نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• الناز مومنی ¹
• داوود افیونی ²
• نیلی صفایی ²
• گودرز نجفیان ³
• غلامرضا زارعی ⁴

¹ کارشناس ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میبد

² مربی پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، اصفهان

³ دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج

⁴ استادیار، دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میبد

چکیده

به منظور ارزیابی تنوع لاین‌های گندم نان از نظر ذخایر ساقه و راندمان انتقال این ذخایر در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار بر روی 16 لاین پیشرفته گندم نان از سری WS-87 در ایستگاه  تحقیقات کشاورزی کبوترآباد اصفهان به اجرا در آمد. برای اعمال تنش خشکی، پس از مرحله سنبله‌دهی آبیاری قطع شد و از مرحله گرده‌افشانی تا رسیدگی فیزیولوژیک در طی پنج مرحله با فواصل 10 روز، طول و وزن اجزای ساقه شامل طول و وزن دم‌گل‌آذین، طول و وزن میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین و وزن مجموع میان‌گره‌های باقیمانده اندازه‌گیری گردید. سپس مقدار ماده خشک منتقل شده و راندمان پویا شدن و انتقال آن از هر یک از اجزای ساقه محاسبه و همبستگی آنها با عملکرد دانه بررسی شد. نتایج نشان داد که دامنه تغییرات مقدار ماده خشک منتقل شده از دم‌گل‌آذین بین 13 تا 122 ( به ترتیب لاین‌های 9 و 1)، از میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین بین 75 تا 225 ( به ترتیب لاین‌های 6 و 1) و از مجموع میان‌گره‌های باقیمانده بین 51 تا 206 (به ترتیب لاین‌های 14 و 10) میلی‌گرم بود. مجموع ماده خشک منتقل شده از ساقه بین 186 تا 506 میلی‌گرم به ترتیب در لاین‌های 16 و 1 مشاهده گردید. همچنین راندمان پویا شدن و انتقال ماده خشک از دم‌گل‌آذین بین 3/4 تا 26/8 (به ترتیب لاین‌های 9 و 3)، از میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین بین 25/9 تا 48/6 (به ترتیب لاین‌های 6 و 8) و از مجموع میان‌گره‌های باقیمانده بین 13/3 تا 42/8 (به ترتیب لاین‌های 14 و 10) درصد اندازه‌گیری گردید. از بین سه جزء مورد بررسی، میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین بیشترین اهمیت را در مقدار ماده خشک منتقل شده و راندمان انتقال ماده خشک دارا بود. عملکرد دانه همبستگی مثبت ومعنی‌داری با صفات طول دم‌گل‌آذین(*0/50=r) و طول میان‌گره زیر دم‌گل‌آذین(*0/53=r) داشت.

کلیدواژه‌ها

• گندم نان
• عملکرد دانه
• صفات مورفوفیزیولوژیک
• قطع آبیاری