نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی ارشد زراعت، گروه زراعت، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران

2 گروه زراعت، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران

چکیده

تنش رطوبتی مهم‌ترین تنش غیرزیستی با اثر نامطلوب بر رشد و عملکرد گیاهان است بااین‌وجودانتخاب رقم مناسب و انجام پرایمینگ بذر موجب تعدیل اثر نامطلوب تنش رطوبتی بر رشد و نمو گیاهان می‌شود. هدف این پژوهش ارزیابی تأثیر هم‌زمان مدت‌زمان پرایمینگ (صفر (عدم پرایمینگ)، 8، 16 و 24 ساعت) و دو رقم ذرت (706 و 604) تحت سه شرایط رطوبتی (انجام آبیاری پس از 70، 110 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) و در سه تکرار و به‌صورت اسپلیت فاکتوریل و بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود. بین ارقام ازنظر عملکرد دانه اختلاف معنی‌داری مشاهده نشد. تنش رطوبتی تأثیر قابل‌توجهی در کاهش عملکرد ارقام داشت، به‌طوری‌که در صورت عدم پرایمینگ، آبیاری پس از 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کاهشی 52 درصدی را در عملکرد دانه در مقایسه با آبیاری پس از 70 میلی‌متر تبخیر باعث شد. بااین‌وجود پرایمینگ بذرهای ذرت با مدت‌زمان‌های بالاتر از 16 ساعت از این کاهش عملکرد ناشی از کم‌آبی جلوگیری نمود. در صورت عدم پرایمینگ، پرایمینگ 8 و 16 ساعت، تیمار آبیاری پس از 110 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر تأثیری بر عملکرد دانه نداشت. کم‌آبی شدید وزن بلال، وزن خشک اندام هوایی، محتوای کلروفیل برگ، سطح برگ و ارتفاع بوته را نیز نسبت به شاهد به ترتیب 20.7، 21.9، 14.9، 42.9 و 10.6 درصد کاهش داد. پرایمینگ تأثیر مثبت قابل‌توجهی را بر صفات موردبررسی داشت و پرایمینگ 8 ساعت باعث افزایش 19.9، 15.3 و 19.2 درصدی سطح برگ، وزن اندام هوایی و تعداد دانه شد، ولی بسته به زمان تیمار اثر پرایمینگ متفاوت بود. در کل پرایمینگ های 8 و 16 ساعت مؤثرترین مدت‌زمان‌های پرایمینگ ازنظر عملکرد دانه بودند.

کلیدواژه‌ها

Almaghrabi, O. A., 2012. Impact of drought stress on germination and seedling growth parameters of some wheat cultivars. Life Science Journal. 9(1), 590-598.
Asch, F., Andersen, M. N., Jensen, C. R. and Mogensen. V. O., 2001. Ovary abscisic acid concentration does not induce kernel abortion in field-grown maize subjected to drought. European Journal of Agronomy. 15, 119–129.
Ashagre, H., Zeleke, M., Mulugeta, M. and Estifanos, E., 2014. Evaluation of highland maize cultivars for polyethylene glycol induced moisture stress tolerance at germination and seedling growth stage. Journal of Plant Breeding and Crop Science. 6, 77-83.
Aslam, M., Zamir, M.S.I., Afzal, I., Yaseen, M., Mubeen, M., Shoaib, A., 2013. Drought stress, its effect on maize production and development of drought tolerance through potassium application. Cercetări Agronomice în Moldova. 2 (154), 99-114.
Cattivelli, L., Rizza, F., Badeck, F. W., Mazzucotelli, E., Mastrangelo, A. M., Francia, E., Mare, C., Tondelli, A., Michele Stanca, A., 2008. Drought tolerance improvement in crop plants: An integrated view from breeding to genomics. Field Crops Research 105, 1–14.
Cenacchi, N. and Koo, J., 2011. Effects of drought tolerance on maize yield in Sub-Saharan Africa. 2011. Increasing agricultural productivity & enhancing food security in Africa new challenges and opportunities”. 13 November 2011 Africa Hall, UNECA, Addis Ababa, Ethiopia.
Eskandari, H., 2013. Effects of priming technique on seed germination properties, emergence and field performance of crops: a review. International journal of Agronomy and Plant Production. 4 (3), 454-458.
Golmohammadzadeh, S., Zaefarian, F., Rezvani, M., 2014. Investigation of different priming techniques on seed germination of Papaver species. International Journal of Biosciences. 4, 1-9.
Hamza, J. H., 2012. Seed priming of bread wheat to improve germination under drought stress. The Iraqi Journal of Agricultural Sciences. 43 (2), 100-107.
Hussain, M., Bashir, W., Farooq, S. and Rehim, A., 2013. Root development, allometry and productivity of maize hybrids under terminal drought sown by varying method. International Journal of Agriculture and Biology. 15, 1243–1250.
Khodarahmpour, Z., 2011. Effect of drought stress induced by polyethylene glycol (PEG) on germination indices in corn (Zea mays L.) hybrids. African Journal of Biotechnology. 10, 55-61.
Madani, A., Shirani-Rad, A., Pazoki, A., Nourmohammadi, G., Zarghami, R., Mokhtassi-Bidgoli, A., 2010. The impact of source or sink limitations on yield formation of winter wheat (Triticum aestivum L.) due to post-anthesis water and nitrogen deficiencies. Plant, Soil and Environment. 56(5), 218–227.
Maroufi, K. H., Farahani, A. and Moradi, O., 2011. Evaluation of nano priming on germination percentage in green gram (Vigna Radiata L). Advances in Environmental Biology. 5(11), 3659-3663.
Miraj, G., Shah, H. U. and Arif, M., 2013. Priming maize (Zea mays) seed with phosphate solutions improves seedling growth and yield. The Journal of Animal & Plant Sciences. 23(3), 893-899.
Mohammadai, H., Soleymani, A., Shams, M., 2012. Evaluation of drought stress effects on yield components and seed yield of three maize cultivars (Zea mays L.) in Isfahan region. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 4, 1436-1439.
Moser, S. B., Feil, B., Jampatong, S. and Stamp, P., 2006. Effects of pre-anthesis drought, nitrogen fertilizer rate, and variety on grain yield, yield components, and harvest index of tropical maize. Agricultural Water Management. 81, 41–58.
Mousavi, H., Lack, S., Alavi Fazel, M., 2013. Analysis of correlation and stepwise regression between grain protein yield and related traits of maize in conditions of drought stress and zinc sulfate spraying. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 5, 2783-2788.
Musharaf, K., Asim, M., Shah, F.M., Ullah, S., Saadullah, K. and Subhan, M., 2013. Response of maize yield and yield components to different hydropriming durations in rainfed region of Bannu. European Journal of Biological Sciences. 6 (1), 12-16.
Nawaz, A., Amjad, M., Khan, S. M., Afzal, I., Ahmed, T., Iqbal, Q. and Iqbal, J., 2013. Tomato seed invigoration with cytokinins. The Journal of Animal & Plant Sciences. 23(1), 121-128.
Pourmohammad, A., Shekari, F., Soltaniband, V., 2013. Effects of cycocel priming on growth and early development of rapeseed under drought stress. Acta Universitatis Sapientiae Agriculture and Environment. 5, 5-18.
Priya, P., 2008. Effect of seed priming on field performance of maize based cropping systems under rainfed condition. Department Of Agronomy. College of Agriculture, Dharwad. University of Agricultural Sciences. Dharwad.
Rahimi, A., 2013. Seed priming improves the germination performance of cumin (Cuminum syminum L.) under temperature and water stress. Industrial Crops and Products. 42, 454– 460.
Saleem, M. S., Sajid, M., Ahmed, Z., Ahmed, S., Ahmed, N. and Shahid Ul Islam, M., 2014. Effect of seed soaking on seed germination and growth of bitter gourd cultivars. Journal of Agriculture and Veterinary Science. 6, 7-11.
Sani, B. M., Oluwasemire, K. O. and Mohammed, H. I., 2008. Effect of irrigation and plant density on the growth, yield and water use efficiency of early maize in the Nigerian savanna. ARPN Journal of Agricultural and Biological Science. 3, 33-40.
Sani, B. M., Oluwasemire, K. O. and Mohammed, H. I., 2008. Effect of irrigation and plant density on the growth, yield and water use efficiency of early maize in the Nigerian savanna. ARPN Journal of Agricultural and Biological Science. 3, 33-40.
Soleimanzadeh, H., 2013. Effect of seed priming on germination and yield of corn. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 5, 366-369.
Sudozai, M. I., Tunio, S., Chachar, Q. and Rajpar, I., 2013. Seedling establishment and yield of maize under different seed priming periods and available soil moisture. Sarhad Journal of Agriculture. 29, 81-90.
Tabatabaei, S. A., 2013. The effect of salicylic acid and gibberellin on enzyme activity and germination characteristics of wheat seeds under salinity stress conditions. International Journal of Agriculture and Crop Sciences. 6, 236-240.
Zahedifar, M. and Zohrabi. S., 2016. Germination and seedling characteristics of drought-stressed corn seed as influenced by seed priming with potassium nano-chelate and sulfate fertilizers. Acta agriculturae Slovenica. 107, 113 - 128.
Zarmehri, G., Moosavi, S., Zabihi, S.G. and Seghateslami, M.J., 2013. The effect of plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) and zinc fertilizer on forage yield of maize under water deficit stress conditions. Technical Journal of Engineering and Applied Sciences. 3, 3281-3290.