نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فیزیولوژی تولید، گروه علوم باغبانی، دانشگاه محقق اردبیلی.

2 استادیار گروه زراعت، گرایش فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل.

چکیده

استفاده از اسید سالیسیلیک برای کاهش صدمات ناشی از تنش خشکی و بهبود شاخص­های فیزیولوژیکی گیاه در مناطق خشک و نیمه‌خشک از مدیریت­های مفید جهت کشت گیاهان دارویی ازجمله زیره سبز است. ازاین‌رو آزمایشی به‌صورت کرت­های خردشده بر پایه طرح بلوک­های کامل تصادفی شامل سه سطح فراهمی آب، 50 (شاهد)، 100 و 150 (تنش خشکی) میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A به‌عنوان عامل اصلی ومحلول‌پاشی اسید سالیسیلیک (صفر به‌عنوان شاهد، 1 و 3 میلی­ مولار) به‌عنوان عامل فرعی در سه تکرار انجام گردید. نتایج نشان داد که سطوح مختلف فراهمی آب، اسید سالیسیلیک و اثر متقابل آن‌ها بر رشد و نمو گیاه زیره سبز مؤثر بودند.تنش خشکی سبب کاهش میزان رنگیزه کلروفیل a گردید، درحالی‌که میزان پرولین و کربوهیدرات را افزایش داد. کاربرداسید سالیسیلیک باعث افزایش صفاتی مانند رنگ‌دانه‌های فتوسنتزی و هیدرات­های کربن گردید. اثر متقابل فراهمی آب و اسید سالیسیلیک بر تمامی صفات به­ جز هیدرات‌کربن و کلروفیل a معنی­ دار شد و بیشترین عملکرد دانه (98.9 گرم در مترمربع) در تیمار انجام آبیاری پس از 50 میلی‌متر تبخیر از تشتک و محلول‌پاشی 1 میلی ­مولار اسید سالیسیلیک به دست آمد. با توجه به مشاهدات این تحقیق می­توان نتیجه گرفت که استفاده از اسید سالیسیلیک راهکاری مناسب به‌منظور افزایش مقاومت گیاه زیره سبز در برابر تنش خشکی است.

کلیدواژه‌ها

Abrahimi, M., Jafari Hagigi, B., 2012. The effect of salicylic acid using on yield and yield components of corn under drought stress. Journal of Plant Ecophysiology. 4, 1- 13. [In Persian with English Summary].
Anjum, S., Xie, X.Y., Wang, L.C., Saleem, M. F., Man, C., Wang, L., 2011. Morphological, physiological and biochemical responses of plants to drought stress. Africa Agriculture Journal. 6(9): 2026-2032.
Arazmju, A., Heydari, M., Ganbari, A., 2009. Effect of drought stress and three types of fertilizers on flower yield, physiological parameters and nutrient uptake in chamomile (Matricaria chamomilla L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants. 25(4): 428- 494. [In Persian with English Summary].
Asfini Farahani, M., Paknejad, F., Bakhtiari Moghadam, M., Alavi, S., Hasibi, A., 2013. Effect of different application methods and rates of salicylic acid on yield and yield components of cumin. Agronomy and Plant Breeding Journal. 8(3): 69- 77. [In Persian].
Bates, L. S., Waldren, S. P., Teare, I. D., 1973. Rapid determination of free proline for water– stress studies. Plant and Soil. 39: 205-207.
Bayan, M., Amini, F., Askari, M., 2014. Effect of salicylic acid on organic osmolites accumulation and antioxidant activity of nitraria shoberi under drought stress conditions. Journal of Plant Production. 20 (4): 177- 188. [In Persian with English Summary].
Bezorkova, M., Sakhabutdinova, V., Fatkhutdinova, R., Kyldirova, R. A., Shakirova, I., Sakhabutdinova, F. A. R., 2001. The role of hormonal changes in protective action of salisylic acid on growth of wheat seedling under water deficit. Agrochemiya. 2: 51-54.
Buchanan-Wollaston, V., Earl, S., Harrison, E., Mathas, E., Navabpour, S., Page, T., Pink, D., 2003. The molecular analysis of leaf senescence– a genomics approach. Plant Biotechnology Journal. 1: 3-22.
El-Tayeb, M. A., 2005. Response of barley grains to the interactive e.ect of salinity and salicylic acid. Plant Growth Regulation. 45(3): 215-224.
Flagella, Z., Pastore, D., Campanile, R. G., Fonzo, N. D., 1995. The quantum yield or photosynthetic application to precision agriculture and crop physiology. The Journal of Agricultural Science. 170: 224-233.
Ghai, N., Setia, R.C., Setia, N., 2002. Effect of paclobutrazol and salicylic acid on chlorophyll content, hill activity and yield components in Brescia napus L. (cv.GSL-1). Phytomorphology. 52: 83-87.
Hagir Alsadat, F., Vahidi, E., Saboor, M., Azim Zadeh, M., Kalantar, M., Sharifaldini, M., 2011. Evaluation the active compounds and the antioxidant properties of native cumin of Yazd. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences. 19(4): 472- 481. [In Persian].
Hassani, A., Omidbaigi, R., Heidari Sharif Abad, H., 2004. Study of some drought resistance indices in basil (Ocimum basilicum L.). Journal of Agricultural Science Natural Resources 10: 65-74. . [In Persian].
Jangir, R. P., Singh, R., 1996. Effect of irrigation and nitrogen on seed yield of cumin (Cuminum cymimum L.). Indian Journal of Agronomy. 41: 140-143.
Jeyaramraja, P. R., Meenakshi, S. N., Kumar, R. S., Joshi, S. D., Ramasubramanian, B., 2005. Water deficit induced oxidative damage in tea (Camelia sinensis L.) plants. Journal of Plant Physiology. 162: 413-419.
Heydari, M., 2006. The response of plants to environmental stresses. Aras Publishing Computer. 96 p.
Kaffi, M., Rashed Mohasel, M., Koochaki, E., Molla Fillabi, E., 2002. Cumin, production and processing technology, press Institute of Ferdusi Mashhad University. 73- 78. [In Persian].
Keles, y., Oncel, I., 2004. Growth and solute composition on two wheat species experiencing. Crop Science. 40: 470 - 475.
Khalid, K. A., 2006. Influence of water stress on growth, essential oil and chemical composition of Ocimum sp. International Agro Physiology. 20: 289- 296.
Khalil, S. E., Nahed, G., Azizi, A., Bedour, L. A. H., 2010. Effect of water stress and ascorbic acid on some morphological and biochemical composition of Ocimum basilicum L. plant. The Journal of American Science. 12: 33-43.
Kiyani, A., Firoozi Jahan Tigh, S., 2011. Organizing and empowering the 13 th district of Zabol city using GIS. National Seminar on the Application of GIS in Economic, Social and Urban Planning. Tehran. May 2011. 1-18. [In Persian].
Klessig, D. F., Malamy, J., 1994. The salicylic acid signal in plants. Plant Molecular Biology. 26: 1439-1458.
Kovacik, J., Gruz, J., Backor, M., Strnad, M., Repcak, M., 2009. Salicylic acid acidinduced changes to growth and phenolic metabolism in Matricaria chamomilla L. plants. Plant Cell Reports. 28: 135-143.
Kuznetsov, W., Shevyankova, N. L., 1997. Stress responses of tobacco cells to high temperature and salinity. Proline accumulation and phosphorylation of polypeptides. Physiologia Plantarum. 100: 320-326.
Lawlor, D. W., Cornic, G., 2002. Photosynthetic carbon associated metabolism in relation to water deficits in higher plants affected by N fertilization. Agronomy Journal. 73.583-587.
Lebaschi, M. H., Sharifi Ashoor Abadi, A., 2004. Growth indexes of some medicinal plants under different drought stress conditions. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants. 20(3): 241- 269. [In Persian with English Summary].
Lichtenthaler, H. K., 1994. Chlorophylls and carotenoids pigments of photosynthetic. Biology Membrance. Methods in enzymology. 148: 350 – 382.
Moradi Marjaneh, A., Goldani, M., 2012. Evaluation of different salicylic acid levels on some growth parameters of Marigold (Calendula officinalis L.) under low irrigation conditions. Environmental Stresses in Crop Sciences. 4(1): 33- 45.
Platel, K., 2002. Digestive stimulant action of three Indian spices mixes in experimental rats. Nahrung. 46:394-398.
Sarima, R.K., Deshmokh, P.S., Saxna, D.C., 1998. Role of antioxidant systems in wheat genotype tolerance to water stress. Biologia Plantrum. 41(3): 387-394.
Senaratna, T., Touchell, D., Bun, E., Dixon, K., 2000. Acetyl salicylic acid and salicylic acid induce multiple stress tolerance in bean and tomato. Plant Growth Regulation. 30: 157-161.
Singh, B., Usha, K., 2003. Salicylic acid induced physiological and biochemical changes in wheat seedlings under water stress. Plant Growth Regulation. 39: 137-141.
Tarzi, A., 1995. The effect of salinity on volatile compounds in cumin in tissue culture. Master's thesis of Plant Sciences, Tehran University. [In Persian with English Summary].
Tiaz, L., Zeiger, E., 1998. Plant Physiology. (2nd). Sinauer Associates Inc., Massachusetts.
www. Medplant.ir. 2014.
Yazdanpanah S., Abasi F., Baghzadeh, A., 2010. Effect of salicylic acid and ascorbic acid on proline, sugar and protein content in Satureja hortensis L. under aridity stress. Proceeding of The First National Conference of Environmental Stress in Agricultural Science. 28-29 Juan 2010. The University of Birjand. [In Persian].
Yoshiba, Y., Yamada, M., Morishita, H., Uran, K., Shiozaki, N., Yamaguchi, K., Shinozaki, K., 2005. Effects of free proline accumulation in petunias under drought stress. Experimental Botany. 56(417):1975-1986.
Zavala, J. F. A., Wang, S.Y., Wang, C.Y., Aguilar, G. A. G., 2004. Effects of storage temperatures on antioxidant capacity and aroma compounds in strawberry fruit. Food Science and Technology. 37: 687-695.