نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش ‏آموخته کارشناسی ارشد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

2 دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

چکیده

برای ارزیابی قابلیت آزمون تنش اسمزی در پیش‏بینی وضعیت سبز شدن گیاهچه ‏های عدس در مزرعه، آزمایشی در سال زراعی 94-1393 در قالب دو آزمایش جداگانه در آزمایشگاه و مزرعه در دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. در آزمایشگاه، آزمون تنش اسمزی به‌صورت آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل هشت توده بذر عدس (محلی 1389، محلی 1393، قزوین 1389، قزوین 1393، بیله سوار 1389، بیله‏سوار 1393، کیمیا 1389 و کیمیا 1393) و چهار سطح تنش اسمزی (صفر، 3-، 6- و 9- بار) بودند. در مزرعه نیز هشت توده بذر عدس در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند و خصوصیات درصد سبز شدن نهایی، میانگین سبز شدن روزانه، متوسط زمان لازم برای سبز شدن و سرعت سبز شدن گیاهچه اندازه‏گیری شدند. نتایج آزمون اسمزی نشان داد که با کاهش پتانسیل اسمزی، ویژگی‏های مرتبط با درصد و سرعت جوانه‏زنی، طول و وزن خشک ریشه‏ چه و ساقه ‏چه کاهش یافتند. همبستگی بین صفات اندازه‏ گیری شده در دو آزمون مزرعه ‏ای و تنش اسمزی نشان داد که درصد سبز شدن گیاهچه در مزرعه بالاترین همبستگی را با صفت‏ های متوسط جوانه‏ زنی روزانه و درصد گیاهچه نرمال در آزمون تنش اسمزی در پتانسیل 6- بار (به ترتیب با ضرایب 0.634 و 0.689) داشت. سرعت سبز شدن گیاهچه در مزرعه نیز بالاترین همبستگی را با صفات متوسط جوانه‏ زنی روزانه، سرعت جوانه‏زنی و درصد گیاهچه نرمال در آزمون تنش اسمزی با پتانسیل 6- بار (به ترتیب با ضرایب همبستگی 0.753، 0.765 و 0.667) داشتند. بر اساس نتایج حاصل از این آزمایش به نظر می‏رسد که از آزمون تنش اسمزی در پتانسیل اسمزی 6- بار می‌توان برای پیش‏بینی سبز شدن گیاهچه عدس در مزرعه استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

Ahmadi, K., Gholizadeh, H., Ebadzadeh, H.R., Hosseinpoor, R., Abdeshah, H., Kazemian, A., Rafiei, M., 2015. Crop production statistics. Ministry of Agriculture-Jahad. 169p. (In Persian).
Association of Official Seed Analysts (AOSA). 1993. Seed Vigor Testing Handbook. The Association of Official Seed Analysts and the Society of Commercial Seed Technologists. 19P.
Balouchi, H., Yadavi, A., Movahedi Dehnavi, M., 2012. Effect of Osmotic Stress on Seed Germination Indices of Nigella sativa and Silybum marianum. Journal of Crop Ecophysiology. 5(4), 97-110. [In Persian with English Summary].
Basra, S.M.A., Ahmad, N., Khan, M.M., Iqbal, N., Cheema, M.A., 2003. Assessment of cotton seed deterioration during accelerated ageing test. Seed Science Technolgy. 31, 531-540.
Bayat, P., Ghobadi, M., Ghobadi, M.E., Mohammadi, Gh., 2017. Assessing the ability of osmotic stress test to predict emergence and establishment of chickpea (Cicer arietinum L.) seedlings in the field. Environmental Stresses in Crop Sciences. 10(1), 79-89. [In Persian with English Summary].
Bayat, P., Ghobadi, M., Ghobadi, M.E., Mohammadi, Gh.R., 2016. Estimation of standard seed germination ability in vitro to predict the appearance and establishment of chickpea seedlings (Cicer arietinum L.) in the field. Iranian Journal of Science and Technology. 1, 38-27. [In Persian with English Summary].
Burris, J.S., Wahab, A.H., Edje, O.T., 1979. Effect of seed size on seedling performance in soybean. Seedling growth and respiration in the dark. Crop Science. 11, 492-496.
Chen, J.Z., Zhong, S., 2007. Effect of exogegenous salicylic acid on growth and H2O2 Metabolizing enzymes in rice seedlings lead stress.  Environmental Sciences. 19, 44-49.
De, R., Kar, R.K., 1994. Seed germination and seedling growth of mung bean (Vigna radiata) under water stress induced by PEG 6000. Seed Science Technology. 23, 301-308
Demirkaya, M., Okcu, G., Atak, M., Cikili, Y., kolsarici, O., 2006. Seed Treatment to overcome salt and drought stress during germination in sunflower. European Journal of Agronomy. 24, 291-295.
Eisvand, H.R., Tavakolafshari, F., Sharif, Zadeh, F., MadahiArefi, H., Hesamzadehejazi, M., 2008. Improvement of physiological quality of deteriorated tall wheat grass (Agropyron elongatum) host seeds by hormonal priming for non-drought and drought stress conditions. Iranian Field Crop Research. 39, 53-65. [In Persian with English Summary].
Ellis, R.H., Roberts, E.H., 1981. The quantification of aging and survival in orthodox seeds. Seed Science and Technolgy. 9, 373–409.
Fox, M.J., 2001. Soybean seed quality. By Bob Byrnes. The ISTA News Bulletin WEB, ISTA, Zurich. 112p.
Galeshi, S., Farzaneh, S., Soltani, A., Rezaei, J., 2007. Evaluation of drought tolerance in forty cotton genotypes at germination stage. Journal Agricultural Science Natural Research. 13, 42-57. [In Persian with English Summary].
Gharineh, M.H., Bakhshandeh, A.M., Ghassemi-Golezani, K., 2004. Effects of viability and vigour of seed on establishment and grain yield of wheat cultivars in field conditions. Seed and Plant Improvement Journal. 20, 383-400. [In Persian with English Summary].
Gharoobi, B., Ghorbani, M., Ghasemi Nezhad, M., 2012. Effects of different levels of osmotic potential on germination percentage and germination rate of barley, corn and canola. Iranian Journal of Plant Physiology. 2 (2), 413-417. [In Persian with English Summary].
Ghobadi, M., Kazemi, S.F., Ghobadi, M.E., 2010. Study the germination characteristics of lentil (Lens culinaris) cultivars to osmotic stress. The Third Iranian Pulse Crops Symposium. 19-20 May. Kermanshah, Iran. [In Persian].
Hampton, J.G., 2003. Methods of Viability and Vigour Testing: A Critical and Appracial. CBS Publishers and Distributers, New Delhi, India.118p.
Hunter, EA., Glasbey, CA., Naylor, R.E.L., 1984. The analysis of data from germination tests. Journal of Agricultural Science Cambridge. 102, 207-213
International Seed Testing Association (ISTA). 2006. International Rules for Seed Testing. Basserdorf, Switzerland, 379 p.
Khoshsokhan, F., Babalar, M., Chaghazardi H.R., Fatahi-Moghadam, M.R., 2012. Effect of salinity and drought stress on Germination indices of two thymus species. Cercetări Agronomice în Moldova. 149, 27-35.
Kochaki, A., Saramatinia, H., 1993. Physiology of Crop Plants. Publications of University of Mashhad. 400p. [In Persian].
Latifi, N., Soltani, A., Spanner, D., 2004. Effect of temperature on germination components in Canola (Brassica napus L.) cultivars. Iranian Journal of Agricultural Science. 35, 313-321. [In Persian with English summary].
Leport, L., Turner, N.C., French, R.J., Barr, M.D., Duda, R. Devies, S.L., Tennant, D. Siddique, K.H.M., 1999. Physiological response of chickpea genotypes to terminal drought in a Mediterranean-type environment. European Journal of Agronomy. 11, 279-291.
Maguire, J.D., 1962. Speed of germination aid in selection and evaluation for seedling emergence and vigour. Crop Science. 2, 176-177.
McDonald, C.M., Floyd, C.D., Waniska, R.D., 2004. Effect of accelerated aging on mazie and Sorghum. Cereal Science. 39, 351- 301.
Michel, B.E., Kaufmann, M.R., 1973. The osmotic potential of poly ethylene glycol 6000. Plant Physiology. 51, 914-916
Mohammadi, H., Soltani, A., Sadeghipour H.R., Zeinali E., 2011. Effects of seed ageing on subsequent seed reserve utilization and seedling growth in soybean. International Journal of Plant Production. 5, 65-70.
Moradi, A., Younesi, O., 2009. Effects of Osmo- and Hydro-priming on Seed Parameters of GrainSorghum (Sorghum bicolor L.). Australian Journal of Basic and Applied Sciences. 3, 1696-1700.
Ram, C., Wiesner, E., 1998. Effect of artificial ageing on physiological and biochemical parameters of seed quality in wheat. Seed Science Technology. 16,579-587.
Saha, R.R., Sultana, w., 2008. Influence of seed ageing on growth and yield of soybean. Bangladesh Journal Botany. 37, 6-21.
Sarker, A., Ayogan, A., Sabaghpour, S.H., Sakr, B., Erskine, W., 2004. Lentil improvement for the benefit of highland farmers.In Proceedings of the 4th International Crop Science Congress. Brisbane, Australia.
Shiranirad. A., 2000. Crop Physiology. Dibagaran Publication, Tehran. 361p. [In Persian].
Shrma M.L., 1973. Simulation of droughtand its effect on germination of five pasture species. Agronomy Journal. 65, 982-987.
Sinaki, J.M., Majidi-Heravan, E., Shirani Rad, A.H., Noor-mohammadi, G.H., Zarei, G., 2007. The effects of water deficit during growth stages of canola (Brasica napus L.). American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Science. 2, 417-422.
Soltani, E., Ghaderi, A., Memar, H., 2008. The effect of priming on germination components and seeding growth of cotton seeds under drought. Journal of Agricultural Science and Natural Research. 14(5), 9-16. [In Persian with English Summary].
Stephanie, E.B., Svoboda, V.P., Paul, A.T., Marc, W.V.I., 2005. Controlled drought affects morphology and anatomy of Salvia solendens. Horticultural Society. 130, 775-781.
Toselli, M.E., Casenave E.C., 2003. Water content and the effectiveness of hydro and osmotic priming of cotton seeds. Seed Science Technology. 31, 272-735.
Turkan, I., Bor, M., Ozdemir, F., Koca, H., 2005. Differential responses of lipid peroxidation and antioxidants in the leaves of drought –tolerant P. acutifolius Gray and drought-sensitive P. vulgaris L. subjected to polyethylene glycol mediated water stress. Plant Science. 3, 201-204.
Yagmur, M., Kaydan, D., 2008. Alleviation of osmotic stress of water and salt in germination and seedling growth of triticale with seed priming treatments. African Journal of Biotechnology. 13, 156-162.
Zhu, J., Kang, H., Tan, H., Xu, M., 2006. Effects of drought stresses induced by polyethylene glycolon germination of Pinus sylvestris var. mongolica seed from natural and plantation forests on sandy land. Journal of Forest Research. 11, 319-328.