نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ژنتیک بیومتری دانشگاه محقق اردبیلی.

2 دانشیار، عضو هیئت‌علمی دانشگاه محقق اردبیلی.

3 استاد گروه به نژادی و بیوتکنولوژی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز

4 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تغییرات صفات فنولوژیک و تخصیص مواد فتوسنتزی در شرایط متفاوت رطوبتی بر عملکرد دانه گندم نان، 148 لاین اینبرد نوترکیب گندم نان به همراه والدین (Yecora Rojo و No. 49) در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار و در شرایط آبیاری کامل و قطع آبیاری در مرحله سنبله ­دهی در دو سال زراعی 93 و 94 در دو مکان مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحت شرایط نرمال رطوبتی بالاترین مقدار وراثت‌پذیری عمومی و خصوصی برای تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه به ترتیب با مقادیر 84.61 و 42.30 درصد و در شرایط قطع آبیاری برای روز تا سنبله ­دهی با مقادیر وراثت‌پذیری عمومی و خصوصی 90.86 و 45.43 درصد برآورد شد. بالاترین بازده گزینشی در هر دو شرایط مربوط به صفات عملکرد دانه، روز تا سنبله­ دهی، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، طول دوره پر شدن دانه، تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی بود. تحت شرایط نرمال رطوبتی و قطع آبیاری عملکرد دانه با روز تا سنبله ­دهی تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه و سنبله و میزان انتقال مجدد همبستگی مثبت و معنی­دار و با نسبت تخصیص مواد فتوسنتزی به سنبله و ساقه همبستگی منفی و معنی‌دار نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون و علیت در شرایط نرمال صفات تخصیص مواد فتوسنتزی به ساقه، سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه، میزان انتقال مجدد، نسبت تخصیص ساقه به سنبله و تخصیص مواد فتوسنتزی به سنبله (0.87=R2) و در شرایط قطع آبیاری صفات سهم انتقال مجدد در عملکرد دانه و انتقال مجدد (0.86=R2) در توجیه تغییرات عملکرد دانه اثر معنی‌دار داشتند.

کلیدواژه‌ها

Aharizad, S., Sabzi, M., Mohammadi, S.A., Khodadadi, E., 2012. Multivariate analysis of genetic diversity in wheat (Triticum aestivum L.) recombinant inbred lines using agronomic traits. Annals of Biological Research. 3, 2118- 2126.
Araus, J.L., Amaro, T., Casadesús, J., Asbati, A., Nachit. M. M., 1998. Relationships between ash content, carbon isotope discrimination and yield in durum wheat. Australian journal of plant physiology. 25(7), 835–842.
Askar, M., Yazdansepas, A., Amini, A., 2010. Evaluation of winter and facultative bread wheat genotypes under irrigated and post anthesis drought stress conditions. Seed and Plant Improvement Journal. 3, 313-329.
Bahari, N., Karpisheh, L., 2014. Studying the correlation and analyzing the path coefficient between grain weight and the traits related to remobilization of assimilates in bread wheat genotypes. Journal of Biodiversity and Environmental Sciences. 4(3), 303-308.
Ehdaie, B., Alloush, G.A., Waines, J.G., 2008. Genotypic variation in linear rate of grain growth and contribution of stem reserve to grain yield in wheat. Field Crops Research. (106), 34-43.
Ehdaie, B., Wains, J. G., 1997. Genetic analysis of carbon isotope discrimination and agronomic characters in a bread wheat cross. Theoretical and Applied Genetics. 88(8), 1023-1028.
Hamze. H., Saba, J., Jabari, F., Nassiri, J., Alavi, M., 2008. Estimation of components variation, genotypic and phenotypic correlation coefficients of grain yield and its component in bread wheat (Tritium aestivum L.) under rainfed conditions. Environment Stresses in Agriculture Science. 2(1), 29-38 [In Persian with English Summary].
Hamze. H., Mohammadi, S., Saba. J., 2012. Study of inheritance of phenological traits and the allocation of photosynthetic material to stem, spike and leaf in wheat under water stress conditions. 12th Iranian Congress of Genetics [In Persian with English Summary].
Heydari Roodballi, M., Abdolshahi, R., Baghizadeh, A., Ghader Ghaderi. M., 2016. Genetic Analysis of Yield and Yield Related Traits in Bread Wheat (Triticum aestivum L.) under Drought Stress Condition. Journal of Crop Breeding. 8 (18), 1-6. [In Persian with English Summary].
Houshmand, S., 2003. The genetical analysis of quantitative traits. ShahreKord University Publication. 462Pp.
Kumar, D., 2004. Breeding for drought resistance. In: Ashraf, M., Harris, P.J.C., (eds), Abiotic Stress: Plant Resistance through Breeding and Molecular Approaches. Food Products Press. pp, 145–175.
Lin F., Xue, S.L., Tian, D.G., Li, C.J., Cao, Y., Zhang, Z.Z., Zhang, C.Q., Ma, Z.Q., 2008. Mapping chromosomal regions affecting flowering time in a spring wheat RIL population. Euphytica. 164, 769-777.
Mirtaheri, S.M., Sidat, Fathi, Gh., Alemi, Kh., 2009. Effect of drought stress on dry matter remobilization in five bread wheat cultivars. Iranian Journal of Field Crops Research. 8(2), 308-314 [In Persian with English Summary].
Modhej, M., 2011. The relationship between source and sink physiological wheat (Triticum aestivum and T. durum) and triticale (Triticale hexaploid Lart.) In Ahvaz environmental conditions. Journal of Agricultural Research. 9 (2), 258-264. [In Persian with English Summary].
Nouriyani, H., 2015. Effect of Paclobutrazol on the redistribution of assimilates to seed in three varieties of wheat (Triticum aestivum L.) under heat stress conditions. Journal of Crop Physiology. 7(25), 89- 104 [In Persian with English Summary].
Papakosta, D.K., Gagianas, A.A., 1991. Nitrogen and dry matter accumulation, remobilization, and losses for Mediterranean wheat during grain filling. Agronomy Journal. 83, 864- 870
Przulj, N., Momcilovic, V., 2001. Genetic variation for dry matter and nitrogen accumulation and translocation in two rowed spring barley I. Dry matter translocation. European Journal of Agronomy. 15, 241-254.
Richards R.A., Passioura. J.B., 1989. A breeding program to reduce the diameter of the major xylem vessel in the seminal roots of wheat and its effect on grain yield in rain-fed environments. Australian Journal of Agricultural Research. 40(5), 943 - 950.
Sanjarei Pirvatlou, A., Yazdansepas, A., 2009. Genotypic variation of stem reserves in bread wheat (Triticum aestivum L.) genotypes under post-anthesis drought stress condition. Iranian Journal Field Crop Science. 29, 181-191 [In Persian with English Summary].
Savic, J., Dodig, D., Kandic, V., Gelamoclija, D., and Quarrie, S., 2012. Bread wheat traits related to yield under post anthesis stress. Original Scientific Paper. Proceedings. 47th Croatian and 7th International Symposium of Agriculture. Opatija, Croatia. 539-542.
Subhashchandra, B., Lohithaswa, H.C., Desai, A.S., and Hanchinal, R.R., 2009. Assessment of genetic variability and relationship between genetic diversity and transgressive segregation in tetraploid wheat. Karnataka Journal of Agricultural. 22, 36-38.