نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی سابق کارشناسی ارشد گروه زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی.

2 دانشیار گروه زراعت، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی.

3 دانشیار علوم خاک دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند.

چکیده

به‌منظور بررسی اثر شوری آب آبیاری و محلول‌پاشی روی و آهن بر زنیان آزمایشی به‌صورت طرح کرت‌های خردشده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دشت خضری استان خراسان جنوبی در سال 1389 انجام شد. تیمارهای شوری شامل سه نوع آب از سه چاه عمیق با شوری‌های 970، 3500 و 7700 میکرو زیمنس بر سانتی‌متر به‌عنوان کرت اصلی و تیمارهای محلول‌پاشی (شاهد، محلول‌پاشی آهن با غلظت 3 در هزار، محلول‌پاشی روی 4 در هزار و محلول‌پاشی آهن + روی) به‌عنوان کرت فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد شوری به‌طور معنی‌داری سبب کاهش عملکرد بذر و اسانس و ویژگی‌های مورفولوژیکی (به‌جز تعداد چترک در چتر) شد، اما اثر معنی‌داری بر درصد اسانس بذر نداشت. بیشترین عملکرد بذر (236 گرم بر مترمربع)، عملکرد اسانس (8.578 گرم بر مترمربع)، ارتفاع بوته (74.8 سانتیمتر)، تعداد شاخه در بوته (10.8) و تعداد چتر در بوته (236.3) مربوط به تیمار شوری کم (970 میکروزیمنس بر سانتیمتر) بود. تیمارهای محلول‌پاشی اگرچه بر عملکرد بذر و درصد و عملکرد اسانس بذر اثر معنی‌داری نداشتند، اما اثر متقابل آن‌ها با تیمارهای شوری بر عملکرد بذر و اسانس معنی‌دار شد، به‌طوری‌که بیشترین عملکرد بذر و اسانس مربوط به تیمار شوری کم و محلول‌پاشی با آهن بود. این در حالی است که در شرایط شوری زیاد محلول‌پاشی آهن و روی اثر معنی‌داری بر عملکرد بذر و اسانس نداشت. به‌طورکلی به نظر می‌رسد واکنش زنیان به محلول‌پاشی عناصر آهن و روی بسته به شوری آب آبیاری متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

Abraham, W.R., Lowenstein, C., Stahl-Biskup, E., Hanssen, H.P., Sinwell, V., 1996. Mamajanes –Novel volatile diterpenes from Ammi majus L. (Apiaceae). Journal of Essential Oil Research. 8, 507-511.
Ashraf, M., 2002. Salt tolerance of cotton: Some new advances. Critical Reviews in Plant Sciences. 21, 1-3.
Ashraf, M., Akhtar, N., 2004. Influence of salt stress on growth, ion accumulation and seed oil content in sweet fennel. Biologia Plantarum. 48(3), 461-464.
Ashraf, M., Mukhtar, N., Rehman, S. Rha, E.S., 2004. Salt-induce changes in photosynthetic activity and growth in a potential plant bishops weed (Ammi majus L). Photosynthetica, 42(4), 543-550.
Ashraf, M., Orooj, A., 2006. Salt stress effects on growth, ion accumulation and seed oil concentration in an arid zone traditional medicinal plant ajowan (Trachyspermum ammi L. Sprague). Journal of Arid Environments. 64, 209-220.
Baybordi, A., 2004. Effect of Fe, Mn, Zn and Cu on the quality and quantity of wheat under salinity stress. Journal of Water and Soil Science. 17, 140-150.
Bettaieb Rebey, I., Bourgou, S., Rahali, F.Z., Msaada, K., Ksouri, R., Marzouk, B., 2017. Relation between salt tolerance and biochemical changes in cumin (Cuminum cyminum L.) seeds. Journal of Food and Drug Analysis. 25, 391-402.
Davazdah Emami, S., 2002. Effect of salt stress on germination, emergence and growth of ten medicinal plant species. Final report of Research Project no. 81.145. Agricultural and Natural Resource Research Centre of Isfahan. [In Persian with English Summary].
Davazdah Emami, S., Sefidkon, F., Jahansooz, M.R., Mazaheri, D., 2007. To study the effect of irrigation water salinity on quality and quantity yield of ajowan. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants. 25(4), 504-512. [In Persian with English Summary].
Ekiert, H., Gomolka, E., 2000. Coumarin compounds in Ammi majus L. callus cultures. Pharmazie. 55, 684-687.
Garg, B.K., Gupta. I.C., 1997. Saline Wastelands Environment and Plant Growth. PAWAN Kumar. Scientific Publisher. 149 p.
Gupta, S.K., Gupta, I.C., 1997. Crop Production in Waterlogged Saline Soils. Scientific Publishers. India. 239p.
Havalin. J.L., Beaton, J.D., Tisdale, S.L., Nelson, W.L., 2005. Soil Fertility and Fertilizer: An Introduction to Nutrient Management. Upper Saddle River, New Jersey. 515p.
Heidari Sharifabad, H., 2001. Plant and Salinity. Research Institute of Forests and Rangelands Publication, 199p. [In Persian].
Himayatullah, B., Khan, M., 1998. Response of irrigated maize to trace elements in the presence of N.P.K. Sarhad Journal of Agriculture. 14(2), 117-120.
Khoshgoftarmanesh, A.J., Khademi, Z., Balali, M.J., 2002. Effect of ZnSo4 on the growth and yield of wheat in saline soils. 7th Iranian Soil Science Conference. 26-29 August, Shahr-e- Kord University. [In Persian with English Summary].
Lovelli, S., Sofo, A., Perniola, M., Scopa, A. 2013. Abscisic acid and biomass portioning on tomato under salinity. In: Parviz, A., Azooz, M. M., Prasad, M. N. V. (Eds.), Ecophysiology and Responses of Plants under Salt Stress. Springer Press, pp. 267-282.
Malakooti, M.J., Tehrani, M.M., 1999. Micronutrients Role in Increasing Yield and Quality of Agricultural Products. Tarbiat Modarres University Press, Tehran, 398p. [In Persian].
Malakooti, M.J., Davoodi, M.J., 2002. Zinc in Agriculture (A forgotten Element in the Life Cycles of Plant, Animal and Human). Sana Press, Ministry of Agriculture, Tehran, 209p. [In Persian].
Malakooti, M.J., Keshavarz, P., Saadat, S., Kholdebarin, B., 2002. Plant Nutrition in the Saline Conditions. Sana Press, Ministry of Agriculture, Tehran, 233p. [In Persian].
Marschner, H., 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. Second edition, Academic Press, Harcourt Brace and Company Publishers. London, England.
Mohammadian, R., Khoyi, F. R., Rahimian, H., Moghaddam, M., Ghassemi Golezani, K., Sadeaghian, S.Y., 2001. The effects of early season drought on stomatal conductance, leaf- air temperature deference and proline accumulation in sugar beet genotypes. Journal of Agricultural Science and Technology. 3, 181-192.
Nabizadeh Marvdasht, M.R., Kafi, M., Rashed Mohassel, M.H., 2003. Effect of salinity on growth, yield, salt accumulation and essential oil percent of cumin. Iranian Journal of Crop Research. 1(1), 53-60. [In Persian with English Summary].
Nasri, M., Khalatbari, M., Aliabadi Farahani, H., 2011. Zn-foliar application influence on quality and quantity features in Phaseolous Vulgaris under different levels of N and K fertilizers. Advances in Environmental Biology. 5(5), 839-846.
Noorani Azad, H., Haji Bagheri, M., 2008. Effect of salinity stress on some physiological traits of Anethum graveolens Anethum graveolens. Journal of New Agricultural Science. 12, 93-98. [In Persian with English Summary].
Purohit, M., Pande, D., Datta, A., Srivastava, P. S., 1995. In vitro flowering and high xanthotoxin in Ammi majus L. Journal of Plant Biochemistry and Biotechnology. 4, 77-76.
Rahimi, A., Mashaeekhi, K., Hemmati, K., Dordipoor, A., 2007. Effect of nutrients and salicylic acid on yield and yield components of Coriandrum sativum. Journal of Plant Production. 16(4), 149-156. [In Persian with English Summary].
Rhoades, J. D., Kandiah, A., Mashali, A. M., 1992. The use of saline water for crop production. FAO Irrigation and Drainage Paper No. 48, Rome, Italy.
Salami, M.R., Safarnegad, A. Hamidi, H., 2006. Effect of salinity stress on some morphological traits of cumin and valerian. Pagoohesh-va-Sazandegi. 72, 77-83. [In Persian with English Summary].
Saleh, J., 2009. Effect of salinity and Zn on growth and chemical composition of Oryza sativa and Vicia faba. M.Sc. thesis, Shiraz University. [In Persian with English Summary].
Sepehr, A., 1998. Effect of K, Mg, S and microelement on yield and quality of sunflower. M.Sc. thesis, Tarbiat Modarres University. [In Persian with English Summary].
Tester, M., Romola, D., 2003. Na+ tolerance and Na+ transport in higher plants. Annals of Botany. 91, 503-527.
Waraich, E. A., Saifullah, R. A., Ehsanullah, M. Y., 2011a. Role of mineral nutrition in alleviation of drought stress in plants. Australian Journal of Crop Science. 5(6), 764-777.
Waraich, E. A., Amad, R., Ashraf M. Y., Saifullah, R. A., Ahmad M., 2011b. Improving agricultural water use efficiency by nutrient management. Acta Agriculturae Scandinavica, Soil and Plant Science. 61(4), 291-304.
Whitty, E. N., Chambliss, C. G., 2005. Fertilization of Field and Forage Crops. Nevada State University Publication.21 p.