نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیه حاجی نیا ¹
• محمد جواد زارع ²
• ابراهیم محمدی گل تپه ³
• فرهاد رجالی ⁴

¹ کارشناس ارشد زراعت

² استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه ایلام

³ استاد گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

⁴ استادیار موسسه تحقیقات آب و خاک کرج

چکیده

شوری آب و خاک یکی از مشکلات جدی و رو به توسعه در سطح جهان است، که سطح وسیعی از اراضی کشور نیز با این مشکل مواجه هستند. کاربرد میکروارگانیسم‌‌های اندوفیت که از مهمترین میکروارگانیسم‌‌های خاک محسوب می‌شوند، در کاهش تنش‌‌‌­های محیطی مانند شوری، به یک راهکار جهانی تبدیل شده است. بنابراین به منظوربررسی اثرات تلقیح قارچ اندوفیت Piriformospora indica و ریزوباکتریهای افزاینده رشد گیاه .Azospirillum sp بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه گندم تحت تنش شوری، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌­های کامل تصادفی با سه تکرار در پاییز سال 1389 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل کاربرد پنج سطح میکروارگانیسم‌­های اندوفیت (قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا، باکتری آزوسپیریلوم سویه‌های سازگار به مناطق شور و غیر شور، تلقیح توأم قارچ و باکتری و شاهد) و چهار سطح شوری آب آبیاری (2/0، 4، 8 و 12 دسی زیمنس بر متر) بود. نتایج نشان داد که قارچ پیریفورموسپورا ایندیکا تأثیر مثبت و معنی‌­داری بر رشد، میزان زیتوده تر و خشک اندام‌های هوایی، کلروفیل و محلول‌های اسمولیت در گیاهان گندم تلقیح شده تحت شرایط شور و غیر شور داشت، به طوری که کاربرد قارچ منجر به کاهش اثرات سوء شوری و بهبود رشد گیاه گندم گردید. گیاهان گندم تلقیح شده با باکتریهای آزوسپیریلوم از میزان زیتوده، تجمع اسمولیت‌­ها و کلروفیل بیشتری برخوردار بودند. تلقیح با باکتری آزوسپیریلوم سویه سازگار به شوری تأثیر مطلوب‌تری بر کلروفیل و میزان زیتوده داشت. نتایج این تحقیق نشان داد که تحت شرایط شوری می‌­توان از میکروارگانیسم‌­های اندوفیت در جهت افزایش رشد و عملکرد گیاه گندم استفاده نمود.