نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه فردوسی مشهد.

2 استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد.

چکیده

کمبود آب خاک ازجمله عواملی است که بر عملکرد و کارکرد فیزیولوژیکی ماش، تأثیر بسزایی دارد. لذا به‌منظور بررسی مقادیر رطوبت خاک بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام ماش آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در بهار سال 1394 به اجرا درآمد. تیمارهای رطوبتی خاک شامل: 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی مزرعه در عامل اصلی و ارقام ماش (ازبکستانی، پرتو، هندی و لاین‌های B73-726 و A73-726) به‌عنوان عامل فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف خشکی، رقم و اثرات متقابل آن‌ها بر ویژگی­های فنولوژیک برحسب درجه روزرشد از کاشت تا ظهور جوانه گل، از کاشت تا رسیدن اولین نیام، از کاشت تا رسیدگی کامل و از ظهور جوانه گل تا رسیدگی کامل و عملکرد و اجزای آن مثبت و معنی‌دار بود.لاین A73-726 دارای کوتاه‌ترین و رقم ازبکستانی بیشترین طول دوره رشد در بین ارقام و لاین‌های موردبررسی بودند. لاین A73-726 بیشترین طول دوره رشد زایشی را در بین ارقام و لاین‌های موردبررسی دارا بود. از طرفی رقم ازبکستانی باوجود طولانی بودن طول دوره رشد، کوتاه‌ترین دوره رشد زایشی را دارا بود. نتایج نشان داد که لاین A73-726 در تمام سطوح رژیم رطوبتی اعمال‌شده دارای بیشترین و رقم ازبکستانی کمترین عملکرد دانه و شاخص برداشت را دارا بودند، بیشترین همبستگی عملکرد دانه به ترتیب با تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، تعداد شاخه اصلی در بوته و طول غلاف مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

Afzal, A., Gulzar, I., Shahbaz, M., Ashraf M., 2014. Water deficit-induced regulation of growth, gas exchange, chlorophyll fluorescence, inorganic nutrient accumulation and antioxidative defense mechanism in mungbean [Vigna radiate (L.)Wilczek]. Journal of Applied Botany and Food Quality. 87, 147 – 156.
Bourgault, M., Madramootoo, C.A., Webber, H.A., Stulina, G., Horst, M.G., Smith, D.L., 2010. Effects of deficit irrigation and salinity stress on common bean (Phaseolus vulgaris L.) and mungbean (Vigna radiata (L.) Wilczek) grown in a controlled environment. Journal of Agronomy and Crop Science. 196, 262–272.
De Costa, W.A.T.M., Shanmugathsan, K.N., Joseph, K.D.S.M., 1999. Physiology of yield determination of mungbean (Vigna radiata (L.) Wilczek) under various irrigation regimes in the dry and intermediate Zones of Sri lanka. Field Crops Research. 61, 1-12.
Garg, B., Puranik, S., Misra, S., Tripathi, B.N., Prasad, M., 2013. Transcript profiling identifies novel transcripts with unknown functions as primary response components to osmotic stress in wheat (Triticum aestivum L.). Plant Cell, Tissue and Organ Culture. 113, 91–101.
Garg, B., Lata, C., Prasad, M., 2012. A study of the role of gene tamyb2 and an associated snp in dehydration tolerance in common wheat. Molecular Biology Reports. 39, 10865–10871.
Hashiguchi, A., Ahsan, N., Komatsu, S., 2010. Proteomics application of crops in the context of climate changes. Food research international. 43, 1803–1813
Jaleel, C.A., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Somasundaram, R., Panneerselvam, R., 2009. Drought stress in plants: a review on morphological characteristics and pigments composition. International Journal of Agricultural and Biology. 11,100-105.
Ghassemi-Golezani, K., FarhanghiAbriz, S., Hassannejad, S., Hassanpour-Bourkheili, S., 2014. Some physiological responses of mung-bean at different plant densities to water deficit. International Journal of Biosciences. 4(12), 19-26.
Kataria, N., Rani, P., MuzafarHussain Darand Narender Singh. 2014. Potassium to alleviate the adverse effect of water deficit in mungbean [Vigna radiata (L.) Wilczek]. International Journal of Current Research in Biosciences and Plant Biology. 1(3), 33-40
Lalinia, A., MajnonHoseini, N., Galostian, M., Esmaeilzadeh Bahabadi, S., Marefatzadeh Khameneh, M., 2012. Echophysiological impact of water stress on growth and development of mungbean. International Journal of Agronomy and Plant Production. 3(12), 599-607
Mudgal, V., Madaan, N., Mudgal, A., 2010. Biochemical mechanisms of salt tolerance in plants: a review. International Journal of Botany. 6, 136–143.
Maksup, S., Roytrakul, S., Supaibulwatana, K., 2014. Physiological and comparative proteomic analyses of Thai jasmine rice and two chick cultivars in response to drought stress. Journal of Plant Interactions. 9, 43–55.
Neshimator, J., Singh, S., Bohra, A. and Vyas, A. 2007. Agronomic evaluation of promising genotypes of mungbean under hyper arid conditions of Indian desert. Journal of Agricultural Research. 2(6), 537-544.
Shukla, K.N., Dixit, R.S., 2000. Nutrients and plant population management in summer green gram. Indian Journal of Agronomy. 41, 78-83.
Thangavel, P., Anandan, A., Eswaran, R., 2011. AMMI analysis to comprehend genotype-by- environment (G × E) interactions in rainfed grown mungbean (Vigna radiata L.). Australian Journal of Crop Science. 5, 1767- 1775.
Thomas, M., Robertson, J., Fukai, S., Peoples, M., 2004. The effectof timing and severity of water deficit on growth development, yield accumulation and nitrogen fixation of mung bean. Field Crop Research. 86(1), 67-80.
Verma, M.M., Sandhua, S.F., 1987. Development of mungbean varieties of favorable environments a new selection methodology. In: Proceeding of the Second Symposium Mungbean, Bangkok, Thailand. Pp: 159-163.
Zyaie, M., Nezami, A., Valizadeh, Jو Jaffari, M., 2014. Evaluation of possible autumn planting of lentil in Saravan condition. Agronomy Journal (Pajouhesh & Sazandegi). 104, 55-62. [In Persian with English Summary].
Zarea Zargaz, J., Galavi, M., 2013. The study of phenological traits, yield and yield components of three Mungbean (Vigna radiate (L.) Wilczek) cultivars to deficit irrigation in Sistan region. Iranian Journal of Pulses Research. 4(2), 51-64. [In Persian with English Summary].