نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 استاد دانشکده کشاورزی، دانشگاه گیلان.

چکیده

عصاره خام گیاه استویا حاوی ماده شیرین کننده‌ای است که از برگ های این گیاه بدست می آید و به عنوان یک شیرین کننده کم کالری مورد استفاده قرار می گیرد. این آزمایش گلدانی با هدف مطاالعه اثر سطح تنش غرقاب ، مدت غرقاب و کود نیتروژن بر رشد اندام‌های هوایی گیاه استویا در دانشگاه گیلان در سال 1392 انجام شد. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. سطوح تنش غرقاب شامل (صفر، 5- و 10- سانتی‌متر از سطح خاک و آبیاری نرمال بر اساس نیاز گیاه به عنوان شاهد)، مدت غرقاب ( دو و چهار روز) و دو سطح کودی شامل (صفر و شش در هزار محلول نیتروژن با منشا اوره) به صورت محلول پاشی بود. نتایج نشان داد که کاربرد کود نیتروژن در شرایط تنش غرقاب منجر به بهبود صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع، درصد برگ، وزن مخصوص برگ و وزن خشک برگ شد. برهم‌کنش کود نیتروژن و مدت غرقاب نشان داد که با افزایش مدت غرقاب از دو روز به چهار روز کاربرد کود نیتروژن منجر به بهبود %14 وزن خشک برگ، %11 وزن مخصوص برگ و 4.5% برگی بودن نسبت به تیمار عدم کاربرد کود شد. همچنین برهم کنش کود نیتروژن و سطح غرقاب نیز نشان داد که در سطح غرقاب 10- سانتی متر، کاربرد کود نیتروژن منجر به کاهش اثرات نامطلوب تنش شد به‌ طوری که کاهش تعداد شاخه‌های جانبی و میزان وزن خشک برگ در سطح غرقاب 10- و بدون کاربرد کود نیتروژن در مقایسه با تیمار کاربرد کود نیتروژن به ترتیب نه و هشت درصد بیشتر بود. به طور خلاصه نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد کود نیتروژن در شرایط تنش غرقابی منجر به بهبود رشد اندام های ‌هوایی استویا و کاهش اثر تنش غرقابی در گیاه استویا در شرائط رشت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

Alizadeh Sohrabi, A., Sharifi Ashorabadi, A.H., Shrani Rad, A.R.,ValadAbadi, H., Abadi Farahani, A., Abas Zadeh, B., 2007. Effect of methods and levels of nitrogen on essential oil yield in summer savory. Iranian Journal of Medicinal Aromatic Plants. 23(3), 416- 431. [In Persian with English summary].
Alizadeh, A., 2005. Water, Soil and Plant Relationship. Jahad Daneshgahi Mashhad Publication. 533. [In Persian]
Angelini, L.G., Martini, A., Passera, B., Tavarini, S., 2018. Cultivation of Stevia rebaudiana Bertoni and associated challenges. Sweeteners:Pharmacology, Biotechnology, and Applications, springer, pp., 1-52.
Bailey-Seres, J., Colmer, T.D., 2014. Plant tolerance of flooding stress–recent advances. Plant, Cell and Environment. 37(10), 2211-2215.
Bakhshandeh, A., Gharineh, M., Ebdali, A., Telavat, M., Reis zadeh, M., 2016. The effects of Nitrogen and natural zeolite on Stevia in Ahvaz condition. Iranian Journal of Field Crops Research. 14, 244-254. . [In Persian with English summary].
Bowles, T.M., Acosta-Martínez, V., Calderón, F., Jackson, L.E., 2014. Soil enzyme activities, microbial communities, and carbon and nitrogen availability in organic agroecosystems across an intensively-managed agricultural landscape. Soil Biology and Biochemistry. 68, 252-262.
Dabaghian, H., Kamalinejad, F., Shojaii, M., Abdollahi Fard M., Ghushegir, S., 2012. Review of antidiabetic plants in Iranian traditional medicine and their efficacy. Journal of Medicinal Plants. 41, 1-11. [In Persian with English summary].
Fiebig, A., Dodd, I.C. 2016. Inhibition of tomato shoot growth by over‐irrigation is linked to nitrogen deficiency and ethylene. Physiologia Plantarum, 156(1), 70-83.
Friedl, J., Scheer, C., Rowlings, D.W., McIntosh, H.V., Strazzabosco, A., Warner, D.I., Grace, P.R. 2016. Denitrification losses from an intensively managed sub-tropical pasture–Impact of soil moisture on the partitioning of N2 and N2O emissions. Soil Biology and Biochemistry. 92, 58-66.
Ghorbanli, M., Niakan., M., 2007. The effects of drought stress on soluble sugars, proteins, proline and reductase activity in Soybean. Science Journal of Tarbiat Moalem University. 5(1,2), 537-550.
Hasanuzzaman, M., Ahamed, K.U., Rahmatullah, N.M., Akhter, N., Nahar, K., Rahman, M.L. 2010. Plant growth characters and productivity of wetland rice (Oryza sativa L.) as affected by application of different manures. Emirates Journal of Food and Agriculture. 22, 46-55
Hodgson, A.S., 1982. Effect of duration, timing and chemical amelioration of short term waterlogging during furrow. Agriculture Research. 23, 1019-1028.
Hoogenboom, G., Peterson C.M., Huck M.G., 1987. Shoot growth rate of soybean as affected by drought stress. Agronomy Journal, 79, 598-607.
Kant, S., Bi, Y.M., Rothstein, S.J., 2010. Understanding plant response to nitrogen limitation for the improvement of crop nitrogen use efficiency. Journal of Experimental Botany. 62, 1499-1509.
Kheyrandish, A., Roshdi, M., Yusef zadeh, S., 2016. Drought stress effect and nitrogen fertilizer on quantity and quality of Dracocephalum moldavica L. Journal of Crop Production. 9(1), 109-125. . [In Persian with English summary].
Kinghorn, A.D., Kim, N.C., 2002. Highly sweet compounds of plant origin. Archives of Pharmacy and Research. 25, 725-746.
Kuai, J., Zhou, Z., Wang, Y., Meng, Y., Chen, B., Zhao, W., 2015. The effects of short-term waterlogging on the lint yield and yield components of cotton with respect to boll position. European Journal of Agronomy. 67, 61-74.
Lekshmy, S., Jha, S.K., Sairam, R.K., 2015. Physiological and molecular mechanisms of flooding tolerance in plants. In Elucidation of Abiotic Stress Signaling in Plants. Springer New York, 227-242.
Liu, X., Ren, G., Shi, Y., 2011. The effect of organic manure and chemical fertilizer on growth and development of Stevia rebaudiana Bertoni. Energy Procedia. 5, 1200–1204.
Lu, Q., Zhou, W., Min, M., Ma, X., Ma, Y., Chen, P., Urriola, P.E., 2016. Mitigating ammonia nitrogen deficiency in dairy waste waters for algae cultivation. Bioresource Technology. 201, 33-40.
Malik, A.I., Colmer, T.D., Lambers, H., Setter, T.L., Schortemeyer, M., 2002. Short‐term waterlogging has long‐term effects on the growth and physiology of wheat. New Phytologist. 153(2), 225-236.
Mejia, M.N., Madramootoo, C.A., Broughhton, R.S., 2000. Influence of water table management on corn and soybean yields. Agriculture Water Management. 46, 73-89.
Najafi, N., Mardomi, S., 2012. The Effects of waterlogging, sewage sludge and manure on the growth characteristics of sunflower in a sandy loam soil. Journal of Water and Soil. 25, 1266-1274.
Peterson, L.J., Flood, P.M., 2012. Oxidative stress and microglial cells in Parkinson's disease. Mediators of Inflammation. 2012, 1-12.
Rashid, Z., Rashid, M., Inamullah, S., Rasool, S., Bahar F., 2013. Effect of different levels of farmyard manure and nitrogen on the yield and nitrogen uptake by stevia (Stevia rebaudiana Bertoni). African Journal of Agricultural Research. 8(29), 3941-3945.
Sakakibara, H., Takei, K., Hirose, N., 2006. Interactions between nitrogen and cytokinin in the regulation of metabolism and developmentTrends in Plant Science. 9, 440-448.
Savita, S., Sheela, K., Sunanda, S., Shankar, A., Ramakrishna, P.2004. Stevia rebaudiana – A functional component for food industry. Journal of Human Ecology. 15, 261–264.
Sharma, S., Walia, S., Singh, B., Kumar, R., 2016. Comprehensive review on agro technologies of low‐calorie natural sweetener stevia (Stevia rebaudiana Bertoni): a boon to diabetic patients. Journal of the Science of Food andAgriculture. 96(6), 1867-1879.
Siddique, A.B., Rahman, S.M., Hossain, M.A., 2016. Chemical composition of essential oil by different extraction methods and fatty acid analysis of the leaves of Stevia rebaudiana Bertoni. Arabian Journal of Chemistry. 9, S1185-S1189.
Tiryakioglu, M., Karanlik, S., Arslan, M., 2015. Response of bread-wheat seedlings to waterlogging stress. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 39(5), 807-816.