Demir, H., Naci Onus, A., 2004. Use of natural zeolite (Clinoptil olite) in agriculture. Journal of Fruit and Ornamental Plant Research. 12, 183-189
Ramirez-Vallejo, P., Kelly, J.D., 1998. Traits related to drought resistance in common bean. Euphytica. 99, 127–136
Rigoberto, R.S., Joseu, K.S., Jorge Alberto, A.G., Carlos, T.L., Joaquin, O.C., Kelly, J.D., 2004. Biomass distribution, maturity acceleration and yield in drought-stressed common bean cultivars. Field Crops Research. 85(6), 203-211
Rosales, M.A., Ocampo, E., Rodríguez-Valentín, R., Olvera-Carrillo, Y., Acosta-Gallegos, J., Covarrubias, A.A., 2012. Physiological analysis of common bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars uncovers characteristics related to terminal drought resistance. Plant Physiology and Biochemistry. 56, 24-34
Safaee, R., Shirani Rad, A.H., Mirhadi, M.J., Delkhosh, B., 2008. Effect of zeolite on rape seed cultivar in drought stress condition. Journal of Plant Ecology. 15, 63-79. [In Persian with English Summary].
Sairam, R.K., Srivastava, G.C., 2002. Changes in antioxidant activity in sub-cellular fractions of tolerant and susceptible wheat genotypes in response to long term salt stress. Plant Science. 162, 897-904
Seghatoleslami, M.J., Majidi, E., Kafi, M., Noormohammadi, G., Darvish, F., Mousavi, S. G., 2005. Phenological and morphological response of three millets species to deficit irrigation. Journal of Agricultural Science. 11(3), 89- 99. [In Persian with English Summary].
Shojaee, A., Delkhosh, B., Shirani Rad, A.H., Noormohamadi, G., 2012. Evaluation of K and zeolite on turnip in late season drought stress condition. Crop Production in Environmental Stress. 4, 51-64. [In Persian with English Summary].
Tadayon, M.R., Karimzadeh Soureshjani, H., 2017. Effect of zeolite on physiological and biochemical attributes of Proso millet (Panicum miliaceum) in deficit irrigation conditions. Iranian Journal of Field Crop Science. 48(2), 443-452. [In Persian with English Summary].
Zahedi, H., Noor-Mohamadi, G., Shirani Rad, A.H., Habibi, D., Boojar, A., 2009.The effects of zeolite and foliar applications of selenium on growth, yield and yield components of three canola cultivars under drought stress. World Applied Sciences Journal. 7, 255-262