نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
2 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج
3 استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
4 استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
5 استادیار مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
چکیده
به منظور مطالعه ژنتیکی تحمل به خشکی در گندم نان از بای‌پلات داده‌های دای‌آلل استفاده گردید. والدین شامل ارقام الوند، بزوستایا، نوید، روشن، گاسپارد، سرداری و شهریار و دورگ‌های اصلی حاصل از تلاقی آنها در سال زراعی 1387-1386 با استفاده از طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی ارزیابی شدند. تجزیه واریانس تنوع معنی‌داری بین ژنوتیپ‌ها برای تمامی صفات مورد بررسی نشان داد. جهت ارزیابی پتانسیل ارقام از روش گرافیکی GGE bi-plot و روش AMMI استفاده گردید. صفات مورد بررسی عبارت بودند از وزن هزار دانه، وزن دانه در بوته، وزن سنبله، طول سنبله، ارتفاع بوته، طول ریشک، طول پدانکل و تعداد دانه در سنبله. برای وزن هزاردانه در هر دو شرایط نرمال و تنش خشکی رقم بک‌کراس‌روشن بهترین ترکیب‌شونده عمومی بود. همچنین ارقام نوید و شهریار بهترین ترکیب‌شونده‌های خصوصی برای این صفت بودند به طوری که هیبرید نوید × شهریار بهترین هیبرید شناخته شد، برای سایر صفات هیبرید الوند × سرداری بهترین هیبرید بود. این نتایج بر اساس روش گرافیکی AMMI نیز تأیید گردید. همچنین رقم الوند برای وزن هزار دانه بهترین تستر تشخیص داده شد. برای صفت وزن دانه در بوته رقم بک‌کراس روشن، برای وزن سنبله، طول سنبله، ارتفاع بوته و تعداد دانه در بوته رقم گاسپارد و برای صفات طول ریشک و طول پدانکل ارقام سرداری و الوند دارای بیشترین ترکیب‌پذیری عمومی بودند.
کلیدواژه‌ها
)