نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار پژوهش، مرکز ملی تحقیقات شوری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران.
چکیده
چگونگی تاثیر تنش شوری بر نیاز غذایی گیاهان یکی از چالش‌های تغذیه گیاهی می باشد. در برخی از منابع، مصرف بیشتر کودهای شیمیایی از جمله کودهای نیتروژنی، فسفری و پتاسیمی در شرایط شور نسبت به شرایط غیر شور توصیه شده است. اما، در برخی دیگر از منابع، مصرف کمتر و یا مصرف یکسان کود در شرایط شور و غیر شور پیشنهاد شده‌است. پژوهش اخیر در راستای بررسی نیاز کودی گندم (رقم بم) در شرایط مختلف شوری آب آبیاری در مزرعه تحقیقاتی مرکز ملی تحقیقات شوری واقع در یزد اجرا شد. این تحقیق دارای سه سطح شوری آب آبیاری 1.88، 7.22 و 14.16 دسی زیمنس بر متر و چهار سطح کود سولفات پتاسیم شامل صفر، 100، 200 و 300 کیلوگرم در هکتار بود. آزمایش در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی به صورت اسپلیت پلات با سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که با افزایش شوری آب آبیاری از 1.88 به 7.22 دسی زیمنس بر متر، عملکرد دانه و کاه گندم کاهش معنی داری نداشت. با افزایش شوری آب آبیاری به 14.16 دسی زیمنس بر متر، عملکرد دانه و کاه حدود 50 درصد کاهش یافت. بررسی اثرات متقابل شوری و کود سولفات پتاسیم نشان داد که مصرف کود سولفات پتاسیم تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه و کاه گندم در هیچیک از سطوح شوری مورد مطالعه نداشت. بنابراین، فرضیه افزایش تحمل به شوری گندم با مصرف کود پتاسه در شرایط مزرعه ای این تحقیق مردود شد. به طور کلی، برای تولید حدود 6 تن دانه و 9 تن کاه گندم در شرایط گرم و خشک استان یزد و در خاک آهکی با پتاسیم قابل جذب معادل 150 میلی گرم در کیلوگرم خاک که با آب با هدایت الکتریکی 1.88 تا 14.16 دسی زیمنس بر متر آبیاری شود مصرف کود سولفات پتاسیم ضرورتی ندارد.
کلیدواژه‌ها
Ayers, R.S., Westcot, D.W., 1985. Water quality for agriculture, FAO Irrigation and Drainage Paper No. 29, Rev. 1, U.N. Food and Agriculture Organization, Rome
Balali, M., Mohajeremilani, P., Khademi, Z., Doroodi, M.S., Mashayekhi, H.H., Malakooti, M.J., 2000. A comperehensive computer model for fertilizer recommendation towards sustainable agriculture. Ammozeshe Keshavarzi Press, Karaj. [In Persian].
Bar-Tal, A., Feigenbaum, S., Sparks D.L., 1991. Potassium-salinity interactions in irrigated corn. Irrigation Science. 12, 27-35.
Bernstein, L., Francois, L.E. Clark, R.A., 1974. Interactive effects of salinity and fertility on yields of grains and vegetables. Agronomy Journal. 66, 412-421.
Bouyoucos, C.J., 1962. Hydrometer method improved for making particle-size analysis of soil. Agronomy Journal. 54, 406-465.
Butcher, K., Wick, A.F., Desutter, T., Chatterjee, A., Harmon, J., 2016. Soil Salinity: A Threat to Global Food Security. Agronomy Journal. 108, 2189–2200.
Castrignanò A., Katerji N., Mastrorilli M. 2002. Modeling crop response to soils salinity: review and proposal of a new approach. In: Katerji, N., Hamdy A., van Hoorn, I.W., Mastrorilli, M., (eds.), Mediterranean Crop Responses to Water and Soil Salinity: Eco-physiological and Agronomic Analyses. Bari: CIHEAM, 2002. p. 251 -280 (Options Méditerran éen n es: Série B. Etu des et Rech erch es; n. 36).
Doroodi, M.S., Siadat, H., 2000. Effect of irrigation water salinity, potassium sulphate and urea on wheat yield and nutrient concentration. In: Malakooti, M.J., (eds.), Balanced Nutrition of Wheat. Amoozeshe Keshavarzi Press, Karaj, Iran, pp. 445-469. [In Persian].
Grattan S.R., Grieve C.M., 1999. Mineral nutrient acquistion and response by plants grown in saline environments. In: Pessarakli, M., (ed.), Handbook of Plant and Crop Stress. CRC Press, New York, USA, pp. 275-300.
Hanson B.R., Grattan, S.R., Fulton, A., 2006. Agricultural salinity and drainage, United States of America. Department of Land, Air and Water Resources, University of California.
Heakal, M.S., Modahish, A.S., Mashady, A.S., Metwally, A.I. 1990. Combined effects of leaching fraction salinity and potassium content of waters on growth and water-use efficiency of wheat and barely. Plant and Soil. 125(2), 177-184.
Hocking, P. J., 1994. Dry‐matter production, mineral nutrient concentrations, and nutrient distribution and redistribution in irrigated spring wheat. Journal of Plant Nutrition. 17.8, 1289-1308.
Jackson, M.L., 1958. Soil Chemical Analysis. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Jafarzadeh, R., Jami Moeini, M., Hokmabadi, M., 2013. Response of yield and yield components in wheat to soil and foliar application of nano potassium fertilizer. Journal of Crop Production Research. 5, 189-198. [In Persian with English summary].
Karimi M., 2015. A Guideline for Wheat Nitogen Fertilization. Sahrasharq Press, Mashhad. [In Persian].
Keshavarz, P., Moshiri, F., Tehrani, M.M., Balali, M.R., 2015. The Necessity of Integrated Soil Fertility Management for Wheat Production in Iran. Journal of Land Management. 3, 61-72. [In Persian with English summary].
Kholdebarin, B., Eslamzadeh, T., 2001. Mineral Nutrition of Plants. Shiraz University Press. Shiraz. [In Persian].
Maas, E.V., 1990. Crop salt tolerance. In: Tanji, K.K., (ed.), Agricultural Salinity Assessment and Management. (pp. 262-303). ASCE. Manuals and Reports on Engineering Practice No.71.Am.Soc.Civil Engineers, New York.
Maas, E.V., Hoffman, G.J., 1977. Crop salt tolerance-current assessment. Journal of Irrigation and Drainage Division, American Society of Civil Engineers. 103, 115-134.
Malakooti, M.J., 2010. Balanced Nutrition of Wheat. Amoozeshe Keshavarzi Press. Karaj. [In Persian].
Marschner P., 2012. Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press. San Diego.
Miller, E.C., 1939. A physiological study of the winter wheat plant at different stages of its development. Kansas State University Agricultural Experiment Station. Rep. 47.
Moshiri, F., Shahabi, A.A., Keshavarz, P., Khoogar, Z., Feiziasl, V., Tehrani, M.M., Asadirahmani, H., Samavat, S., Qeibi, M.N., Sadri, M.H., Rashidi, N., Khademi, Z., 2014. Guidelines for Integrated Soil Fertility and Plant Nutrition Management of Wheat. Sana Press, Tehran. [In Persian].
Motesharezadeh, B., Vatanara; F., Savaghebi, G.R., 2015. Effect of Potassium and Zinc on Some Responses of Wheat (Triticum aestivum L.) under Salinity Stress. Iranian Journal of Soil Research. 29, 243-381. [In Persian with English summary].
Qadir, M., Quillerou, E., Nangia, V., Murtaza, G., Singh, M., Thomas, R.J., Dreschel, P., Noble, A.D., 2014. Economics of salt-induced land degradation and restoration. Nat. Resour. Forum. 38, 282–295.
Rad, M.H., Meshkat, M.A., Soltani M., 2009. The Effects of Drought Stress on some Saxual‘s (Haloxylon aphyllum) Morphological Characteristics. Iranian Journal of Range and Desert Reseach. 16, 34-43. [In Persian with English summary].
Ramazanpur, M.R., Dastfal, M., Malakouti M.J., 2008. The Effect of Potassium in Reducing Drought Stress in Wheat in Darab. Iranian Journal of Soil Research. 22, 127-135. [In Persian with English summary].
Rezvani Moghaddam, P., Koocheki, A., 2001. Research history on salt affected lands of Iran: Present and future prospects–Halophytic ecosystem. International Symposium on Prospects of Saline Agriculture in the GCC countries, Dubai, UAE.
Rose, T.J., Rengel, Z., Ma, Q., Bowden, J.W., 2007. Differential accumulation patterns of phosphorus and potassium by canola cultivars compared to wheat. Journal of Plant Nutrition and Soil Science, 170, 404-411.
Steppuhn H., Van Genuchten, M.Th., Grieve, C.M., 2005. Root zone salinity; II. Indices for tolerance in agricultural crops. Crop Science, 45, 221-232.
Tayler, G.R., 2017. Evaluation of in-season wheat nutrient uptake changes and nitrogen management for grain and dual purpose winter wheat. MSc dissertation, College of Agriculture, Kansas State University, USA.
U.S. Salinity Laboratory Staff, 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. Washington. DC. USDA Handbook No. 60.
Vahhabzadeh, M., Majidiheravan, E., Hajakhoondimeibodi, H., Tabatabaee, M.T., Bozorgipoor, R., Bakhtiar, F., Akbari, A., Pakder, A., Sharifolhoseini, M., Afyouni, D., Rostami, H., Azarmjoo, H., Koohkan, SH., Amirijebalbarez, Q., Saberi, M.H., Binab, H., Qandi, A., Bahraee, S., Torabi, M., Nazari, K., Pirayeshfar, B., 2009. Bam, A new bread wheat cultivar for moderate climate zones with salinity of soil and water. Seed and Plant Improvement Journal. 25, 223-226. [In Persian with English summary].
Van Genuchten, M.Th., Hoffman, G.J., 1984. Analysis of crop salt tolerance data. In: Shainberg, I., Shalhevet, J. (eds), Soil salinity under irrigation-process and dmanagement ecological studies 51. Springer, New York, USA, pp. 258-271.
Watanabe, F.S., Olsen, S.R., 1965. Test of an ascorbic acid method for determining phosphorous in water and NaHCO3 extract from soil. Soil Science of American Procedure. 29, 677-678.
)