نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد.

2 استاد، فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد.

3 ستاد، فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه فردوسی مشهد.

4 استادیار، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

5 استادیار، بخش تحقیقات چغندر قند، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران.

چکیده

با توجه به کمبود آب و مصرف زیاد آب در هیبریدهای دیررس ذرت، بررسی رشد، عملکرد و مصرف آب در هیبریدهای این گیاه ضروری می باشد. از این رو به‌منظور بررسی اثرات کم‌آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت دانه‌ای، آزمایشی به صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، طی دو سال زراعی 4-1393 اجرا شد. کرت‌های اصلی به سطوح آبیاری (100، 80 و 60 درصد نیاز آبی) و کرت‌های فرعی به هیبریدهای ذرت (شامل دو هیبرید دیررس(KSC705, KSC704)، دو هیبرید متوسط‌رس (KSC500, KSC400) و دو هیبرید زودرس((DC370, KSC260) تخصیص داده شدند. نتایج نشان داد که عملکرد و اجزای عملکرد همه هیبریدها در مواجهه با شرایط کم-آبی، به طور معنی‌داری کاهش یافت، به‌طوری که در سال اول در هیبرید KSC705 (دیررس) و هیبرید KSC400 (متوسط‌ رس)، کاهش آبیاری از 100 به 60 درصد نیاز آبی، کاهش حدود 20 درصدی عملکرد را به دنبال داشت. در صورتی که در هیبرید زودرس کاهش آبیاری از 100 به 60 درصد نیاز آبی کاهش چندانی در عملکرد ایجاد نکرد. در سال دوم کاهش آبیاری از 100 به 60 درصد نیاز آبی در هیبرید KSC705 (دیررس)، KSC400 (متوسط‌ رس) و DC370 (زودرس) به ترتیب منجر به کاهش 24، 28 و 24 درصدی عملکرد شد. برتری عملکرد در هیبریدهای دیررس متاثر از برتری صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعداد ردیف بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن 300 دانه، شاخص برداشت و عملکرد زیست‌توده بود، با وجود این با اعمال کم‌آبیاری شدید، این برتری در بین هیبریدها معنی‌دار نبود. لذا به نظر می رسد که بتوان هیبریدهای دیررس را برای مناطق بدون محدودیت آب و هیبریدهای متوسط‌رس را برای شرایط با محدودیت آب استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

Afsharmanesh, Gh., 2007. Effects of sowing date on grain yield of corn cultivars in spring early sown in Jiroft. Pajouhesh va Sazandgi. 75, 2-8. [In Persian with English summary].
Afsharmanesh, Gh., 2012. Effect of planting pattern on grain yield and agronomic traits of corn cultivars in Jiroft, Iran. Pajouhesh va Sazandgi. 102, 124-130. [In Persian with English summary].
Ahmadi, J., Zeinali, H., Rostsmi M.A., Chogun, R., 2000. Study of drought resistance in commercially late maturing dent corn hybrids. Iranian Journal Agriculture. 31(4), 891-907. [In Persian with English summary].
Alizadeh, A., 2007. Irrigation System Design. ImamReza International University of Mashhad Publication. 452p. [In Persian].
Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., Smith, M., 1998. Crop Evapotranspiration. FAO Irrigation and Drainage Paper No.56. 300p.
Ashofteh Beiragi, M., Khavari Khorasani, S., Mostafavi, K. Golbashy, M., Alizadeh, A., 2011. Study on grain yield and related traits in new corn (Zea mays L.) hybrid varieties using statistical multivariate analysis. Journal of Agronomy and Plant Breeding. 7(1), 97-116. [In Persian with English summary].
Azizi. A., Mirzavand. K., Daraei Mofrad, A.R., 2011. Effects of plant density on the quantitative yield of different corn (Zea mays L.) cultivars under the climatic conditions of Khorram Abad. Journals of Agronomy. 2(4), 15-22. [In Persian with English summary].
Bannaian Aval, M., 1992. Physiological and morphological aspects of maize yield enhancement. MSc. dissertation, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, Iran. [In Persian with English summary].
Eivazi, A., Afsharpour Rezaeieh, K., Ranji, H., Mousavi Anzabi, S., Roshdi, M. 2011. Effect of drought stress on some physiological traits of corn (Zea mays L.) genotypes. Crop Production in Environmental Stress. 3, 1-16. [In Persian].
Farnham, E. 2001. Row spacing, plant density and hybrid effects on corn grain yield and moisture. Agronomy Journal. 93, 1049-1053.
Ghazian Tafrishi, Sh., Ayenehband, A., Tavakoli, H., Khavari Khorasani, S., Joleini, M. 2013a. Impacts of drought stress and planting methods on sweet corn yield and water use efficiency. Journal of Plant Physiology and Breeding. 3(2), 23-31. [In Persian].
Ghazian Tafrishi, Sh., Ayenehband, A., Tavakoli, H., Khavari Khorasani, S., Joleini, M. 2013b. Effect of limited irrigation on yield and yield component of several sweet corn (Zea mays L. var Saccharata) varieties. Iranian Journal of Field Crops Research. 11(1), 171-178. [In Persian with English summary].
Golbashi, M., Ebrahimi, M., Khavari Khorasani, S., Sabur, M.H. 2011. The response of grain corn genotypes to drought and determination of drought tolerance indices. Iranian Journal of Field Crops Research. 9(1), 103-113. [In Persian with English summary].
Jalilian, A., Ghobadi, R., Shirkhani, A., Farnia, A. 2014. Effects of nitrogen and drought stress on yield components, yield and seed quality of corn (S.C. 704). Agronomy Journal. (102)27, 151-160. [In Persian]
Kaman, H., Kirda, C., and Sesveren, S. 2011. Genotypic differences of maize in grain yield response to deficit irrigation. Agricultural Water Management, 98, 801-807.
Khavari Khorasani, S., Ghazian Tafrishi, Sh., 2013. Maize: Genetics, Breeding Agronomy and Processing. Sarva Publication. 198p. [In Persian].
Khoshvaghti, H., Eskandari -Kordlar, M., Lotfi, R., 2014. Response of maize cultivars to water stress at grain filling phase. Azarian Journal of Agriculture. 1(1), 39-42.
Nabati, J., Rezvani Moghadam, P., 2010. Effect of irrigation intervals on the yield and morphological characteristics of forage millet, sorghum and corn. Iranian Journal of Field Crop Science. 41(1), 179-186. [In Persian with English summary].
Nesmith, D.S., Ritchie, J.T., 1992. Short- and long- term responses of corn to a pre- anthesis soil water deficit. Agronomy Journal. 84, 107-113.
Noormohammadi, Gh., Siadat, A., Kashani, A., 1997. Agronomy (Cereals). Shahid Chamran Ahvaz University of Ahvaz Publication. 446p. [In Persian].
Oluwaranti, A. Fakorede, M. A. B., Adeboye, F. A., 2015. Maturity groups and phenology of maize in a rainforest location. International Journal of Agriculture Innovations and Research. 4(1), 1473-2319.
Oneto. C.D., Otegui. M.E., Baroli. I., Beznec. A., Faccio. P., Bossio. E., Blumwald. E., Lewi. D., 2016. Water deficit stress tolerance in maize conferred by expression of an isopentenyltransferase (IPT) gene driven by a stress and maturation-induced promoter. Journal of Biotechnology. 220, 66–77.
Papari Moghaddam Fard, A., Bahrani, M.J., 2005. Effect of nitrogen fertilizer rates and plant density on some agronomic characteristic, seed yield, oil and protein percentage in two sesame cultivars. Iranian Journal of Agricultural Science. 36(1), 129-135. [In Persian with English Summary].
Rabbani, J., Emam, Y., 2012. Yield response of maize hybrids to drought stress at different growth stages. Journal of Crop Production and Processing. 1(2), 65-78. [In Persian with English summary].
Sadeghi, L., Madani, H., Rafiee, M., 2007. Effect of different levels of irrigation on yield and yield components of Maize (Zea mays L.). New Findings in Agriculture, 1(4), 267-278. [In Persian with English summary].
Sheikhi, M., Sajedi, N., Jiriaie, M., 2013. Effects of water deficit stress on agronomical traits of maize hybrids in Arak climate condition. Journal of Agronomy and Plant Breeding. 8(3), 101-110. [In Persian with English summary].
Sherif, L.M., Eshmawiy, K.H., Ghareeb, N.A., Mohhamed, K.A., 2012. An Analytical economic of the corn crop at the World level. Australian Journal of Basic and Applied Sciences. 6(30), 734-740.
Shirany Rad, A. H., Khany, M., 2000. Statistical Designs in Agricultural Research. Tehran Dibagaran Artistic and Cultural Institute Publication. 380 p. [In Persian].
Tabatabaei, S.A., E. Shakeri., 2015. Short Communication: Effect of drought stress on maize hybrids yield and determination of the best hybrid using drought tolerance indices (Short Communication). Environmental Stresses in Crop Sciences. 8(1), 121-125.
Turget, L., Duncan, A., Bilgili, U., Acikgoz. E. 2005. Alternate row spacing and plant density effects on forage and dry matter yield of corn hybrids. Agronomy Journal. 20, 146-151.
Valadabadi, A., 1999. Ecophysiological effects of drought stress on the mays, sorghum and millet. Ph.D thesis. Islamic Azad University of Sciences and Research of Tehran. [In Persian with English summary].
Westgate, M.E., Boyer, J.S., 1998. Reproduction at low silk and pollen water potentials in maize. Crop Science. 26, 951-956.